Ngày 30/3/2024, trong khuôn khổ Ngày hội Khoa học Tomorrow Camp, diễn ra tại Nhà Thiếu nhi Quận 11 (số 284 Lãnh Binh Thăng, phường 8, Quận 11, TP.HCM), hơn 500 học sinh và giáo viên hướng dẫn trên địa bàn Quận 11 đã cùng nhau tranh tài để hướng tới mục tiêu chinh phục giải thưởng hơn 1 tỷ đồng của Cuộc thi Sáng tạo vì Tương lai 2024 - The Next Innovator 2024.

Cuộc thi Sáng tạo vì Tương lai 2024 - The Next Innovator 2024 nằm trong khuôn khổ dự án Không gian sáng tạo Thanh thiếu nhi - Tomorrow Space; một dự án do chương trình “HTV Cafetek - Cuộc sống tương lai thuộc Đài Truyền hình TP.HCM” sản xuất

Ngày hội Khoa học Tomorrow Camp được tổ chức bởi sự tham gia phối hợp của Ủy ban nhân dân Quận 11, Chương trình HTV Cafetek và DKSH Việt Nam thuộc Tập đoàn DKSH đến từ Thụy Sỹ cùng các nhà đồng hành như ViewSonic Việt Nam, Xiaomi Việt Nam, LEAD English, DigiUni và Logitech. Tham dự Ngày hội, về phía các Sở ban ngành Thành phố có ông Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; ông Lê Huy Hoàng - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Khoa học và Công nghệ cơ sở, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; ông Lê Văn Cường - Phó Trưởng phòng Phòng Phát triển Phong trào sáng tạo, Trung tâm Phát triển khoa học và công nghệ trẻ thuộc Thành Đoàn TP.HCM. Về phía Quận ủy - Ủy ban nhân dân quận 11 có bà Trần Thị Bích Trâm, Quận ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 11 và lãnh đạo các phòng: Văn hóa - Thông tin, Giáo dục và Đào tạo, Kinh tế, Tài chính - kế hoạch; bà Dương Nguyễn Thùy Trang - Phó Bí thư Quận Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội quận 11; ông Nguyễn Đức Thiện - Phó Giám đốc Nhà Thiếu nhi, Phó Chủ tịch Hội đồng Đội quận 11. Về phía các đơn vị hợp tác và đồng hành có bà Thích Ý Nhi - Giám đốc sản xuất chương trình HTV CAFETEK; bà Bùi Khánh Ngọc - Trưởng Ban quản lý dự án Không gian sáng tạo Thanh thiếu nhi Tomorrow Space cùng các thành viên trong Ban tổ chức cuộc thi, Ban Giám hiệu, Giáo viên và 70 đội tham gia với hơn 500 em học sinh các trường Tiểu học, Trung học cơ sở (THCS) trên địa bàn Quận 11.

Sự kiện đã thu hút được hơn 500 em học sinh và giáo viên yêu khoa học thuộc khối Tiểu học và THCS trên địa bàn Quận 11 hưởng ứng tham gia

Phát biểu tại Ngày hội, bà Trần Thị Bích Trâm - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Quận 11 chia sẻ: “Cuộc thi The Next Innovator 2024 giúp tạo sân chơi bổ ích và sáng tạo cho các em học sinh, thiếu nhi và giáo viên trên địa bàn Quận 11. Đồng thời, khơi gợi tinh thần sáng tạo chủ động tìm tòi - học hỏi, dám nghĩ - dám làm về những ý tưởng ứng dụng khoa học cơ bản trong các em học sinh. Qua đó, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng thanh thiếu nhi thông qua những hoạt động tìm hiểu, trải nghiệm và sáng tạo thực tế”.

Đại diện Ban tổ chức, các đơn vị đồng hành và đại biểu khách mời cùng chụp hình lưu niệm

Theo đại diện Ban tổ chức, với mục tiêu ban đầu đề ra là 50 đội thi, cuộc thi bất ngờ khi thu hút đến hơn 70 đội đăng ký, bao gồm những học sinh và giáo viên hướng dẫn có niềm đam mê với khoa học đến từ khối Tiểu học và THCS trên địa bàn Quận 11 cũng như có được sự phối hợp, đồng hành chặt chẽ từ Phòng Kinh tế, Phòng Giáo dục & Đào tạo, Quận Đoàn - Hội đồng Đội và Nhà Thiếu nhi Quận 11. Điều này đã khẳng định sức lan tỏa mạnh mẽ của Cuộc thi Sáng tạo vì Tương lai - The Next Innovator cho quá trình tạo ra một môi trường tiếp cận kiến thức khoa học tương tác một cách sinh động và thực tế.

Cuộc thi sáng tạo vì tương lai - The Next Innovator 2024 có tổng giá trị giải thưởng lên đến hơn 1 tỷ đồng

Cụ thể, vòng Sơ khảo được diễn ra với hình thức một hội trại khoa học - Tomorrow Camp sẽ giúp các em bước đầu tiếp cận nền tảng kiến thức khoa học tự nhiên - công nghệ, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực sinh học - hóa học, mang đến cho các em học sinh vô số hoạt động phong phú và thử thách.

Tại Tomorrow Camp, hơn 70 đội thi cần thực hiện 5 thử thách để có được các kiến thức khoa học tự nhiên và công nghệ cần thiết gồm: (1) Trạm thi “Hãy chọn từ đúng”, thử thách điền vào chỗ trống đơn giản, giúp các em ôn lại và cập nhật thêm những thông tin cơ bản về khoa học tự nhiên; (2) Trạm thi “Cuộc đua phân loại rác”, trò chơi chạy tiếp sức với mục đích truyền những vật phẩm mô phỏng những loại rác thải khác nhau giúp các bạn nhỏ nhận diện - phân loại các loại rác thải cơ bản; (3) Trạm thi “Lăng kính Nhà khoa học”, một thử thách giúp các em có một góc nhìn khác hơn về những vật dụng quanh ta dưới kính hiển vi và thời gian phân hủy đáng lưu ý của những vật liệu; (4) Trạm thi “Tam sao thất bản”, một trò chơi quen thuộc giúp các em ghi nhớ dần tên của những thành phần cần lưu ý có trong những hóa phẩm tiêu dùng quen thuộc; giúp các em có dần thói quen tìm hiểu và xem qua bản thành phần trước khi lựa chọn mua hoặc sử dụng các hóa phẩm tiêu dùng; (5) Trạm thi “Nhà sáng chế tí hon”, thử thách nhập vai vào những nhà khoa học, tự tay thực nghiệm tạo ra những hóa phẩm cơ bản theo sự hướng dẫn của những chuyên gia từ DKSH. Sau 5 vòng thi, các em sẽ đến với thử thách cuối cùng: “Nhà Khoa học trước ống kinh” để thực hiện sản phẩm cho vòng Bán kết.

70 đội thi đã nổ lực thực hiện 5 thử thách để có được các kiến thức khoa học tự nhiên và công nghệ cần thiết

Được biết, sau thời gian tranh tài quyết liệt của 70 đội dự thi, cùng với tinh thần cổ vũ nhiệt tình, sôi nổi từ các cổ động viên. Ban Tổ chức đã tìm ra được 56 đội xuất sắc tiến vào vòng Bán kết của Ngày hội khoa học - Tomorrow Camp - Cuộc thi sáng tạo vì tương lai - The Next Innovator 2024.

Cuộc thi sáng tạo vì tương lai - The Next Innovator 2024 hứa hẹn sẽ là bệ phóng cho những tài năng trẻ đam mê khoa học

Cũng theo đại diên Ban tổ chức, vòng Bán kết hứa hẹn sẽ diễn ra bùng nổ với cuộc tranh tài trực tuyến trên trang Facebook Tomorrow Space với các video clip của các đội được bình chọn từ ngày 8 đến ngày 18/4/2023, nhằm chọn ra Top 20 đội thi xuất sắc nhất, tương đương 100 em học sinh và đây cũng sẽ là 100 thành viên đầu tiên của Tomorrow Club - Câu lạc bộ Khoa học Tương lai, là môi trường sẽ nhận được sự hỗ trợ của HTV Cafetek, DKSH Việt Nam và các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới nhằm tạo cơ hội ươm mầm ước mơ của các em trở thành những nhà khoa học tài năng, những nhà sáng tạo xuất sắc, góp phần kiến tạo tương lai tươi sáng và bền vững cho Việt Nam.

Top 20 đội xuất sắc sẽ tiếp tục tiến đến vòng Chung kết hùng biện và trao giải vào ngày 18/5/2024 đúng ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Các đội chiến thắng sẽ nhận được những giải thưởng và chương trình đào tạo giá trị nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho các thí sinh thể hiện năng lực và tài năng của mình trên hành trình dài phía trước.

Các em học sinh hào hứng tham gia trải nghiệm các không gian công nghệ tại Ngày hội

Bên cạnh giải thưởng chính, nhằm động viên tinh thần của các trường đã hưởng ứng hành trình ươm mầm các nhà khoa học nhí, nhà đồng hành Công ty DKSH Việt Nam sẽ trao tặng thêm giải thưởng đặc biệt là một chiếc kính hiển vi DM300 cho Trường cấp THCS có hoạt động thi đua năng nổ nhất. Viewsonic cũng dành tặng giải thưởng 1 máy chiếu M1 Miniplus cho Trường Cấp Tiểu học năng nổ nhất.

Hơn cả một cuộc thi thông thường, Cuộc thi Sáng tạo vì Tương lai - The Next Innovator chính là bệ phóng cho những ước mơ khoa học bay cao, chắp cánh cho thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, sẵn sàng kiến tạo nên một hệ sinh thái bền vững.

Nhật Linh (CESTI)

Hàng loạt báo cáo tham luận cung cấp thông tin, kiến thức về những tiến bộ, đột phá mới trong lĩnh vực gen và tế bào gốc, tiềm năng ứng dụng của tế bào gốc được chia sẻ tại hội nghị khoa học "Các công nghệ và sản phẩm ứng dụng từ tế bào gốc".

Hội nghị khoa học lần thứ XII với chủ đề "Các công nghệ và sản phẩm ứng dụng từ tế bào gốc" do Hội Tế bào gốc TP.HCM tổ chức ngày 08/12/2023 tại TP.HCM. Sự kiện thu hút hơn 250 nhà nghiên cứu, chuyên gia y học, cộng đồng y học và khoa học từ Việt Nam, Ý, Hàn Quốc, Singapore. Hội nghị quy tụ 17 bài tham luận chất lượng, được chia thành 4 phiên trình bày với 2 chủ đề chính: Những tiến bộ về liệu pháp về gen và tế bào gốc; Tiềm năng ứng dụng của tế bào và tế bào gốc (TBG).

Ông Lê Thanh Minh (Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu tại hội nghị

Theo ông Lê Thanh Minh (Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM), lĩnh vực liệu pháp gen và TBG đã và đang đặt ra nhiều thách thức và cơ hội. Từ việc nắm bắt khả năng chữa trị các bệnh các bệnh lý di truyền đến khả năng tái tạo mô cơ thể, chúng ta đang chứng kiến thành quả to lớn của sự tiến bộ về khoa học và công nghệ (KH&CN). TP.HCM đã có những chính sách đột phá nhằm thúc đẩy hình thành và phát triển trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, hình thành và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực ưu tiên của Thành phố, trong đó có lĩnh vực gen và TBG. Cụ thể như NQ 13/2023/NQ-HĐND ngày 19/9/2023 của HĐND về mức chi triển khai đề án Hỗ trợ hệ sinh thái hởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 tại TP.HCM; NQ 19/2023/NQ-HĐND ngày 11/11/2023 của HĐND về ưu đãi tiền lương, tiền công và các phúc lợi khác, thù lao thực hiện nhiệm vụ KH&CN; NQ 20/2023/NQ-HĐND hỗ trợ không hoàn lại từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách Thành phố cho chi phí ươm tạo dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo; Đề án xây dựng cơ chế thúc đẩy để hình thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế;…

Với những chính sách này, Thành phố kỳ vọng sẽ thu hút, giữ chân và hội tụ được những tinh hoa về KH&CN trong lĩnh vực ưu tiên của Thành phố, phấn đấu đưa TP.HCM trở thành trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo đạt trình độ quốc tế, góp phần phát triển kinh tế xã hội Thành phố. Do đó, hội nghị này không chỉ là cơ hội để giới thiệu những nghiên cứu mới, mà còn là dịp gặp gỡ, học hỏi, chia sẻ, xây dựng kết nối và hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh và trung tâm xuất sắc, thậm chí xây dựng nên một hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực gen và TBG.

"Tôi vinh dự và hoan nghênh khi chứng kiến sự hội tụ của những tâm huyết và tri thức, nơi chúng ta có cơ hội gặp gỡ, chia sẻ và thảo luận về những đột phá khoa học mang tính cách mạng trong lĩnh vực liệu pháp gen và TBG. Hội nghị lần này sẽ mở ra những cơ hội mới, kích thích sự sáng tạo và tạo ra những dấu ấn đáng kể trong lĩnh vực liệu pháp gen và TBG", ông Lê Thanh Minh chia sẻ.

Hội nghị thu hút đông đảo đại biểu tham dự 

Tại hội nghị, các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đã trình bày nhiều báo cáo tham luận nổi bật như: Từ tế bào sinh dưỡng đến tế bào gốc: Đạo đức trong nghiên cứu và ứng dụng (PGS.TS. Nguyễn Văn Thuận, Phòng Thí nghiệm Tái lập chương trình tế bào - Đại học Quốc tế TP.HCM); Liệu pháp tế bào điều trị bệnh nan y - Chúng ta đang ở đâu? (GS.TS.BS. Nguyễn Thanh Liêm, Viện Nghiên cứu tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec); Mô hình hóa bệnh tim bằng cách sử dụng các mô hình khối tế bào 3 chiều trong hộp nuôi cấy (GS.TS. Bong Seng Soh, Phòng Thí nghiệm Phát triển mô hình bệnh lý và điều trị - Viện Sinh học phân tử và Tế bào, Singapore); Tương lai đầy hứa hẹn của công nghệ nuôi cấy tế bào thực vật (TS. Sang Hyun Mohsi, Cao đẳng Y khoa Đại học Chung-Ang, Hàn Quốc); Hoạt động chống virus của tế bào gốc: Giải thích hợp lý cho việc sử dụng chúng trong ứng dụng lâm sàng (TS.BS. Ciro Gargiulo, Bệnh viện Quốc tế FV và Phòng khám đa khoa Vigor Health TP.HCM); Hiệu quả của việc cấy ghép các tấm tế bào gốc trung mô từ mô dây rốn người trong điều trị nhồi máu cơ tim ở chuột (TS. Phạm Lê Bửu Trúc, Trung tâm Công nghệ Sinh học TP.HCM); Liệu pháp tế bào CAR-T: từ nghiên cứu đến ứng dụng (TS. Cao Sỹ Luân, Khoa Di truyền học phân tử - Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP.HCM); Tế bào gốc ung thư - ứng viên tiềm năng cho phương pháp điều trị nhắm trúng đích bằng thuốc thảo dược (TS.BS. Huỳnh Thanh Tuấn, Nhà sáng lập nhóm Hợp tác y tế Việt Nam - Đài Loan); Cải tiến tỉ lệ tạo phôi và Blastocyst hỗ trợ sản xuất tế bào gốc phôi - Inner cell mass (ICM) bằng kỹ thuật ICSI trên mô hình động vật (PGS.TS. Nguyễn Thanh Bình, Khoa Y dược – Đại học Thủ Dầu Một); Suy gan cấp trên nền mạn: Báo cáo ca lâm sàng điều trị thành công bằng thay huyết tương kết hợp ghép tế bào gốc trung mô dây rốn (TS.BS. Mai Văn Điển, Ngân hàng tế bào gốc Mekostem – Công ty CP Hóa dược phẩm Mekophar); Bước đầu ứng dụng PRF kết hợp BM-MSC trong phẫu thuật nội soi điều trị tổn thương sụn khớp gối tại Bệnh viện Đại học Y Dược (PGS.TS.BS. Bùi Hồng Thiên Khanh, Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM); Góc nhìn từ ISCT: Những cân nhắc chính về quá trình hậu sản xuất các sản phẩm thuốc tế bào và gen (TS. Nguyễn Thị Sâm, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam); Một số phương thức sản xuất tế bào gốc trung mô trị liệu (ThS. Đặng Châu Ngô Hoàng, Trung tâm Thao tác tế bào, Đơn vị Tế bào gốc – Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh);…

Ông Nguyễn Thanh Liêm (Viện trưởng Viện Nghiên cứu tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec) cho biết, đến nay, hàng trăm nghìn bệnh nhân ung thư và các bệnh khác đã được cứu sống nhờ ghép tế bào gốc tạo máu. Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành để đánh giá tính an toàn và hiệu quả của liệu pháp tế bào đối với nhiều loại bệnh trên mô hình động vật. Nhiều nghiên cứu ngẫu nhiên và phân tích tổng hợp ở người cũng đã chứng minh tính an toàn và hiệu quả của liệu pháp tế bào đối với bệnh nan y như bệnh về gan mật, hệ thần kinh, bệnh hô hấp và tự miễn.

Theo ông Liêm, đối với bệnh xơ gan, hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu, nhưng nhiều nghiên cứu đã cung cấp đủ bằng chứng về hiệu quả của liệu pháp ghép tế bào gốc. Một nghiên cứu phân tích gộp năm 2023 với 13 nghiên cứu trên 854 bệnh nhân cho thấy, liệu pháp ghép tế bào gốc giúp giảm mức độ nặng của bệnh, duy trì chức năng gan và giảm tỷ lệ tử vong so với nhóm chứng (không ghép tế bào gốc). Đối với bệnh tiểu đường, thế giới cũng có nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả của liệu pháp ghép tế bào gốc. Năm 2020, một nghiên cứu tiến bộ dùng tế bào gốc trung mô dây rốn với 172 bệnh nhân và 71 nhóm chứng, 5 nghiên cứu dùng tế bào đơn nhân từ máu cuống rốn, kết quả cho thấy liệu pháp ghép tế bào gốc trung mô dây rốn giúp cải thiện chỉ số HbA1c, giảm liều insulin ở bệnh nhân tiểu đường. Đối với lĩnh vực trẻ hóa, chống lão hóa, một số nghiên cứu ứng dụng liệu pháp tế bào gốc bước đầu cho thấy cải thiện hoạt động thể lực cũng như các chỉ số sinh học về miễn dịch. Ngoài ra, liệu pháp tế bào gốc những năm gần đây cũng được ứng dụng nhiều đối với bệnh đột quỵ, chấn thương sọ não, chỉ định điều trị hồi phục các di chứng thần kinh. Một số nghiên cứu cho thấy, khả năng hồi phục các di chứng thần kinh sau đột quỵ và sau chấn thương sọ não được cải thiện rõ rệt hơn ở nhóm được truyền tế bào gốc so với nhóm chứng (không sử dụng liệu pháp TBG).

Các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế trình bày nhiều báo cáo tham luận có giá trị 

TS.BS. Ciro Gargiulo cho biết, tầm quan trọng của TBG trong quá trình phát triển, tái tạo và sửa chữa mô được khẳng định qua khả năng tự đổi mới và biệt hóa thành các tế bào trưởng thành của chúng. Tế bào gốc hiện diện trong tất cả các cá thể và chúng có khả năng hoạt động đến cuối cuộc đời. Tuy nhiên, sự hiểu biết về vai trò điều biến miễn dịch và tác động quan trọng của chúng trong bảo vệ vật chủ khỏi virus vẫn còn hạn chế. Gần đây, các nhà khoa học đã nhấn mạnh việc sử dụng tế bào trong lĩnh vực trị liệu miễn dịch, đặc biệt là mở rộng tiềm năng sử dụng tế bào gốc theo hướng có thể phục hồi các hoạt động cụ thể của cơ thể thay vì chỉ sử dụng các giao thức nghiên cứu thông thường.

PGS.TS.BS. Trần Công Toại (Chủ tịch Hội Tế bào gốc TP.HCM) phát biểu tại hội nghị

PGS.TS.BS. Trần Công Toại (Chủ tịch Hội Tế bào gốc TP.HCM) cho rằng, TBG với khả năng đặc biệt của mình, đã mở ra một thế giới mới về điều trị bệnh, y học tái tạo. Việc ứng dụng TBG đã đạt được bước tiến đáng kể khi chữa trị thành công nhiều loại bệnh lý, từ các bệnh lý ung thư cho đến các vấn đề tim mạch, thậm chí là lão hóa. Thành công này không chỉ thấy rõ sức mạnh của TBG mà còn cho thấy sự sáng tạo của cộng đồng nghiên cứu TBG ở Việt Nam và quốc tế.

Triển lãm một số sản phẩm và công nghệ ứng dụng tế bào gốc

Hội nghị khoa học lần thứ XII với những bài tham luận chất lượng và các phiên thảo luận chuyên sâu, các chuyên gia hàng đầu đã cùng nhau chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, cung cấp thông tin về những tiến bộ, thành quả đạt được trong lĩnh vực liệu pháp gen và tế bào gốc. Đây cũng là cơ hội để kết nối hợp tác giữa các nhóm nghiên cứu, tổ chức y tế và doanh nghiệp. Các phiên networking, triển lãm sản phẩm trong khuôn khổ hội nghị giúp kết nối và khám phá những dự án tiên tiến và công nghệ mới, từ đó thúc đẩy sự hợp tác tiếp theo để tạo ra những giải pháp tiên tiến cho sức khỏe con người.

Lam Vân (CESTI)

Nhiều kết quả quan trọng trong hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được chia sẻ tại hội nghị giao ban khoa học và công nghệ vùng Đông Nam Bộ lần thứ XVI, năm 2023.

Ngày 17/11, tại Trung tâm Hội nghị triển lãm tỉnh Bình Dương, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với UBND tỉnh Bình Dương tổ chức hội nghị giao ban khoa học và công nghệ vùng Đông Nam Bộ lần thứ XVI, năm 2023.

Hội nghị nhằm tổng kết, đánh giá hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vùng Đông Nam Bộ giai đoạn 2019 – 2023, định hướng nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới. Đồng thời triển khai thực hiện Nghị quyết số 154/NQ-CP ngày 23/11/2022 của Chính phủ về việc ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Phát biểu tại hội nghị, ông Lê Xuân Định (Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) nhấn mạnh, vùng Đông Nam Bộ là vùng kinh tế động lực quan trọng và lớn nhất cả nước, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của khu vực phía Nam.

Ông Lê Xuân Định (Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) phát biểu tại hội nghị 

Năm 2022, GRDP vùng Đông Nam Bộ chiếm khoảng 31% cả nước; xuất khẩu đóng góp khoảng 35%, thu ngân sách khoảng 38% cả nước; thu nhập bình quân đầu người của vùng cao gấp 1,64 lần cả nước; tỷ lệ đô thị hóa của vùng là 66,5%, bằng 1,8 lần trung bình cả nước. Tốc độ tăng trưởng và tổng sản phẩm GRDP của vùng luôn ở mức cao nhất. Cơ cấu kinh tế của vùng tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, tập trung phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ có lợi thế so sánh, tạo ra tỷ lệ giá trị gia tăng cao. Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, đầu tư đổi mới công nghệ, nhóm ngành công nghiệp có sử dụng công nghệ cao và trung bình cao tăng bình quân khoảng 10%/năm. Sự tăng trưởng này phản ánh quá trình cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng mở rộng và phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, tạo sản phẩm tiêu dùng có giá trị gia tăng cao, đáp ứng nhu cầu trong nước và tham gia xuất khẩu.

“Mặc dù có những đóng góp như vậy nhưng chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận rằng: trình độ công nghệ của các địa phương trong vùng còn thấp, hoạt động đổi mới công nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Những kết quả đạt được trong hoạt động KH&CN thời gian qua còn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế sẵn có của vùng, chưa thực sự trở thành động lực để duy trì phát triển kinh tế - xã hội”, Thứ trưởng Lê Xuân Định chia sẻ.

Thực tế cho thấy, mô hình tăng trưởng của vùng Đông Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung vẫn còn chủ yếu dựa vào sự mở rộng và thu hút đầu tư nước ngoài dựa trên lợi thế về lao động, tài nguyên và các cơ chế ưu đãi về thuế, chính sách thu hút đầu tư…, Điều đó sẽ không thể tiếp tục trong tương lai để giúp kinh tế Việt Nam tiến nhanh hơn, bền vững hơn. Giải pháp mang tính chất đột phá và như là “động lực” thúc đẩy tốc độ tăng trưởng, phát triển của các quốc gia và nền kinh tế chính là khoa học, công nghệ, nguồn nhân lực chất lượng cao và đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố đầu vào quan trọng nhất của lực lượng sản xuất hiện đại.

Theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, cần thiết phải tổng kết, đánh giá và nhìn nhận lại KH&CN đã thực sự là động lực, là nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội, sự đồng bộ giữa pháp luật và thực thi, hoàn thiện cơ chế, chính sách về KH&CN. Cần thiết hơn nữa là có những giải pháp vượt qua khó khăn, thách thức, tăng cường đầu tư cho KH&CN không chỉ từ nhà nước mà còn từ xã hội, đặc biệt là từ doanh nghiệp, gắn với doanh nghiệp, nơi chuyển hóa các kết quả nghiên cứu từ viện, trường thành sản phẩm, hàng hóa; tăng cường liên kết viện - trường và doanh nghiệp; đặc biệt cần có các giải pháp mạnh mẽ hơn để thu hút đội ngũ cán bộ KH&CN đầu ngành, những người làm khoa học tài năng và nhà khoa học nước ngoài hợp tác, hỗ trợ giải bài toán cụ thể của vùng và của đất nước.

Toàn cảnh hội nghị

Chia sẻ tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Nguyễn Lộc Hà khẳng định, kết quả, thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đạt được trong thời gian qua có sự đóng góp không nhỏ của lĩnh vực KH&CN. Việc gia tăng ứng dụng và đổi mới công nghệ trong các ngành, hoạt động sản xuất công nghiệp, ngông nghiệp công nghệ cao, đổi mới ứng dụng công nghệ trong xây dựng, y tế và các ngành dịch vụ đã giúp tốc độ tăng trưởng kinh tế của Bình Dương được duy trì, ổn định.

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục quan tâm, ban hành thêm chính sách hỗ trợ và dành nhiều nguồn lực để phát triển khoa học công nghệ, nhất là hoạt động đổi mới sáng tạo. “Bình Dương mong muốn thúc đẩy phát triển mối quan hệ hợp tác, liên kết nội vùng nói riêng và cả nước nói chung trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa xã hội, đặc biệt là lĩnh vực KH&CN nhằm đưa lĩnh vực này trở thành một trong những động lực thúc đẩy tích cực cho tăng trưởng kinh tế vùng”, Phó Chủ tịch Nguyễn Lộc Hà cho biết.

Phần trình bày các báo cáo tham luận tại hội nghị

Tại hội nghị, bên cạnh việc tổng kết, đánh giá kết quả hoạt động khoa học công nghệ và ĐMST vùng Đông Nam Bộ giai đoạn 2019 – 2023, các đại biểu đã lắng nghe và tập trung trao đổi, thảo luận xoay quanh nội dung bài tham luận được trình bày như: Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2023; Đổi mới sáng tạo Đại học Quốc gia TP.HCM thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh vùng Đông Nam Bộ; Ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật tạo ra sản phẩm nông nghiệp đạt chất lượng cao và đưa sản phẩm từ trang trại đến bàn ăn; Ứng dụng công nghệ Blockchain & AI trong định danh số, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Make in Vietnam”; Bình Dương thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển thành phố thông minh;…

Các đại biểu tham dự hội nghị

Đồng thời các đại biểu cũng trao đổi, thảo luận những vấn đề vướng mắc trong thực tế triển khai các hoạt động KH&CN và đổi mới sáng tạo, đóng góp ý kiến, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn để tiếp tục đẩy mạnh hoạt động KH&CN và đổi mới sáng ở từng địa phương cũng như của cả vùng.

Chia sẻ những thuận lợi, khó khăn về triển khai cơ chế đặc thù trong quản lý khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của TP.HCM theo Nghị quyết số 98/2023/QH15, ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM) cho biết, Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM được ban hành ngày 1/8/2023. Nghị quyết này quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM về quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo;…

Phần trao đổi, đối thoại, chia sẻ về những vấn đề vướng mắc trong thực tế triển khai các hoạt động KH&CN và đổi mới sáng tạo của các địa phương trong vùng

Về thuận lợi, Nghị quyết 98 ban hành 4 cơ chế chính sách thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại TP.HCM trong giai đoạn 5 năm, qua đó tạo điều kiện thêm để tháo gỡ những vướng mắc trong cơ chế chính sách cũng như tạo thêm nguồn lực từ Nhà nước để cộng đồng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo có thêm nguồn lực đầu tư phát triển lĩnh vực này. Cụ thể như chính sách miễn thuế (miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo); thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới (cơ chế thử nghiệm sandbox); hỗ trợ không hoàn lại từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách Thành phố chi phí ươm tạo dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo; quy định tiền lương, tiền công, chế độ phúc lợi và chính sách ưu đãi khác đối với các chức danh lãnh đạo trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập và thù lao thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ;…

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM) chia sẻ những thuận lợi, khó khăn về triển khai cơ chế đặc thù trong quản lý khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của TP.HCM theo Nghị quyết số 98/2023/QH15

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện cũng gặp một số khó khăn vướng mắc như cơ chế tài chính sử dụng kinh phí nghiên cứu khoa học rất phức tạp, còn nhiều điểm bất hợp lý; triển khai chính sách miễn thuế phát sinh các thủ tục hành chính, giấy tờ và quy trình phức tạp, kéo dài thời gian,… khiến doanh nghiệp e ngại; cơ chế thử nghiệm sandbox còn vướng về quy trình thủ tục pháp lý, cấp phép, đánh giá, thẩm định các sản phẩm, giải pháp công nghệ tham gia sandbox, chưa thực sự thu hút cộng đồng nghiên cứu, doanh nghiệp hay startup mạnh dạn đầu tư nghiên cứu, thử nghiệm và phát triển sản phẩm công nghệ.

Bên cạnh đó, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Tây Ninh chia sẻ về giải pháp khắc phụ khó khăn trong ứng dụng chuyển giao và đổi mới công nghệ trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Bình Phước Bùi Thị Minh Thúy, Giám đốc Sở KH&CN Bình Dương Nguyễn Việt Long, cùng các đại biểu khác cũng đã có những chia sẻ thẳng thắn, cởi mở và đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, những vấn đề nảy sinh trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở thực tế địa phương mình.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh/thành Bình Dương, TP.HCM, Bình Phước, Tây Ninh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu ký thỏa thuận hợp tác trong liên kết, chia sẻ dư liệu, thông tin hoạt động của sàn giao dịch công nghệ

Tại hội nghị cũng diễn ra lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa các Sở Khoa học và Công nghệ vùng Đông Nam bộ trong liên kết, chia sẻ dư liệu, thông tin hoạt động của sàn giao dịch công nghệ; đồng thời diễn ra nghi thức chuyển giao địa điểm giao ban vùng năm 2025 cho Sở KH&CN tỉnh Bình Phước. Việc ký thỏa thuận hợp tác nhằm thực hiện kết nối hiệu quả các sàn giao dịch công nghệ quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh với các trung tâm ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ ở các địa phương trong vùng và cả nước; cụ thể hóa các mục tiêu, nội dung hợp tác cũng như kế hoạch phát triển trong thời gian tới giữa các Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh vùng Đông Nam Bộ trong liên kết, chia sẻ dữ liệu, thông tin hoạt động của sàn giao dịch công nghệ.

Lam Vân (CESTI)

Ngày nay, đời sống xã hội ngày càng phát triển và ý thức của người tiêu dùng trong việc lựa chọn sản phẩm, hàng hóa ngày càng cao, người tiêu dùng đặc biệt quan tâm nhiều hơn đến chất lượng sản phẩm nói chung và những loại sản phẩm, hàng hóa có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nói riêng như nông sản, lương thực, thực phẩm … Trong bối cảnh hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn còn, gây ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe người dân và thương hiệu, uy tín của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Để đảm bảo quyền và lợi ích của người dân, các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng đã tích cực triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân từ thành thị đến nông thôn.

Thành phố Hồ Chí Minh với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, là hạt nhân của khu vực Nam Bộ - nơi nuôi trồng các sản phẩm nông nghiệp lớn nhất cả nước và là thị trường tiêu thụ nông sản lớn nhất. Vì vậy, từ năm 2016 Thành phố Hồ Chí Minh đã sớm ban hành nhiều chính sách nhằm triển khai thực hiện và thúc đẩy hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, trong đó sản phẩm tiêu thụ nhiều, thường xuyên như thịt heo, thịt gia cầm và trứng gia cầm được triển khai và mang lại nhiều kết quả quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm.

Ngày 12 tháng 4 năm 2023, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 1383/QĐ-UBND về phê duyệt Danh mục sản phẩm, hàng hóa ưu tiên triển khai truy xuất nguồn gốc trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, theo đó sản phẩm thịt heo, thịt gia cầm, trứng gia cầm là nhóm sản phẩm, hàng hóa ưu tiên triển khai truy xuất nguồn gốc trên địa bàn Thành phố theo các tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về truy xuất nguồn gốc có liên quan, có lộ trình thực hiện từ năm 2023 đến năm 2025.

Hoạt động truy xuất nguồn gốc đối với chuỗi cung ứng thịt gia súc (bao gồm thịt heo), thịt gia cầm được quy định trong bộ TCVN 13166 Truy xuất nguồn gốc - Yêu cầu đối với chuỗi cung ứng thịt gia súc và gia cầm gồm các phần sau đây:

- TCVN 13166-1:2020, Phần 1: Yêu cầu chung;

- TCVN 13166-2:2020, Phần 2: Thịt trâu và thịt bò;

- TCVN 13166-3:2020, Phần 3: Thịt cừu;

- TCVN 13166-4:2020, Phần 4: Thịt lợn;

- TCVN 13166-5:2020, Phần 5: Thịt gia cầm.

Bộ TCVN 13166 đã đưa ra các yêu cầu chung đối với chuỗi cung ứng thịt gia súc và gia cầm (bao gồm thịt tươi, thịt mát, thịt đông lạnh) và các yêu cầu đối với từng sản phẩm cụ thể như thịt trâu, thịt bò, thịt cừu, thịt lợn, thịt gia cầm. Theo đó, các loại hình cơ sở sản xuất, kinh doanh trong chuỗi cung ứng được xác định trong bộ TCVN 13166 bao gồm: cơ sở chăn nuôi; cơ sở vận chuyển; cơ sở giết mổ; cơ sở sơ chế, chế biến; nhà phân phối; cơ sở bán lẻ.

TCVN 13166 được áp dụng đồng thời với TCVN 12850:2019 Truy xuất nguồn gốc – Yêu cầu chung đối với hệ thống truy xuất nguồn gốc, đảm bảo đáp ứng các nguyên tắc chung được nêu trong TCVN 12850:2019, cụ thể:

- Nguyên tắc “Một bước trước - một bước sau”: Để bảo đảm khả năng giám sát, nhận diện được công đoạn sản xuất, kinh doanh trước và công đoạn sản xuất, kinh doanh tiếp theo trong quá trình sản xuất, kinh doanh đối với một sản phẩm.

- Nguyên tắc “Sẵn có của phần tử dữ liệu chính”: Các phần tử dữ liệu chính phải được thu thập, lưu trữ và cập nhật kịp thời trong các báo cáo thông tin chi tiết về các sự kiện quan trọng trong quá trình sản xuất và chuỗi cung ứng.

- Nguyên tắc “Minh bạch”: Hệ thống truy xuất nguồn gốc phải đạt yêu cầu về tính minh bạch tối thiểu bằng cách sử dụng dữ liệu tĩnh về khách hàng, bên cung ứng, sản phẩm và các điều kiện sản xuất.

- Nguyên tắc “Có sự tham gia đầy đủ các bên truy xuất nguồn gốc”: Hệ thống truy xuất nguồn gốc phải có sự tham gia của đầy đủ các bên truy xuất nguồn gốc của tổ chức.

Các Tiêu chuẩn quốc gia nêu trên là cơ sở để các doanh nghiệp chuẩn hóa hoạt động truy xuất nguồn gốc. Do đó, khi hệ thống truy xuất nguồn gốc thịt gia súc, thịt gia cầm được thực hiện một cách toàn diện theo các yêu cầu của các tiêu chuẩn liên quan về truy xuất nguồn gốc cùng với việc thực hiện trên môi trường điện tử sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu thập, lưu trữ, chia sẻ, liên kết dữ liệu truy xuất nguồn gốc, giúp kiểm soát được một đơn vị sản phẩm qua từng công đoạn của quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển, lưu trữ và phân phối. Đồng thời, việc truy xuất nguồn gốc còn hỗ trợ công tác thu hồi sản phẩm khi có sự cố về an toàn thực phẩm./.

Lý Cún Mùi (Chi cục TĐC)