Chiều 15/8, trong khuôn khổ Mega US Expo 2025, chương trình gọi vốn khởi nghiệp Venture Star 2025 chính thức diễn ra, quy tụ 16 startup tiêu biểu của Việt Nam và Hàn Quốc. Sự kiện không chỉ là điểm hẹn giới thiệu công nghệ, sản phẩm, mô hình kinh doanh, mà còn là cầu nối thúc đẩy hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia, mở ra cánh cửa cho các doanh nghiệp vươn ra thị trường toàn cầu.

Mega US Expo 2025 diễn ra từ ngày 14 đến 16/8 với hơn 200 gian hàng, trưng bày 1.550 sản phẩm chất lượng hàng đầu từ Hàn Quốc. Sự kiện có sự tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học. Trong bức tranh toàn cảnh ấy, Venture Star 2025 trở thành điểm nhấn, nơi những ý tưởng sáng tạo được thử thách và kết nối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đại diện phía Hàn Quốc phát biểu khai mạc chương trình gọi vốn khởi nghiệp Venture Star 2025. 

Phần thi thuyết trình ngày 15/8 đã thể hiện rõ sự chín muồi trong tư duy khởi nghiệp của 16 đội thi, mỗi đội có 3 phút giới thiệu sản phẩm, 5 phút trình bày và 5 phút trả lời phản biện. Chính sự chuẩn bị kỹ lưỡng cùng các giải pháp mang tính ứng dụng cao cho thấy khả năng thương mại hóa thực tế của các dự án.

Danh sách startup tham gia đã thể hiện rõ sự đa dạng và tinh thần đổi mới mạnh mẽ. Các dự án trải rộng từ công nghệ trí tuệ nhân tạo (iGOT AI – Việt Nam, PinoWell – Hàn Quốc), robot LovinBot AI (Việt Nam), công nghệ y tế hiện đại của MEDIVANCE (Hàn Quốc), ứng dụng chăm sóc sức khỏe Health Care Center App (Việt Nam) cho đến giải pháp năng lượng sạch của SunLeaf Innovations (Việt Nam).

Phần thuyết trình của các startup.

Song hành cùng cuộc thi, chương trình còn tạo không gian giao lưu, bình chọn trực tiếp bằng QR code, trao giấy chứng nhận cho các dự án, cũng như tổ chức lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa startup và các đối tác chiến lược. Những hoạt động này giúp mở rộng mạng lưới kết nối, đồng thời đặt nền móng cho hợp tác lâu dài.

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa các đối tác tiềm năng.

Phát biểu tại sự kiện, đại diện Hàn Quốc khẳng định Venture Star 2025 là bệ phóng để doanh nghiệp hai nước giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm đối tác và xây dựng hệ sinh thái kinh doanh chung. Trong tương lai, chương trình sẽ tiếp tục mở rộng quy mô và lĩnh vực, đồng hành cùng các startup để thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Điểm độc đáo của Venture Star 2025 nằm ở sự kết nối với Univ Star 2025 – Cuộc thi Ý tưởng Khởi nghiệp Sinh viên diễn ra song song trong cùng khuôn khổ sự kiện. Univ Star năm nay thu hút 750 sinh viên đến từ 37 trường đại học tại TP.HCM và 12 trường Hàn Quốc. Sự kết hợp giữa Univ Star (ươm tạo ý tưởng, thử nghiệm mô hình) và Venture Star (gọi vốn, thương mại hóa) hình thành một chuỗi giá trị khởi nghiệp khép kín, mang lại hàng trăm cơ hội kết nối từ giai đoạn khởi phát đến triển khai thực tế.

Theo nhận định từ phía Hàn Quốc, Venture Star 2025 không chỉ tạo cơ hội gọi vốn, mà còn mở đường cho các hợp tác dài hạn như liên doanh sản xuất, chuyển giao công nghệ, mở rộng thị trường. Sự kiện đồng thời góp phần củng cố quan hệ đối tác chiến lược Việt – Hàn, hướng tới mục tiêu kim ngạch thương mại song phương đạt 150 tỷ USD vào năm 2030.

Đại diện các startup, nhà đầu tư, quỹ đầu tư và Ban tổ chức Venture Star chụp ảnh lưu niệm.

Với tầm nhìn dài hạn, TP.HCM đang khẳng định vị thế là trung tâm đổi mới sáng tạo không chỉ trong nước, mà còn là điểm đến lý tưởng cho hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khởi nghiệp công nghệ. Venture Star 2025 vì thế không chỉ là sân chơi cho startup Việt – Hàn, mà còn là minh chứng rõ nét cho chiến lược đưa đổi mới sáng tạo trở thành động lực cốt lõi của phát triển kinh tế, góp phần nâng cao vị thế TP.HCM trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu.

Minh Nhã (CESTI)

Hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngày 14/8/2025, sự kiện “Ngày hội Xúc tiến Giao thương - Cánh cửa Kết nối Thị trường Hàn – Việt 2025” (MEGA US EXPO 2025) chính thức diễn ra tại Trung tâm hội nghị White Palace (TP.HCM). Sự kiện do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Bộ Doanh nghiệp vừa và nhỏ và Khởi nghiệp Hàn Quốc phối hợp tổ chức, kéo dài trong 3 ngày từ 14-16/8/2025.

MEGA US EXPO 2025 quy tụ hơn 200 gian hàng đến từ các thành phố công nghiệp lớn của Hàn Quốc cùng sự tham gia của các công ty khởi nghiệp của Việt Nam, giới thiệu 1.550 sản phẩm chất lượng hàng đầu. Sự kiện cũng mang đến góc nhìn toàn cảnh về các xu hướng thị trường mới nhất, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác thương mại và đổi mới sáng tạo. Trong khuôn khổ MEGA US EXPO 2025, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (SIHUB) đã ký kết MOU với Liên minh 13 trường Đại học hỗ trợ khởi nghiệp ở Hàn Quốc cùng Korean Technopark.

MEGA US EXPO là triển lãm thương mại thúc đẩy hoạt động kết nối giao thương, kết nối đầu tư trong đa lĩnh vực như thực phẩm, mỹ phẩm, công nghệ, sáng tạo nội dung, sản phẩm đời sống… Chương trình được tổ chức thường niên tại TP.HCM. MEGA US EXPO đánh dấu bước tiến chiến lược trong hành trình quốc tế hóa chuỗi cung ứng, chuyển giao công nghệ và mở rộng mạng lưới đầu tư giữa hai quốc gia, hướng đến mục tiêu đưa Việt Nam trở thành điểm đến hàng đầu của doanh nghiệp Hàn Quốc tại Đông Nam Á. Sự kiện không chỉ là cầu nối quan hệ hợp tác thương mại cho doanh nghiệp hai nước mà còn khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, tinh thần đổi mới sáng tạo của giới trẻ thông qua các hoạt động như Cuộc thi Ý tưởng khởi nghiệp sinh viên (Univ.Star), Chương trình gọi vốn đầu tư Venture.Star…

MEGA US EXPO 2025 bao gồm những hoạt động:

+ Trưng bày, giới thiệu sản phẩm, giải pháp của 200 startup, doanh nghiệp Hàn Quốc.

+ Chương trình Hybrid Exhibition: Kết nối giao thương (Business matching) giữa 200 doanh nghiệp Hàn Quốc và Việt Nam.

+ Chương trình Startup thuyết trình gọi vốn trước các quỹ đầu tư trong và ngoài nước (Venture.Star).

+ Vòng Chung kết và Trao giải Cuộc thi Ý tưởng Khởi nghiệp Sinh viên (Univ.Star 2025) dành cho sinh viên đến từ 37 trường Đại học ở TP.HCM và 11 trường Đại học ở Hàn Quốc.

+ Technology Showcase: Khu vực trưng bày các sản phẩm/dịch vụ/giải pháp công nghệ chuyên biệt.

+ Siêu B2B Matching ngành Thực phẩm K-Food chỉ diễn ra duy nhất ngày 16/08/2025, đặc quyền dành cho các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh trong lĩnh vực thực phẩm.

Hoàng Kim (CESTI)

Thành công của nghiên cứu không chỉ cung cấp quy trình xác định 14 dược chất có tác dụng giảm đau, kháng viêm ngụy tạo trong chế phẩm từ dược liệu mà còn góp phần thuận lợi trong công tác kiểm tra chất lượng thuốc, an toàn thực phẩm giúp tăng cường hiệu quả kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhằm hạn chế sự vi phạm của cơ sở sản xuất, kinh doanh cũng như cảnh báo đến người dân các sản phẩm không đạt yêu cầu chất lượng để biết sử dụng hợp lý, an toàn.

Từ xa xưa, người dân Việt Nam đã biết sử dụng các loại thảo dược để phòng bệnh, chữa bệnh và tăng cường sức khỏe. Theo đó, người dân có xu hướng tự sử dụng dược liệu và thuốc từ dược liệu trong dân gian với quan niệm là sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên nên an toàn, ít độc hại đối với sức khỏe con người so với việc uống thuốc Tân dược theo y học hiện đại.

Với quan niệm thuốc đông y làm từ thảo dược, người bệnh có xu hướng dùng thuốc kéo dài mà không có sự kiểm soát của thầy thuốc, dẫn đến phụ thuộc thuốc, nghiện thuốc, tổn thương hệ nội tiết cùng các cơ quan khác một cách âm thầm, mạn tính, thậm chí có thể không bao giờ phục hồi.

Thực tế cho thấy, số lượng sản phẩm thuốc gia truyền, thuốc đông y cũng như thực phẩm bảo vệ sức khỏe về nhóm bệnh đau nhức xuất hiện rất nhiều và chiếm thị trường cực kỳ rộng lớn. Lợi dụng tâm lý người tiêu dùng vừa muốn điều trị bằng đông y vừa muốn nhanh khỏi bệnh, nhiều nhà sản xuất đã trộn các dược chất tổng hợp có tác dụng giảm đau vào trong sản phẩm chế biến từ dược liệu nhằm tạo hiệu quả điều trị tức thời khiến người bệnh tin dùng từ đó tăng lợi nhuận. Điều này là vi phạm quy định của pháp luật và vô cùng nguy hiểm đối với người dùng vì theo y học hiện đại thì thuốc giảm đau, kháng viêm chủ yếu thuộc nhóm Non-steroidal anti-inflamatory drug (NSAID) và Corticosteroid (hay còn gọi corticoid) khi sử dụng cần được kê đơn và có sự giám sát chặt chẽ của người có chuyên môn y tế khi ngưng sử dụng. Hậu quả của việc sử dụng bừa bãi sẽ là các tác dụng phụ không mong muốn như suy tuyến thượng thận, loét dạ dày, loãng xương, rối loạn điện giải...

Sản phẩm từ dược liệu có tác dụng hỗ trợ điều trị cơ xương khớp (Ảnh minh họa)

Ngày 6/5/2024, Bệnh viện 71 Trung ương tiếp nhận người bệnh Nguyễn Văn L. (59 tuổi) trong tình trạng đau lưng, đau nhức khớp gối hai bên, sưng nóng đỏ đau, cơ thể giữ nước, mặt phù da đỏ kèm nhiều mảng xuất huyết rải rác dưới da toàn thân. Người bệnh chia sẻ do bị đau khớp gối nhiều năm nay, đi lại đau tăng lên, về đêm 2 khớp gối đau nhức không ngủ được, nên đã nghe theo thông tin hàng xóm mách có thuốc đông y gia truyền mua về uống vào là khỏi đau, vì vậy đã tin và mua sử dụng. Liên tục như vậy suốt hơn 2 năm nay, cứ khi nào đau khớp bệnh nhân lại uống thuốc này, cho đến những ngày gần đây, tình trạng đau khớp càng nặng nề hơn, không đi lại được, trên mặt và hai cánh tay bị sạm nám, da mỏng rất dễ bị chảy máu, bệnh nhân sợ quá nên đến bệnh viện khám.

Trường hợp tương tự, ông T. (80 tuổi) bị đau khớp, mất ngủ kéo dài, được người cháu mua thuốc "gia truyền" cho uống. Nhãn loại thuốc mà ông T. uống ghi "Thuốc gia truyền chủ trị nhức mỏi, đau lưng, tê bại, thấp khớp, thần kinh tọa, đau thận, ăn được, ngủ được", thành phần gồm: quế khâu, cam thảo, nhân trần, táo tàu, nghinh hương... Uống được vài ngày, ông T. run chân tay, nôn mửa, choáng váng, mệt mỏi, toát mồ hôi, tiểu ít, huyết áp tụt, phải cấp cứu tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Khi nhập viện, ông T. nguy kịch, mạch rất chậm (20 lần/phút), huyết áp có lúc không đo được, nguy cơ ngừng tim, suy gan, suy thận tăng. Xét nghiệm gói thuốc ông T. dùng cho thấy có chứa paracetamol (một loại thuốc giảm đau hạ sốt hay dùng) với hàm lượng cao, là nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy gan thận của bệnh nhân.

Nhiệm vụ từ thực tiễn

Trong 5 năm gần đây, từ năm 2018 đến năm 2023, liên tục phát hiện một số lượng lượng lớn các chế phẩm có nguồn gốc từ dược liệu có trộn trái phép các dược chất giảm đau kháng viêm, và tỷ lệ vi phạm này có khuynh hướng gia tăng. Trước vấn nạn nêu trên, với vai trò là đơn vị giám sát chất lượng thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm trên địa bàn TP.HCM, Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc, Mỹ phẩm, Thực phẩm TP.HCM đã quyết định xây dựng một quy trình có thể xác định nhanh, riêng lẻ hay phát hiện đồng thời các hoạt chất tổng hợp trong hai nhóm này trong các chế phẩm từ dược liệu bằng các thiết bị hiện có tại đơn vị nhằm tạo điều kiện cho người dân có một địa chỉ tin cậy để tới phân tích các mẫu thuốc gia truyền, thuốc đông y, thuốc cổ truyền, thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ dược liệu... khi có sự nghi ngờ hay cần kiểm chứng. Trung tâm cũng tiến hành khảo sát, đánh giá tình hình ngụy tạo dược chất tổng hợp giảm đau kháng viêm đối với chế phẩm từ dược liệu có tác dụng hỗ trợ điều trị cơ xương khớp tại TP.HCM để phát hiện những sản phẩm nguy cơ và có báo cáo đến Sở Y tế cũng như Sở An toàn thực phẩm thành phố về những sản phẩm, cơ sở vi phạm để có xử lý thích hợp nhằm đảm bảo chất lượng thuốc, thực phẩm trên địa bàn thành phố đến tay người sử dụng an toàn, hiệu quả.

Trên tinh thần đó, nhằm phát hiện các dược chất tổng hợp giảm đau kháng viêm chủ yếu thuộc nhóm NSAID và corticoid ngụy tạo trong các chế phẩm từ dược liệu hỗ trợ điều trị cơ xương khớp tại TP.HCM và tiến đến giám sát, kiểm tra, đánh giá chất lượng các chế phẩm này đang lưu hành trên địa bàn Thành phố, được sự hỗ trợ từ Sở KH&CN TP.HCM, đội ngũ các nhà khoa học đang công tác tại Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc, Mỹ phẩm, Thực phẩm TP.HCM đã triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Xây dựng quy trình sàng lọc các dược chất giảm đau, kháng viêm bằng HPLC- PDA và khảo sát tình hình pha trộn các dược chất trong các chế phẩm từ dược liệu hỗ trợ điều trị cơ xương khớp tại TP.HCM”.

TS. Phan Văn Hồ Nam - chủ nhiệm nhiệm vụ cho biết, nhóm thực hiện đã xây dựng quy trình định lượng 14 dược chất có tác dụng giảm đau kháng viêm, có nguy cơ ngụy tạo cao trong các sản phẩm từ dược liệu có tác dụng hỗ trợ điều trị cơ xương khớp bằng HPLC-UV/Vis và quy trình xác định 14 dược chất này trong mẫu dương tính trước đó bằng LC-MS/MS. Các dược chất bao gồm: betamethason, dexamethason base, methylprednisolon, triamcinolon, prednison, aceclofenac, dexamethason acetat, diclofenac, ibuprofen, ketoprofen, meloxicam, acid mefenamic, piroxicam và paracetamol, đều là những chất có tác dụng giảm đau, kháng viêm phổ biến, dễ thu mua và giá thành thấp. Quy trình phân tích có các ưu điểm nhanh, thuận tiện, có độ chính xác cao, chi phí hợp lý, phù hợp đa mục tiêu để đánh giá được mối nguy ngụy tạo dược chất tổng hợp giảm đau kháng viêm trong các chế phẩm từ dược liệu có tác dụng hỗ trợ điều trị cơ xương khớp. Các quy trình phân tích này chưa từng được công bố tại Việt Nam trước đây, và có thể trở thành tài liệu tham khảo cho các phương pháp phân tích ngụy tạo tân dược trong sản phẩm từ dược liệu sau này tại các trung tâm kiểm nghiệm.

TS. Phan Văn Hồ Nam báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

Bằng các quy trình kể trên, Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc, Mỹ phẩm, Thực phẩm TP.HCM phát hiện thực trạng có đến 106/385 mẫu thu thập được (27,53%) có ngụy tạo tân dược cho thấy tình trạng trộn trái phép tân dược trong các chế phẩm diễn biến rất phức tạp, và hàm lượng ngụy tạo không thể kiểm soát (có thể cao gấp 600 lần liều dùng khuyến cáo, hoặc phối hợp từ 2-4 dược chất có tác dụng hiệp đồng bất kể liều dùng), có nguy cơ rất lớn đối với sức khỏe của người dân. Đặc biệt, phát hiện được tình trạng cùng 1 loại sản phẩm (cùng tên, cùng nhà sản xuất) nhưng thu mua ở những nơi khác nhau lại có tình trạng lúc thì có ngụy tạo, lúc thì không có ngụy tạo, đây có thể là tình huống “hàng giả của giả” (tức là hàng giả không được ngụy tạo như sản phẩm chính thức) hoặc do khả năng sản xuất kém nên chất lượng các lô không ổn định, dẫn đến tình trạng ngụy tạo không đồng đều. Mặt khác, hai dược chất là betamethason và dexamethason có liều dùng cực kỳ thấp, tác dụng phụ cực kỳ nguy hiểm khi sử dụng lâu dài nhưng lại được trộn trái phép một cách vô tội vạ. Hậu quả của việc bệnh nhân sử dụng những chế phẩm này có thể rất nghiêm trọng. Do vậy, trong quản lý thị trường, việc xác định sự hiện diện các dược chất ngụy tạo là chưa đủ, cần phải xác định hàm lượng của chúng để có cảnh báo phù hợp. Ngoài ra, dựa trên mức độ ngụy tạo, nên có những hình phạt bổ sung để tăng cường tính răn đe đối với các hành vi vi phạm pháp luật có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như vậy, nhất là đối với các trường hợp hàm lượng dược chất ngụy tạo gần với ngưỡng gây độc cấp tính và gây độc trường diễn. Quản lý hành chính cũng là một trong những biện pháp quản lý hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng gần như chắc chắn sẽ có tình trạng ngụy tạo.

Biểu đồ phân tán (Scatter Diagram)

TS. Phan Văn Hồ Nam cho biết thêm, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các sản phẩm ngụy tạo còn có một đặc điểm khó kiểm soát đó là thời gian tồn tại trên thị trường khá ngắn, nhiều sản phẩm chỉ xuất hiện 1 lô sản xuất và sau đó không còn sản xuất nữa.

"Có thể do các nhà sản xuất này e ngại bị phát hiện nên thay đổi chiến lược, địa bàn, mẫu mã sau mỗi lô sản xuất nhằm qua mặt người tiêu dùng và các cơ quan chức năng", TS. Phan Văn Hồ Nam thông tin, "Do vậy đề xuất cần tăng cường kiểm tra những sản phẩm mới, có quảng cáo phóng đại, gây chú ý, và nhất là khi có thông tin về những chế phẩm từ dược liệu có hiệu quả quá nhanh chóng, kiểu như uống 1 viên là đi lại được".

Kết quả thực hiện nhiệm vụ không chỉ cung cấp quy trình xác định NSAID (thuốc kháng viêm không steroid) và corticoid ngụy tạo trong chế phẩm từ dược liệu mà còn góp phần thuận lợi trong công tác kiểm tra chất lượng thuốc, an toàn thực phẩm giúp tăng cường hiệu quả kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhằm hạn chế sự vi phạm của cơ sở sản xuất, kinh doanh cũng như cảnh báo đến người dân các sản phẩm không đạt yêu cầu chất lượng để biết sử dụng hợp lý, an toàn.

Qua đó, nhóm thực hiện nhiệm vụ kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ hơn việc buôn bán các dược chất dạng nguyên liệu hoặc thành phẩm, ví dụ như việc các thành phẩm thuộc nhóm thuốc không cần kê đơn như paracetamol, ibuprofen quá rẻ so với các chế phẩm từ dược liệu, dẫn đến nguy cơ cao ngụy tạo vì lợi nhuận lớn, khó phát hiện. Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng và thẩm định thêm các quy trình định lượng những dược chất khác có tác dụng kháng viêm giảm đau, cũng như gia tăng lấy mẫu kiểm soát tình trạng ngụy tạo tân dược nhằm bảo vệ sức khỏe người dân.

Việc triển khai áp dụng metadata cho dữ liệu GIS giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm, truy cập dữ liệu GIS phù hợp với nhu cầu, cải thiện chất lượng phân tích và ra quyết định, dễ dàng chia sẻ dữ liệu GIS phát triển mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực GIS.

Là đơn vị xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin địa lý TP.HCM và phát triển các ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) tại Việt Nam, Trung tâm Ứng dụng Hệ thống thông tin địa lý TP.HCM (HCMGIS) đang vận hành hơn 80 lớp dữ liệu GIS của Thành phố trong các lĩnh vực hạ tầng đô thị (đường giao thông, số nhà, tuyến, trạm xe bus, đường cao tốc, vành đai, metro,…), kinh tế (ATM, ngân hàng, khu công nghiệp, khu chế xuất), văn hoá (di tích, bảo tàng, phi vật thể), y tế (bệnh viện, trạm y tế, phòng khám, nha khoa, nhà thuốc), giáo dục (các cấp từ mầm non đến đại học), du lịch (nhà hàng, khách sạn), tài nguyên môi trường (ranh thửa đất, hiện trạng, quy hoạch sử dụng đất)... Cơ sở dữ liệu của GIS được lưu trữ trên hệ thống máy chủ của Trung tâm HCMGIS và được cập nhật liên tục nhằm cung cấp dữ liệu phục vụ công tác quản lý Nhà nước, điển hình như Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) sử dụng nhiều dữ liệu nền phục vụ tiến trình chống dịch, các UBND quận huyện và thành phố Thủ Đức thuộc TP.HCM cũ (trước thời điểm 1/7/2025) sử dụng dữ liệu nền để tham chiếu dữ liệu các đơn vị kinh tế… Để quản lý, cập nhật các thông tin trên cho các lớp dữ liệu kể trên, cần xây dựng siêu dữ liệu cho kho dữ liệu HCMGIS nhằm tối ưu hóa việc quản lý, truy xuất, tra cứu tìm kiếm tài nguyên theo các dạng tiêu chí khác nhau.

Theo ông Nguyễn Tùng Cương - chủ nhiệm nhiệm vụ, metadata là siêu dữ liệu tham chiếu có khả năng cung cấp thông tin về dữ liệu khác. Siêu dữ liệu giúp người dùng sử dụng dữ liệu GIS một cách hiệu quả và tránh những sai sót do hiểu lầm về dữ liệu. Khi dữ liệu được cung cấp cho người dùng, thông tin metadata sẽ cung cấp những thông tin cho phép người dùng hiểu rõ hơn bản chất về dữ liệu đang truy vấn, bao gồm: nguồn gốc, chất lượng, đặc điểm và cách sử dụng. Chính vì vậy metadata đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý đối tượng, tổ chức và sử dụng dữ liệu, giúp làm rõ và nhất quán thông tin, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát hiện thông tin, tìm kiếm và truy xuất tài nguyên. Khi được gắn thẻ với metadata, bất kỳ đối tượng nào cũng có thể liên kết được với các yếu tố thích hợp khác một cách tự động, việc tổ chức vì thế mà dễ dàng hơn. Việc triển khai áp dụng metadata cho dữ liệu GIS giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm, truy cập dữ liệu GIS phù hợp với nhu cầu, cải thiện chất lượng phân tích và ra quyết định, dễ dàng chia sẻ dữ liệu GIS phát triển mối quan hệ hợp tác trong lĩnh vực GIS.

Tìm kiếm, truy cập dữ liệu GIS có thông tin metadata

Được sự hỗ trợ từ Sở KH&CN TP.HCM, Trung tâm HCMGIS đã triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Xây dựng hệ thống metadata cho kho dữ liệu HCMGIS” (do ông Nguyễn Tùng Cương làm chủ nhiệm nhiệm vụ) nhằm tạo điều kiện cập nhật, bổ sung thông tin metadata giúp cho thông tin được rõ ràng, nhất quán, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát hiện thông tin, tìm kiếm và truy xuất tài nguyên, từ đó hỗ trợ hoàn thiện kho dữ liệu phục vụ công tác chuyển đổi số tại TPHCM.

Trong đó, Trung tâm HCMGIS tiến hành rà soát, phân tích đánh giá hiện trạng các lớp dữ liệu đang được vận hành, nghiên cứu đề xuất các thông tin metadata cần cập nhật, nghiên cứu đề xuất giải pháp công nghệ, tiêu chuẩn kỹ thuật, mô hình hệ thống phục vụ xây dựng hệ thống. Từ cơ sở này, Trung tâm HCMGIS xây dựng công cụ nhằm phục vụ cho việc cập nhật metadata, cập nhật metadata cho 80 lớp dữ liệu GIS đang được lưu trữ, chia sẻ, hướng đến tối ưu hóa việc quản lý, truy xuất, tra cứu tìm kiếm tài nguyên theo các dạng tiêu chí khác nhau.

Đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

Ông Nguyễn Tùng Cương cho biết Trung tâm HCMGIS đã xây dựng hoàn thiện công cụ hỗ trợ quản lý metadata cho kho dữ liệu GIS đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ với giao diện thân thiện người dùng và phân quyền cho từng đối tượng sử dụng. Công cụ gồm 6 nhóm chức năng: quản trị hệ thống, quản lý thông tin nhận dạng dữ liệu, quản lý thông tin chất lượng dữ liệu, quản lý thông tin tham chiếu không gian, quản lý thông tin nội dung dữ liệu, quản lý thông tin phân phối dữ liệu.

Ông Nguyễn Tùng Cương khẳng định: “Việc xây dựng hoàn thiện công cụ hỗ trợ quản lý metadata cho kho dữ liệu GIS rất hữu ích trong công tác quản lý các lớp dữ liệu, tăng khả năng tìm kiếm đối với dữ liệu lớn. Kết quả của nhiệm vụ đang được ứng dụng ngay tại Trung tâm HCMGIS, cụ thể là 80 lớp bản đồ trong kho dữ liệu HCMGIS đã được cập nhật đầy đủ các thông tin metadata, qua đó hỗ trợ tối đa cho người dùng trong việc quản lý, truy xuất, tra cứu tìm kiếm tài nguyên theo các dạng tiêu chí khác nhau.”.

Theo đó, dữ liệu GIS được tổ chức và phân loại logic hơn giúp người dùng dễ quản lý và truy cập, đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu khi được chia sẻ và sử dụng bởi nhiều người hoặc hệ thống khác nhau, giúp người dùng hiểu rõ hơn về dữ liệu và sử dụng dữ liệu hiệu quả hơn. Hình thành siêu dữ liệu GIS không chỉ mở rộng phục vụ những lĩnh vực đang ứng dụng như quy hoạch đô thị, quản lý tài nguyên thiên nhiên, quản lý môi trường… mà còn mở ra hướng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực mới, chẳng hạn như khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả dữ liệu không gian. Nhờ vậy, quản lý siêu dữ liệu sẽ chuyển từ cách tiếp cận thụ động sang cách tiếp cận chủ động, và hoạt động quản lý siêu dữ liệu sẽ trở thành một phần trong chiến lược quản trị dữ liệu lớn hơn của các tổ chức, đơn vị.

Danh sách thông tin tham chiếu metadata

Thực tế triển khai nhiệm vụ cho thấy việc cập nhật metadata cho dữ liệu bằng phương pháp thủ công là bất khả thi, đặc biệt khi khối lượng dữ liệu ngày càng tăng, tốn rất nhiều thời gian và công sức. Mặt khác, dữ liệu có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau với định dạng và cấu trúc khác nhau cũng gây không ít khó khăn cho việc thống nhất và cập nhật metadata. Do đó, việc cập nhật metadata phải có hướng dẫn cụ thể về quy trình tạo, cập nhật và quản lý metadata, cũng như xác định tiêu chuẩn rõ ràng, đồng thời metadata cũng cần được cập nhật thường xuyên để phản ánh chính xác trạng thái của dữ liệu. Đôi khi, việc xác định thông tin chính xác để sử dụng làm metadata là rất khó khăn, đặc biệt là với các dữ liệu cũ hoặc không đầy đủ thông tin.

Về định hướng sử dụng siêu dữ liệu GIS, ông Nguyễn Tùng Cương chia sẻ: “Tuy việc cập nhật metadata là một quá trình phức tạp, nhưng nếu áp dụng các giải pháp phù hợp, tổ chức có thể vượt qua các rào cản và tận dụng được lợi ích cực lớn của metadata. Các đơn vị, tổ chức có thể xây dựng và tiêu chuẩn hóa rõ ràng cho việc tạo, cập nhật và quản lý metadata, sử dụng các công cụ và hệ thống tự động hóa để tạo và cập nhật metadata, thường xuyên kiểm tra và đánh giá chất lượng metadata để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ”.

Từ kết quả đạt được của nhiệm vụ, Trung tâm HCMGIS sẽ tập trung xây dựng tài liệu hướng dẫn sử dụng cho người dùng cuối nhằm cập nhật thông tin metadata thường xuyên, kịp thời hỗ trợ cho việc quản lý, truy xuất, tra cứu tìm kiếm tài nguyên và truy xuất nguồn gốc dữ liệu. Đồng thời, Trung tâm HCMGIS tiếp tục nghiên cứu và đề xuất những giải pháp hỗ trợ tìm kiếm và truy xuất dữ liệu dễ dàng, quản lý dữ liệu hiệu quả, đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu, hỗ trợ khả năng tương tác và nâng cao trải nghiệm người dùng.

Chiều 08/8/2025, Đại học Quốc gia TP.HCM (ĐHQG-HCM) phối hợp cùng Bộ Xây dựng và UBND TP.HCM tổ chức tọa đàm khoa học với chủ đề “Đô thị thông minh - Khung pháp lý và lộ trình triển khai”. Sự kiện nhằm tham vấn cơ sở pháp lý, chia sẻ kinh nghiệm trong nước và quốc tế, xác định lộ trình triển khai, đồng thời đề xuất thí điểm mô hình đô thị thông minh tại Khu đô thị ĐHQG-HCM.

Toàn cảnh sự kiện

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM, nhấn mạnh tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh Nghị quyết số 57-NQ/TW đặt mục tiêu hoàn thành xây dựng đô thị thông minh (ĐTTM) tại các thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030. Tọa đàm là hoạt động nhằm thực hiện Thông báo kết luận số 30-TB/TGV ngày 13/6/2025 của Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương, theo đó yêu cầu các bộ ngành, địa phương xây dựng, ban hành hướng dẫn quy định kỹ thuật về ĐTTM áp dụng thống nhất trên toàn quốc; đồng thời xây dựng nội dung nghị định về phát triển đô thị thông minh và rà soát, điều chỉnh chiến lược địa phương gắn với hiện đại hóa hạ tầng. Ban Chỉ đạo Trung ương đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn công nghệ mới trong lĩnh vực đô thị thông minh; các bộ, ngành liên quan xây dựng quy chuẩn cho từng lĩnh vực.

PGS.TS. Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG-HCM, phát biểu khai mạc tọa đàm

Với vai trò là trung tâm đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo lớn nhất khu vực phía Nam, ĐHQG-HCM hiện có Khu đô thị ĐHQG-HCM với quy mô 643 ha và gần 100.000 sinh viên đang học tập, khu Ký túc xá với khoảng 40.000 sinh viên nội trú, cùng những điều kiện hạ tầng đồng bộ, được định hướng trở thành khu đô thị đại học thông minh. ĐHQG-HCM không chỉ tham gia thảo luận chính sách, mà còn sẵn sàng đóng vai trò tiên phong trong mô hình thí điểm về ĐTTM. Do vậy, ĐHQG-HCM đề xuất triển khai thí điểm mô hình đô thị thông minh tại Khu đô thị ĐHQG, nhằm tận dụng quy mô lớn về sinh viên và cơ sở hạ tầng sẵn có, góp phần cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước, tạo tiền đề nhân rộng ra TP.HCM và cả nước.

Ông Nguyễn Thanh Nghị, Phó Bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM tham dự tọa đàm

Theo ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng), các quốc gia tiên tiến đều xây dựng khung pháp lý đồng bộ và lựa chọn lĩnh vực ưu tiên khi phát triển ĐTTM. Hàn Quốc ban hành Luật Đô thị thông minh; Singapore triển khai chiến lược Smart Nation với ba trụ cột Niềm tin – Tăng trưởng – Cộng đồng; ASEAN đã thống nhất Khung đô thị thông minh ASEAN.

Tại Việt Nam, sau 7 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg, 37 địa phương đã ban hành đề án hoặc kế hoạch phát triển ĐTTM. Tuy nhiên, vẫn tồn tại hạn chế như thiếu khung pháp lý tổng thể, thiếu tiêu chuẩn liên thông, cơ chế đặc thù, nguồn lực đầu tư và cơ chế huy động vốn xã hội hóa.

Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) trình bày tham luận tại sự kiện

Về thực tiễn triển khai tại TP.HCM, ông Võ Minh Thành, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho rằng, cần xác định rõ mối quan hệ giữa chương trình chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh, từ đó thống nhất tổ chức thực hiện. Thành phố hiện đã có hạ tầng công nghệ thông tin tập trung, tích hợp định danh điện tử, triển khai các dịch vụ công trực tuyến, song vẫn đối mặt với thách thức giao thông, ngập lụt, liên thông dữ liệu và an ninh mạng.

Ông Võ Minh Thành đề xuất: hoàn thiện bộ tiêu chí “thông minh” theo từng loại hình khu vực (khu đô thị mới, trung tâm thương mại, bệnh viện…); thiết lập cơ chế liên thông dữ liệu, chia sẻ – bảo mật – khai thác dữ liệu minh bạch; triển khai thử nghiệm trên phạm vi vừa phải, ưu tiên các khu đô thị mới, đảm bảo kết quả nhanh, thiết thực trước khi nhân rộng.

Ông Võ Minh Thành, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ trình bày tham luận tại sự kiện 

Về kinh nghiệm, bài học từ Singapore và quốc tế, báo cáo tham luận của Đại học Công nghệ Nanyang (NTU, Singapore) cho thấy chiến lược “Smart Nation” tập trung vào hạ tầng số an toàn, kinh tế số và gắn kết cộng đồng. Hệ thống Lamppost-as-a-Platform, nền tảng định danh số SingPass, hệ thống thanh toán không tiền mặt và giao thông thông minh là những giải pháp đã được triển khai hiệu quả, giúp tối ưu quản lý đô thị, nâng cao chất lượng sống và đảm bảo tính bền vững.

Với báo cáo tham luận “Quy hoạch thông minh và vai trò công nghệ”, PGS.TS. Trần Minh Triết (ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM) đề xuất TP.HCM tập trung vào ba trụ cột công nghệ cốt lõi: Digital Twins – bản sao số đô thị, tích hợp dữ liệu thời gian thực để mô phỏng và dự báo; Tích hợp BIM-GIS (nền tảng quy hoạch đồng bộ); Hệ sinh thái IoT-AI (thu thập và phân tích dữ liệu từ cảm biến, hỗ trợ quản lý giao thông, môi trường, năng lượng).

PGS.TS. Trần Minh Triết cũng đề xuất lộ trình triển khai ba giai đoạn và các giải pháp để TP.HCM trở thành đô thị thông minh hàng đầu khu vực. Lộ trình đến năm 2030, TP.HCM sẽ vào top 3 đô thị thông minh ASEAN; trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực vào năm 2035, với tổng vốn đầu tư dự kiến 2-3 tỷ USD.

Phiên thảo luận tại tọa đàm

Tại tọa đàm, nhiều báo cáo tham luận khác cũng được trình bày bởi các chuyên gia đến từ các cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế như tham luận của Đại học Thành phố Hong Kong (CityUHK), tham luận của Thượng tướng Nguyễn Văn Thành (Hội đồng Lý luận Trung ương) về mô hình thành phố thông minh gắn với các chỉ số an ninh, an sinh và an toàn,…

Ngoài ra, tại phiên thảo luận của sự kiện, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà quản lý đã thảo luận và đề xuất tập trung vào ba nhóm vấn đề: cơ sở lý luận và kinh nghiệm quốc tế; kế hoạch triển khai tại TP.HCM và các địa phương; vai trò của doanh nghiệp, trường đại học, viện nghiên cứu trong thúc đẩy phát triển đô thị thông minh. Các đề xuất, khuyến nghị sẽ được ban tổ chức tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền, để làm cơ sở tham mưu hoàn thiện dự thảo Nghị định về phát triển đô thị thông minh trong năm 2025.

Lam Vân (CESTI)

Kế hoạch đầu tư này phản ánh tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng của Việt Nam trong hoạt động toàn cầu của SAP, cũng như nhu cầu ngày một cao về đổi mới sáng tạo mang tính địa phương tại các thị trường chủ chốt.

Ngày 7/8/2025, SAP chính thức công bố thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo số SAP Labs Vietnam với kế hoạch đầu tư hơn 150 triệu Euro (tương đương hơn 4.425 tỷ). 

Đặt trụ sở tại tòa nhà The Nexus - ngay trung tâm TP.HCM với hơn 220 nhân sự, SAP Labs Vietnam là trung tâm SAP Labs thứ hai tại khu vực Đông Nam Á (sau Singapore) và thứ sáu tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, nằm trong mạng lưới SAP Labs toàn cầu đang không ngừng mở rộng. Mạng lưới SAP Labs bao gồm tất cả trung tâm Nghiên cứu và Phát triển (R&D) lớn của SAP trên hơn 20 quốc gia và chiếm hơn 80% lực lượng kỹ sư toàn cầu của SAP. Thông qua SAP Labs Việt Nam, SAP không chỉ hướng đến phát triển phần mềm mang tiêu chuẩn quốc tế mà còn mong muốn hỗ trợ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương phát triển mạnh mẽ trong môi trường số.

Trung tâm đổi mới sáng tạo số SAP Labs Vietnam tại TP.HCM ra mắt, được đầu tư hơn 150 triệu Euro

“SAP Labs Việt Nam không chỉ là một trung tâm nghiên cứu và phát triển mà còn là chất xúc tác không thể thiếu trong quá trình chuyển đổi số tại một trong những thị trường công nghệ sôi động nhất châu Á”, ông Thomas Saueressig - Thành viên Ban Điều hành SAP SE, phụ trách mảng Dịch vụ và Triển khai Khách hàng – cho biết: “Thành tích nổi bật của Việt Nam trong đổi mới công nghệ cùng lực lượng kỹ sư phần mềm ngày càng phát triển đã đưa TP.HCM trở thành lựa chọn lý tưởng cho trung tâm SAP Labs tiếp theo của chúng tôi.”.

Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á với tốc độ tăng trưởng ước tính đạt 20% trong năm 2024, đóng góp 18,3% vào GDP – cao gấp ba lần so với mức tăng trưởng kinh tế trung bình cả nước. Việt Nam đồng thời cũng là một trong số 20 quốc gia trên toàn cầu được SAP đầu tư trung tâm R&D, thể hiện rõ cam kết đầu tư dài hạn của SAP tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đồng thời củng cố cam kết trong việc nâng cao năng lực số của địa phương và đưa Việt Nam trở thành một thị trường công nghệ năng động hàng đầu khu vực. SAP Labs Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phát triển sản phẩm của SAP, đặc biệt trong các lĩnh vực cốt lõi như chuỗi cung ứng số bền vững và giải pháp doanh nghiệp thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo.

“Tốc độ chuyển đổi số nhanh chóng của Việt Nam cùng lực lượng lao động trẻ, am hiểu công nghệ đã đưa Việt Nam trở thành một trụ cột quan trọng trong tầm nhìn toàn cầu của SAP về tăng trưởng dài hạn đi đôi với đổi mới sáng tạo toàn diện”, ông Việt Nguyễn - Tổng Giám đốc SAP Việt Nam - chia sẻ thêm.

SAP Labs Việt Nam được định vị là đơn vị đóng góp vào quá trình phát triển sản phẩm toàn cầu của SAP, thúc đẩy hệ sinh thái nhân tài số tại Việt Nam, đồng thời tăng tốc đổi mới sáng tạo trong các công nghệ doanh nghiệp. SAP Labs Việt Nam cũng sẽ hỗ trợ phát triển sản phẩm cốt lõi của SAP, đặc biệt trong các lĩnh vực như chuỗi cung ứng số bền vững và giải pháp doanh nghiệp thông minh ứng dụng AI.

Hoàng Kim (CESTI)

TP.HCM – Chiều ngày 22/7, Giải thưởng Tuổi Trẻ Start-up Award 2025 chính thức khởi động thông qua buổi tọa đàm “Khởi nghiệp trong bối cảnh AI phát triển”, mở đầu cho chuỗi hoạt động hướng đến tìm kiếm và đồng hành cùng những dự án khởi nghiệp tiêu biểu trên cả nước. Đây là mùa giải lần thứ 6 do Báo Tuổi Trẻ và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM phối hợp tổ chức, với sự đồng hành của Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp (BSSC).

 
Khách mời tham dự tọa đàm “Khởi nghiệp trong bối cảnh AI phát triển” và Lễ công bố Tuổi Trẻ Start-up Award 2025.

Sự kiện quy tụ nhiều lãnh đạo sở ngành, quỹ đầu tư, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, doanh nghiệp và chuyên gia có ảnh hưởng trong hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam, như PGS.TS Vũ Hải Quân - giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, ông Trần Trọng Tuyên - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, bà Nguyễn Thị Diệu Hằng - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC), ông Lương Dũng Nhân - Giám đốc đào tạo Hệ thống Giáo dục ATY, ông Phạm Phú Ngọc Trai – nhà sáng lập và Chủ tịch Liên minh Tái chế Bao bì (PRO VIỆT NAM), ông Trần Hùng Huy – Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Á Châu, bà Đặng Huỳnh Ức My – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thành Thành Công Biên Hòa (TTC AgriS), ông Lê Hồng Minh – nhà sáng lập kiêm Chủ tịch HĐQT Công ty CP VNG, ông Nguyễn Hoàng Hiệp – Giám đốc vận hành AI Hay và cộng đồng start-up trẻ.   
 
Khai mạc tọa đàm “Khởi nghiệp trong bối cảnh AI phát triển” chiều 22/7, ông Trần Xuân Toàn – Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ – nhấn mạnh vai trò của những doanh nhân tiên phong trong việc truyền cảm hứng cho thế hệ khởi nghiệp trẻ, nhất là trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ công nghệ và cải cách thể chế.

Theo ông, chủ đề “Cùng AI kiến tạo tương lai” của chương trình năm nay không chỉ phản ánh xu thế công nghệ toàn cầu mà còn là thông điệp cổ vũ thanh niên đón nhận trí tuệ nhân tạo (AI) như một bàn đạp để đổi mới tư duy, mô hình kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Việc ứng dụng AI không còn là xu hướng mà đã trở thành hiện thực sống động trong nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, tài chính, y tế đến nông nghiệp, sản xuất.

Ông cũng bày tỏ tin tưởng rằng với sự đồng hành của báo chí, doanh nghiệp và các chính sách mới như Nghị quyết 57 (về đột phá phát triển khoa học, công nghệ) và Nghị quyết 68 (về phát triển kinh tế tư nhân), Việt Nam sẽ bước vào một giai đoạn phát triển mới, hiệu quả và bền vững hơn.

Nhà báo Trần Xuân Toàn – Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ – phát biểu khai mạc sự kiện.

Phát biểu tại sự kiện, ông Trần Trọng Tuyên – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM – nhấn mạnh, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang trở thành trụ cột thúc đẩy đổi mới sáng tạo, TP.HCM đang nỗ lực xây dựng nền tảng vững chắc cho hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ. Với chiến lược phủ sóng 5G tại các khu vực trọng điểm, đầu tư hạ tầng tính toán hiệu năng cao, phát triển dữ liệu mở và tích hợp AI vào các dịch vụ thiết yếu như giao thông, y tế, năng lượng…, Thành phố hướng tới trở thành trung tâm AI hàng đầu khu vực. Đặc biệt, phong trào “Bình dân học vụ số” và các chương trình đào tạo AI cho công chức, học sinh đang tạo ra một thế hệ mới có khả năng làm chủ công nghệ. 

Với hệ sinh thái sâu rộng, thể chế linh hoạt, TP.HCM luôn đồng hành và là phòng thí nghiệm đổi mới sáng tạo mở, nơi các start-up có thể phát triển bứt phá và tạo ra giá trị thực tiễn cho cộng đồng.

Ông Trần Trọng Tuyên – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM – phát biểu tại sự kiện.

Còn theo ông Phạm Phú Ngọc Trai – nhà sáng lập và Chủ tịch Liên minh Tái chế Bao bì (PRO VIỆT NAM) – trí tuệ nhân tạo không đơn thuần là một công nghệ, mà là nền tảng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và mở ra giới hạn phát triển mới. Theo ông, AI chỉ thực sự tạo giá trị khi được con người sử dụng một cách chủ động, có chọn lọc để phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững. Trong bối cảnh chuyển đổi chiến lược của nền kinh tế, ông cho rằng yếu tố con người và khát vọng khởi nghiệp của thế hệ trẻ là động lực chủ đạo. Ông cũng khẳng định các nghị quyết của Chính phủ, như Nghị quyết số 57-NQ/TW, đang mở đường cho một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Từ đó, ông kêu gọi tuổi trẻ cùng chung tay kiến tạo tương lai bằng trí tuệ, trách nhiệm xã hội và tinh thần hội nhập toàn cầu, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao.

Ông Phạm Phú Ngọc Trai – nhà sáng lập và Chủ tịch Liên minh Tái chế Bao bì (PRO VIỆT NAM) – phát biểu tại sự kiện.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Nguyễn Hoàng Hiệp – Giám đốc vận hành AI Hay – kể lại hành trình khởi nghiệp từ năm 2022, khi làn sóng AI lan rộng toàn cầu. Với niềm tin vào thị trường Việt Nam và nhu cầu thực tế của người dùng, AI Hay đã chọn hướng phát triển các tác vụ chuyên biệt cho người Việt, thay vì chạy đua phát triển công nghệ cốt lõi với các “ông lớn”.

Dù gặp khó khăn trong việc gọi vốn do thị trường Việt Nam bị đánh giá nhỏ và rủi ro, AI Hay vẫn vượt qua, gọi thành công hơn 18 triệu USD, nhận tài trợ từ Google, NVIDIA, đặc biệt là Amazon Web Service.

Ông Hiệp nhấn mạnh ba bài học lớn cho start-up: cần xây dựng mô hình kinh doanh rõ ràng thay vì sa đà vào tính năng; xem gọi vốn như quá trình bán hàng cần chiến lược phù hợp với từng nhà đầu tư; và hiểu rằng xây dựng công ty AI cho người dùng cuối rất khác phần mềm truyền thống.

Hiện AI Hay nằm trong top 10 sản phẩm AI phổ biến nhất Đông Nam Á – một sản phẩm do người Việt phát triển, khẳng định khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế.

Ông Nguyễn Hoàng Hiệp – Giám đốc vận hành AI Hay – mang đến câu chuyện khởi nghiệp đầy cảm hứng với hành trình gọi vốn thành công cho một nền tảng hỏi đáp bằng tiếng Việt ứng dụng AI. 

Trọng tâm chương trình là phiên tọa đàm chuyên đề “AI phục vụ cho doanh nghiệp khởi nghiệp”, nơi các bên tham gia đối thoại, phân tích xu hướng và truyền cảm hứng khởi nghiệp trong thời đại số.

Từ nhiều góc nhìn khác nhau, các diễn giả cùng thống nhất một nhận định: AI không thay thế con người, mà hỗ trợ con người ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và hiệu quả hơn – nếu con người có năng lực làm chủ nó. Từ tự động hóa quy trình, tối ưu việc quản lý nhân sự, đến cá nhân hóa sản phẩm và phân tích hành vi khách hàng theo thời gian thực… AI đang mở rộng biên độ hành động cho start-up. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, nếu thiếu nền tảng đạo đức công nghệ và tư duy phản biện, AI có thể trở thành con dao hai lưỡi. Đây chính là thách thức lớn nhất mà thế hệ start-up trẻ cần vượt qua: hiểu công nghệ để không bị công nghệ chi phối.

Sự kiện nhận được nhiều ý kiến thảo luận từ các chuyên gia và khách mời.

Góp phần làm sâu sắc thêm tinh thần khởi nghiệp, khu vực triển lãm tại sự kiện còn trưng bày hành trình khởi nghiệp của ông Trần Mộng Hùng – nhà sáng lập Ngân hàng Á Châu (ACB). Qua các tư liệu và câu chuyện được tái hiện, khách tham quan có thể cảm nhận rõ nét về một hành trình bền bỉ, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về tinh thần dấn thân, bắt đầu hành trình khởi nghiệp từ những giá trị cốt lõi.  

 
Khu vực trưng bày hành trình khởi nghiệp của ông Trần Mộng Hùng – nhà sáng lập Ngân hàng Á Châu (ACB).

Trong khuôn khổ sự kiện, Tuổi Trẻ Start-up Award 2025 chính thức được công bố với thời gian nhận hồ sơ dự thi từ ngày 22/7 đến hết ngày 30/9. Dự kiến, 30 start-up tiêu biểu sẽ được lựa chọn vào vòng sơ khảo. Trong số đó, 10 dự án xuất sắc nhất sẽ tiếp tục tiến vào vòng chung khảo Coffee Talk – nơi các nhóm khởi nghiệp được trực tiếp trình bày và phản biện trước Hội đồng thẩm định chuyên môn. Các nội dung đánh giá sẽ tập trung vào năng lực triển khai, tính ứng dụng công nghệ, mô hình kinh doanh và khả năng mở rộng thị trường. 
 
Vòng chung kết Coffee Talk dự kiến diễn ra vào cuối tháng 10 tại TP.HCM. Các dự án nổi bật sẽ được vinh danh tại sự kiện gala trao giải vào tháng 11/2025. Ngoài giải thưởng hiện kim, các start-up còn có cơ hội nhận được hỗ trợ về tư vấn chiến lược, kết nối đầu tư và tham gia mạng lưới doanh nhân đổi mới sáng tạo.
 
Tổng giá trị giải thưởng cho mùa giải năm nay được nâng lên đáng kể, trong đó phần thưởng cao nhất trị giá 100 triệu đồng do cố vấn chương trình – ông Phạm Phú Ngọc Trai – hỗ trợ. Ngoài ra, chương trình có sự đồng hành tài trợ của nhiều tổ chức uy tín như Ngân hàng Á Châu (ACB), TTC AgriS, Tập đoàn VinaCapital và Công ty CP Kiểm định Xây dựng An Hòa. 

Thông tin chi tiết và đăng ký tham dự: 
https://tuoitre.vn/nhip-song-tre/tuoi-tre-start-up-award.htm 

Hơn cả một cuộc thi, Tuổi Trẻ Start-up Award là nơi tôn vinh những ý tưởng đột phá, đồng thời mở ra cánh cửa kết nối nhà đầu tư, quỹ hỗ trợ, các chuyên gia đầu ngành với những người trẻ đang khát khao thay đổi thế giới bằng khởi nghiệp. Trong hành trình đó, trí tuệ nhân tạo không còn là thách thức, mà là một phần tất yếu để xây dựng tương lai khởi nghiệp có tầm nhìn và giá trị.

Nghi thức khởi động Tuổi Trẻ Start-up Award 2025.

Minh Nhã (CESTI)

Ngày 15/7/2025, tại TP.HCM hơn 300 khách mời là lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia công nghệ và đại diện các tổ chức đã tham dự Hội nghị Trí tuệ nhân tạo TP.HCM năm 2025 với chủ đề “Khai phá sức mạnh Trí tuệ nhân tạo và Dữ liệu lớn - Chìa khóa cho phát triển bền vững”, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM (ITPC), Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC), Trung tâm hỗ trợ và tư vấn chuyển đổi số TP.HCM (DXCenter) và Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP phối hợp tổ chức.

Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành lực đẩy chiến lược trong quá trình chuyển đổi số toàn cầu. Trên thế giới, các doanh nghiệp đang áp dụng AI để tạo ra sản phẩm, dịch vụ đột phá, tối ưu năng suất, giảm chi phí và tiến tới các mục tiêu chuyển đổi xanh. Tại Việt Nam, nhiều công ty công nghệ đã phát triển các giải pháp AI đa ngành, nhưng mức độ ứng dụng thực tế của các giải pháp mới vào trong các quy mô doanh nghiệp truyền thống, doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều khó khăn thường đến từ thiếu lộ trình triển khai phù hợp, thiếu dữ liệu về yêu cầu thị trường, hay dễ thấy nhất là thiếu năng lực triển khai từ nội bộ.

Toàn cảnh Hội nghị

Chương trình Hội nghị được chia làm hai phiên làm việc chính, mang đến bức tranh đa chiều, toàn diện cho doanh nghiệp khi chuyển đổi số - chuyển đổi AI:

(1) Phiên buổi sáng: Tập trung vào xu hướng ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong thúc đẩy chuyển đổi kép (chuyển đổi số & xanh) trong Khu công nghiệp nói riêng và các quy mô doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.

(2) Phiên buổi chiều: Là diễn đàn trao đổi chuyên sâu với các chia sẻ từ doanh nghiệp công nghệ và các mô hình kết hợp AI - chuyển đổi số ở các quốc gia tiên tiến, chuyên gia chuyển đổi số trong nước và quốc tế, tập trung vào dữ liệu ngành, bảo mật thông tin và các giải pháp ứng dụng AI thực tiễn.

Bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc ITPC phát biểu khai mạc Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bà Hồ Thị Quyên – Phó Giám đốc ITPC chia sẻ:“Việt Nam đang có cơ hội lớn để kết hợp AI và dữ liệu lớn trong chiến lược phát triển kinh tế số. Tuy nhiên, cần sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, nhà nước và các tổ chức nghiên cứu để hiện thực hóa tiềm năng này. Hội nghị lần này không chỉ là nơi trình bày công nghệ mới mà còn là không gian kết nối thực chất giữa nhà hoạch định chính sách, nhà phát triển công nghệ và doanh nghiệp - đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất có nhu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh nhưng còn nhiều trở ngại trong tiếp cận công nghệ AI”.

Tại Hội nghị, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM (ITPC) đã chính thức ký kết Biên bản Ghi nhớ hợp tác (MOU) với các đối tác, mở đầu cho các chương trình đào tạo dành cho doanh nghiệp trong thời gian tới. Các nội dung hợp tác này hướng đến việc nâng cao năng lực quản lý, vận hành và triển khai các hoạt động sản xuất kinh doanh theo hướng xanh - bền vững - số hóa.

Cụ thể, ITPC sẽ phối hợp cùng Liên chi hội Bất động sản Khu công nghiệp Việt Nam (VIREA) triển khai chương trình “Xây dựng Cộng đồng Doanh nhân Phát triển Bền vững TP.HCM 2025”, tập trung vào đào tạo ESG, chuyển đổi xanh, tài chính bền vững theo từng khu - cụm công nghiệp và nhóm ngành đặc thù tại TP.HCM cũng như các tỉnh lân cận.

Song song, ITPC cũng ký kết hợp tác với Chi hội Truyền thông số phía Nam (S-VDCA) và hệ sinh thái doanh nghiệp NAVEE GROUP, nhằm đồng tổ chức các hội thảo, sự kiện về thương mại điện tử, truyền thông số cũng như gia tăng nguồn lực hỗ trợ các doanh nghiệp của Thành phố Hồ Chí Minh. 

Lễ ký kết MOU giữa ITPC và các đơn vị

Buổi lễ ký kết có sự chứng kiến của đại diện nhiều tổ chức, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tiêu biểu như: BambuUP, Công viên Phần mềm Quang Trung (QTSC), Faslink, JobTest, Phúc Sang Minh và các đơn vị công nghệ, tư vấn uy tín trong các lĩnh vực giải pháp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Các đơn vị đối tác tiêu biểu đồng hành cùng ITPC

Đặc biệt, sự kiện ghi nhận sự hiện diện và cam kết đồng hành của 06 đơn vị đối tác tiêu biểu, đại diện cho các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghệ, nguồn nhân lực và tư vấn chiến lược. Các doanh nghiệp gồm: BambuUP, Leanwares, LEAD ON, JobTest, AI Leaders Vietnam và GEDIC đã cùng xác nhận tinh thần liên kết đa ngành, hướng đến mục tiêu xây dựng mạng lưới chuyên gia và giải pháp thực tiễn hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp chuyển đổi nhanh hơn, bền vững hơn.

Ông Rakesh Dayal - Giám đốc điều hành của Ipsos Việt Nam, chia sẻ về xu hướng người tiêu dùng trong kỷ nguyên AI

Hội nghị Trí tuệ nhân tạo AI đánh dấu bước khởi đầu cho một mạng lưới liên kết thực chất giữa các bên - nơi các chuyên gia và tổ chức đầu ngành cùng ITPC đồng hành với doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi thực chất và bền vững. Bên cạnh đó, các chuyên gia từ QTSC, DXCenter, BambuUP, TMA Tech Group, Ipsos Vietnam, VIREA, Kyanon Digital, Intel, Ennoconn Việt Nam, Faslink, Alena Energy, Vietnam Innovation… cũng chia sẻ góc nhìn đa chiều về các thách thức và cơ hội trong ứng dụng AI phục vụ sản xuất, quản trị và phát triển xanh - bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam.

Toàn cảnh phiên thảo luận: Tạo đột phá nhờ khai thác thành công công nghệ trong sản xuất - Hướng đi cho SMEs

Thông qua các phần thảo luận, các chuyên gia đều nhất trí cho rằng AI và dữ liệu lớn trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm năng lực cạnh tranh quốc gia và hướng đến phát triển bền vững. Đây là bước tiếp nối quan trọng trong chuỗi hoạt động của TP.HCM nhằm định vị Thành phố là trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh hàng đầu trong khu vực. 

Theo ông Phan Phương Tùng - Giám đốc Trung tâm hỗ trợ và tư vấn chuyển đổi số TP.HCM - DXCenter (trực thuộc công ty QTSC) cho biết: Năm 2025 là năm bản lề để triển khai hàng loạt chính sách trọng điểm về công nghệ, dữ liệu và đầu tư công nghệ cao. Các chính sách mang tính định hướng như Nghị quyết 57/NQ-TW của Bộ Chính trị, Quyết định 127/QĐ-TTg về chiến lược quốc gia về AI đã đặt nền móng vững chắc tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Điều này đòi hỏi cách tiếp cận đa chiều, từ xây dựng nền tảng dữ liệu, phát triển công nghệ lõi, phát triển hạ tầng công nghệ hiện đại phục vụ công tác nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Tại Hội nghị, ông Trần Phúc Hồng - Giám đốc điều hành TMA Innovation, Phó Chủ tịch Liên minh Doanh nghiệp Công nghệ số Việt Nam (VNITO) cũng đã chia sẻ kinh nghiệm triển khai giải pháp công nghệ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo tại hơn 30 quốc gia và nhấn mạnh vai trò của chiến lược dữ liệu trong việc hiện thực hóa giá trị từ AI. Ông nhấn mạnh: “Kết hợp chuyển đổi số và AI không chỉ là là giải pháp công nghệ mà là chuyển đổi cách thức vận hành doanh nghiệp dựa trên dữ liệu nhằm đạt mục tiêu kinh doanh.”

Trong khuôn khổ Hội nghị, Ban Tổ chức cũng bố trí không gian trưng bày các gian hàng thiết bị, công nghệ và giải pháp AI

Ông Phí Anh Tuấn - Giám đốc P.A.T Consulting, Trưởng nhóm chuyên gia tư vấn chuyển đổi số của DXCenter đã trình bày bài học thực tiễn từ ngành dệt may. Ông cho biết: Việc ứng dụng AI hiệu quả trong doanh nghiệp phải bắt đầu bằng dữ liệu và chất lượng dữ liệu chuyên ngành cần được chuẩn hóa, xây dựng và làm giàu theo thời gian. AI đưa vào sẽ giúp tăng khả năng phân tích, tăng năng suất lao động. Phân tích dữ liệu lớn cho phép các doanh nghiệp dệt may Việt Nam tăng cao được năng lực cạnh tranh với yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn môi trường, tái chế và truy xuất nguồn gốc... Ứng dụng khai thác dữ liệu lớn kết hợp AI được tăng nhiều lần với sự phối hợp của Doanh nghiệp, đơn vị tư vấn, các hiệp hội ngành nghề và cơ quan quản lý Nhà nước .

Trong khi đó, vấn đề an toàn thông tin trong thời đại AI cũng được đặc biệt quan tâm. Ông Nguyễn Thanh Lâm - Trưởng Trung tâm An ninh mạng tại QTSC cho biết: “Các mô hình AI ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu lớn, trong đó có nhiều dữ liệu nhạy cảm. Việc phát triển AI cần đi đôi với nâng cao nhận thức về bảo vệ dữ liệu, bảo mật hệ thống và ứng xử có trách nhiệm với công nghệ.”

Nhật Linh (CESTI)

Năm 2025 đánh dấu bước tiến mới trong hành trình hiện thực hóa mục tiêu đưa TP.HCM trở thành trung tâm nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu cả nước và khu vực. Ủy ban nhân dân TP.HCM đã ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình “Nghiên cứu và phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại TP.HCM giai đoạn 2020-2030” với định hướng rõ ràng, hệ thống mục tiêu, giải pháp và nhiệm vụ cụ thể, gắn với các chính sách chiến lược lớn về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Thành phố.

Kế hoạch 4738/KH-UBND ngày 26/6/2025 của Ủy ban nhân dân TP.HCM được xây dựng trên cơ sở Quyết định số 575/QĐ-UBND ngày 23/02/2021 và Kế hoạch hành động 459-KH/TU của Thành ủy, về thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Theo đó, TP.HCM đặt mục tiêu cụ thể hóa và thúc đẩy mạnh mẽ việc nghiên cứu, triển khai và chuyển giao các ứng dụng AI tạo nền tảng cho sự đổi mới sáng tạo và ứng dụng  thực tiễn trong các ngành trọng điểm. 

Không chỉ tập trung vào ứng dụng công nghệ, kế hoạch còn nhấn mạnh đến việc xây dựng và hoàn thiện hệ sinh thái AI bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế số nhanh và bền vững, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển đô thị thông minh. Đây cũng là năm TP.HCM chọn làm điểm nhấn chuyển biến về tổ chức bộ máy, chuyển đổi số, tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế và hành chính, tạo điều kiện thuận lợi để các chương trình công nghệ cao, trong đó có AI, phát huy hiệu quả tối đa.

Trong bối cảnh AI không thể phát triển nếu thiếu một nền tảng hạ tầng kỹ thuật hiện đại, TP.HCM xác định đầu tư và nâng cấp hạ tầng số là nhiệm vụ tiên quyết. Hạ tầng mạng 5G được tiếp tục mở rộng, bảo đảm tỷ lệ phủ sóng tối thiểu 60% toàn Thành phố và đạt trên 80% tại các khu vực trọng điểm như trung tâm Thành phố, khu công nghệ cao, nhà ga, cảng biển.

Đồng thời, hạ tầng IoT tích hợp AI sẽ được triển khai cho ít nhất ba dịch vụ thiết yếu như giao thông, môi trường, điện năng. Một nền tảng tích hợp dữ liệu IoT phục vụ vận hành đô thị thông minh cũng được triển khai tại Công viên Phần mềm Quang Trung, kỳ vọng trở thành mô hình mẫu cho các địa phương khác.

TP.HCM cũng tiếp tục thúc đẩy chiến lược quản trị dữ liệu, tập trung hoàn thiện kho dữ liệu dùng chung và phát triển hệ sinh thái dữ liệu mở. Một nền tảng chia sẻ dữ liệu đã chuẩn hóa và gắn nhãn sẽ được xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huấn luyện các mô hình AI trong các lĩnh vực công.

Bên cạnh đó, các hoạt động như Hội thi “Thử thách trí tuệ nhân tạo” (AI Challenge) hay Cuộc thi AI.Star sẽ tiếp tục được nâng tầm, tạo sân chơi kết nối nhà nghiên cứu, startup, doanh nghiệp công nghệ với hệ sinh thái chính sách và đầu tư của Thành phố. 

Ngoài ra, kế hoạch cũng hướng đến việc thành lập Trung tâm hỗ trợ, phát triển và chuyển giao AI (HAIS) trực thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM. Trung tâm này cùng với Cổng thông tin AI sẽ đóng vai trò cầu nối giữa các nhà khoa học và tổ chức ứng dụng, góp phần tăng cường năng lực chuyển giao và thương mại hóa công nghệ AI.

Kế hoạch năm 2025 đặt đào tạo nhân lực AI là nhiệm vụ chiến lược, với mục tiêu phổ cập kiến thức về AI và STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) cho học sinh phổ thông. Song song đó, kế hoạch triển khai ít nhất 10 lớp bồi dưỡng kiến thức về AI cho đội ngũ công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội.

Chương trình “Nghiên cứu và phát triển ứng dụng AI tại TP.HCM” không còn là một kế hoạch mang tính thử nghiệm hay định hướng dài hạn, mà đã bước vào giai đoạn hiện thực hóa mạnh mẽ với mục tiêu rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể và hệ sinh thái triển khai bài bản. Bằng việc gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa công nghệ, TP.HCM không chỉ đặt ra tầm nhìn phát triển công nghệ, mà còn khẳng định vị thế đầu tàu đổi mới sáng tạo của cả nước trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.

Minh Nhã (CESTI) 

Đây là giải pháp không tốn nhiều chi phí đầu tư, lại rất linh hoạt, cơ động trong việc giám sát môi trường nước, dễ mở rộng triển khai ở các hợp tác xã, trang trại, hộ dân nuôi trồng thủy, hải sản mặt nước lớn…

Nhìn chung, lĩnh vực nuôi trồng thủy sản ở nước ta chưa được áp dụng rộng rãi các ứng dụng khoa học và công nghệ, nên năng suất và hiệu suất canh tác phần lớn vẫn phụ thuộc vào kinh nghiệm của người nuôi, đặc tính của vật nuôi, tình hình thời tiết, khí hậu, thổ nhưỡng… Vì thế, quan trắc môi trường nước nuôi trồng thủy sản là một trong những giải pháp cấp thiết đang được triển khai, giúp người nuôi chủ động theo dõi các thông số môi trường vùng nuôi theo thời gian thực nhằm nhận biết và phát hiện những nguồn tác động xấu đến môi trường vùng nuôi và kịp thời đưa ra các phương án xử lý môi trường nước, lượng thức ăn, phương thức nuôi trồng thủy sản và kịp thời phòng ngừa dịch bệnh có hiệu quả, nhằm đảm bảo quy trình nuôi đạt chất lượng mong muốn. Thông tin thu thập suốt quá trình nuôi trồng thủy sản cũng là cơ sở dữ liệu làm căn cứ giúp cơ quan quản lý Nhà nước giám sát thông tin kịp thời, nhanh chóng đánh giá tác động môi trường trong hoạt động nuôi trồng thủy sản, có biện pháp hỗ trợ phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ lây lan dịch bệnh, đảm bảo phát triển bền vững.

Hiện nay, tất cả các vùng nuôi trồng thủy sản đều thực hiện quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cách lẫy mẫu thủ công, sử dụng các trạm quan trắc cố định hoặc sử dụng trạm quan trắc tự động liên tục. Đối với phương pháp lấy mẫu thủ công và phân tích kết quả trong phòng thí nghiệm cho độ chính xác cao đối với phép đo, tuy nhiên trong phương pháp này tốn khá nhiều thời gian, nhân lực tham gia đặc biệt là ở khâu lấy mẫu và bảo quản mẫu. Phương pháp sử dụng trạm quan trắc cố định, việc lấy mẫu khó đảm bảo được mang tính đại diện cho chất lượng nước của vùng nuôi, đặc biệt tại các khu vực nước tù, nước đọng hoặc những khu vực dễ xảy ra hiện tượng lắng trầm tích hoặc sinh sôi thực vật thủy sinh, dễ xảy ra tình trạng thiếu chính xác nếu công tác bảo trì bảo dưỡng thiết bị không được chú trọng. Đối với trạm quan trắc tự động liên tục, dù có ưu điểm là quan trắc nhanh chóng các chỉ số nhờ ứng dụng các cảm biến, tổng hợp lưu trữ số liệu và dự đoán mức độ thay đổi môi trường nhanh chóng nhờ hệ thống máy tính và trí tuệ nhân tạo, tuy nhiên chi phí trang bị cao và dễ mất mát. Mặt khác, việc lấy mẫu xa bờ cũng rất vất vả, tiềm ẩn không ít nguy hiểm vì môi trường khắc nghiệt và vị trí lấy mẫu khó khăn.

Tương tự nhiều nơi trên cả nước, công tác lấy mẫu quan trắc chất lượng nước nuôi trồng thủy sản tại huyện Cần Giờ vẫn là lấy mẫu thủ công và gửi đi đo kiểm các chỉ số môi trường nước, do đối với môi trường ao nuôi thì việc xây dựng nhiều trạm quan trắc chất lượng nước đòi hỏi kinh phí đầu tư ban đầu khá cao, mặt khác cũng cần có thêm nguồn kinh phí duy tu, bảo dưỡng định kỳ. Vì vậy, huyện Cần Giờ đã “đặt hàng” giải quyết bài toán có một thiết bị quan trắc môi trường nước thủy sản cơ động, có khả năng hỗ trợ tốt công tác quan trắc chất lượng nước đầu nguồn của các khu vực nuôi trồng thủy sản đến Sở KH&CN TPHCM và Viện Khoa học Tài nguyên Môi trường và Biến đổi khí hậu. Yêu cầu đặt ra là thiết bị được xác định phải có khả năng tự hành trên nước để lấy mẫu nước ở xa bờ, tự hành theo chương trình với tọa độ và thời gian đã định sẵn để quan trắc chất lượng nước trong ao nuôi. Ngoài ra, thiết bị cần có thêm kết nối IoT để có thể theo dõi kết quả, thiết lập các chương trình quan trắc theo thời gian thực. Đó chính là cơ sở để Viện Khoa học Tài nguyên Môi trường và Biến đổi khí hậu triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thiết bị quan trắc môi trường nước nuôi trồng thủy sản tự hành ứng dụng kỹ thuật robot và kết nối IoT”.

Sản phẩm thuyền tự hành

TS. Vũ Trọng Bách – chủ nhiệm nhiệm vụ cho biết: “Thiết bị quan trắc môi trường nước nuôi trồng thủy sản tự hành ứng dụng kỹ thuật robot và kết nối IoT là thiết bị có khả năng cơ động lấy mẫu xa bờ ở tọa độ xác định, ngoài ra thiết bị còn có khả năng tự hành theo quỹ đạo và thời gian thiết lập sẵn để quan trắc và báo cáo kết quả theo thời gian thực với kết nối IoT, gồm 3 bộ phận là thuyền tự hành, trung tâm điều khiển và tay điều khiển. Thiết bị đã được thử nghiệm khả năng tự hành và mức độ đáp ứng của ứng dụng điều khiển tại hồ Hóa An (Đồng Nai) và Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga – chi nhánh phía Nam, đánh giá độ bền của thuyền khi va chạm với chướng ngại vật tại Nhà máy Z114 (Tổng cục Công nghiệp quốc phòng).”.

Thuyền tự hành cơ động tự lấy mẫu nước trên hồ Hóa An

Theo mô tả nguyên lý hoạt động, thuyền tự hành sẽ dựa vào định vị GPS để di chuyển đến vị trí cần đo nhờ vào cơ cấu điều khiển động cơ của thuyền. Khi đến đúng vị trí cần quan sát, thuyền sẽ lấy mẫu nước để phân tích các giá trị mà cảm biến thu được: nhiệt độ, pH, hàm lượng ôxy hoà tan (DO), tổng chất rắn lơ lửng (TSS), nhu cầu oxy hoá học (COD).... Đồng thời dữ liệu thông số thu thập sẽ được gửi lên đám mây (cloud). Người dùng có thể sử dụng ứng dụng trên máy tính bảng Android (ứng dụng cho phép cài đặt các thông số và cài đặt ngưỡng báo của hệ thống) để xem các thông số theo thời gian thực, cũng như xem lịch sử thống kê các thông số đo trước đó, biểu đồ các giá trị cảm biến… Người dùng cũng có thể xem hành trình trực tiếp qua camera stream và ra lệnh điều khiển trên ứng dụng.

Thuyền tự hành có kích thước 1200x350x170 mm, nặng 15kg, đảm bảo quan trắc được các chỉ số theo Quy chuẩn QCVN 02-19:2014/BNNPTNT, tốc độ hành trình 5-10 km/h, tốc độ tối đa đạt đến 28km/h, cự ly điều khiển xa nhất đạt 500m (sử dụng sóng RF) hoặc toàn cầu (module IoT và sóng 4G), thời gian hoạt động liên tục lên đến 3,5 giờ và chiều sâu lấy mẫu tối đa là 60 cm. Ở chế độ điều khiển bằng tay, thuyền tự hành có thể thay đổi quỹ đạo theo ý người điều khiển, tín hiệu đáp ứng nhanh chóng với độ trễ không quá 1 giây, thực hiện quan trắc chất lượng nước tại các điểm dừng và báo kết quả về máy tính bảng theo lệnh từ bộ điều khiển, quá trình hoạt động không có hiện tượng nhiễu hoặc nhầm tín hiệu từ bộ điều khiển khác. Ở chế độ điều khiển tự động, thuyền tự hành chạy theo quỹ đạo đã xác định trên máy tính bảng, tín hiệu đáp ứng nhanh chóng với độ trễ không quá 1 giây, thực hiện quan trắc chất lượng nước tại mỗi điểm theo quỹ đạo và báo kết quả về máy tính bảng, còn kết quả đo được phần mềm xử lý gắn với thời gian thực và GPS thực. Khi có tín hiệu gọi về vị trí ban đầu (có thể thay đổi điểm quay về linh hoạt) bằng máy tính bảng hoặc tay điều khiển, thuyền tự hành đáp ứng tín hiệu với độ trễ không quá 1 giây.

Tay điều khiển và giao diện ứng dụng trên máy tính bảng

TS. Vũ Trọng Bách chia sẻ: “Nhóm thực hiện nhiệm vụ đã thực hiện thiết kế, chế tạo và hoàn thiệt thiết bị đẩy kiểu phụt nước cho thuyền tự hành. Ưu điểm của thiết bị đẩy là đảm bảo hoạt động an toàn khi thuyền tự hành di chuyển ở các vùng nước nông và không gây nguy hiểm cho động thực vật dưới nước, đảm bảo lực đẩy cho thuyền hoạt động ổn định ở vận tốc 35-40km/h, hoạt động tin cậy trong cả môi trường nước ngọt và nước biển, có thể hoạt động trong điều kiện bão cấp 6. Ngoài thiết bị đẩy kiểu phụt nước cho thuyền tự hành, nhóm thực hiện nhiệm vụ còn sáng tạo module lấy mẫu nước theo độ sâu bất kỳ (từ 5-60 cm) trên thuyền tự hành, nhờ vào bơm lưu lượng và hệ thống điều khiển có thể chạy theo lập trình hoặc chạy theo ý của người điều khiển ở các mốc thời gian và không gian khác nhau.”.

TS. Vũ Trọng Bách (bìa trái) báo cáo Hội đồng nghiệm thu cơ sở và trình diễn sản phẩm tại Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga – chi nhánh phía Nam

Rõ ràng, nhờ vào hiệu quả ứng dụng khoa học và công nghệ, với thiết lập thiết bị quan trắc môi trường nước nuôi trồng thủy sản tự hành ứng dụng kỹ thuật robot và kết nối IoT như trên, người dùng không những không tốn nhiều chi phí đầu tư cho các trạm quan trắc cố định mà còn rất linh hoạt, cơ động trong việc giám sát môi trường nước. Đây là sản phẩm phù hợp, có thể triển khai rộng rãi cho các hợp tác xã hoặc trang trại, hộ dân nuôi trồng thủy sản ở Cần Giờ nói riêng và cả nước nói chung. Đối với cơ quan quản lý Nhà nước, thiết bị hỗ trợ nhận kết quả quan trắc nhanh chóng ở khu vực chỉ định, lại không cần nhân công đi lấy mẫu tại các nơi xả thải, môi trường độc hại hoặc khu vực địa hình phức tạp.