Sở Khoa học và Công nghệ thông tin đến các doanh nghiệp khoa học và công nghệ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh một số nội dung chính như sau:

1. Cổng thông tin doanh nghiệp (https://business.gov.vn) là trang thông tin điện tử kết nối, cung cấp các thông tin, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc tích hợp thông tin về doanh nghiệp, mạng lưới tư vấn viên, chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, chỉ dẫn kinh doanh, báo cáo nghiên cứu ngành, thị trường, chương trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, tiếp nhận ý kiến của doanh nghiệp và công bố thông tin doanh nghiệp nhà nước.

Trong đó, các lĩnh vực tư vấn trong mạng lưới tư vấn của ngành Kế hoạch và Đầu tư bao gồm: thành lập và vận hành doanh nghiệp, quản trị và phát triển doanh nghiệp, chuyển đổi số cho doanh nghiệp, đầu tư, đấu thầu, tiếp cận tài chính. Doanh nghiệp khoa học và công nghệ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có thể tham gia, sử dụng dịch vụ tư vấn tại Cổng thông tin doanh nghiệp, mục tư vấn viên (https://business.gov.vn/tu-van-vien).

2. Chuyên gia, cá nhân, tổ chức tư vấn trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có nhu cầu đăng ký tham gia vào mạng lưới tư vấn viên liên hệ:

Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Cục Phát triển doanh nghiệp

Địa chỉ: 6B Hoàng Diệu, Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội

Sở Khoa học và Công nghệ thông báo các nội dung như trên đến các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh để biết và đăng ký tham gia

Từ kinh nghiệm sử dụng bài thuốc dân gian có thành phần từ dược liệu Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán  chi liên trong điều trị hiệu quả bệnh lý về gan, nhóm nghiên cứu tại Bệnh viện Y học cổ truyền (TPHCM) đã xây dựng thành công quy trình chiết xuất, xây dựng tiêu chuẩn cơ sở dành cho cao chiết từ hai dược liệu này, đồng thời nghiên cứu xây dựng công thức và quy trình sản xuất viên nang cứng cho bài thuốc tương ứng.

Trước thực tế, tỷ lệ người bị viêm gan ngày càng gia tăng, mà cụ thể là theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), năm 2021 thế giới có khoảng 9,4 triệu người đang điều trị viêm gan C, tăng khoảng 10 lần so với năm 2015; đặc biệt viêm gan B và viêm gan C gây tử vong khoảng 1,1 triệu người mỗi năm. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư gan xếp thứ 4 thế giới, trung bình cứ 100.000 dân có hơn 23 người mắc bệnh; khoảng 80% ca ung thư gan bắt nguồn từ viêm gan B, 5% từ viêm gan C. 

Trong khi đó, bài thuốc có thành phần từ hai dược liệu là Bạch hoa xà thiệt thảo (Herba Hedyotis diffusae) và Bán chi liên (Herba Scutellariae Barbatae) có cơ sở dữ liệu trong Từ điển cây thuốc Việt Nam từ lâu được dân gian sử dụng, ghi nhận sự hiệu quả nhất định trong điều trị bệnh về gan. Ngoài ra, các bác sỹ tại Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM cũng đã và đang có kinh nghiệm sử dụng bài thuốc kết hợp này để điều trị hiệu quả trên rất nhiều bệnh nhân có bệnh lý về gan, như viêm gan, xơ gan. 

Vì thế, để khai thác triệt để việc phối hợp hai loại dược liệu Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên để chữa các bệnh về gan, đồng thời giúp ngành Dược Việt Nam khai thác tối đa lợi ích của hai loại cây dược liệu nói trên, nhóm Y Bác sĩ và chuyên gia tại Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM đã triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu hiện đại hóa bài thuốc Bạch hoa xà thiệt thảo  –  Bán chi liên có tác dụng bảo vệ gan".

TS Dương Hồng Tố Quyên, chủ nhiệm nhiệm vụ cho biết, sau thời gian làm việc nghiêm túc, nhóm nghiên cứu tại Bệnh viện Y học cổ truyền đã hoàn thành tất cả nội dung được đặt ra trước đó, cụ thể là: Kiểm nghiệm nguyên liệu đầu vào từ Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên; Chiết xuất, xây dựng tiêu chuẩn cơ sở cao chiết; Khảo sát liều có tác dụng bảo vệ gan của cao chiết; Nghiên cứu xây dựng công thức và bào chế viên nang cứng; Tiến hành đánh giá độc tính cấp, độc tính bán trường diễn và tác dụng bảo vệ gan của sản phẩm.

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu và các đơn vị liên quan cũng đã tiến hành kiểm nghiệm, đánh giá tính an toàn và tác dụng bảo vệ gan của của sản phẩm. Kết quả kiểm nghiệm tại các cơ quan chức năng liên ngành cũng xác định viên nang cứng Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên thành phẩm đạt yêu cầu về chất lượng. Thử nghiệm tác dụng dược lý, các kết quả cũng khẳng định, viên nang thành phẩm không có độc tính cấp đường uống cũng như độc tính bán trường diễn, có tác dụng bảo vệ gan, đáp ứng các tiêu chí về dược học để có thể sử dụng rộng rãi trong khám chữa bệnh.

Viên nang Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên được sản xuất thử nghiệm thành công tại Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM (Sản phẩm thử nghiệm không bán)

Chia sẻ thêm về nhiệm vụ khoa học - công nghệ vừa nhận được đánh giá "rất cao về tính hiệu quả, là sự độc đáo khi kết hợp liên hoàn giữa y học cổ truyền và y học hiện đại" từ hội đồng tư vấn nghiệm thu do Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM tổ chức hồi đầu tháng 7/2022, đại diện Bệnh viện Y học cổ truyền nhấn mạnh, bài thuốc dân gian từ Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên (theo tỷ lệ 2:1) được sử dụng dưới dạng thuốc sắc, do đó hầu hết bệnh nhân chưa quen mùi vị của dược liệu, cảm thấy khó chịu và khó tuân thủ việc uống theo liều lượng trong thời gian 2 tuần hoặc dài hơn, dẫn đến hiệu quả điều trị bị hạn chế. Vì vậy, nghiên cứu dạng bào chế hiện đại có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường, tiện lợi và dễ sử dụng. Một trong số đó là dạng bào chế viên nang cứng, bởi viên nang phù hợp với sản xuất sản phẩm từ cao dược liệu. Bên cạnh đó, viên nang cứng còn che giấu mùi vị khó chịu của cao chiết, thuận tiện khi sử dụng vì được phân liều thành viên, đóng gói nhỏ gọn, dễ bảo quản và vận chuyển. 

Về cơ bản, hai loại dược liệu Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên sau khi qua sơ chế sẽ được cho vào hệ thống chiết xuất và cô cao dưới áp suất giảm với điều kiện đã được tối ưu hóa. Cao Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên (cao BB) đạt chất lượng theo tiêu chuẩn cơ sở sẽ đem trộn khô, trộn ướt với tá dược phù hợp; tiến hành sấy tầng sôi tạo hạt, sửa hạt và đóng vào nang cứng bằng máy đóng nang tự động. Quy trình sản xuất được thẩm định phù hợp, có khả năng tái lặp, sản phẩm đạt chất lượng theo yêu cầu.

Quy trình sản xuất viên nang cứng Bạch hoa xà thiệt thảo – Bán chi liên

Cao chiết và viên nang từ Bạch hoa xà thiệt thảo và Bán chi liên vẫn chứa đủ các thành phần hoạt chất chỉ điểm chính trong kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm như asperulosid và scutellarin. Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã đề ra tiêu chuẩn cơ sở cho cao chiết Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên, trong đó tỷ lệ asperulosid trong cao chiết phải đạt mức không dưới 0,2%, và 0,4% với scutellarin.

Nhóm nghiên cứu cũng đã hoàn thiện quy trình sản xuất viên nang cứng với cỡ lô 70.000 viên, thành phần mỗi viên nang chứa 375 gam cao chiết Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên (quy về 0% độ ẩm). 

Máy đóng viên nang sử dụng trong quy trình sản xuất Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên

"Toàn bộ dây chuyền sản xuất từ giai đoạn chuẩn bị nguyên vật liệu cho đến đóng viên nang cứng là hoàn toàn khép kín, theo quy trình một chiều. Chất lượng nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm được đảm bảo kiểm soát chặt chẽ", TS. Dương Hồng Tố Quyên thông tin thêm, "Quy trình sản xuất viên nang cứng mà Bệnh viện Y học cổ truyền đã và đang triển khai cho các loại thuốc cổ truyền, trong đó có bài thuốc Bạch hoa xà thiệt thảo - Bách chi liên là sản phẩm của nhiệm vụ khoa học - công nghệ nói trên, hoàn toàn tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của ngành Dược".

TS Dương Hồng Tố Quyên hướng dẫn các kỹ thuật viên tại Bệnh viện Y học cổ truyền thiết lập thông số khi vận hành máy trộn hạt cao tốc, là một công đoạn quan trọng của quá trình sản xuất viên nang Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên

Có thể khẳng định rằng, việc hoàn thiện các tiêu chuẩn cơ sở cho cao chiết Bạch hoa xà thiệt thảo - Bán chi liên; cũng như công thức và quy trình bào chế viên nang cứng từ bài thuốc thuốc Bạch hoa xà thiệt thảo - Bách chi liên có tác dụng bảo vệ gan đã mở ra hướng tiếp cận mới đầy tiềm năng cho sản phẩm thuốc dược liệu trong nước, từng bước khẳng định sự kết hợp hiệu quả giữa y học dân tộc với các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong việc nâng cao hơn nữa chất lượng của các sản phẩm - dịch vụ y tế tại TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung nhằm phụng sự xã hội, phục vụ người dân.

Chưa dừng lại ở đó, việc tạo ra sản phẩm chất lượng từ nguồn dược liệu đầu vào có nguồn gốc xác định và đạt tiêu chuẩn chất lượng của nhiệm vụ khoa học - công nghệ nói trên là phù hợp với định hướng phát triển ngành công nghiệp dược của Việt Nam, từng bước giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân. Đặc biệt, việc sản xuất viên nang từ nguồn dược liệu dân gian cũng trực tiếp góp phần nâng cao giá trị sử dụng của dược liệu trong nước, góp phần vào định hướng phát triển vùng trồng dược liệu tại chỗ để cung cấp cho công nghiệp dược trong nước hay thậm chí xuất khẩu, từ đó tạo tiềm lực kinh tế cho người trồng dược liệu, tạo thêm việc làm và cải thiện kinh tế cho người lao động vùng nông nghiệp.

Máy sấy chân không thanh long với công suất 500kg/mẻ là giải pháp chế biến nông sản sau thu hoạch rất thiết thực, qua đó giúp trực tiếp nâng cao năng lực sản xuất thành phẩm thanh long sấy khô phục vụ thị trường trong nước lẫn xuất khẩu, tạo hướng đi mới và bền vững cho nông sản Việt Nam.

Việt Nam là quốc gia diện tích trồng thanh long rất lớn, cung cho thị trường nội địa lẫn xuất khẩu. Vùng canh tác thanh long hiện nay phần lớn tập trung ở các tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang, xu hướng trồng thanh long đang dần mở rộng sang một số tỉnh thành khác.

Để ổn định sản xuất, tránh tình trạng “mất mùa – được giá, được mùa – mất giá” hoặc phụ thuộc quá nhiều vào một số thị trường xuất khẩu nhất định thì bài toán cấp thiết đặt ra cho ngành nông nghiệp nói chung và các tổ chức, cá nhân đang trực tiếp trồng trái thanh long nói riêng là cần đa dạng hóa chủng loại sản phẩm đầu ra, trong đó thanh long sấy khô được xác định là hướng đi mới, nhiều tiềm năng. 

Trước thực tế đó, nhóm nghiên cứu giảng viên trường Đại học Bách Khoa – ĐHQG TP.HCM đã triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu chế tạo máy sấy chân không thanh long, năng suất 500kg/mẻ". 

PGS.TS Trần Anh Sơn, đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ cho biết: công nghệ sấy rau - củ - quả đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu trong nước và trên thế giới thực hiện. Đối với thanh long sấy, hiện phổ biến trên thị trường có sản phẩm thanh long sấy dẻo và bột thanh long. Nhóm nghiên cứu nhận thấy sản phẩm thanh long sấy khô (dạng snack) có nhiều tiềm năng phát triển, có thể phục vụ đa dạng các mục đích ẩm thực khác nhau như dùng trong chuỗi nhà hàng, khách sạn, dùng khi du lịch dã ngoại, hoặc có thể dùng trong khẩu phần ăn kiêng giảm cân. Do đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu thiết bị và công nghệ sản xuất thanh long sấy giòn.

"Thanh long sấy khô là hướng phát triển sản phẩm rất mới cho trái thanh long, mang đậm chất sản phẩm Việt Nam", PGS.TS Trần Anh Sơn nhận định, "Nâng cao chuỗi giá trị đối với trái trái thanh long bằng việc giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm thanh long sấy là mục tiêu mà nhiệm vụ khoa học - công nghệ này hướng đến".

Giải pháp máy sấy chân không thanh long được hoàn thiện (nhìn từ trước). Trong đó buồng sấy là thành phần quan trọng. Cụm buồng sấy bên trong có giàn nóng được cung cấp nhiệt bằng nước nóng bơm tuần hoàn từ bình đun, và trên giàn nóng đặt các khay chứa vật sấy (thanh long).

Sau thời gian làm việc nghiêm túc, PGS. TS Trần Anh Sơn cùng nhóm nghiên cứu tại Đại học Bách Khoa – ĐHQG TP.HCM đã hoàn thiện và vận hành thử nghiệm thành công máy sấy chân không thanh long năng suất 500kg/mẻ thanh long tươi. Một số thông số hoạt động chính của thiết bị gồm: nhiệt độ sấy tối đa 70 độ C, áp suất chân không 720 mmHg (áp suất tuyệt đối 40mmHg), thời gian sấy trung bình 18 giờ/mẻ, và bước đầu ứng dụng IoT trong giám sát nhiệt độ quá trình sấy.

Giải pháp được thiết kế, gia công chế tạo và láp ráp hoàn thiện hoàn toàn bởi đội ngũ kỹ sư, chuyên gia trong nước, sau đó máy sấy chân không thanh long được đưa vào vận hành thực tế tại công ty cổ phần thực phẩm HG (đơn vị phối hợp nghiên cứu) để đánh giá các hiệu quả về năng suất, cũng như thực hiện điều chỉnh một số thông số cho phù hợp với thực tiễn tại môi trường doanh nghiệp.

Nhìn từ trái sang phải: Bình đun (cấp nhiệt), Bình ngưng tụ, Cụm bơm hút chân không và bơm booster, Bầu tách nước và ẩm trong hệ thống máy sấy chân không thanh long

Về cơ bản, hệ thống máy sấy chân không thanh long cấu tạo gồm: buồng sấy chân không; cụm cấp nhiệt cho giàn sấy, hệ thống giàn sấy, cụm ngưng tụ tách nước từ hơi ẩm thoát ra khỏi buồng sấy, cụm bơm tạo áp suất chân không, thiết bị tháp làm mát và cụm hệ thống điều khiển.

Được biết, sấy chân không là phương pháp sấy trong buồng sấy có áp suất nhỏ hơn áp suất của khí quyển (760 mmHg). Vật sấy được đưa vào buồng kín, sau đó sử dụng máy bơm chân không để tạo môi trường chân không. Môi trường sấy chân không có áp suất nhỏ hơn áp suất khí quyển, khoảng 700 mmHg. Ở điều kiện áp suất nhỏ, nước sẽ sôi ở nhiệt độ rất thấp khoảng 50-60 độ C, và khi nước sôi đồng nghĩa với sự bốc hơi nước diễn ra rất nhanh làm cho vật sấy khô nhanh hơn với sấy nhiệt thông thường. 

Đại diện nhóm nghiên cứu thông tin thêm rằng, nhiệt độ sấy thấp cũng làm cho sản phẩm đầu ra giữ được màu sắc, hương vị tốt hơn. Không những thế mà giữ được cấu trúc vật lý của sản phẩm. Do tác động của môi trường chân không, sản phẩm sấy có khuynh hướng trương thể tích, cấu tạo thể xốp, giòn tạo khẩu vị ăn rất ngon và rất được thị trường ưa chuộng

Cụ thể, đại diện nhóm nghiện cứu khẳng định, công nghệ sấy thanh long bằng buồng chân không là sản phẩm vừa được hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ do Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM tổ chức hồi tháng 5/2022 về cơ bản đã cho phép tạo ra miếng thanh long giòn dạng snack vị xốp và giòn, độ ẩm sau khi sấy của thanh long xắt lát là 1,8-3% WB, hàm lượng vitamin-C giữ lại sau sấy tối thiểu 70%, giữ được màu sắc tươi và độ xốp (theo đánh giá cảm quan), đảm bảo an toàn thực phẩm (vi sinh, chất độc hại).

Sơ đồ nguyên lý thiết bị sấy thanh long bằng buồng chân không)

Giải thích về quy trình vận hành của máy sấy chân không thanh long, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết: Lát thanh long được chứa trong các khay và đặt khay trên giàn nóng. Trong quá trình sấy, hơi ẩm được hút ra ngoài nhờ bơm hút chân không. Một phần hơi ẩm đi qua giàn ngưng tụ sẽ bị chuyển thành lỏng cao áp, chứa ở thùng ngang của thiết bị ngưng và được tải về bồn chứa. Phần hơi ẩm đã giảm nhiệt tiếp tục đi qua bình tích áp. Bình tích áp có chức năng giảm vận tốc nước ra từ bơm, đồng thời tiếp tục tách hơi và nước. Phần hơi sẽ xả bỏ, phần nước tiếp tục theo ống thải để quay về bồn chứa. Để giải nhiệt cho thiết bị ngưng tụ, hệ thống được hoàn thiện sử dụng tháp làm mát giải nhiệt bằng nước và không khí cưỡng bức.

Một tính năng rất đáng chú ý của hệ thống máy sấy thanh long vừa được thiết kế, láp ráp hoàn thiện và vận hành thử nghiệm thành công chính là khả năng tích hợp ứng dụng (app) giúp giám sát quá trình sấy giúp bộ phận kỹ thuật và quản lý có thể giám sát, thu thập dữ liệu từ xa.

Được biết, giải pháp hoàn thiện đã được đưa vào vận hành thử nghiệm ở quy mô sản xuất công nghiệp tại công ty cổ phần thực phẩm HG (là đơn vị phối hợp, đồng hành nghiên cứu), ghi nhận hiệu suất ổn định, chất lượng thành phẩm thanh long sau sấy đáp ứng các chỉ tiêu đặt ra về vệ sinh an toàn thực phẩm, các chỉ tiêu về dinh dưỡng, không chứa các kim loại nặng, nấm mốc, vi khuẩn,… sẵn sàng xuất khẩu thành phẩm thanh long dạng sấy khô sang một số thị trường nước ngoài.

PGS.TS Trần Anh Sơn cho biết thêm, từ nền tảng máy sấy chân không thanh long nói trên, với nếu tiếp tục đầu tư nghiên cứu các thông số công nghệ quá trình sấy thì giải pháp hoàn toàn có thể mở rộng sấy cho các nhóm sản phẩm khác như xoài, mít, chuối, thơm,…

Cũng theo lời PGS.TS Trần Anh Sơn, công nghệ và kỹ thuật sấy chân không đã giúp tạo ra sản phẩm thanh long sấy dạng snack, có giá trị dinh dưỡng cao, dễ bảo quản, có giá trị kinh tế cao, nhiều tiềm năng xuất khẩu sang thị trường các nước trên thế giới, thu về lợi nhuận tốt.

Quy trình công nghệ sấy thanh long khô

Chưa dừng lại ở đó, điểm nổi bật là thiết bị có quy mô sản xuất công nghiệp, năng suất lớn, đảm bảo độ tin cậy, sẵn sàng phục vụ nhu cầu thiết thực cho các đơn vị sản xuất thanh long trong cả nước.

Tựu trung, nhóm triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ tại Trường Đại học Bách Khoa  – ĐHQG TP.HCM đã nghiên cứu, chế tạo thành công máy sấy chân không thanh long với công suất 500kg/mẻ, qua đó giúp nâng cao năng lực sản xuất cung ứng sản phẩm cho thị trường trong nước lẫn xuất khẩu, tạo hướng đi mới bền vững cho trái thanh long Việt Nam. 

Về mặt vĩ mô, máy sấy chân không thanh long cũng giúp các tổ chức, cá nhân canh tác thanh long tại nhiều địa phương chủ động trong khâu canh tác sản xuất chế biến, đồng thời giúp nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập cho bà con nông dân cũng như các doanh nghiệp thu mua nông sản, chế biến nông sản sau thu hoạch tại nhiều địa phương, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, từng bước góp phần xây dựng hệ sinh thái sản xuất nông nghiệp hiện đại trên nền tảng phát huy tối đa ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ tại nhiều địa phương trên cả nước.

SG-460M là giải pháp máy phay đứng CNC hoàn toàn do đội ngũ chuyên gia - kỹ sư Việt Nam thiết kế và chế tạo đã được hoàn thiện ở mức cao, sẵn sàng để triển khai sản xuất hàng loạt, từng bước khẳng định tính tiên phong của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học và kỹ sư TPHCM trong sứ mệnh góp phần làm chủ công nghệ sản xuất chế tạo máy công cụ trong nước.

Có thể khẳng định rằng, chuỗi nhiệm vụ khoa học - công nghệ nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thử nghiệm máy CNC là chương trình trọng điểm của TPHCM, với mục đích hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành chế tạo máy. 

Thực tế cho thấy, ngành công nghệ chế tạo máy đóng vai trò lớn trong toàn bộ ngành sản xuất. Tính đến thời điểm hiện tại, việc thiết kế - chế tạo hoàn chỉnh một cái máy CNC hoàn chỉnh tăng tỷ lệ nội địa hóa vẫn là bài toán lớn đối với các doanh nghiệp trong nước, trong đó vấn đề được đặt trọng tâm giải quyết là đảm bảo được độ chính xác ở mức giá thành chấp nhận được. 

Được biết, cùng với nhiệm vụ "Nghiên cứu thiết kế, chế tạo và ứng dụng bộ điều khiển cho máy phay CNC 4 trục" do công ty công ty TNHH Cơ điện tử Hiệp Phát là đơn vị chủ trì thực hiện đã được Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh nghiệm thu hồi năm 2021, 6 nhiệm vụ gồm Nghiên cứu công nghệ lắp ráp máy gia công phay CNC; Nghiên cứu thiết kế và điều khiển cụm truyền động tịnh tiến trong máy CNC; Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thử nghiệm thân máy phay CNC; Nghiên cứu thiết kế và điều khiển cụm trục chính máy CNC; Nghiên cứu thiết kế, chế tạo và điều khiển cụm thay dao trong máy phay CNC; và Nghiên cứu giải pháp tối ưu cho hệ thống tưới nguội và bôi trơn trong máy CNC đã góp phần khẳng định năng lực nghiên cứu, thiết kế và chế tạo của đội ngũ chuyên gia, kỹ sư Việt Nam trong lĩnh vực chế tạo máy công cụ theo hướng tự động hóa, điều khiển thông minh.

Báo cáo trước hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học - công nghệ vừa được Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, đại diện Phòng thí nghiệm trọng điểm Điều khiển số và Kỹ thuật hệ thống (thuộc Đại học Bách khoa TPHCM), là đơn vị triển khai nhiệm vụ "Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thử nghiệm thân máy phay CNC" khẳng định: với độ chính xác cao và chất lượng bề mặt chi tiết đẹp, các dòng máy phay CNC đang là sự lựa chọn của đa phần khách hàng. 

Nhóm này cũng khẳng định "Tùy vào nhu cầu và định hướng phát triển kinh doanh, nhà xưởng hay doanh nghiệp có thể lựa chọn các loại máy phay tùy theo tính năng, chất lượng và giá cả tương ứng. Vì vậy, việc nghiên cứu thiết kế, chế tạo thử nghiệm thân máy là một trong những bước đầu và rất quan trọng trong việc chế tạo một máy phay CNC hoàn chỉnh".

Để hoàn thiện sản phẩm máy phay đứng CNC SG-460M, bên cạnh khâu thiết kế và đúc hoàn thiện thân máy, láp ráp hoàn chỉnh thân máy thì các đơn vị liên quan cũng đã hoàn thành việc nghiên cứu, thiết kế, sản xuất các bộ phận liên quan, đồng thời triển khai lắp đặt, vận hành các cơ cấu và bộ điều khiển như cụm truyền động tịnh tiến trong máy CNC, cụm trục chính máy CNC, hệ thống thay dao, hệ thống tưới nguội và bôi trơn. 

Nguyên mẫu máy phay đứng CNC 3 trục SG-460M vận hành thực tế tại công ty cơ điện tử Hiệp Phát

TS Trần Thanh Vũ, Phân viện nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa tại TPHCM, chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu thiết kế và điều khiển cụm truyền động tịnh tiến trong máy CNC" cho biết cụm điều khiển chuyển động tịnh tiến là một trong những cụm quan trọng nhất của  máy CNC. 

"Cụm này là thành phần cốt lõi, quyết định các thông số kỹ thuật, đặc biệt là độ chính xác của máy", đại diện Phân viện nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa tại TPHCM  thông tin thêm, "Đây cũng là thành phần chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành của sản phẩm máy CNC".

Về cơ bản, theo lời TS. Trần Thanh Vũ, một cụm điều khiển truyền động tịnh tiến của máy phay CNC bao gồm các thành phần: Bộ phận truyền động; Bộ phận dẫn hướng; Khớp nối; và Ổ đỡ trục.

Bên cạnh đó, góp phần đáng kể vào việc cho chế tạo và đưa vào vận hành thành công máy phay đứng SG-460M, là nhiệm vụ khoa học công nghệ "Nghiên cứu thiết kế, chế tạo và điều khiển cụm thay dao trong máy phay CNC" do PGS. TS. Bùi Trọng Hiếu (làm chủ nhiệm nhiệm vụ) khi đã hoàn thiện nhiều nội dung quan trọng, trong đó sản phẩm chính yếu là hoàn thiện thiết kế và chế  tạo cụm thay dao trong máy phay CNC. 

Đại diện Phòng thí nghiệm trọng điểm Điều khiển số và Kỹ thuật hệ thống (thuộc Đại học Bách khoa TPHCM) cho biết: cụm thay dao trong máy phay CNC 3 trục được hoàn thiện là cụm thay dao dạng đứng, với mâm dao chứa 16 đầu dao (sử dụng đầu dao BT40), thời gian thay dao 7 giây, và khối lượng lớn nhất của dao sử dụng là 8kg. 

Mâm dao dạng đứng chứa 16 đầu dao

Là chủ nhiệm nhiệm vụ "Nghiên cứu công nghệ lắp ráp máy gia công phay CNC", TS. Dương Văn Tú khẳng định: đề tài đã thiết kế, gia công, lắp đặt trục chính máy phay CNC hoạt động tốt với độ đảo trục chính 1/1000mm,  độ chính xác tổng thể của máy là 8/1000mm, độ chính xác lặp lại trên các trục là 3/1000 mm.

Ngoài ra đã thiết lập quy trình công nghệ  lắp ráp cho máy gia công phay CNC với các sơ đồ trình tự lắp ráp, bảng hướng dẫn các thao tác, nguyên công lắp ráp theo tiêu chuẩn ISO, bảng hướng dẫn các thao tác, nguyên công kiểm tra hoạt động. Hơn nữa, nhóm triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ tại Phòng thí nghiệm trọng điểm Điều khiển số và Kỹ thuật hệ thống đã thiết kế quy trình công nghệ kiểm tra máy phay CNC với việc kiểm tra các mối lắp ghép, chức năng hoạt động của các cụm chi tiết, chức năng hoạt động và độ  chính xác gia công của máy phay CNC. 

Toàn cảnh Hội đồng tư vấn nghiệm thu đối với 6 nhiệm vụ khoa học - công nghệ góp phần hoàn thiện máy phay đứng CNC 3 trục SGM-460M

Ở mức tổng quát, máy phay đứng SG-460M có thể thực hiện các tác vụ gia công thành phẩm từ đầu vào là tập tin định dạng NC, khả năng hỗ trợ các lệnh G Code, M Code thông dụng và chương trình Macro, giúp máy CNC linh hoạt thực hiện các tác vụ như định vị trục chính, thay dao, taro. Đặc biệt, bộ điều khiển SGH7i 11MA còn tích hợp tính năng hỗ trợ taro đồng bộ, có khả năng tính toán điểm vào ren để có thể taro nhiều giai đoạn trên lỗ ren. Ngoài ra, bộ điều khiển cung cấp tiện ích hỗ trợ lấy nhanh tâm phôi, mô phỏng gia công để xem trước được sản phẩm gia công và đường chạy dao trên giao diện hiển thị 3D, và một tính năng hoàn toàn nổi bật so với các bộ điều khiển nhập ngoại là có thêm khả năng kết nối Wi-Fi giúp người vận hành truyền nhận chương trình gia công và quản lý máy CNC từ xa dựa vào mạng Internet theo hướng phát triển của nền công nghiệp 4.0.

Kỹ thuật viên vận hành máy phay CNC 3 trục SG-460M

Nhận định về thành quả của chuỗi nhiệm vụ khoa học - công nghệ nói trên, PGS.TS Nguyễn Tấn Tiến, Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm Điều khiển số và Kỹ thuật hệ thống (Đại học Bách khoa TPHCM) khẳng định rằng: về mặt hiệu quả thì SG-460M, kết quả của cụm nhiệm vụ khoa học công nghệ mà Phòng thí nghiệm trọng điểm Điều khiển số và Kỹ thuật hệ thống cùng Phân Viện Nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa tại TPHCM (VIETLINA) và công ty cơ điện tử Hiệp Phát phối hợp triển khai, chính là tiền đề, là một kết quả thực sự mang tính nền tảng, và để từ đó có thể cùng phối hợp với các đơn vị doanh nghiệp sản xuất chế tạo máy để đưa vào trong sản xuất thực tế để góp phần cải thiện, để nâng cao khả năng chế tạo sản xuất máy công cụ và góp phần làm chủ công nghệ sản xuất chế tạo máy công cụ trong nước.

Khu đô thị Trường Thọ dự kiến sẽ được tích hợp công nghệ tiên tiến vào cuộc sống hàng ngày, có hệ thống hạ tầng bền vững thích nghi với biến đổi khí hậu, ứng dụng công nghệ xây dựng và vật liệu sinh thái.

Ngày 14/7/2022, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức tọa đàm “Xây dựng các chính sách phát triển và thu hút hoạt động các ngành kinh tế tại Khu đô thị Trường Thọ”.

Ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) cho biết, ngoài những chính sách hỗ trợ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ hiện hữu, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tham vấn ý kiến chuyên gia, nhà khoa học những chính sách hợp tác R&D, chuyển giao và ứng dụng công nghệ, ưu đãi về nhân lực và tài chính… cho Khu đô thị Trường Thọ.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM Lê Thanh Minh phát biểu tại tọa đàm

Theo định hướng phát triển, Khu đô thị Trường Thọ sẽ là một khu đô thị sáng tạo và có tính tương tác cao, phát triển kinh tế số và công nghiệp tài chính nhằm thúc đẩy ứng dụng chia sẻ kết nối công nghệ và kết quả nghiên cứu. Khu đô thị này dự kiến sẽ được tích hợp công nghệ tiên tiến vào cuộc sống hàng ngày, có hệ thống hạ tầng bền vững thích nghi với biến đổi khí hậu, ứng dụng công nghệ xây dựng và vật liệu sinh thái.

PGS. TS. Huỳnh Thanh Công (Phó trưởng Ban Khoa học và Công nghệ ĐHQG TP.HCM) đặt vấn đề Khu đô thị Trường Thọ sẽ được quy hoạch tổng thể và xây dựng hạ tầng cơ sở để phục vụ các điều kiện sinh hoạt của nhà đầu tư, nhà khoa học đến sinh sống và làm việc như thế nào. Một vấn đề nữa là Khu đô thị Trường Thọ có được hỗ trợ để hấp thụ - triển khai công nghệ (cả trong và ngoài nước) hay không.

Bài học kinh nghiệm từ việc xây dựng và phát triển Khu Công nghệ cao (Tp. Thủ Đức) cho thấy, việc thiếu các tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ mới (như về điện, nước… phục vụ mở rộng sản xuất) khiến công tác quy hoạch và nghiệm thu công trình xây dựng đang bị ách tắc, rất bất cập. Đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đầu tư của doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có vốn đầu tư lớn, vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, các công trình kiến trúc được định hướng xã hội hóa sẽ không tiến hành quy hoạch chi tiết để tránh xung đột, không phù hợp với dự án của nhà đầu tư. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng phải phù hợp thực tế, hỗ trợ cho số hóa dữ liệu và chuyển đổi số.

Tại tọa đàm, các chuyên gia đề nghị Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và các Sở ngành ứng dụng mô hình living lab – “phòng thí nghiệm đô thị”. Mô hình này sẽ giúp triển khai nghiên cứu và ứng dụng công nghệ, như là phép thử sai, để tìm lời đáp cho hoạt động quản lý nhà nước về công nghệ, do xã hội hiện nay chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ.

Bà Phan Thị Quý Trúc (Phó Trưởng phòng Quản lý công nghệ và thị trường công nghệ) giới thiệu về Khu đô thị Trường Thọ.

Theo TS. Nguyễn Kiều Lan Phương (Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn), việc triển khai mô hình living lab có nhiều bước như thể chế, tài chính, môi trường… Từ việc chọn giải quyết những vấn đề phát sinh trong cuộc sống (như ngập lụt, kẹt xe, rác thải…), nhà quản lý sẽ xem xét những giải pháp công nghệ để giải quyết là gì, mang lại những lợi ích gì. Sau đó, sẽ tìm các nhà đầu tư và chuyên gia công nghệ phù hợp. Mô hình living lab cũng sẽ hỗ trợ tốt cho các hoạt động áp dụng các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn, thúc đẩy doanh nghiệp tham gia kinh tế tuần hoàn.

Theo các chuyên gia, mô hình living lab sẽ giúp kiến tạo Trường Thọ thành khu đô thị linh hoạt và sôi động. Khu đô thị Trường Thọ cũng sẽ tận dụng được lợi thế về vị trí địa lý (ngay sông Sài Gòn, ga metro số 10, xa lộ Hà Nội, sát đại lộ Phạm Văn Đồng và vành đai 2) trong việc xây dựng môi trường ven sông thành hệ thống không gian mở với nhiều chức năng đa dạng, kết nối 3 loại hình giao thông (đường bộ, đường thủy, metro).

Sở đã giải quyết gần 16.000 hồ sơ dịch vụ công trực tuyến, đạt tỷ lệ 98%. Đồng thời, giải quyết 99% thủ tục hành chính.

Đó là thông tin được bà Chu Vân Hải (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) báo cáo tại “Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2022”.

Ở nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng suất chất lượng và phát triển thị trường khoa học và công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đang triển khai 4 nội dung quan trọng là: Hệ thống truy xuất nguồn gốc, Chiến lược sở hữu trí tuệ, Hoạt động đo lường trong doanh nghiệp, Nâng cao năng suất và chất lượng dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó, Sở cũng tăng cường các hoạt động triển lãm trực tiếp và trực tuyến cùng các chuyên đề hội thảo trình diễn công nghệ (có truyền phát trên mạng xã hội Facebook, Youtube), liên tục giới thiệu nhiều sản phẩm, giải pháp phục vụ ứng dụng công nghệ số, sản xuất nông nghiệp thông minh, IoT, quản lý chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc, quản lý trang trại thông minh…

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) đề nghị công chức, viên chức và người lao động ở Sở tiếp tục gắn các nhiệm vụ với hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp của Thành phố. Trong đó, cần phát huy mối liên kết giữa các phòng ban, đơn vị trong Sở để cùng nhau tạo nên những điểm nhấn, cùng nhau tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Hiện nay các chương trình, đề án trọng tâm cũng đã được Thành phố thông qua nên các phòng ban đơn vị cần thúc đẩy triển khai theo đúng tiến độ. Đặc biệt, Giám đốc Sở cũng nhắc nhở mỗi cán bộ công chức, viên chức  cần học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong đó, đặc biệt học tập Bác về tính tự học, tinh thần trách nhiệm và tinh thần sáng tạo.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu tại Hội nghị

Hiện nay, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đang thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nước như: Xây dựng và phát triển nền tảng trực tuyến hỗ trợ hoạt động chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo của Sàn giao dịch công nghệ TP.HCM; Xây dựng và vận hành thử nghiệm nền tảng trực tuyến hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo tại TP.HCM (HCMC Open Innovation Platform – H.OIP); Phát triển hệ thống quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ; Xây dựng đề cương “Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân tại Sở Khoa học và Công nghệ”; Hướng dẫn DN sử dụng Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ phục vụ chuyển đổi số.

Về chương trình hoạt động 6 tháng cuối năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM sẽ tiếp tục tổ chức triển khai Đề án 672, “Tuần lễ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (WHISE 2022)”, và giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (I-Star 2022).

Về nhiệm vụ tái cấu trúc các chương trình Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tiếp tục đẩy mạnh triển khai 06 Chương trình ưu tiên phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, bao gồm: (1) Phát triển, ứng dụng công nghệ phục vụ Đô thị thông minh và chuyển đổi số; (2) Phát triển, ứng dụng công nghệ công nghiệp; (3) Phát triển, ứng dụng công nghệ phục vụ bảo vệ và chăm sóc sức khỏe; (4) Phát triển, ứng dụng Nông nghiệp Công nghệ cao; (5) Ứng dụng phục vụ Quản lý và Phát triển đô thị; (6) Vườn ươm khoa học và công nghệ Trẻ.

Tại Hội nghị, Ban Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng trao Giấy khen cho các đơn vị, cá nhân có thành tích hoạt động nổi bật.

Hoàng Kim (CESTI)