Nhân giống thành công 3 loài cây thủy sinh phục vụ thị trường cá cảnh TP.HCM

Thực tế cho thấy, hiện nay nhu cầu hồ thủy sinh và kinh doanh cây thủy sinh ngày càng tăng cao, đặc biệt tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM. Tuy nhiên, hầu hết loại cây thủy sinh đều được nhập từ Thái Lan, Trung Quốc, Singapore, Indonesia,… với giá thành cao. Trong khi đó, TP.HCM vốn được xem là trung tâm cá cảnh lớn nhất nước, với nhiều cơ sở doanh nghiệp nuôi trồng, nghiên cứu và sản xuất - kinh doanh nhiều giống cá cảnh.

TS. Đỗ Đăng Giáp, chủ nhiệm triển khai nhiệm vụ "Xây dựng quy trình nhân giống ba loài cây thủy sinh Tiêu thảo lá nhăn (Cryptocoryne wendtii), Bucep (Bucephalandra motleyana) và Trầu bà lá nhỏ (Anubias barteri var. nana) phục vụ thị trường cá cảnh" do Viện Sinh học nhiệt đới (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) là cơ quan chủ trì, dẫn số liệu báo cáo của Chi cục Thủy sản TP.HCM cho biết: sản lượng cá cảnh sản xuất và xuất khẩu tăng đều qua các năm. Từ sự phát triển mạnh mẽ của thị trường cá cảnh cho thấy tiềm năng to lớn của ngành cây thủy sinh và các dịch vụ đi kèm khác. Do đó, việc ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống và sản xuất cây giống thủy sinh giúp cung cấp nguồn cây kiểng thủy sinh chất lượng, giá thành cạnh tranh sẽ được thị trường đón nhận mạnh mẽ.

Cũng theo lời TS. Đỗ Đăng Giáp, tại TP.HCM diện tích đất nông nghiệp đang ngày càng thu hẹp, cùng với sự ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, vì thế nông dân thành phố đang dần chuyển hướng sang nông nghiệp công nghệ cao, nâng cao chất lượng cũng như sản lượng của cây trồng.

"Do đó, việc ứng dụng ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất giống cây cảnh thủy sinh sạch bệnh, sẽ giúp sản xuất cây giống nhanh chóng, chất lượng và đặc biệt là tạo nguồn giống sạch bệnh hoàn toàn phù hợp với nhu cầu thực tế tại TP.HCM", TS. Đỗ Đăng Giáp nhận định.

Trên tinh thần đó, sau thời gian làm việc nghiêm túc và khẩn trương, nhóm chuyên gia tại Viện Sinh học nhiệt đới đã hoàn thành các nhiệm vụ đề ra, đó là nghiên cứu, hoàn thiện quy trình nhân giống và sản xuất ba loài cây thủy sinh Tiêu thảo lá nhăn (Cryptocoryne wendtii), Bucep (Bucephalandra motleyana) và Trầu bà lá nhỏ (Anubias barteri var. nana) có giá trị kinh tế cao phục vụ thị trường TP.HCM và xuất khẩu.

Từ đầu vào ban đầu là 36 mẫu cây thủy sinh (12 mẫu Tiêu thảo lá nhăn, 12 mẫu Bucep và 12 mẫu Trầu bà lá nhỏ) được thu thập trực tiếp tại thị trường cây thủy sinh trên địa bàn TP.HCM, các nhà khoa học tại Viện Sinh học nhiệt đới đã chọn lọc được các cây thủy sinh tương ứng sạch virus phục vụ cho nhân giống.

Sau quá trình nghiên cứu, nhóm đã xây dựng và hoàn thiện quy trình nhân giống 3 cây thủy sinh trong điều kiện in vitro. Tiếp đó, nhóm nghiên cứu cũng đã xây dựng quy trình nuôi trồng cây giống thủy sinh có nguồn gốc in vitro trong vườn ươm thông qua các nội dung nghiên cứu để xác định điều kiện sống thích hợp cho từng loại cây giống thuỷ sinh in vitro như khảo sát giá thể, cường độ chiếu sáng, nhiệt độ, độ ẩm.

Ngoài ra, nhóm triển khai nhiệm vụ cũng tiến hành nội dung khảo sát sự sinh trưởng của cây giống thủy sinh có nguồn gốc từ nuôi cấy in vitro trong hồ thủy sinh. Theo đó, nhóm chú trọng nghiên cứu tác động của các yếu tố như nồng độ dinh dưỡng, điều kiện chiếu sáng, nhiệt độ và điều kiện sục khí đến sự sinh trưởng và phát triển của cây giống trong hồ thuỷ sinh.

Quy trình nhân giống đề xuất

Đến thời điểm hiện tại, TS. Đỗ Đăng Giáp và các cộng sự đã hoàn thiện nhiệm vụ với kết quả ghi nhận được là các quy trình nhân giống in vitro, quy trình thuần dưỡng với ba loài cây thuỷ sinh Tiêu thảo lá nhăn, Bucep và Trầu bà lá nhỏ. Cùng với đó, nhóm triển khai nhiệm vụ cũng đã sản xuất 1.500 cây giống thuộc ba loài cây thủy sinh trên theo quy trình nhân giống hoàn thiện. Các sản phẩm cây con khỏe mạnh, chất lượng.

Sản phẩm cây thủy sinh ở giai đoạn trồng in vitro

Có thể khẳng định rằng, kết quả của nhiệm vụ đã góp phần đưa công nghệ sinh học ứng dụng trong lĩnh vực nghiên cứu sản xuất các cây kiểng thủy sinh phục vụ nhu cầu thực tiễn tại TP.HCM. Đồng thời, việc nhân giống không chỉ giải quyết nhu cầu của thị trường, làm giảm áp lực với quần thể tự nhiên và cũng như tạo cơ hội phát triển cây thủy sinh thương mại.

Cũng theo lời đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ, kết quả nói trên cũng là cơ sở để chuyển giao công nghệ, sản xuất cây giống thủy sinh cung cấp đến các đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh thủy sinh tại TP.HCM, khu vực Đông Nam Bộ nói riêng và cả nước nói chung.

Cụ thể hơn, nhận định về khả năng thương mại hóa cho ba loại cây thủy sinh vừa được hoàn thiện quy trình nhân giống này, TS. Đỗ Đăng Giáp khẳng định: "từ kết quả của nhiệm vụ là những giống đẹp, lạ, có khả năng thị trường cao thì quy trình nhân giống mà chúng tôi đề xuất có thể áp dụng vào để sản xuất, đáp ứng được nhu cầu cần thiết của thị trường một cách nhanh chóng". Chưa dừng lại ở đó, kết quả của nhiệm vụ cũng đã đưa ra một quy trình nhân giống có tỷ lệ nhân giống rất cao, đáp ứng nhu cầu nhân giống cho các cơ sở kinh doanh cây thủy sinh hoặc các cơ sở trồng thủy sinh trên địa bàn TP.HCM. Đối với một quy trình như ở Phòng Công nghệ Tế bào Thực vật (Viện Sinh học nhiệt đới) thì hằng năm có thể sản xuất ra từ 100.000 đến 1 triệu cây giống, do đó nếu các cơ sở và nhà vườn cây thủy sinh có nhu cầu thì với những hợp tác trong thời gian lâu dài có thể sản xuất được hàng trăm tới hàng triệu cây giống trong một năm.