TP.HCM chủ động nâng cao năng lực ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân

Ngày 24/12, tại Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (SIHUB), Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức Chương trình tập huấn ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng thực hành và khả năng phối hợp cho đội ngũ cán bộ, lực lượng tham gia công tác bảo đảm an toàn bức xạ trên địa bàn Thành phố.

Lớp tập huấn được tổ chức như một bước chuẩn bị quan trọng cho đợt diễn tập ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân cấp Thành phố dự kiến triển khai ngày 27/12/2025. Chương trình có sự tham dự của 60 học viên đến từ các lực lượng và đơn vị trực tiếp tham gia công tác ứng phó sự cố trên địa bàn Thành phố, gồm quân đội, công an, y tế, chính quyền địa phương và các đơn vị chuyên môn.

Nội dung chương trình được thiết kế bài bản với 6 chuyên đề trọng tâm nhằm cập nhật thông tin, kiến thức, hướng dẫn kỹ năng về cơ sở khoa học, kỹ thuật đo đạc, kiểm soát nhiễm bẩn, lập kế hoạch tìm kiếm, kịch bản diễn tập… Đây là nền tảng quan trọng để TP.HCM tổ chức thành công các hoạt động diễn tập, sẵn sàng ứng phó hiệu quả với mọi tình huống sự cố bức xạ hạt nhân có thể phát sinh.

Theo ông Nguyễn Minh Huấn, Trưởng phòng Quản lý Công nghệ - Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, Thông tư số 12/2023/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ yêu cầu công tác ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân phải đảm bảo kiểm soát và giảm thiểu hậu quả, bảo vệ tính mạng con người; kịp thời triển khai các biện pháp cứu trợ, điều trị nạn nhân, cung cấp thông tin đầy đủ để giữ vững niềm tin cộng đồng và tạo điều kiện phục hồi sau sự cố. Các biện pháp bảo vệ phải thực hiện theo nguyên tắc tối ưu, đảm bảo lợi ích mang lại lớn hơn thiệt hại. Đây chính là mục tiêu trọng tâm của chương trình tập huấn lần này, đồng thời là nội dung quan trọng trong kế hoạch diễn tập ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân năm 2025 của TP.HCM. Sở Khoa học và Công nghệ là cơ quan thường trực, đầu mối phối hợp với các sở, ngành và đơn vị liên quan trong quá trình tổ chức, triển khai và tổng hợp kết quả báo cáo Ủy ban nhân dân Thành phố.

Ông Nguyễn Minh Huấn, Trưởng phòng Quản lý Công nghệ - Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, phát biểu khai mạc chương trình tập huấn

Ông Huấn cho rằng, các sự cố bức xạ hạt nhân tuy không xảy ra thường xuyên nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe con người, môi trường và trật tự an toàn xã hội. Do đó, công tác ứng phó cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản, dựa trên kiến thức khoa học và sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng.

Trong chương trình tập huấn, các học viên được trang bị kiến thức cốt lõi về ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân; hiệu ứng sinh học của bức xạ; bảo vệ trước nguy cơ chiếu xạ; kiểm soát liều chiếu cá nhân; các giai đoạn ứng phó và phân công nhiệm vụ cho từng lực lượng. Chương trình do các chuyên gia giàu kinh nghiệm của Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (Bộ Khoa học và Công nghệ) trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn. Thông qua khóa học, ban tổ chức kỳ vọng các đơn vị sẽ nâng cao năng lực tham mưu, kỹ năng thực hành  và phối hợp nhịp nhàng để hoàn thiện kịch bản diễn tập, đảm bảo an ninh và trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh thành phố đang mở rộng quy mô hành chính.

Các báo cáo viên đến từ Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật (Cục An toàn bức xạ và hạt nhân) trực tiếp hướng dẫn, giảng dạy tại chương trình

Theo đó, các báo cáo viên đến từ Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật (Cục An toàn bức xạ và hạt nhân) đã trình bày những khái niệm cơ bản về bức xạ ion hóa, ứng dụng của nguồn phóng xạ trong đời sống – sản xuất, các đại lượng liều bức xạ cũng như hiệu ứng sinh học của bức xạ đối với cơ thể con người. Thông qua phần nội dung này, học viên được củng cố nhận thức đúng đắn về bản chất của bức xạ, hiểu rõ sự khác biệt giữa các loại bức xạ và mức độ nguy hiểm tương ứng, từ đó tránh tâm lý hoang mang hoặc chủ quan khi tiếp cận các tình huống liên quan đến phóng xạ.

Một nội dung quan trọng khác của chương trình là tổng hợp, phân tích một số sự cố bức xạ đã xảy ra tại Việt Nam trong thời gian qua, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý, giám sát và ứng phó. Các báo cáo viên tập trung làm rõ nguyên nhân sự cố, những hạn chế trong khâu quản lý nguồn phóng xạ, cũng như vai trò của việc tuân thủ quy trình, quy chuẩn kỹ thuật. Qua đó, học viên có cái nhìn thực tế, sát với tình hình trong nước, giúp nâng cao cảnh giác và năng lực dự báo nguy cơ ngay từ sớm.

Chương trình cũng dành thời lượng đáng kể để giới thiệu, hướng dẫn các nội dung về thiết bị ứng phó sự cố bức xạ, cách nhận biết tình trạng nhiễm bẩn phóng xạ và các biện pháp tẩy xạ trong những tình huống cụ thể; lập kế hoạch tìm kiếm nguồn phóng xạ, giới thiệu clip thu hồi nguồn phóng xạ và kịch bản diễn tập ứng phó sự cố bức xạ TP.HCM năm 2025. Qua đó, học viên có điều kiện tiếp cận tổng thể quy trình ứng phó, phân công nhiệm vụ và phương thức phối hợp liên ngành khi xảy ra sự cố thực tế.

Lam Vân (CISAST)