Vì sao doanh nghiệp "ngại" sử dụng Quỹ Phát triển KH&CN?

"Chúng tôi muốn sử dụng quỹ để đổi mới công nghệ, mua máy móc hiện đại hơn nhưng lại băn khoăn không biết cơ quan thuế có đồng ý không. Trường hợp sử dụng quỹ sai mục đích, doanh nghiệp sẽ bị phạt."

Đó là một trong những khó khăn mà chị Trần Thị Phương Trang, đại diện Tổng công ty du lịch Sài Gòn- TNHH Một thành viên (Saigon Tourist) chia sẻ khi sử dụng Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ cho doanh nghiệp (gọi tắt là quỹ).

Doanh nghiệp muốn đầu tư vào khoa học và công nghệ nhưng lại vướng các vấn đề về thủ tục hành chính trong việc sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ. Trong ảnh: Một doanh nghiệp cơ khí chính xác tại Đồng Nai. Ảnh: Hà Thế An.

Doanh nghiệp đã có quỹ nhưng chưa sử dụng hoặc sử dụng… cầm chừng

Chị Trang cho biết, SaigonTourist đã thành lập quỹ từ năm 2014. Tuy nhiên, theo chị Trang đến nay công ty này vẫn chưa sử dụng nguồn quỹ này.

“Theo quy định sau 5 năm không sử dụng quỹ, cơ quan thuế sẽ tiến hành truy thu thuế từ nguồn quỹ này. Chúng tôi đang rất bế tắc về thủ tục pháp lý để có thể vận hành và giải ngân quỹ”- chị Trang chia sẻ.

Theo chị Trang, hiện nay công ty đang có nhu cầu sử dụng quỹ để đầu tư thêm máy móc hiện đại hơn, đổi mới công nghệ để nâng cao hiệu suất của hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, các vấn đề về pháp lý về quy định các phần việc sử dụng quỹ đang chưa rõ ràng, doanh nghiệp gặp khó khăn.

“Chúng tôi không biết khi đầu tư máy móc vào hoạt động sản xuất có được tính vào hoạt động khoa học và công nghệ của doanh nghiệp không. Trường hợp ngành thuế cho rằng hoạt động này không nằm trong các danh mục hạch toán vào quỹ thì doanh nghiệp sẽ bị phạt vì sử dụng quỹ không đúng mục đích.

Điều này rất phức tạp cho doanh nghiệp vì đối với loại hình doanh nghiệp Nhà nước sẽ có xếp hạng hằng năm. Việc bị phạt sẽ ảnh hưởng đến xếp hạng doanh nghiệp. Do đó chúng tôi rất thận trọng khi sử dụng quỹ” - chị Trang cho biết.

Tương tự, Công ty cổ phần xuất nhập khẩu và đầu tư Chợ Lớn (CHOLIMEX) đã thành lập quỹ từ năm 2013. Tuy nhiên, theo ông Trương Minh Thông, đại diện CHOLIMEX, đơn vị này đang sử dụng quỹ một cách… cầm chừng vì vướng các thủ tục hành chính.

“Chúng tôi mới chỉ sử dụng nguồn tài chính từ quỹ để thay thế máy vi tính có chất lượng tốt hơn, đầu tư mua các phần mềm hiện đại để phục vụ cho các công việc hành chính và thuê các đơn vị tư vấn để nâng cao hiệu suất công việc. Tuy nhiên, khi sử nguồn quỹ để làm công việc này, chúng tôi vẫn đắn đo không biết mình sử dụng đúng không, sau này có bị phạt vì sử dụng quỹ sai mục đích không” - ông Thông băn khoăn.

Sẽ có công văn gửi tới ngành thuế

Trước những khó khăn đó, các đại diện doanh nghiệp đều có cùng đề xuất là Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Cục Thuế TP.HCM cần có một văn bản quy chế phối hợp hoạt động thật sự rõ ràng, cụ thể về việc quản lý, sử dụng Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ cho doanh nghiệp. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho doanh nghiệp khi vận hành và giải ngân quỹ.

Ông Dương Thế Vũ, Trưởng phòng Công nghệ thông tin, Công ty đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM, cho biết việc phối hợp tham gia của các cơ quan nhà nước là cần thiết để hướng dẫn cho doanh nghiệp sử dụng quỹ đúng, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và xã hội.

“Các thủ tục, quy trình, biểu mẫu trong các khâu của việc vận hành quỹ nên có tính thống nhất, tạo thành một “sườn chung” để doanh nghiệp có thể dễ dàng thực hiện” - ông Vũ cho hay.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM thường xuyên tổ chức các hội thảo lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn của họ trong việc sử dụng quỹ. Ảnh: Hà Thế An.

Ông Nguyễn Văn Minh, đại diện Trung tâm thiết kế, chế tạo thiết bị mới (NEPTECH) trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, đã chia sẻ với những khó khăn của doanh nghiệp khi sử dụng quỹ.

“Đó là những câu chuyện thực tế mà chúng tôi tìm hiểu được thông qua các chương trình tư vấn cho doanh nghiệp. Sắp tới chúng tôi sẽ ra mắt một cuốn Cẩm nang hướng dẫn chi tiết, cụ thể cho doanh nghiệp có thể vận hành quỹ này đúng theo quy định của Nhà nước” - ông Minh nói.

Ông Minh cho biết thêm, trước những đề xuất của doanh nghiệp, trong thời gian tới, NEPTECH sẽ có công văn gửi tới Cục thuế TP.HCM để có những phối hợp hoạt động trong việc đưa ra những quy định, cụ thể, rõ ràng hơn cho doanh nghiệp trong việc sử dụng quỹ.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, thừa nhận thủ tục hành chính là “điểm nghẽn" trong việc sử dụng nguồn Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp.

“Quy trình áp dụng quản lý và sử dụng quỹ hiện nay như quy trình quản lý nhà nước nên rất phức tạp. Điều này gây khó cho doanh nghiệp vì họ phải tập trung vào việc nghiên cứu thực tiễn chứ không có nhân lực để làm các thủ tục hành chính” - ông Dũng nói.