Chỉ số PII 2025: TP.HCM dẫn dắt đổi mới sáng tạo khu vực phía Nam, nhiều địa phương bứt phá

Ngày 1/10, tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố kết quả Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Provincial Innovation Index - PII). Đây là năm thứ ba liên tiếp bộ chỉ số này được triển khai và trở thành công cụ phản ánh bức tranh toàn diện về năng lực đổi mới sáng tạo của các tỉnh, thành phố trên cả nước.

PII được Việt Nam triển khai từ năm 2023, dựa trên kinh nghiệm của Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII) nhưng điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn phát triển. Khác với các chỉ số kinh tế thuần túy, PII phản ánh toàn diện năng lực đổi mới sáng tạo của từng địa phương, từ hạ tầng, nhân lực, môi trường kinh doanh đến kết quả đầu ra như sản phẩm, dịch vụ và tác động kinh tế - xã hội. Nhờ vậy, bộ chỉ số trở thành kim chỉ nam giúp các địa phương nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, từ đó đề ra chính sách và giải pháp phát triển phù hợp.

TP.HCM khẳng định vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo phía Nam

Theo báo cáo PII 2025, TP.HCM đạt 59,33 điểm và giữ vị trí thứ hai. Thành phố có điểm đầu vào 65,21, phản ánh thế mạnh về hạ tầng, nguồn lực và môi trường hỗ trợ đổi mới sáng tạo, trong khi điểm đầu ra đạt 53,44, cho thấy dư địa để tiếp tục cải thiện khả năng thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Với dân số khoảng 13,6 triệu người và GRDP năm 2024 đạt 2.715.781,9 tỷ đồng – cao nhất cả nước – TP.HCM không chỉ là trung tâm kinh tế mà còn là động lực thúc đẩy khoa học, công nghệ ở khu vực phía Nam. Việc duy trì vị trí thứ hai giúp tạo thế cân bằng chiến lược với Hà Nội, đồng thời mở rộng sức lan tỏa của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ra toàn vùng.

Hà Nội giữ vững ngôi đầu ba năm liên tiếp 

Đứng đầu bảng xếp hạng năm nay, Hà Nội đạt 65,68 điểm – mức cao nhất cả nước. Thành phố đạt kết quả nổi bật ở 18/52 chỉ số thành phần, phản ánh sự phát triển cân đối giữa đầu vào (67,01 điểm) và đầu ra (64,34 điểm). Đây là năm thứ ba liên tiếp Hà Nội giữ ngôi đầu, sau các năm 2023 và 2024. 

Với diện tích 3.359,84 km², dân số hơn 8,7 triệu người và GRDP năm 2024 đạt 1.425.521,3 tỷ đồng, Hà Nội đã chứng minh khả năng biến tiềm lực kinh tế thành sản phẩm, dịch vụ và giá trị dựa trên tri thức, công nghệ. Thành quả này không chỉ nhờ đầu tư hạ tầng khoa học - công nghệ mà còn đến từ chính sách khởi nghiệp sáng tạo và hợp tác quốc tế. 

Quảng Ninh, Hải Phòng và Huế bứt phá vào nhóm dẫn đầu

Ngoài hai đô thị đặc biệt, ba địa phương khác góp mặt trong nhóm dẫn đầu là Quảng Ninh, Hải Phòng và Huế.

Quảng Ninh giữ vị trí thứ ba với 58,41 điểm, nhờ sự bứt phá trong phát triển bền vững và ứng dụng công nghệ vào quản trị, du lịch, năng lượng tái tạo. Hải Phòng đứng thứ tư với 58,09 điểm, nổi bật bởi hạ tầng logistics và công nghiệp gắn liền với đổi mới sáng tạo. Huế, với 49,37 điểm, lần đầu tiên góp mặt trong Top 5, khẳng định nỗ lực của một đô thị quy mô nhỏ nhưng giàu tiềm năng, phát huy lợi thế giáo dục, y tế và di sản để thúc đẩy sáng tạo.

Sự hiện diện của ba địa phương này trong nhóm dẫn đầu cho thấy đổi mới sáng tạo không chỉ tập trung ở các đô thị đặc biệt mà đang lan tỏa đến nhiều vùng miền khác của đất nước. 

PII – động lực chiến lược cho phát triển và hội nhập quốc tế

PII không chỉ là thước đo mà còn là công cụ giúp các địa phương nhận diện rõ vị thế và định hình chiến lược phát triển. Các số liệu được tổng hợp từ nguồn chính thống của các bộ, ngành và địa phương, bảo đảm tính minh bạch và độ tin cậy cao. Nhờ đó, PII trở thành cơ sở khoa học để hoạch định chính sách, tập trung nguồn lực vào những lĩnh vực trọng tâm, đồng thời thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương.

PII còn tạo dấu ấn trên trường quốc tế. Trong chuyến thăm Việt Nam gần đây, Tổng giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) Daren Tang đánh giá cao sáng kiến này, cho rằng PII đã truyền cảm hứng cho nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, Cuba, Brazil.

Theo Báo cáo GII 2025, Việt Nam đứng thứ 44/139 nền kinh tế, trong đó ba chỉ số thành phần – nhập khẩu công nghệ cao, xuất khẩu công nghệ cao và xuất khẩu hàng hóa sáng tạo – đều ở nhóm dẫn đầu thế giới. Đây là minh chứng cho sự tiến bộ vượt bậc của Việt Nam trong nỗ lực nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và hội nhập toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế số và kinh tế tri thức ngày càng giữ vai trò chủ đạo, PII trở thành công cụ hữu hiệu để đo lường hiệu quả quản trị, năng lực nguồn nhân lực và khả năng tiếp nhận công nghệ. Từ đó, mỗi địa phương có thể xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, bứt phá dựa trên tri thức và công nghệ.

Từ một sáng kiến nội địa, PII đã trở thành động lực mới cho sự phát triển bền vững, đồng thời là công cụ chiến lược để Việt Nam khẳng định hình ảnh quốc gia năng động, sáng tạo và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Minh Nhã (CESTI)