Ngày 3-11, Bộ KH-CN Việt Nam, Ngân hàng thế giới (WB) và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam đã công bố các báo cáo về “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam” và “Đánh giá tác động của công nghệ đến tăng trưởng kinh tế”.
Quang cảnh buổi lễ công bố 2 báo cáo diễn ra ngày 3-11 ở Hà Nội
Báo cáo “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - STI” do WB và Bộ KH-CN phối hợp thực hiện đã nghiên cứu chính sách và khuôn khổ phát triển hiện tại của STI, phân tích các rào cản gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đổi mới, đề xuất chương trình cải cách toàn diện để thúc đẩy tăng trưởng về đổi mới sáng tạo.
Báo cáo cũng đề xuất Việt Nam nên định hướng lại chính sách cho STI từ việc hỗ trợ đổi mới tiên tiến sang thúc đẩy ứng dụng và lan tỏa các công nghệ trong nhóm doanh nghiệp lớn. Ngoài nghiên cứu và phát minh, lan tỏa công nghệ có thể đem lại thành quả có ý nghĩa về năng suất và chuyển đổi kinh tế. Đây chính nơi những can thiệp và hỗ trợ của Chính phủ có thể phát huy được hiệu quả tốt nhất.
Báo cáo cũng chỉ ra sự không phù hợp giữa các chính sách về đổi mới sáng tạo và khả năng cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp và các tổ chức.
Bà Carolyn Turk, Giám đốc WB tại Việt Nam phát biểu ở lễ công bố báo cáo
Phát biểu tại lễ công bố, bà Carolyn Turk, Giám đốc WB tại Việt Nam nhận định: Việt Nam sẽ cần những động lực mới cho tăng trưởng kinh tế để có thể đạt được tham vọng trở thành một nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045 và đổi mới sáng tạo sẽ là nền tảng cơ bản trong việc nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng tăng trưởng. Tuy nhiên, có nhiều cách tiếp cận khác nhau để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và báo cáo này đưa ra những ý tưởng có thể phù hợp cho Việt Nam.
Theo đó, Việt Nam cần quan tâm xây dựng năng lực để tận dụng tối đa các công nghệ hiện đại nhất nên là ưu tiên hàng đầu. Việc thu hẹp khoảng cách về kỹ năng của lực lượng lao động (cả chất lượng và số lượng) sẽ rất quan trọng để khai thác toàn bộ sức mạnh của đổi mới sáng tạo. Việc áp dụng đổi mới sáng tạo sâu rộng hơn nữa có thể giúp các quốc gia vượt lên các thách thức mới để tiếp tục phát triển, kể cả các yếu tố xung đột địa chính trị toàn cầu, đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu và sự sụt giảm đáng kể về tăng trưởng năng suất.
Để thúc đẩy đổi mới sáng tạo đòi hỏi một chương trình cải cách toàn diện. Ngoài việc định hướng lại các chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cho phù hợp hơn với năng lực và nhu cầu của doanh nghiệp, Việt Nam cần tăng cường các yếu tố bổ trợ quan trọng cho đổi mới sáng tạo như kỹ năng của người lao động và khả năng tiếp cận tài chính cho các dự án đổi mới sáng tạo.
Báo cáo "Đánh giá tác động của công nghệ đến tăng trưởng kinh tế" do CISRO, cơ quan khoa học quốc gia Australia và các đơn vị thuộc Bộ KH-CN Việt Nam thực hiện.
Báo cáo chỉ ra tác động, định lượng của việc hấp thụ công nghệ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Được tài trợ bởi Chương trình Aus4Innovation, báo cáo cung cấp các công cụ để đánh giá hiện trạng và tác động của tiến bộ công nghệ và đổi mới sáng tạo đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
Bằng cách áp dụng các mô hình kinh tế vào cơ sở dữ liệu rộng lớn về việc hấp thụ công nghệ của các doanh nghiệp tại Việt Nam, kết quả nghiên cứu cho thấy yếu tố công nghệ đóng góp ngày càng nhiều hơn vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn 2016-2019.
Báo cáo là nguồn tham khảo chính sách quan trọng trong quá trình chuyển đổi kinh tế của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và cho thấy tính hiệu quả và nhân tố đổi mới sáng tạo đóng vai trò ngày càng quan trọng trong tăng trưởng kinh tế so với vốn và lao động giá rẻ.
Đại sứ Australia tại Việt Nam Robyn Mudie phát biểu tại lễ công bố
Phát biểu tại lễ công bố, bà Robyn Mudie, Đại sứ Australia tại Việt Nam cho biết: Australia đã và đang hỗ trợ Việt Nam đưa ra các quyết định chính sách dựa trên cơ sở thực chứng trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo và báo cáo này là một mốc quan trọng nữa trong quan hệ đối tác của chúng tôi. Một nhóm các nhà nghiên cứu từ Australia và Việt Nam đã thực hiện báo cáo này trong một năm rưỡi, thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn gần 20 năm qua để phát triển hai mô hình kinh tế hiện đại nhằm lượng hóa mức độ đóng góp của tiến bộ công nghệ vào tăng trưởng kinh tế.
“Chúng tôi hy vọng rằng Bộ KH-CN Việt Nam có thể vận dụng hai mô hình này trong hoạch định các chính sách về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia trong dài hạn”, bà Robyn Mudie chia sẻ.
Bộ trưởng Bộ KH-CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại lễ công bố
Tại lễ công bố, Bộ trưởng Bộ KH-CN Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh: “Các báo cáo đã chỉ rõ vai trò đóng góp quan trọng của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tăng trưởng kinh tế - xã hội ở Việt Nam và con đường để Việt Nam tiến về phía trước, không ngừng hoàn thiện và nâng cao năng lực hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia để thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình sáng tạo, truyền bá, ứng dụng tri thức và công nghệ phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững đất nước đến năm 2030 và 2045. Bộ KH-CN đánh giá cao hỗ trợ của Chính phủ Australia và WB trong các nỗ lực này và mong muốn có thêm các sáng kiến hợp tác tiếp theo để đưa các khuyến nghị, công cụ hữu ích này vào thực tiễn”.
