Xác lập TFP là trụ cột tăng trưởng không chỉ là yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, mà còn là điều kiện tiên quyết để TP.HCM hiện thực hóa tầm nhìn trở thành trung tâm kinh tế – tài chính – đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á đến năm 2045.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa tổ chức Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Tỷ trọng đóng góp năng suất các nhân tố tổng hợp TFP vào tăng trưởng của Thành phố Hồ Chí Minh”. Đây là nhiệm vụ do Viện Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng chủ trì thực hiện, PGS.TS. Nguyễn Ngọc Vinh làm chủ nhiệm.

Đại diện nhóm thực hiện báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng chú trọng vào các yếu tố tăng trưởng theo chiều sâu, năng suất đã nổi lên như một trụ cột trung tâm cho sự phát triển kinh tế bền vững và thịnh vượng của mỗi quốc gia. Việc đánh giá vai trò của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trở thành một yêu cầu cấp thiết, vì TFP là một chỉ số then chốt, phản ánh chất lượng và hiệu quả của tăng trưởng. Do đó, việc đo lường chính xác TFP là rất quan trọng để đánh giá - không chỉ hiệu quả kinh tế mà còn cả tiến trình phát triển tổng thể, từ đó định hướng các chính sách phát triển một cách toàn diện.

Báo cáo tại buổi nghiệm thu, đại diện nhóm thực hiện cho biết TP.HCM đã đạt được những kết quả tích cực trong tiến trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng, với TFP dần khẳng định vai trò là động lực trung tâm, phù hợp với định hướng chiến lược tại Nghị quyết số 24-NQ/TW – đặt mục tiêu TFP đóng góp tối thiểu 56% vào tăng trưởng GRDP đến năm 2030. Việc TFP hiện đã chiếm tỷ trọng đóng góp 59,17% giai đoạn 2021–2025 cho thấy Thành phố không chỉ đi đúng hướng, mà còn đang từng bước chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng dựa vào vốn và lao động sang mô hình dựa trên chất lượng, hiệu quả và đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, TFP đóng vai trò chủ đạo trong tăng trưởng kinh tế TP.HCM: TFP là động lực tăng trưởng chính với mức đóng góp 59,17% vào GRDP giai đoạn 2021-2025. Đây là mức đóng góp cao, phản ánh sự chuyển dịch tích cực từ mô hình tăng trưởng dựa vào quy mô sang mô hình dựa vào năng suất và hiệu quả. Trong đó, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính đóng góp vào TFP: giai đoạn 2020–2023, các yếu tố liên quan đến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp tới 75,5% vào TFP của doanh nghiệp.

Đại diện nhóm thực hiện cho rằng trong bối cảnh kinh tế chuyển đổi nhanh chóng dưới tác động của số hóa và hội nhập, doanh nghiệp – đặc biệt là khu vực tư nhân – cần trở thành trung tâm của quá trình nâng cao TFP, thông qua việc xây dựng hệ thống quản trị hiệu suất hiện đại, dựa trên dữ liệu và các chỉ số đánh giá hiệu quả để tối ưu hóa quy trình sản xuất – kinh doanh và đo lường cải tiến năng suất theo thời gian thực. Trong đó, phát triển năng lực đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, thông qua thúc đẩy hoạt động R&D và đổi mới sản phẩm, dịch vụ để trở thành lực lượng tiên phong về sáng tạo công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các loại tài sản vô hình như tài sản trí tuệ, thương hiệu, phần mềm, nền tảng dữ liệu… Đây sẽ là bước chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa trên vốn vật chất sang mô hình dựa trên tri thức và sáng tạo.

Hoàng Kim (CESTI)