TP.HCM tăng tốc triển khai Nghị quyết 20: Kích hoạt cơ chế thử nghiệm công nghệ mới

Sáng ngày 20/5, tại Hội trường Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, Hội nghị phổ biến Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND chính thức diễn ra với sự tham dự của đông đảo đại biểu đến từ các sở, ngành, khu công nghệ và cộng đồng doanh nghiệp. Đây là bước đi quan trọng trong tiến trình hiện thực hóa các cơ chế đặc thù phát triển Thành phố theo tinh thần Nghị quyết 98 của Quốc hội, đặt nền móng cho mô hình thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới – một hướng tiếp cận tiên phong mà TP.HCM đang dồn lực triển khai.

Tại kỳ họp thứ 19, Hội đồng Nhân dân TP.HCM khóa X đã biểu quyết thông qua Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND, quy định các tiêu chí, lĩnh vực, nội dung hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới trong phạm vi Khu Công nghệ cao (Khu CNC) và Khu Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC). Đây không chỉ là công cụ pháp lý mà còn là cam kết mạnh mẽ của chính quyền Thành phố trong việc tạo lập môi trường thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nhất là ở những lĩnh vực có tính rủi ro cao nhưng tiềm năng lớn như phương tiện bay không người lái (UAV) và xe tự hành.

Phát biểu tại Hội nghị, Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nhấn mạnh, Thành phố đã có những chính sách rất tiến bộ, nhưng nếu thiếu sự phối hợp hiệu quả và hành động cụ thể từ các cơ quan, đơn vị thì Nghị quyết sẽ không thể đi vào cuộc sống. Do đó, tổ chức Hội nghị lần này, Sở mong muốn tạo cơ hội để các đơn vị cùng thảo luận, tháo gỡ khó khăn, hướng tới một cơ chế vận hành đồng bộ, kịp thời.

Ông Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu tại sự kiện.

Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND xác định rõ phạm vi điều chỉnh là hoạt động thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới tại Khu CNC và QTSC, tập trung vào hai lĩnh vực trọng điểm là UAV và xe tự hành. Đây là hai loại hình công nghệ đang được xem là hạt nhân trong chiến lược phát triển đô thị thông minh, logistics hiện đại và quốc phòng dân sự.

Theo thông tin tại Hội nghị, việc “thử nghiệm có kiểm soát” được thiết kế như một cơ chế sandbox – tức là các giải pháp công nghệ sẽ được triển khai thử nghiệm trong phạm vi giới hạn, dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan chức năng. Quá trình này không chỉ đảm bảo tính an toàn, mà còn cho phép đánh giá nhanh hiệu quả ứng dụng trước khi nhân rộng.

Môi trường thử nghiệm sẽ được thiết lập tại các khu vực cụ thể đã được quy hoạch như Lô I-4b-4.2 và Lô G26-1 (Khu CNC) đối với UAV; hoặc trong phạm vi QTSC đối với xe tự hành. Cơ sở hạ tầng đi kèm bao gồm hàng rào bảo vệ, hệ thống giám sát, liên lạc, điều khiển và các phương án cứu hộ – tất cả đều nhằm mục tiêu đảm bảo hoạt động thử nghiệm an toàn tuyệt đối, cả về con người, tài sản và môi trường.

Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết 20 là việc thiết kế các tiêu chí tham gia thử nghiệm với yêu cầu rõ ràng về năng lực pháp lý, kỹ thuật, tài chính và nhân lực. Các tổ chức, doanh nghiệp muốn thử nghiệm cần nộp hồ sơ kèm thuyết minh kỹ thuật, báo cáo rủi ro và cam kết tuân thủ quy định. Quá trình xét duyệt sẽ được tiến hành bởi các đơn vị đầu mối như Ban Quản lý Khu CNC hoặc Công ty QTSC, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ và các cơ quan chuyên môn khác.

Không dừng lại ở việc cho phép thử nghiệm, Thành phố còn xây dựng lộ trình giám sát định kỳ, yêu cầu báo cáo kết quả sau mỗi đợt thử nghiệm và đặc biệt là quyền can thiệp dừng thử nghiệm nếu phát sinh rủi ro vượt tầm kiểm soát. Trong suốt quá trình này, đơn vị thử nghiệm phải lưu trữ đầy đủ dữ liệu (hộp đen), thực hiện báo cáo kỹ thuật, đảm bảo khả năng truy xuất và chịu trách nhiệm nếu vi phạm tiêu chuẩn an toàn hoặc pháp luật.

Ông Nguyễn Minh Huấn - Trưởng phòng Quản lý Công nghệ và Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng phát biểu thảo luận tại sự kiện.

Mô hình kiểm soát chặt chẽ nhưng cởi mở này đã được các chuyên gia đánh giá cao. Nó giúp giảm thiểu rủi ro cho cộng đồng, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn nghiên cứu, thử nghiệm mà không sợ vướng rào cản hành chính hay pháp lý không rõ ràng. 
 
Theo Kế hoạch 2169/KH-UBND, Thành phố đã phân công rõ ràng nhiệm vụ cho các đơn vị chuẩn bị cơ sở hạ tầng dùng chung cho hoạt động thử nghiệm. Ban Quản lý Khu CNC sẽ đầu tư các hạng mục thiết yếu tại khu vực thử nghiệm UAV, trong khi Công ty QTSC sẽ chuẩn bị hạ tầng cho xe tự hành. 

Ngoài cơ sở vật chất, Thành phố cũng cam kết hỗ trợ cấp phép nhanh chóng, hỗ trợ đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ – đây là yếu tố then chốt để thu hút các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Với việc tổ chức thành công Hội nghị phổ biến Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND, TP.HCM cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc dẫn dắt xu thế thử nghiệm và ứng dụng công nghệ cao. Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát được kỳ vọng không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp trong giai đoạn R&D, mà còn góp phần định hình thị trường, từ đó tạo ra các sản phẩm công nghệ “Make in Vietnam” có khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Trong một giai đoạn phát triển mà công nghệ là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh, TP.HCM đang tự tin tiến bước với vai trò là “vườn ươm” quốc gia cho các giải pháp đột phá. Nghị quyết 20, cùng các chính sách đi kèm, chính là nền móng cho một hành trình như thế – nơi mà đổi mới sáng tạo không chỉ được khuyến khích bằng lời nói, mà còn được cụ thể hóa bằng thể chế, hành lang pháp lý và môi trường thử nghiệm thực tiễn.

Minh Nhã (CESTI)