TP.HCM thúc đẩy hình thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế tại Khu Công nghệ cao

Tại hội thảo "Giải pháp phát triển mô hình Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc tế Khu Công nghệ cao TP.HCM", các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý cùng thảo luận, đề xuất về mô hình, giải pháp và cơ chế chính sách cần thiết để phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo (ĐMST) tầm cỡ quốc tế, khẳng định vai trò hạt nhân của Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP), góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa TP.HCM trở thành trung tâm ĐMST hàng đầu khu vực.

Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM tổ chức ngày 07/11/2025, là một cấu phần trong quá trình hoàn thiện Đề án phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM, nhằm cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết 98/2023/QH15.

Toàn cảnh hội thảo

Theo ông Nguyễn Nghĩa Hiệp, Phó trưởng Ban Quản lý SHTP, sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, SHTP đã trở thành một trong những điểm sáng của TP.HCM về thu hút đầu tư công nghệ cao, với hơn 163 dự án, tổng vốn đầu tư 12,5 tỷ USD, cùng sự hiện diện của các tập đoàn công nghệ lớn như Intel, Samsung, Nidec… Ông cho biết, SHTP được xác định là một trong 4 mô hình hạt nhân của hệ sinh thái ĐMST toàn TP.HCM. SHTP hiện là nơi kết nối giữa nghiên cứu, thử nghiệm và thương mại hóa công nghệ cao, đồng thời là môi trường thử nghiệm chính sách vượt trội theo Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết 98/2023/QH15. Với hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ cao hiện hữu và cơ sở hạ tầng chuyên biệt, SHTP có đầy đủ tiềm năng để trở thành một trung tâm ĐMST quốc tế mạnh mẽ.

Ông Nguyễn Nghĩa Hiệp, Phó trưởng Ban Quản lý SHTP, phát biểu tại hội thảo

Ông Hiệp nhấn mạnh, việc tổ chức hội thảo này nằm trong chuỗi hoạt động triển khai Đề án phát triển Trung tâm ĐMST và Khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM, do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, Ban Quản lý SHTP phối hợp thực hiện. Theo ông, trung tâm ĐMST tại SHTP cần tập trung vào các công nghệ chủ lực như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, công nghệ số, đồng thời vận dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và hợp tác công tư (PPP) để thúc đẩy ĐMST. Các ý kiến tại hội thảo sẽ được tổng hợp gởi về Sở Khoa học và Công nghệ để trình Ủy ban nhân dân TP.HCM trong quá trình hoàn thiện Đề án.

Phát biểu định hướng, ông Trần Trọng Tuyên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, nhiệm vụ xây dựng Đề án phát triển Trung tâm ĐMST và Khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế, thực chất là quá trình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của TP.HCM thành trung tâm ĐMST và khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 lọt vào Top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu và Top 3 khu vực Đông Nam Á.

Ông Trần Trọng Tuyên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, phát biểu tại hội thảo

Theo ông Tuyên, TP.HCM mong muốn xây dựng một hệ sinh thái ĐMST đa trụ thể, bao gồm các mô hình lõi tại Đại học Quốc gia, Khu Công nghệ cao, SIHUB và tại các doanh nghiệp lớn (khu vực tư nhân). Sự thành công của Đề án phụ thuộc vào khả năng phối hợp chặt chẽ giữa 4 nhóm mô hình này. Mục tiêu cốt lõi là tạo ra các cơ chế, chính sách vượt trội và cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) để đảm bảo tính khả thi và khả năng phối hợp hiệu quả giữa các trụ thể, qua đó đưa TP.HCM vươn lên bản đồ ĐMST khu vực và thế giới, ông Tuyên nhấn mạnh.

Trình bày dự thảo Đề án và đề xuất mô hình cho Trung tâm ĐMST và Khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế tại TP.HCM, ông Nguyễn Minh Huấn, Trưởng phòng Quản lý công nghệ, Sở KH&CN TP.HCM làm rõ các cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn về các trung tâm ĐMST trên thế giới, từ đó đề xuất 4 mô hình lõi cho Đề án tại TP.HCM. Sự kết hợp các mô hình này nhằm tạo nên sự đa dạng, bảo đảm sự cân bằng giữa khu vực công và tư, giữa nghiên cứu - ứng dụng - thương mại hóa, phù hợp với định hướng phát triển của TP.HCM.

Theo ông Huấn, các tiêu chí của một Trung tâm ĐMST quốc tế phải có tư cách pháp nhân, quy mô hạ tầng trên 5.000 m², đội ngũ ít nhất 20 chuyên gia quốc tế, kết nối chính thức với ít nhất 5 trung tâm ĐMST toàn cầu, ươm tạo 100 dự án khởi nghiệp/năm, thành lập 30 doanh nghiệp sáng tạo/năm, thu hút tối thiểu 5 triệu USD đầu tư quốc tế/năm.

Đề án tại TP.HCM đã tham khảo các mô hình thành công trên thế giới như Silicon Valley (Mỹ), Zhongguancun (Trung Quốc), High Tech Campus Eindhoven (Hà Lan), Station F (Pháp) và Block 71 (Singapore), điều này minh chứng cho sự kết hợp linh hoạt giữa khu vực công và tư trong phát triển Trung tâm ĐMST. Bốn nhóm giải pháp chính cũng được đề xuất bao gồm: thể chế - chính sách, đầu tư - tài chính, phát triển nhân lực, và hợp tác quốc tế. Đặc biệt, cơ chế sandbox và PPP được nhấn mạnh là đòn bẩy trọng tâm để thúc đẩy thử nghiệm công nghệ mới, huy động nguồn lực xã hội, và tạo khung pháp lý linh hoạt cho các trung tâm hoạt động hiệu quả.

Các đại biểu tham gia thảo luận tại hội thảo

Tại phiên thảo luận, các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, viện/trường tập trung trao đổi, gợi mở, đề xuất ý kiến xoay quanh các nhóm giải pháp này. Để SHTP thực sự là trung tâm ĐMST quốc tế, các đại biểu thống nhất rằng, cần một khung pháp lý linh hoạt thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho các lĩnh vực ưu tiên trong SHTP; các giải pháp hợp tác công tư (PPP) trong đầu tư hạ tầng, nghiên cứu phát triển công nghệ, hỗ trợ ươm tạo, phát triển nguồn nhân lực, thương mại hóa công nghệ… Đặc biệt, hội thảo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên kết và phối hợp hiệu quả giữa bốn trụ cột chính của hệ sinh thái ĐMST (ĐHQG-HCM, SIHUB, SHTP, và khu vực tư nhân) để đạt được tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Lương Việt Quốc, Tổng Giám đốc RealTime Robotics Inc (RtR), chia sẻ kinh nghiệm phát triển deep tech (công nghệ sâu) với chi phí hàng trăm tỷ đồng và xác suất thành công dưới 1%, nhấn mạnh vai trò của các trung tâm ĐMST trong việc hỗ trợ startup giảm rủi ro và tăng tốc thương mại hóa sản phẩm.

Ông Phan Tấn Quốc, Giám đốc ĐMST, KPMC Việt Nam, đề xuất học hỏi kinh nghiệm từ Thụy Sĩ, Singapore,… đồng thời khuyến nghị TP.HCM cử chuyên gia ra nước ngoài thực tập mô hình vận hành trung tâm quốc tế. Đại diện TMA Solutions cho rằng cần có chính sách ưu đãi thuế, quỹ đầu tư và hạ tầng đồng bộ; đại diện Chương trình Hỗ trợ Khởi nghiệp Thụy Sĩ tại TP.HCM (Swiss EP) khuyến nghị cần thiết lập mô hình quản trị (Hội đồng ĐMST Thành phố) để điều phối, chuẩn hóa và quảng bá thương hiệu hệ sinh thái ra quốc tế.

Hội thảo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung vai trò của Trung tâm Công nghệ Sinh học TP.HCM (đơn vị sự nghiệp thuộc Ban Quản lý SHTP) vào hệ sinh thái ĐMST tại Khu Công nghệ cao. Đồng thời đề xuất ưu tiên thí điểm sandbox công nghệ cao (AI, bán dẫn, sinh học); có chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp (10 năm) cho hoạt động R&D và startup AI, khuyến khích doanh nghiệp lớn tham gia hỗ trợ startup, chính sách thu hút chuyên gia quốc tế…

Lam Vân