Chế phẩm cao lỏng Tam thất chế không chỉ giúp tăng sức đề kháng và bồi bổ cơ thể, giảm trầm cảm, làm chậm quá trình ô xy hóa, mà còn tăng cường khả năng miễn dịch của các cơ quan, giúp hạn chế đáng kể sự phát triển của các tế bào ung thư.

Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, con người luôn đối mặt với các yếu tố nguy cơ gây ung thư như ô nhiễm môi trường, hóa chất độc hại… Đến nay, gánh nặng ung thư vẫn đang tiếp tục tăng trên toàn cầu và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất, tinh thần và tài chính đối với cá nhân, gia đình, cộng đồng và hệ thống y tế.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới với gần 10 triệu người đã tử vong do ung thư trong năm 2020.

Tiềm năng từ nguồn nguyên liệu Tam thất

Từ năm 1970, Việt Nam bắt đầu nhập trồng các dòng Tam thất ở các tỉnh phía Bắc như Sapa, Lào Cai, Lai Châu. Đặc biệt gần đây, với các dự án chuyển đổi kinh tế cây trồng, khu vực tỉnh Hà Giang và Lào Cai đã phát triển vùng trồng Tam thất với diện tích rất lớn.

Tương tự các dược liệu thuộc chi Panax khác, Tam thất có thành phần hóa học chính là các saponin thuộc nhóm dammaran có cấu trúc protopanaxadiol (PPD) và protopanaxatriol (PPT) với hơn 80 saponin khác nhau đã được phân lập, trong đó các thành phần chính là ginsenosid Rb1, -Rd, -Rg1, notoginsenosid R1…

Tam thất có nhiều tác dụng dược lý đặc trưng của chi Panax như tăng lực, chống trầm cảm, tăng sinh thích nghi, tác dụng chống oxy hóa. Trong các nghiên cứu tác dụng điều hòa miễn dịch in vitro và  in vivo, Tam thất có tác dụng kích thích miễn dịch, rút ngắn thời gian đông máu. Ngoài ra, Tam thất còn có tác dụng kích thích chức năng nội tiết sinh dục nữ, giãn mạch ngoại biên. Trong y học cổ  truyền, Tam thất được sử dụng để chữa trị chứng thổ huyết, chảy máu cam, băng huyết, rong kinh, có tinh hoạt huyết, chữa thiếu máu, mệt mỏi, chóng mặt…

Tuy nhiên, một trong những tác dụng của Tam thất được các nhà khoa học thế giới cũng rất quan tâm nghiên cứu là tác dụng chống ung thư. Bởi lẽ, tam thất có tác dụng làm giảm kích thước khối u trên chuột nhắt gây ung thư bằng cách cấy vào tế bào ung thư ác tính. Trong các nghiên cứu trước đây, các nhà khoa học đã chứng minh rằng Tam thất còn làm hạn chế sự di căn của tế bào ung thư và kéo dài thời gian sống ở chuột bị ung thư.

Trên thực tế, Tam thất có giá trị không kém Nhân sâm do có hàm lượng saponin cao hơn gấp đôi so với Nhân sâm, và đồng thời có một số tác dụng đặc biệt mà Nhân sâm không có, ngoài ra giá thành lại rẻ hơn so với Nhân sâm Hàn Quốc.

Hiện nay, trên thị trường bên cạnh sản phẩm dược liệu thô (nguyên củ Tam thất), bột củ Tam thất, và một số công ty dược phẩm đã chế biến các sản phẩm từ Tam thất như sản phẩm viên nang, viên nén có kết hợp với một số dược liệu như Nghệ, Đan sâm trong điều trị các bệnh liên quan đến máu huyết, bệnh tim mạch như phòng ngừa và điều trị các chứng đau thắt ngực, tim hồi hộp; phòng ngừa và điều trị  bệnh xơ vữa mạch vành…

"Có rất nhiều công trình nghiên cứu cho thấy Tam thất, đặc biệt là Tam thất chế theo kiểu Hồng sâm (hấp ở nhiệt độ cao) có tác dụng ức chế sự phát triển tế bào ung thư (in vitro) và ức chế tăng trưởng khối u (in vivo) trên nhiều dòng tế bào ung thư.

Sau quá trình chế biến, nhiều thành phần saponin mới đã được hình thành như G-Rh2, GRh1, G-Rk1, G-Rg5… đã được chứng minh có tác dụng ức chế sự phát triển tế bào ung thư in vitro và in vivo", TS. Lê Thị Hồng Vân cho biết.

Tuy nhiên, theo lời TS. Lê Thị Hồng Vân (Trung tâm Khoa học Công nghệ Dược Sài Gòn), cho đến nay thị trường Việt Nam, sản phẩm từ Tam thất hỗ trợ điều trị ung thư được bào chế từ Tam thất chế dạng Hồng sâm còn khá hạn chế. Đa số các sản phẩm được bào chế từ Tam thất ở dạng bột Tam thất, hoặc viên nén, viên nang… mà chưa có dạng cao lỏng. Đây là dạng bào chế cho hiệu quả trong hấp thu hơn so với các dạng bào chế viên nén, viên nang.

Do vậy, nhiệm vụ "Hoàn thiện quy trình nghiên cứu cao định chuẩn và chế phẩm cao lỏng Tam thất chế có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư từ dược liệu Tam thất (Panax notoginseng)" đã được các nhà khoa học tại Trung tâm Khoa học Công nghệ Dược Sài Gòn đề xuất nhằm phát triển sản phẩm cao lỏng từ Tam thất chế nhằm hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân ung thư cũng như nhiều tác dụng hỗ trợ khác mang lại từ Tam thất để đưa đến sản phẩm cuối cùng có khả năng được cấp phép lưu hành trên thị trường.

Nhiệm vụ hướng đến các mục tiêu chính gồm: 1) Lựa chọn nguồn nguyên liệu Tam thất và phân lập các chất chuẩn từ Tam thất; 2) Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) cho Tam thất; 3) Nghiên cứu điều kiện chế biến Tam thất và xây dựng TCCS cho Tam thất chế; 4) Tối ưu  hóa quy trình chiết xuất cao định chuẩn, xây dựng TCCS cho cao định chuẩn và cao chiết Tam thất chế; (5) Nghiên cứu xây dựng quy trình bào chế sản phẩm cao lỏng Tam thất chế; 6) Xây dựng TCCS cho sản phẩm cao lỏng Tam thất chế; và 7) Khảo sát độc tính và hoạt tính của cao Tam thất chế và sản phẩm cao lỏng Tam thất chế.

Sản phẩm cao lỏng Tam thất chế

Báo cáo trước hội đồng nghiệm thu vừa được Sở KH&CN TP.HCM tổ chức, TS. Lê Thị Hồng Vân cho biết: nhiệm vụ đã đạt được các mục tiêu đã đề ra cùng với các sản phẩm cụ thể đã đăng ký trong thuyết minh. Theo đó, nhóm triển khai nhiệm vụ đã phân lập được 8 chất tinh khiết làm chất chuẩn cho việc xây dựng tiêu chuẩn nguyên liệu đầu vào và tiêu chuẩn cho bán thành phẩm và thành phẩm từ dược liệu Tam thất chế, đồng thời xây dựng được quy trình định lượng của các ginsenosid chính trong nguyên liệu, cao chiết và thành phẩm. Cụ thể, nhóm đã thiết lập 5 tiêu chuẩn cơ sở với các chỉ tiêu cơ bản của nguyên liệu dược liệu và cao chiết của Nguyên liệu Tam thất, Tam thất chế, Cao định chuẩn Tam thất chế, Cao đặc Tam thất chế, và Cao lỏng Tam thất chế.

TS. Lê Thị Hồng Vân (trái) trao đổi với đại diện hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học - công nghệ về kết quả nghiên cứu

"Các tiêu chuẩn này đã được thẩm định bởi cơ quan độc lập là Viện kiểm nghiệm thuốc TP.HCM", TS. Lê Thị Hồng Vân khẳng định, "Đặc biệt, tiêu chuẩn cơ sở của nguyên liệu Tam thất đầu vào được lựa chọn, so sánh và đối chiếu với 31 mẫu dược liệu tươi, khô có nguồn từ Trung Quốc và cả Việt Nam. Nguyên liệu có hàm lượng ginsenosid tổng (G-Rb1 + G-Rg1 + G-Rd + G-Re và NR1) lớn hơn 8%, cao hơn  gần 1,5 lần so với tiêu chuẩn hiện hành của Dược điển Việt Nam. Đặc biệt, tiêu chuẩn hàm lượng kim loại nặng đã được đưa vào  cho tất cả TCCS của nguyên liệu, bán thành phẩm và thành phẩm".

Nhóm các nhà khoa học tại Trung tâm Khoa học Công nghệ Dược Sài Gòn cũng đã khảo sát quy trình chế biến Tam thất chế dựa vào sự thay đổi hàm lượng ginsenosid và sự thay đổi hoạt tính ức chế phát triển tế bào ung thu phổi A549, ung thư vú MDA-MB-231, từ đó lựa chọn ra điều kiện chế biến phù hợp là hấp Tam thất ở 120 độ C trong 4 giờ. Đồng thời, nhóm cũng đã tối ưu hóa quy trình chiết cao định chuẩn hóa dựa trên hiệu suất chiết cao và hàm lượng ginsenosid tổng; xây dựng quy trình chế biến cao định chuẩn, cao đặc toàn phần từ Tam thất chế đạt hàm lượng ginsenosid cao; và xây dựng quy trình điều chế sản phẩm cao lỏng từ Tam thất chế.

Quy trình chế biến cao lỏng Tam thất chế (trái), và quy trình chế biến Tam thất nguyên liệu

Các đánh giá độc tính cấp, độc tính bán trường diễn của cao đặc Tam thất chế, cao lỏng thành phẩm; và khảo sát độc tính cấp đường uống đã cho thấy cao chiết Tam thất chế không thể hiện độc tính cấp đường uống trên chuột nhắt với liều tối đa có thể qua kim là 200 ml cao lỏng/kg và 55 gam cao đặc/kg.

Chưa dừng lại ở đó, nhóm triển khai nhiệm vụ đã tạo được dạng chế phẩm cao lỏng Tam thất từ  cao đặc Tam thất chế nhằm gia tăng hoạt tính so với dạng Tam thất chưa chế, đồng thời chế  phẩm dạng lỏng cũng giúp tăng độ hấp thu của sản phẩm so với các sản phẩm như viên uống. Chế phẩm được định hướng hỗ trợ cho bệnh nhân điều trị ung thư với liều sử dụng dự kiến khoảng 2-3 lần/ngày.

Từ việc tính toán chi phí, có thể ước lượng chi phí cho một ngày sử dụng sản phẩm là 35.000 - 40.000 đồng (trong đó chi phí nguyên vật liệu khoảng 20.000-25.000 đồng/ngày). Chi phí này là hợp lý cho sản phẩm từ Tam thất để hỗ trợ điều trị.

Đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ cho biết kết quả thử nghiệm dược lý tiền lâm sàng trên sản phẩm cao chuẩn hóa cũng giống như là cao lỏng tam thất đã cho thấy hai dạng chế phẩm này mang lại những tác dụng tăng cường hơn với dạng tam thất chưa chế biến, đặc biệt là tác dụng ức chế khối u cũng như là tác dụng chống huyết khối trên động vật thử nghiệm.

Nguyên liệu đầu vào của nghiên cứu là Tam thất chưa qua chế biến và đã qua sơ chế (Tam thất nguyên liệu)

Với những kết quả khả quan đó, nhóm nghiên cứu nghiên cùng với trung tâm Khoa học Công nghệ dược Sài gòn (Đại học Y dược TP.HCM) mong muốn dự án sẽ được tiếp tục phát triển ở pha tiếp theo, đó là sản xuất thực nghiệm cũng như thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân, với mong muốn đưa được sản phẩm hiệu quả đến bệnh nhân, đặc biệt là bệnh nhân có những vấn đề liên quan đến điều trị ung thư.

Các nhà khoa học tại Trường Đại học Bách Khoa khuyến nghị TP.HCM cần quyết tâm và đi đầu trong phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ xứng tầm với vai trò đầu tàu kinh tế trong nước, sẵn sàng cho việc hợp tác và cạnh tranh với các thành phố khác trong khu vực và thế giới.

Từ năm 2012 đến nay, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI) phát triển vượt bậc với giải pháp tiên tiến về học máy (Machine Learning - ML) và học sâu (Deep Learning - DL). Bài toán về AI trong ML và đặc biệt là DL cần một khối lượng tính toán rất lớn vì dựa trên mô hình mạng nơ-ron nhiều cấp.

Không chỉ riêng các ứng dụng khoa học, rất nhiều ứng dụng trong công nghiệp đã và đang phát triển ngày càng lớn hơn, phức tạp hơn mà việc thực thi chúng trên các máy tính thông thường là không khả thi bởi vì các ràng buộc về thời gian, mà phải dùng hệ thống máy tính hiệu năng cao (HPC) có khả năng tính toán số học mạnh, đồng thời còn phải mạnh về xử lý dữ liệu lớn (Big Data). Tính toán hiệu năng cao dần trở thành lĩnh vực đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình nghiên cứu khoa học, đặc biệt là các lĩnh vực khoa học hiện đại như khoa học vũ trụ, khoa học sinh học phân tử, khoa học hạt nhân...

Hiện nay, việc phát triển và nghiên cứu các hệ thống tính toán hiệu năng cao không chỉ còn gói gọn trong phạm vi của các nước phát triển, mà đã trở thành xu thế chung mang tính chất toàn cầu. Những lợi ích mà hệ thống HPC đem lại có sức ảnh hưởng cực kỳ lớn tới sự phát triển của con người và của toàn xã hội trong cả hiện tại lẫn và tương lai. Chỉ so riêng trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam hoàn toàn đi sau Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia trong lĩnh vực tính toán hiệu năng cao, đó là vì chưa có trung tâm siêu máy tính/tính toán hiệu năng cao ở cấp quốc gia. Đây là điều đáng lo khi mà các hệ thống tính toán mạnh và lưu trữ lớn kết hợp với hạ tầng mạng băng thông rộng được xem hạ tầng thông tin quan trọng trong nền công nghiệp số.

Kiến trúc tổng thể của hệ thống máy tính hiệu năng cao

Kết quả khảo sát các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp tại TP.HCM của nhóm thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ “Nghiên cứu và đề xuất thiết kế hạ tầng tính toán hiệu năng cao phục vụ cho TP.HCM (SuperNode-AI-22)” cho thấy toàn thành phố có khoảng chưa đến 10 hệ thống với sức mạnh tính toán dưới 100 TFlops cho HPC (64bit) và dưới 1 PFlops cho AI (16bit). Ngoài ra, khối viện - trường tuy đã đầu tư một số hệ thống tính toán hiệu năng cao nhưng hiện tại đều yếu, thậm chí có nhiều hệ thống máy tính mạnh nhưng rời rạc nên tính hiệu quả còn kém và không thể "giải" các bài toán lớn. Khối doanh nghiệp như Vingroup, VNPT, Viettel tuy có hạ tầng tính toán riêng nhưng không đặt TP.HCM, lại không thể chia sẻ cho doanh nghiệp khác.

"Trong những năm qua, nhóm ứng dụng liên quan đến khoa học và kỹ thuật tính toán được phát triển mạnh với việc hình thành các trung tâm - phòng thí nghiệm về khoa học và kỹ thuật tính toán, trí tuệ nhân tạo ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong cả nước", PGS.TS Thoại Nam (chủ nhiệm nhiệm vụ) phân tích, "Tuy nhiên, các nhóm này thường giải bài toán ở quy mô nhỏ và đôi khi chạy bài toán với kích thước lớn ở các hệ thống máy tính mạnh ở nước ngoài vì trong nước chưa có hệ thống máy tính đủ lớn".

Do đó, việc đầu tư hạ tầng tính toán hiệu năng cao phục vụ hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo bao gồm nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ các cơ quan, đơn vị và các cơ sở đào tạo, nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo tại TP.HCM là rất cần thiết, hướng đến ứng dụng trí tuệ nhân tạo giải quyết các bài toán lớn của thành phố, thúc đẩy phát triển nghiên cứu khoa học và hỗ trợ sản xuất công nghiệp.

Mô hình hệ thống SuperNode-XP với các node tính toán

Các quốc gia ở châu Âu chia hệ thống tính toán hiệu năng cao thành 3 lớp (Tier):

− Lớp 1 (Tier-1): Lớp này bao gồm những hệ thống máy tính hiệu năng cao rất mạnh đặt tại các trung tâm tính toán hiệu năng cao (siêu máy tính) cấp quốc gia. Những hệ thống này cũng tham gia vào mạng lưới tính toán hiệu năng cao của châu Âu.

− Lớp 2 (Tier-2): Lớp này bao gồm những hệ thống máy tính hiệu năng cao mạnh đặt tại các trung tâm tính toán hiệu năng cao đóng vai trò liên kết và phục vụ cho một khu vực (specialist hubs).

− Lớp 3 (Tier-3): Lớp này bao gồm những hệ thống máy tính hiệu năng cao trung bình và nhỏ thuộc các đơn vị như trường, viện nghiên cứu, doanh nghiệp.

Ở cấp quốc gia thì họ thành lập các tổ chức liên minh về tính toán hiệu năng cao để kết nối các hệ thống ở cả ba lớp 1,2 và 3 như Liên minh Gauss (Gauss Alliance).

PGS.TS Thoại Nam khẳng định: “Từ bài học của các nước phát triển, chúng ta cần phát triển một hạ tầng tính toán hiệu năng cao kết nối và chia sẻ cho người sử dụng đầu cuối. Việc này giúp thành phố huy động được nguồn lực của nhiều đơn vị kể cả doanh nghiệp cùng tham gia đầu tư để giải quyết bài toán của của chính họ đồng thời chia sẻ cũng như sử dụng nguồn lực của đơn vị khác khi có bài toán toán. Một hạ tầng tính toán hiệu năng cao kết nối và chia sẻ mang lại lợi ích cho tất cả các đơn vị cùng tham gia.”.

Sơ đồ hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ cho TP.HCM

Dựa trên kinh nghiệm phát triển hạ tầng tính toán của một số nước cũng như xu thế phát triển và hợp tác trên thế giới, nhóm các nhà khoa học tại Trường Đại học Bách Khoa gợi ý việc phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ ở TP.HCM nên chia thành 3 giai đoạn:

• Giai đoạn 1 - Xây dựng và phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ của Thành phố (Lớp 2). Hạ tầng này không thể thành công nếu không có một trung tâm tính toán hiệu năng cao chủ lực đóng vai trò trung tâm kết nối (specialist hub) và đáp ứng nhu cầu khai thác tài nguyên của người sử dụng khi các nút tính toán ở Lớp 3 quá tải hay không đủ năng lực tính toán. TP.HCM nên xem xét đầu tư một Trung tâm tính toán hiệu năng cao xứng tầm để đảm trách vai trò này và phục vụ cho chương trình nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo, đô thị thông minh, chuyển đổi số… Việc này cũng giúp Thành phố đi đầu trong cung cấp hạ tầng tính toán hiệu năng cao kết nối và chia sẻ để thúc đẩy phát triển nghiên cứu khoa học và công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.
• Giai đoạn 2 - Xây dựng và phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao quốc gia. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu thì Việt Nam phải phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ cấp quốc gia, do đó một vài trung tâm tính toán hiệu năng cao ở Lớp 1 sẽ được đầu tư. Đây là thời điểm để TP.HCM đầu tư nâng cấp trung tâm tính toán hiệu năng cao từ Lớp 2 lên Lớp 1. Kinh nghiệm và giải pháp phát triển ở thành phố có thể nâng cấp và ứng dụng ở cấp quốc gia. Thành phố cũng là đầu tàu trong phát triển và sử dụng hạ tầng tính toán hiệu năng cao.
• Giai đoạn 3 - Tham gia hạ tầng tính toán hiệu năng cao khu vực và quốc tế. Hiện tại trong khu vực thì Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia đang đẩy mạnh phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao. Các tổ chức liên kết học thuật về tính toán hiệu năng cao cũng hình thành. Do đó, việc hình thành một liên minh hạ tầng tính toán hiệu năng cao trong khu vực Đông Nam Á nói riêng và châu Á nói chung là tất yếu. Khi chúng ta đã phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao ở Giai đoạn 2 thì bước sang Giai đoạn 3 dễ dàng hơn.

Đầu tư vào hệ thống HPC khá tốn kém, đòi hỏi phải nâng cấp và thay thế thường xuyên để duy trì tính cạnh tranh cũng như theo kịp những tiến bộ trong công nghệ. Điều này tạo ra một thách thức đối với các tổ chức, đơn vị trong việc duy trì hoặc tái đầu tư hệ thống HPC nhằm đảm bảo hệ thống HPC vẫn hoạt động hiệu quả. Ở những nước khác, các trung tâm tính toán hiệu năng cao chủ lực đóng vai trò trung tâm kết nối (specialist hub) ở Lớp 2 đều do Nhà nước đầu tư. Do đó, Thành phố cần xem xét đầu tư một Trung tâm tính toán hiệu năng cao (Trung tâm) có khả năng liên kết và chia sẻ nhằm nâng cao năng lực khoa học và kỹ thuật, giải quyết các bài toán lớn, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và các chương trình lớn như Nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo, Đô thị thông minh, Chuyển đổi số…

"Điều quan trọng là đảm bảo Trung tâm có đủ thẩm quyền tiếp nhận đầu tư liên tục từ mua sắm trang thiết bị theo dự án và định kỳ hằng năm, khấu hao thiết bị, chi phí hoạt động thường xuyên và phát triển đội ngũ nhân sự. Ngoài ra, Trung tâm có thể triển khai các hoạt động hoặc dịch vụ có thu, nhưng phải đảm bảo ở mức thấp, nhằm hỗ trợ cho hoạt động nghiên cứu phát triển từ hàn lâm đến công nghiệp", đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ nhấn mạnh.

Đầu tư vào hệ thống HPC khá tốn kém, đòi hỏi phải nâng cấp và thay thế thường xuyên

Cùng với đó, TP.HCM cũng cần phát triển liên minh hạ tầng tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ ở Lớp 3, bao gồm các hệ thống HPC ở những tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố. Thành phố có thể chọn những trường – viện (như Đại học Bách Khoa, Đại học Khoa học và Tự nhiên, Đại học CNTT, Đại học Quốc tế…) có thế mạnh về tính toán hiệu năng cao đóng vai trò nút chủ lực trong liên minh này. Liên minh hạ tầng tính toán hiệu năng cao của Thành phố cũng có thể mở rộng cho các đơn vị, doanh nghiệp bên ngoài. Tuy nhiên việc sử dụng tài nguyên của các đơn vị, doanh nghiệp phải có cùng mục tiêu phát triển thì liên minh mới vững mạnh. Việc có nhiều thành viên từ nhiều vùng khác nhau cũng nên được xem xét và cân nhắc.

Việc phát triển một hệ thống tính toán hiệu năng cao đáp ứng nhu cầu tính toán về hiệu năng cao, phân tích dữ liệu lớn và chạy các bài toán về trí tuệ nhân tạo đặt ra các bài toán khó cần giải quyết. Xây dựng một hệ thống máy tính mạnh không chỉ đơn giản là mua sắm phần cứng mà cần một lộ trình từ thiết kế kiến trúc phần cứng và phần mềm, quy chế vận hành, tái đầu tư cho đến phát triển nhân lực vận hành và hỗ trợ khai thác hệ thống máy tính mạnh và tập huấn cho người sử dụng.

Là một phần của nhiệm vụ, nhóm triển khai cũng đề xuất cấu hình phần cứng, giải pháp lưu trữ, giải pháp phần mềm, giải pháp vận hành cùng giải pháp đào tạo và phát triển nhân sự vận hành - hỗ trợ phát triển ứng dụng cho mô hình hệ thống tính toán hiệu năng cao liên kết và chia sẻ, nhằm đáp ứng cả 3 mô-đun về tính toán hiệu năng cao, phân tích dữ liệu lớn và tính toán về trí tuệ nhân tạo.

Theo PGS.TS Thoại Nam, giải pháp sử dụng dịch vụ điện toán đám mây hiệu năng cao (HPC Cloud) giúp giảm thiểu rủi ro đầu tư và vận hành. Do xét đến vấn đề an ninh thông tin nên nếu có đơn vị đủ năng lực để cung cấp HPC Cloud từ phần cứng đến phần mềm theo yêu cầu của nhà đầu tư, và có thể triển khai tại thành phố, thì cũng là lựa chọn nên xem xét.

 Một mô hình HPC Cloud

Có thể khẳng định rằng, kết quả của nhiệm vụ khoa học - công nghệ do PGS.TS Thoại Nam và các cộng sự hoàn thiện đã cho thấy một bức tranh toàn diện và cái nhìn sâu hơn về việc phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao cho TP.HCM trong ngắn hạn và dài hạn. Theo đó, các bài toán liên quan đến chiến lược hệ thống tính toán hiệu năng cao, đào tạo nhân lực, xây dựng liên minh về tính toán hiệu năng cao một khi được xem xét và phát triển thì thành phố sẽ có điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển nhiều lĩnh vực khác, vì hầu hết đều cần đến hạ tầng tính toán hiệu năng cao.

Thông tin được chia sẻ tại chương trình Talkshow “Nhận diện tài sản trí tuệ để tối ưu hóa việc thương mại hóa và bảo vệ trước các rủi ro về xâm phạm quyền trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức ngày 15/6/2023.

Chương trình Talkshow nhằm giúp các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp nhận diện và sử dụng tài sản trí tuệ (TSTT) làm công cụ hỗ trợ hoạt động nghiên cứu phát triển (R&D), bảo vệ trước các rủi ro xâm phạm quyền trong hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST). Đặc biệt, khi doanh nghiệp Việt Nam đang trong tiến trình ứng dụng các mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo trong giai đoạn chuyển đổi số, thì các thông tin, kiến thức, kinh nghiệm về quản trị TSTT càng trở nên quan trọng hơn nhằm tránh các rủi ro không đáng có và giúp doanh nghiệp tăng doanh thu tối đa khi thương mại TSTT phù hợp.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung (Phó phòng Sở hữu trí tuệ - Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) cho biết, nắm bắt được tầm quan trọng của TSTT, thời gian qua, Sở KH&CN đã triển khai chương trình huấn luyện, đào tạo quản trị viên TSTT trên địa bàn Thành phố. Chương trình này nhằm giúp các tổ chức, trường, viện, trung tâm nghiên cứu, đặc biệt là các doanh nghiệp dần hình thành được bộ phận nhân sự quản trị TSTT, qua đó hình thành nguồn nhân lực về quản trị TSTT trên địa bàn Thành phố.

Trong kế hoạch hoạt động sở hữu trí tuệ (SHTT), năm 2023, Sở khởi động chương trình mới thông qua những buổi Talkshow với sự tham gia của các doanh nghiệp, chuyên gia cùng chia sẻ, trao đổi những câu chuyện, kinh nghiệm thực tế để từ đó thực hiện tốt hơn công tác quản trị TSTT, tiếp tục thúc đẩy hình thành nguồn nhân lực và bộ phận quản trị TSTT tại các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố, cũng như lan tỏa tinh thần, văn hóa SHTT trong cộng đồng.

Các chuyên gia, doanh nghiệp tham gia chia sẻ tại chương trình Talkshow   

Tại chương trình Talkshow, các báo cáo viên, chuyên gia, đại diện doanh nghiệp đã cùng chia sẻ những câu chuyện, kinh nghiệm về nhận diện và quản trị TSTT, bảo vệ và thương mại hóa TSTT trong khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp ngành yến sào,… Cụ thể gồm: bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung (Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vườn ươm Khởi nghiệp Việt), luật gia Chu Mạnh Quân (Công ty Luật TNHH Liên Minh), ông Trần Duy Hưng (Giám đốc Công ty TNHH Pymid), bà Danh Thị Mỹ Ngọc (Giám đốc Công ty TNHH Yến tổ Daknest).

Theo bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung, các sản phẩm trí tuệ mới được tạo ra nếu không được quan tâm xác lập quyền SHTT hoặc không thỏa điều kiện xác lập quyền, khi được đưa vào làm ý tưởng khởi nghiệp sẽ đối mặt với rủi ro là bị một người khác khiếu kiện vì xâm phạm quyền SHTT tương ứng đã được họ xác lập. Mặt khác, khi không quan tâm xác lập quyền SHTT trên lãnh thổ khởi nghiệp, thị trường quốc tế tương ứng cũng sẽ bị bỏ ngỏ, nhà khởi nghiệp không có cơ hội cạnh tranh ở nước ngoài. Đối với các nhà đầu tư, nếu người khởi nghiệp không tạo được rào cản SHTT (lợi thế pháp lý cho dòng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mới đã chứng minh được khả năng xâm nhập thị trường), dòng tiền của nhà đầu tư sẽ không có khả năng thu hồi hoặc không đạt được hiệu suất đầu tư kỳ vọng, do đó động lực đầu tư hoặc hỗ trợ sẽ bị cản trở. Trong thực tế, việc bảo hộ độc quyền SHTT là một trong những điều kiện tiên quyết cho các đơn vị khởi nghiệp, cũng là động lực giúp các nhà đầu tư có phương án đầu tư hoặc thoái vốn tại một dự án đã thành công. Đây cũng là lý do các doanh nghiệp KNĐMST luôn phát triển gắn liền với hoạt động tác nghiệp như quản trị TSTT, nhận diện và bảo vệ các TSTT.

Chia sẻ về những khó khăn và thuận lợi trong quá trình khởi nghiệp, ông Trần Duy Hưng cho biết, từ việc tham gia lớp đào tạo quản trị viên TSTT, ông bắt đầu tiếp cận quá trình xác lập tài sản trí tuệ trong lĩnh vực yến sào. Với thế mạnh trong lĩnh vực nuôi yến, ý tưởng đầu tiên được ông Hưng đăng ký xác lập quyền SHTT là đà bê tông đa tầng (giải pháp hữu ích: cơ cấu đà tổ yến tạo tổ yến đảo hình bát). Sản phẩm thành công, được thương mại rất nhanh và tạo được tiếng vang trên thị trường yến sào Việt Nam. Tuy nhiên, thất bại sau đó thuộc về kỹ thuật gọi yến, chưa đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật của chủ nhà yến. Tiếp đến, ông Hưng cũng đăng ký SHTT cho nhiều ý tưởng khác như lưới tổ yến đảo hình bát, thiết bị nhận dạng - định danh và chụp hình trạng thái tổ yến, quy trình truy xuất thông tin nguồn gốc tổ yến, kiểu dáng công nghiệp - hộp đựng yến sào, bảo hộ nhãn hiệu độc quyền (Pymid),…

Về bài học kinh nghiệm, ông Hưng nhấn mạnh đến khía cạnh người đăng ký SHTT nên thận trọng trong việc tra cứu sáng chế, cần có chiến lược kinh doanh bài bản trước khi công bố đơn ra bên ngoài, tránh phụ thuộc quá nhiều vào người tư vấn, lưu ý vấn đề bí mật kinh doanh…

Phần thảo luận, trao đổi tại chương trình  

Luật gia Chu Mạnh Quân cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam quan tâm xác lập quyền SHTT sẽ tạo được rào cản pháp lý, tránh được rủi ro về xâm phạm quyền. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp, điều này không dễ dàng. Lời khuyên cho trường hợp này là cấp quyền sử dụng (cho thuê/bán lại quyền) đối với những sáng chế đã được bảo hộ để có thể khai thác được TSTT của mình. Hiện nay, sản phẩm trí tuệ trong doanh nghiệp có thể được tạo ra từ hai nguồn là tự nghiên cứu và nhận chuyển giao từ bên ngoài. Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên quan tâm đến nguồn sản phẩm trí tuệ từ mô hình đổi mới sáng tạo mở (hợp tác với các đối tác có kết quả nghiên cứu tốt để cùng khai thác, phát triển sản phẩm trí tuệ).

Về những vấn đề ông Trần Duy Hưng chia sẻ, ông Quân cho biết, việc tra cứu sáng chế nên lưu ý đến tính mới trên phạm vi toàn thế giới. Lợi ích của tra cứu sáng chế không chỉ phục vụ đăng ký SHTT, mà còn cung cấp thông tin cho quá trình nghiên cứu khoa học để từ đó các nhà nghiên cứu có thể cải tiến giải pháp, sản phẩm của mình. Trong chương trình phát triển TSTT được Chính phủ ban hành năm 2020 có nội dung chiến lược tập trung khai thác những sáng chế của thế giới không bảo hộ tại Việt Nam hoặc đã hết hạn. Đây là một gợi ý hay cho các nhà nghiên cứu, sáng chế Việt Nam có thể khai thác hiệu quả của các sáng chế trên thế giới, giúp phát triển và thương mại TSTT cho doanh nghiệp.

Về bí mật kinh doanh, theo ông Quân, đây là một tài sản có giá trị của doanh nghiệp nhưng đa phần đang được bảo vệ theo cách đơn giản (tự cất giữ), chưa có nhiều doanh nghiệp thực hiện bảo hộ kinh doanh. Hiện nay, các điều kiện để bảo hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật về SHTT gồm: bí mật kinh doanh là tài sản không dễ dàng có được, không phải là hiểu biết thông thường; đem lại lợi thế cho người sở hữu; được chủ doanh nghiệp áp dụng các biện pháp bảo mật cần thiết để không bị bộc lộ ra bên ngoài. Tuy nhiên, doanh nghiệp không cần phải đăng ký xác lập quyền đối với bí mật kinh doanh, mà cần quan tâm thực hiện các thủ tục quản trị nội bộ để đạt được các điều kiện bảo hộ kinh doanh. Đối với các sản phẩm, sáng chế, công nghệ, giải pháp kỹ thuật, bí quyết công nghệ,… chưa đến thời điểm khai thác hoặc chưa đến thời điểm đăng ký SHTT cũng có thể áp dụng biện pháp bảo hộ dưới dạng bí mật kinh doanh.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung (Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vườn ươm Khởi nghiệp Việt) trình bày tham luận tại chương trình

Bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung nhấn mạnh thêm, trong giai đoạn thương mại sản phẩm trí tuệ, doanh nghiệp khởi nghiệp cần xem xét các khía cạnh: lựa chọn và kiểm tra cách đặt tên doanh nghiệp (thương hiệu), nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, bằng độc quyền sáng chế; nắm giữ quyền và chọn hình thức kinh doanh (cách thức, mô hình đưa sản phẩm ra thị trường);… Ở giai đoạn được xem là thành công của một doanh nghiệp khởi nghiệp, các nội dung về quản trị TSTT cần quan tâm đến công tác thẩm định giá các tài sản vô hình và tài sản trí tuệ trong giá trị của doanh nghiệp, phát triển tập tài sản trí tuệ, giao dịch bảo đảm bằng tài sản trí tuệ, bán thanh lý tài sản trí tuệ...

Lam Vân (CESTI)

Buổi làm việc nhằm mục đích tìm hiểu về cách thức đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học và công nghệ, chuyển đổi số đang được thực hiện tại TP.HCM cũng như sự hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM dành cho cộng đồng. Đồng thời, tìm hiểu khả năng hợp tác trong các dự án nghiên cứu và đổi mới chung… Qua đó, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế, kết nối hệ thống sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giữa TP. HCM nói riêng, Việt Nam nói chung với Australia.

Ngày 09/6/2023, tại trụ sở Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã diễn ra buổi gặp gỡ và làm việc của Sở giữa Lãnh đạo Khoa học và Công nghệ - ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở; bà Chu Vân Hải và ông Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở với Tổng Lãnh sự Úc tại TP.HCM - bà Sarah Hooper và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Úc (CSIRO) tại Việt Nam Nam, Giám đốc chương trình Aus4Innovation - ông Kim Wimbush. Cùng dự với Lãnh đạo Sở còn có đại diện phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường Công nghệ cũng như một số phòng ban chuyên môn và Trung tâm trực thuộc Sở. Đây là hoạt động thúc đẩy tăng cường hợp tác, kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học và công nghệ giữa TP.HCM và Úc, góp phần xây dựng mối quan hệ giữa TP.HCM. HCM nói riêng,

Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM - bà Sarah Hooper và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia (CSIRO) tại Việt Nam, Giám đốc chương trình Aus4Innovation - ông Kim Wimbush đến thăm và làm việc tại Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ TP.HCM đã giới thiệu các thông tin mới về chủ trương định hướng xây dựng TP.HCM trở thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia. Bên cạnh đó, phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng giới thiệu những tiềm năng, thế mạnh, những chỉ số đánh giá của thế giới, những định hướng mới trong xây dựng và phát triển lĩnh vực khoa học và công nghệ, đặc biệt là hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Thành phố ở giai đoạn hiện nay cũng như trong tương lai. Đồng thời, đề xuất các nội dung trọng tâm sẽ đưa vào nghiên cứu để thúc đẩy hợp tác trong thời gian tới. Hơn thế là hỗ trợ kết nối, giới thiệu các doanh nghiệp của Australia đến khảo sát, tìm hiểu cơ hội hợp tác, đầu tư trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và công nghệ giữa TP.HCM và Australia.

Nói về các hoạt động hợp tác liên quan đến Australia trong thời gian qua, ông Nguyễn Việt Dũng chia sẻ thêm, với lĩnh vực đổi mới sáng tạo, Sở đã làm việc cùng đoàn chuyên gia từ Univertsity of Technology Sydney (UTS) và đại diện bang New South Wales liên quan đến mô hình Rapido cho các Trường Viện tại TP.HCM về thương mại hóa kết quả nghiên cứu của Trường Viện cũng như hợp tác quốc tế về R&D. Bên cạnh đó, Trung tâm đổi mới sáng tạo TP.HCM đã học tập từ mô hình Sydney Startup Hub trong chuyến công tác tại Australia để tham mưu Thành phố.

Ngoài ra, trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ, Sở cũng đã thực hiện các nhiệm vụ như: “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo vật liệu Nanocomposite dựa trên nền nano vàng với Polyurethane nhằm tạo ra sản phẩm mẫu thử nghiệm băng dán kháng khuẩn” do Trung tâm Nghiên cứu Triển khai Khu Công nghệ cao chủ trì hợp tác cùng CSIRO thực hiện. Qua đó, CSIRO hỗ trợ hoàn thiện quy trình chế tạo Nano vàng dạng ngôi sao và lưỡng tháp tam giác giúp cho Trung tâm có thể dần hoàn thiện công nghệ hướng tới chuyển giao cho doanh nghiệp để có thể sản xuất số lượng lớn nhằm đưa sản phẩm này vào trong lĩnh vực mỹ phẩm và vật tư tiêu hao y tế. Kết quả nghiệm thu năm 2022 của nhiệm vụ đã giúp cho việc phát triển nội địa hoá các vật tư tiêu hao trong lĩnh vực y tế. Khi thương mại hoá thành công hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất vật tư y tế trong nước có cơ hội tiếp cận những công nghệ mới trong lĩnh vực này.

Hiện nay, các nhiệm vụ đang được Sở triển khai thực hiện “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo cảm biến áp suất sử dụng vật liệu Silicon Carbide (SiC) ứng dụng trong hệ thống trạm quan trắc ngập lụt đô thị trực tuyến và triển khai lắp đặt tại địa bàn huyện Nhà Bè, TP.HCM” do Trung tâm Nghiên cứu Triển khai Khu Công nghệ cao chủ trì hợp tác cùng Đại học Griffith thực hiện. Qua đó, Đại học Griffith sẽ hỗ trợ chế tạo cảm biến áp suất sử dụng vật liệu Silicon Carbide (SiC) dựa trên kết quả nghiên cứu, thiết kế từ nhóm thực hiện nhiệm vụ. Tiến độ thực hiện cho đến nay, nhóm nghiên cứu cơ bản đã hoàn thiện các nội dung nghiên cứu, đang triển khai thử nghiệm để đánh giá hiệu quả cảm biến áp suất tại huyện Nhà Bè, Quận 7 và Thành phố Thủ Đức. Bên cạnh đó, là nhiệm vụ “Xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên địa bàn TP.HCM đến năm 2025, tầm nhìn 2030” do Trường Đại học Bách Khoa chủ trì phối hợp cùng với các trường Đại học, Lab nghiên cứu về AI tại Australia thực hiện nhằm học tập, chia sẻ kinh nghiệm thực hiện các chính sách, mô hình thương mại hoá nghiên cứu AI trong các Trường Đại học, các Lab, nhóm chuyên gia lĩnh vực AI của Australia.

Buổi làm việc giữa Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia tại Việt Nam

Về hợp tác quốc tế, ông Nguyễn Việt Dũng đã liệt kê một số hoạt động mà Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã và đang triển khai gồm: Tổ chức các khóa tập huấn, huấn luyện nâng cao năng lực cho Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Cũng như, phối hợp tổ chức các Hội thảo quốc tế về nhiều lĩnh vực như: Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Smart City, Chuyển đổi số… gần đây nhất có thể kể đến Hội thảo tham vấn báo cáo của World Bank; Tọa đàm quốc tế về chuyển đổi số giữa Phần Lan và Việt Nam và Hội thảo chính sách cấp cao về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong WHISE 2022. Bên cạnh đó, Sở rất chú trọng việc học tập và tham quan các mô hình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp ở các nước như: Phần lan, Australia, New Zealand, Canada, Israel… Ươm tạo các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hiện Sở đang triển khai mô hình hợp tác quốc tế trong ươm tạo, đã thí điểm với Israel qua VICAP 2022.

Trên tinh thần trao đổi cởi mở, thiện chí, hợp tác và hữu nghị giữa hai bên, Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM - bà Sarah Hooper và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia (CSIRO) tại Việt Nam, Giám đốc chương trình Aus4Innovation - ông Kim Wimbush cùng Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã thống nhất tiếp tục nghiên cứu để thúc đẩy quá trình hợp tác các mô hình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mở, kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM và Australia. Hai bên sẽ phối hợp mời các đối tác Australia sang Việt Nam cùng tham gia Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số TP.HCM - WHISE năm 2023 cũng như trong những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ cũng gợi mở, đề xuất phương hướng, kiến nghị thúc đẩy hợp tác giữa TP.HCM với Australia trong thời gian tới trong các lĩnh vực như đổi mới sáng tạo như: Triple helix connection (Public-Private-Academia); Chiến lược thương mại hóa kết quả nghiên cứu từ trường đại học; Mô hình, chính sách chiến lược trong thu hút khu vực tư nhân tham gia cùng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Mô hình, quy trình đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ sinh thái; Kết nối đưa startup Việt Nam phát triển ra thế giới, chuyển giao công nghệ; Nâng cao năng lực quản lý, xây dựng chính sách, đổi mới sáng tạo trong khu vực công. Bên cạnh đó, lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ sẽ phối hợp triển khai các hoạt động kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TP.HCM với các địa phương tại Australia; Hợp tác triển khai các hoạt động ươm tạo cho các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Hợp tác chia sẻ kinh nghiệm trong việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức Thành phố trong hoạt động quản lý điều hành, xây dựng chính sách và các hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công; Hợp tác xúc tiến chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực thông qua việc triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Ngoài ra, ở lĩnh vực sở hữu trí tuệ Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng mong muốn được chia sẻ thông tin về quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ của nước bạn. Đồng thời, ở lĩnh vực khoa học và công nghệ cơ sở sẽ học tập các mô hình chuyển đổi số tại chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã.... Qua đó, cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi hoặc sẽ có những đề xuất, tham mưu với Lãnh đạo Thành phố cho các doanh nghiệp ở Australia đến tìm hiểu đầu tư trong lĩnh vực khoa học và công nghệ tại TP.HCM. Hai bên cũng rất mong muốn trong thời gian tới sẽ có những hợp tác mạnh mẽ hơn thông qua các dự án và hoạt động cụ thể.

Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia tại Việt Nam gửi tặng quà lưu niệm cho Sở Khoa học và Công nghệ TP. HCM

Được biết, buổi thăm và làm việc ở TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung của Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia tại Việt Nam nhằm đáp lại sự mong muốn nâng tầm quan hệ hợp tác từ hợp tác chiến lược sang hợp tác chiến lực toàn diện giữa Việt Nam và Australia mà TP.HCM là đầu tàu của Thủ tướng Australia - ông Anthony Albanese trong chuyến thăm chính thức Việt Nam nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa 2 nước (1973-2023) vào đầu tháng 6/2023 vừa qua.

Đoàn Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM và Tham tán Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp của khối thịnh vượng chung Australia tại Việt Nam chụp ảnh lưu niệm với Đại diện Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng phòng ban chuyên môn thuộc sở

Nhật Linh ( CESTI )

Đây là Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức dưới sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân Thành phố sẽ chính thức diễn ra vào lúc 13 giờ 30, ngày 09/6/2023 (thứ Sáu) tại Hội trường 1 Trung tâm Hội nghị 272 (số 272 Võ Thị Sáu, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM) và phát trực tiếp trên trang fanpage: https://www.facebook.com/DOSTHCM.

Theo Đại diện Ban tổ chức, Hội thảo nhằm hướng đến các mục tiêu: Định hướng cho Doanh nghiệp, Trường, Viện phát huy đầy đủ vai trò của khoa học và công nghệ, hướng đến hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, tổ chức xuất sắc tập trung phát triển các nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của Thành phố giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định số 430/QĐ-UBND ngày 05 tháng 02 năm 2021 của Ủy ban nhân dân Thành phố. Đồng thời, đẩy mạnh vai trò của khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, xã hội Thành phố. Cũng như, phát huy tiềm lực khoa học và công nghệ Thành phố trong thời kỳ chuyển đổi số.

Thành phần đại biểu được mời tham dự Hội thảo là đại diện các Sở, ban, ngành; Trường Đại học, cao đẳng; Doanh nghiệp, Viện, Trung tâm nghiên cứu; chuyên gia, nhà khoa học hoạt động trong lĩnh vực phát triển các nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của Thành phố giai đoạn 2021-2025.

Tại buổi Hội thảo này, các diễn giả cũng sẽ báo cáo 3 tham luận gồm các chủ đề:

(1) “Khoa học và công nghệ tham gia vào xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, xã hội Thành phố” của PGS.TS. Nguyễn Trọng Hoài - Trường Đại học Kinh tế TP.HCM.

(2) “Vai trò của KH&CN ứng dụng phát triển doanh nghiệp” của TS. Bùi Thanh Luân - Giám đốc Công ty TNHH Cơ điện tử Hiệp Phát, Giảng viên Trường Đại học Bách Khoa.

(3) “Phát huy tiềm lực khoa học và công nghệ Thành phố trong thời kỳ chuyển đổi số” của TS. Trương Minh Huy Vũ - Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM.

Cũng tại Hội thảo, Ban tổ chức sẽ tập trung làm rõ các vấn đề sau: Vai trò của khoa học và công nghệ ứng dụng phát triển doanh nghiệp; Khoa học và công nghệ tham gia vào xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, xã hội Thành phố; Tầm quan trọng của tiềm lực khoa học và công nghệ Thành phố trong thời kỳ chuyển đổi số, những khó khăn, vướng mắc để tập trung phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh, các trung tâm xuất sắc.

Nhật Linh

Ngày 05/6/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức hội thảo giới thiệu Chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực ươm tạo khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM.

Theo ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM), thời gian qua, Thành phố đã triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST), tuy nhiên vẫn cần những chương trình hợp tác cụ thể, có chiều sâu hơn hướng đến giải quyết các vấn đề khó khăn của doanh nghiệp. Trong năm 2022, Sở KH&CN TP.HCM đã triển khai thí điểm mô hình hợp tác ươm tạo quốc tế thông qua Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên Khởi nghiệp (BSSC) và Tổ chức Tech7 (Israel) với tên gọi VICAP 2022. Đây là chương trình có sự tham gia hợp tác chung giữa hai quốc gia với mục tiêu ươm tạo các nhà khởi nghiệp, tài năng trẻ của cả Việt Nam và Israel. Nhận thấy giá trị và hiệu quả của chương trình này, Sở KH&CN mong muốn giới thiệu đến hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố để cùng chung tay thực hiện các dự án hợp tác quốc tế về các chương trình nâng cao năng lực, ươm tạo, kết nối và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST cũng như tìm kiếm các cơ hội hợp tác quốc tế, góp phần đưa doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam đến gần hơn với sân chơi toàn cầu.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu tại hội thảo

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Diệu Hằng (đại diện BSSC) cho biết, chương trình VICAP 2022 có mục tiêu thử nghiệm mô hình hợp tác ươm tạo khởi nghiệp giữa một tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp Việt Nam (BSSC) và một tổ chức tương tự quốc tế (Tech7). Kết quả của chương trình là tuyển chọn được 1 đội xuất sắc nhất (bao gồm thí sinh người Việt Nam và thí sinh người Israel) tham dự chương trình về đổi mới sáng tạo trong vòng 1 tuần tại Israel. Các hoạt động trong chương trình gồm thuyết trình tại demoday; đánh giá từ doanh nghiệp (về khả năng áp dụng thực tế của giải pháp); cập nhật của team, sự tham gia và bài tập nhóm; đánh giá của mentor; làm việc nhóm. Đặc trưng trong chương trình này là xây dựng nhóm (team) với số lượng từ 3 - 5 người, phải đa dạng về quốc tịch, kỹ năng, nền tảng học vấn, giới tính,…

Bà Nguyễn Thị Diệu Hằng (đại diện BSSC) chia sẻ những kinh nghiệm qua triển khai chương trình VICAP 2022

Theo bà Hằng, những ấn tượng sau chương trình này là có sự tham gia của nhiều đối tác là các tổ chức, doanh nghiệp và các trường đại học; tác động của chương trình VICAP không chỉ là giải quyết vấn đề của doanh nghiệp, mà còn là nơi giúp các doanh nghiệp tuyển dụng được nhân sự. Đặc biệt, tỷ lệ tham gia cho thấy, chương trình thu hút 424 thí sinh phía Việt Nam, phía Israel là 23 thí sinh. Trong đó, 394 là sinh viên, 24 là starup và người đi làm, còn lại là du học sinh. Điều này cho thấy các trường đại học của Việt Nam đang có nhu cầu và sự quan tâm lớn đối với việc tham gia các chương trình quốc tế. Đây là động lực để các tổ chức ươm tạo kết nối, phát triển nhiều chương trình hợp tác ươm tạo quốc tế hữu ích hơn nữa.

Qua triển khai chương trình VICAP 2022, bà Hằng chia sẻ kinh nghiệm cần có thời gian để tìm kiếm các doanh nghiệp có nguồn lực tài chính, sẵn sàng đồng hành và tài trợ cho chương trình với mục tiêu “săn người giỏi” và giải quyết các thách thức đang tồn tại trong doanh nghiệp. Ngoài ra, có thể nhân rộng mô hình, lựa chọn một số quốc gia phát triển khác, tương đồng về văn hóa, múi giờ,…

Sinh viên Nguyễn Châu Anh (đại diện dự án chiến thắng VICAP 2022) chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo

Về các chương trình/chính sách hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ trong hoạt động hỗ trợ hợp tác ươm tạo quốc tế, bà Phan Thị Quý Trúc (Phó trưởng phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường công nghệ) cho biết, thời gian qua Sở đã triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế như mô hình Saigon Innovation Hub; phối hợp các đối tác quốc tế từ Phần Lan, Hàn Quốc tổ chức các hội thảo quốc tế về nhiều lĩnh vực như khởi nghiệp ĐMST, smart city, chuyển đổi số; tổ chức các khóa tập huấn, huấn luyện nâng cao năng lực cho hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST tại TP.HCM; hoạt động học tập và tham quan các mô hình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp ở các nước như Phần lan, Úc, New Zealand, Canada, Israel,… qua đó tham mưu và đề xuất chính sách cho TP.HCM.

Hiện nay, Sở tập trung vào các chính sách phối hợp với cộng đồng thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST ở 3 nhóm chính gồm Tổ chức huấn luyện về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Tổ chức các sự kiện kết nối, truyền thông hỗ trợ hoạt động của hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST; ươm tạo các dự án khởi nghiệp ĐMST.

Quyền lợi của các chính sách này là mỗi dự án hợp tác về khởi nghiệp ĐMST được xem xét phối hợp một phần kinh phí từ ngân sách nhà nước (30-50% tổng kinh phí thực hiện), thời gian thực hiện không quá 1 năm. Điều kiện của chính sách này là hợp tác với các tổ chức quốc tế thông qua một tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST (hiện có 43 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST tại TP.HCM). Tiêu chí ưu tiên của chính sách là hỗ trợ các dự án thuộc các lĩnh vực mà Thành phố đang quan tâm như chuyển đổi số, AI, IoT, block chain, Big data, y tế, giáo dục, Govtech,… Một số nội dung Sở sẽ phối hợp/hỗ trợ theo quy định nhà nước gồm công tác chuẩn bị, truyền thông chương trình; công tác tuyển chọn; tổ chức các khóa huấn luyện; tổ chức các sự kiện kết nối; thuê cố vấn cho dự án ươm tạo. Các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST có dự án hợp tác ươm tạo quốc tế có thể đề xuất với Sở KH&CN để ký kết hợp đồng và triển khai thực hiện.

Ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Sở KH&CN TP.HCM và Trung tâm Đổi mới kinh tế sáng tạo Jeonbuk (Hàn Quốc) 

Tại hội thảo Sở KH&CN TP.HCM và Trung tâm Đổi mới kinh tế sáng tạo Jeonbuk (Hàn Quốc) cũng đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Việt Dũng cho biết thêm, với hệ sinh thái hơn 40 vườn ươm cùng nhiều tổ chức hỗ trợ của TP.HCM, Sở mong muốn nhân rộng mô hình VICAP để đa dạng hóa các mối quan hệ hợp tác quốc tế, cũng như giúp cho các dự án/doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận môi trường quốc tế, không chỉ giải quyết được thách thức của mình mà còn tận dụng được nguồn lực thị trường nước ngoài.

Lam Vân (CESTI)

Ngày 30/05/2023, trong chuỗi sự kiện chào mừng ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, Sở Khoa học và Công nghệ - Công an TP.HCM đã phối hợp tổ chức "Lễ ký kết hợp tác giữa Sở Khoa học và Công nghệ - Công an TP.HCM" và "Sự kiện kết nối - nghiên cứu xây dựng các giải pháp chuyển đổi số hỗ trợ công tác quản lý nhà nước ngành Công an tại TP.HCM” nhằm thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong ngành Công an Thành phố giai đoạn 2023 - 2023.

Tham dự Hội nghị về phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM có T.S Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở, TS. Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở và đại diện các phòng ban chuyên môn cùng các trung tâm trực thuộc Sở. Về phía Công an TP.HCM có Thiếu tướng TS. Lê Hồng Nam - Ủy viên Ban thường vụ Thành ủy - Giám đốc Công an Thành phố và đại diện các phòng nghiệp vụ trực thuộc cùng gần 100 chuyên gia là đại diện của các Trường, Viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp công nghệ, công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo… có mối quan tâm đến lĩnh vực an ninh và ngành Công an tại TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung.

Hội thảo đã thu hút gần 100 chuyên gia là đại diện của các Trường, Viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp công nghệ, công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo… có mối quan tâm đến lĩnh vực an ninh và ngành Công an cùng tham dự

Theo Thiếu tướng TS.  Lê Hồng Nam - Ủy viên Ban thường vụ Thành ủy - Giám đốc Công an TP.HCM, để khởi động cho các hoạt động phối hợp giải quyết bài toán lớn trong quản lý nhà nước ngành Công an tại Thành phố, Sở Khoa học và Công nghệ - Công an TP.HCM đã tổ chức nhiều buổi làm việc và tiến đến thống nhất nội dung ký kết hợp tác với nhiều điểm trong tâm như: Xây dụng, phát triển các công cụ, giải pháp, mô hình phục vụ công tác chuyển đổi số của Công an Thành phố và công tác đảm bảo an ninh an toàn, an ninh thông tin mạng tại Sở Khoa học và Công nghệ; Đặt hang nghiên cứu phát triển, hỗ trợ triển khai, ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ công tác an toàn thông tin mạng, bí mật nhà nước, truy vết và thống kê tội phạm; Kết nối các chuyên gia đầu ngành trong mọi lĩnh vực nhằm hỗ trợ phòng chống tội phạm sử dụng cộng cao và thẩm định các sản phẩm công nghệ có liên quan đến an ninh thông tin, an ninh quốc gia; Nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ hiện đại đáp ứng công tác của 2 đơn vị, đặc biệt là công nghệ số, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo phục vụ các lĩnh vực công tác, trong tâm là hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin , thông tin liên lạc và trang thiết bị, phương tiện lỹ thuật; Tham mưu Thành ủy, Ủy ban nhân dân TP.HCM phát huy vai trò của Tiểu ban an toàn, an ninh mạng Thành phố và thực hiện có hiệu quả các mặt công tác theo chủ trương, chỉ đọa của Ban chỉ đạo an toàn, an ninh mang Quốc gia; Hỗ trợ Công an Thành phố khảo sát tiềm lực khoa học và công nghệ các Sở, ban, ngành, trung tâm nghiên cứu, cơ sở đào tạo trên địa bàn Thành phố làm cơ sở xây dựng, ban hành chương trình, kế hoạch hợp tác chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ vào các mặt công tác Công an...

“Thông qua chương trình hợp tác sẽ thiết lập được mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa hai cơ quan quản lý Nhà nước, hướng đến các mục tiêu: Thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại TP.HCM nói chung và Công an TP.HCM nói riêng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ cho người dân, doanh nghiệp thông qua việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong hoạt động quản lý Nhà nước; Đẩy mạnh công tác bảo đảm an ninh mạng, nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về an ninh mạng trên địa bàn TP.HCM. Đồng thời, tạo diễn đàn kết nối cộng đồng khởi nghiệp, khối doanh nghiệp với các cơ quan quản lý Nhà nước, nhằm lắng nghe ý kiến, tìm giải pháp, hợp tác giải quyết các bài toán trong quản lý Nhà nước ngành Công an tại Thành phố”, Thiếu tướng TS. Lê Hồng Nam chia sẻ.

Thiếu tướng TS.  Lê Hồng Nam - Ủy viên Ban thường vụ Thành ủy - Giám đốc Công an TP.HCM mong nhận được đề xuất sáng kiến, giải pháp, quy trình, công nghệ hoặc ý kiến đóng góp của các Trường, Viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp công nghệ, công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo...  để góp phần giải bài toán lớn trong ngành Công an tại TP.HCM

Phát biểu tại Hội nghị, TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM chia sẻ, sự hợp tác giữa Sở Khoa học và Công nghệ và Công an TP.HCM sẽ góp phần nâng cao nâng cao vai trò của khoa học và công nghệ trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, gắn kết cơ quan quản lý và cộng đồng khởi nghiệp, tạo động lực thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khu vực công cho ngành Công an Thành phố.

“Với nền công nghệ phát triển như ngày hôm nay, ngành Công an nói chung để đảm bảo an ninh trật tự của xã hội thì chúng ta phải áp dụng công nghệ vì nó giúp cho mình rất nhiều trong nghiệp vụ và nâng cao hiệu quả công tác. Năm 2022, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM đã ký ban hành một kế hoạch về thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực công với mục tiêu chính là Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố sẽ phải giúp cho các Sở, ngành, quận huyện xây dựng những bài toán ứng dụng công nghệ, các mô hình mới dựa trên các công nghệ tiên tiến để làm sao nâng cao được nghiệp vụ, chất lượng của công tác quản lý nhà nước của từng ngành. Chính vì vậy trong thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ động bàn bạc và đã ký kết hợp tác với Sở Y tế, Sở Xây dựng, mới nhất là với Sở Giáo dục và Đào tạo và hôm nay là Công an TP.HCM. Chúng tôi hình dung chương trình hợp tác này, sẽ không dừng lại ở 2025 mà nó sẽ kéo dài nhiều năm sau nữa, các con số chỉ là cột mốc để cùng nhìn nhận và rút kinh nghiệm… mong muốn lớn nhất của chúng tôi là thông qua chương trình hợp tác này, ngành Khoa học và Công nghệ có thể giúp được cho ngành Công an hình thành được một hệ sinh thái gồm các Trường Viện, các doanh nghiệp có công nghệ, các chuyên gia sẽ cùng gia nhập vào với sự chủ động của Công an Thành phố để sáng tạo dựa trên công nghệ và qua đó góp phần đảm bảo an ninh trật tự, an ninh chính trị của Thành phố ngày càng tốt hơn. Tiền đề là hệ sinh thái này, chúng ta sẽ tiếp tục phối hợp thảo luận sâu hơn cho từng bài toán một, để xây dựng một cái khung chương trình triển khai các nghiệp vụ khoa học công nghệ có tính hệ thống và bài bản hơn, mang hàm lượng khoa học công nghệ đạt chất lượng cao hơn”, TS. Nguyễn Việt Dũng chia sẻ.

TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, tại Hội nghị Công an TP.HCM sẽ trình bày các bài toán lớn cụ thể liên quan đến giải pháp chuyển đổi số hỗ trợ công tác quản lý Nhà nước cho ngành Công an

Cũng tại Hội nghị, là sự kiện Kết nối với mong muốn tìm kiếm các giải pháp sáng tạo đến từ các Trường, Viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp công nghệ, công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhà khoa học... để giúp cho công tác cung cấp thông tin cho người dân, doanh nghiệp được nhanh chóng, kịp thời; thu thập cơ sở dữ liệu; giúp nâng cao năng lực chữa cháy, cứu hộ và phòng chống tội phạm trên không gian mạng…

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng Công an TP.HCM ký kết Biên bản ghi nhớ Chương trình hợp tác giai đoạn 2023-2025

Được biết, sự kiện này là 1 trong 9 chủ đề của Chương trình Inno-Coffee do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM chủ trì nhằm tìm kiếm giải pháp, công nghệ, quy trình, sáng kiến giải quyết những khó khăn thách thức trong lĩnh vực công của Thành phố. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp, startup, nhà nghiên cứu, trường viện... thương mại hóa sản phẩm, công nghệ, kết quả nghiên cứu cũng như tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ để hoàn thiện, nâng cấp, cải tiến công nghệ, sản phẩm đáp ứng nhu cầu của đơn vị đặt hàng.

Nhật Linh (CESTI)

Đây là chủ đề báo cáo của Hội thảo mà Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank tổ chức nhằm tham vấn các chuyên gia và cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố đối với dự thảo nội dung của báo cáo này trước khi nhóm nghiên cứu của Ngân hàng thế giới hoàn chỉnh báo cáo chính thức gửi Bộ Khoa học và Công nghệ và Ủy ban nhân dân TP.HCM.

Ngày 30/05/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank đã tổ chức Hội thảo tham vấn Báo cáo của Ngân hàng thế giới về “Thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng trưởng cao tại Việt Nam”. Tham dự Hội thảo về phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM có TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở, TS. Chu Vân Hải - Phó Giám đốc Sở và đại diện phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường Công nghệ cũng như một số phòng ban chuyên môn thuộc Sở. Về phía Ngân hàng thế giới World Bank có TS. Marcin Piatkowski - Nhà Kinh tế trưởng và Quản lý dự án Phát triển kinh tế tư nhân, TS. Anwar Aridi và TS. Đặng Quang Vinh - Chuyên gia cao cấp cùng gần 100 đại biểu là đại diện của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Thành phố gồm các Sở, ban ngành, Ủy ban nhân dân quận huyện, TP. Thủ Đức, các trường viện, các trung tâm ươm tạo, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, các chuyên gia, quỹ đầu tư trên địa bàn Thành phố.

Hội thảo thu hút đã được gần 100 đại biểu là đại diện đến từ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Thành phố cùng tham dự

Phát biểu tại Hội thảo, Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ TP.HCM - Nguyễn Việt Dũng cho rằng, Khoa học và Công nghệ nước ta đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, một phần quan trọng là nhờ chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nước. Chúng ta đã tranh thủ được sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè và các đối tác trên thế giới. Hợp tác quốc tế về Khoa học và Công nghệ đã trở thành một yếu tố quan trọng trong kinh tế đối ngoại và phát triển kinh tế - xã hội của nước ta trong giai đoạn hiện nay. Nó là nguồn lực to lớn, cầu nối, kênh dẫn không thể thiếu được đối với các hoạt động Khoa học và Công nghệ của Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng cũng như hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cũng không nằm ngoài xu thế này.

TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ TP.HCM phát biểu tại Hội nghị

Cũng theo TS. Nguyễn Việt Dũng trong thời gian qua, mặc dù đã có nhiều thành quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, cần nhìn nhận một sự thật là hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của nước ta vẫn có một khoảng cách nhất định so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Với mong muốn đưa hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp cận được với môi trường quốc tế và là cầu nối cho các doanh nghiệp, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo tiêu biểu với các nguồn lực trên thế giới, góp phần đưa doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam tới sân chơi toàn cầu. Trong khuôn khổ hợp tác giữa Ngân hàng thế giới World Bank với Bộ Khoa học và Công nghệ và Ủy ban nhân dân TP.HCM, nhóm Phát triển khu vực Tư nhân của Ngân hàng thế giới do TS. Marcin Piatkowski làm trưởng nhóm đã chủ trì và phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM xây dựng báo cáo “Thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng trưởng cao tại Việt Nam. Kết quả chẩn đoán hệ sinh thái khởi nghiệp”, báo cáo sẽ cho chúng ta bức tranh toàn cảnh về hiện trạng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam dưới góc nhìn của các chuyên gia quốc tế.

 “Chúng tôi rất trân trọng báo cáo của Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank. Thông qua Hội thảo này, chúng tôi rất mong muốn nhận được các góp ý quý báu của đại diện các Sở, ban, ngành, các quận huyện, các chuyên gia và cộng đồng đối với dự thảo nội dung của báo cáo này trước khi nhóm nghiên cứu của Ngân hàng thế giới hoàn chỉnh báo cáo chính thức gửi Bộ Khoa học và Công nghệ và Ủy ban nhân dân TP.HCM. Qua đó, thúc đẩy số lượng và chất lượng của các công ty khởi nghiệp định hướng tăng trưởng cao, giảm thiếu hụt tài chính cho đổi mới sáng tạo và giảm bớt các rào cản hiện có đối với sự phát triển của các công ty mới. Đồng thời, thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế với Ngân hàng thế giới trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nhằm tìm kiếm cơ hội hợp tác, nguồn lực chuyên gia để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thành phố”, ông Nguyễn Việt Dũng chia sẻ.

Tại Hội thảo, Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã giới thiệu Báo cáo “Thúc đẩy Kinh doanh tăng trưởng cao và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam từ kết quả đánh giá, dự đoán cho hệ sinh thái khởi nghiệp”.

TS. Marcin Piatkowski - Nhà Kinh tế trưởng và Quản lý dự án Phát triển kinh tế tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank - Trưởng nhóm nghiên cứu trình bày báo cáo tại Hội thảo

Theo TS. Marcin Piatkowski - Nhà Kinh tế trưởng và Quản lý dự án Phát triển kinh tế tư nhân - Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, nhóm nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam và đưa ra khuyến nghị mục tiêu nhằm cải thiện điều kiện để khởi nghiệp phát triển trong nước với 3 câu hỏi nghiên cứu chính: Tại Việt Nam, các doanh nghiệp khởi nghiệp sẵn sàng nhận đầu tư có quy trình phát triển như thế nào? Đâu là nguồn cung tài chính đổi mới sáng tạo trong vòng đời khởi nghiệp? Có những chính sách, quy định, điều kiện thị trường, mạng lưới và đơn vị trung gian nào hỗ trợ hoặc hạn chế hoạt động khởi nghiệp?

“Chúng tôi có 7 khuyến nghị về chính sách gồm: Cải thiện vị thế và việc điều phối chương trình nghị sự khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia; Củng cố/định hướng lại cơ cấu chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và hoạt động khởi nghiệp theo hướng xây dựng hệ thống các doanh nghiệp khởi nghiệp có định hướng tăng trưởng và có thể nhận đầu tư; Cải thiện việc thực thi và hiệu quả chính sách thông qua xây dựng năng lực cho các đơn vị đổi mới sáng tạo và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp; Tăng cường đóng góp của lĩnh vực nghiên cứu công vào hệ thống khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Cải thiện khả năng tiếp cận nguồn tài chính cho các doanh nghiệp khởi nghiệp định hướng tăng trưởng và doanh nghiệp vừa và nhỏ; Giải quyết các rào cản quy định về việc gia nhập, thoái vốn và tăng trưởng của doanh nghiệp thông qua các cải cách nhanh được xây dựng bằng các cuộc đối thoại công tư; Định vị TP.HCM là môi trường thử nghiệm về chính sách và là trung tâm khởi nghiệp công nghệ của khu vực”, TS. Marcin Piatkowski nói.

Dưới sự chủ trì của Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, trên tinh thần trao đổi cởi mở, thiện chí, hợp tác Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank đã cùng đại diện của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Thành phố, các trường viện, các trung tâm ươm tạo, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, các chuyên gia, quỹ đầu tư trên địa bàn Thành phố tham vấn cũng như chia sẻ những khó khăn, góp ý những nội dung mà báo cáo cần hoàn thiện, kiến nghị những giải pháp cụ thể tập trung vào chính sách, nguồn nhân lực và vốn…

Nhiều góp ý và đề xuất để hoàn thiện báo cáo được các chuyên gia và cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố thẳng thắn trình bày tại Hội thảo

Được biết, trước đó vào hồi tháng 2/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng đã có buổi tiếp và làm việc với Đoàn Chuyên gia cấp cao của Ngân hàng thế giới World Bank nhằm tìm hiểu về hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM. Đồng thời, tìm hiểu khả năng hợp tác trong các dự án nghiên cứu và hỗ trợ đầu tư, phát triển cộng đồng khởi nghiệp. Qua đó, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế, kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TP.HCM với Ngân hàng thế giới World Bank.

Đại diện Nhóm phát triển Khu vực tư nhân, Ngân hàng Thế giới World Bank chụp ảnh lưu niệm với Đại diện Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng các phòng ban chuyên môn thuộc Sở và các chuyên gia cũng như cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố

Nhật Linh (CESTI)

TP.HCM được xem là cái nôi về đổi mới sáng tạo (ĐMST) và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST) của cả nước. Nhiều năm gần đây, trung bình mỗi năm TP có hàng trăm sự kiện sôi động về KNĐMST diễn ra trên địa bàn. Tuy nhiên, nằm trong tình hình chung của cả nước và thế giới, hoạt động này đang có dấu hiệu chững lại, cùng với vốn đầu tư mạo hiểm cho các startup tại TP năm qua có phần sụt giảm.

Trao đổi trực tiếp cùng Tạp chí Khoa học phổ thông, TS Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP nhận định, đây chỉ là sự chững lại tạm thời, chủ yếu là do những yếu tố khách quan.

TS Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu trong một sự kiện về ĐMST và chuyển đổi số.

Chính sách kịp thời giúp hệ sinh thái KNĐMST TP phát triển vượt bậc

- Được biết, hệ sinh thái KNĐMST của TP đã hình thành rõ nét từ năm 2016. Đến nay, hoạt động này được đánh giá là phát triển năng động dẫn đầu cả nước. Vậy theo ông, đâu những nổi bật trong xuyên suốt các hoạt động KNSTĐM tại TP đã đạt được đáng để ghi nhận?

TS Nguyễn Việt Dũng: Nói đến hoạt động KNĐMST là nói đến các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup), đó là một thế hệ doanh nghiệp mới, dựa trên những tiến bộ khoa học công nghệ (KHCN), những mô hình mới mang tính đột phá, bứt phá và có khả năng phát triển rất là nhanh. Đó là điều đặc biệt mà các startup rất khác so với các doanh nghiệp bình thường.

Ở TP.HCM, các hoạt động KNĐMST thực tế đã có từ lâu, là một trong những hoạt động kinh tế của doanh nghiệp và thị trường. Năm 2015, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) có hỗ trợ cho TP.HCM, cụ thể là Sở Khoa học Công nghệ để thuê chuyên gia nước ngoài khảo sát, đánh giá lại toàn bộ hệ sinh thái ĐMST tại TP.HCM lúc đó. Báo cáo đã nhận định là thời điểm ấy chúng ta đã có hệ sinh thái này nhưng ở mức sơ khai, với số lượng các cơ quan ươm tạo, tổ chức hỗ trợ còn ít và manh mún. Rồi các hoạt động, các cuộc thi, các quỹ đầu tư… cũng không nhiều.

Từ năm 2016, thông qua nghị quyết của Đại hội Đảng bộ, TP đã chính thức đưa chương trình ĐMST đi vào cuộc sống. Trong đó, Sở KHCN có tham mưu về chương trình hỗ trợ cho doanh nghiệp ĐMST, nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp. Rất nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước được ra đời để thúc đẩy cho các hoạt động KNĐMST tại TP phát triển mạnh lên.

Như vậy, lúc ấy thông điệp của chính quyền TP rất rõ ràng, đó là câu chuyện mong muốn khuyến khích thúc đẩy phát triển hệ sinh thái KNĐMST trên địa bàn, không chỉ là thông điệp chính trị mà bằng cụ thể các chính sách, điển hình như Chương trình nâng cao năng lực các thành phần của hệ sinh thái KNĐMST, Chương trình hỗ trợ dự án KNĐMST (Speedup). Rồi các chính sách để thúc đẩy truyền thông nhằm xây dựng văn hóa ĐMST cho cả cộng đồng, làm sao nhận thức cộng đồng ngày càng hiểu rõ hơn về ĐMST. Nghĩa là lan tỏa tinh thần luôn luôn phải sáng tạo, nghĩ ra những cái mới, điều mới, tạo ra các giá trị mới và dám đương đầu dám chịu những rủi ro, thách thức... Thành ra, chính sách truyền thông thời điểm đó bắt đầu đẩy rất mạnh.

Qua nhiều chính sách như thế tiến hành từ năm 2016, cho đến năm vừa rồi, TP được Tạp chí StartupLink, là tổ chức chuyên nghiên cứu về hệ sinh thái ĐMST xếp TP.HCM hạng 111/1.000 TP toàn cầu có hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST mạnh. Đây là một sự tăng trưởng vượt bậc với chỉ trong vòng 5, 6 năm TP đã có trên bản đồ ĐMST của thế giới.

Hiện nay, nếu như cả nước có khoảng 4.000 startup thì TP.HCM là luôn chiếm khoảng trên 50% với trên 2.000 startup. Hằng năm các doanh nghiệp khởi nghiệp của TP thu hút khoảng 60 % lượng vốn đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam.

Lý do tiếp theo, hệ sinh thái KNĐMST TP được xem là phát triển mạnh là vì có trên 40 vườn ươm và các tổ chức ươm tạo, chưa kể là hàng loạt các tổ chức trung gian để hỗ trợ cho hoạt động tác nghiệp. Hầu như là các trường đại học đều có hoạt động KNĐMST. Khoảng 100 trường hiện nay đã rất quan tâm thông qua những chính sách hỗ trợ TP và cũng tự làm, rồi cộng đồng tham gia… cho nên hệ sinh thái này rất là mạnh.

Mạng lưới các nhà cố vấn cho hệ sinh thái KNĐMST cũng phát triển dồi dào với hơn khoảng 200 chuyên gia trong tất cả các lĩnh vực khác nhau để hỗ trợ cho hoạt động này. Rồi hầu hết các quỹ đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam đều có mặt tại TP.HCM… Ngoài, ra, hàng trăm sự kiện liên quan đến KNĐMST diễn ra mỗi năm như: sự kiện đào tạo, tập huấn kết nối, rồi các cuộc thi, triển lãm... Như thế, các hoạt động ĐMST quả thực rất là sôi động, hình thành nên nét văn hóa của cộng đồng này.

TS Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM trao giải thưởng I-star về ĐMST và khởi nghiệp năm 2022 cho các tổ chức, cá nhân có những đóng góp tích cực cho cộng đồng.

Xu hướng tất yếu và gia tăng các công cụ mạnh mẽ thúc đẩy KNĐMST

- Trong những năm công tác trong ngành thì ông đánh giá thế nào về tình hình và xu hướng phát triển của lĩnh vực KNĐMST trên thế giới và ở Việt Nam?

TS Nguyễn Việt Dũng: Thuật ngữ ĐMST hiện nay đã là xu thế không cưỡng lại được. Mặc dù là vừa qua khủng hoảng suy thoái kinh tế do đại dịch, có chững lại ở vốn đầu tư mạo hiểm. Trong năm vừa qua, vốn đầu tư mạo hiểm giảm gần một nửa so với trước đó.

Tuy nhiên là việc đó không có nghĩa là sẽ chững lại. Bởi vì xu hướng hiện nay, hoạt động KNĐMST là một  xu thế tất yếu, nhất là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và trong bối cảnh chuyển đổi số. Toàn cầu người ta đều đi theo xu hướng thế đó, cho nên là hoạt động ĐMST nói chung và KNĐMST nói riêng là xu thế tất yếu và tiếp tục phát triển.

Bằng chứng hiện nay là các trường đại học vẫn dạy về câu chuyện này và vẫn thúc đẩy tinh thần KNĐMST, đưa vào trong nội dung đào tạo và sinh viên bây giờ đều nắm bắt được xu thế đó và thúc đẩy các em dấn thân vào hoạt động này. Cho nên tôi nghĩ là hoạt động KNĐMST vẫn tiếp tục sẽ phát triển mạnh trong những năm tới tại Việt Nam và trên thế giới.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tiếp đoàn công tác Ban Đông Nam Á và Châu Đại dương - Bộ Công thương Singapore (MTI) ngày 27/4/2023.

- Từ những nhận định như vậy, ông có thể cho biết những hoạt động tập trung sắp tới của Sở Khoa học và Công nghệ về lĩnh vực này? Để thúc đẩy hoạt động KNĐMST, TP có rất nhiều tổ chức nhà nước và tư nhân tham gia cộng đồng này. Trong sự phát triển năng động của TP, vai trò kiến tạo, dẫn dắt của Sở Khoa học và Công nghệ thì như thế nào, thưa ông?

TS Nguyễn Việt Dũng: Thứ nhất là Sở Khoa học và Công nghệ được đã tham mưu cho TP ban hành Đề án 672 nhằm hỗ trợ để phát triển hệ sinh thái KNĐMST tại TP giai đoạn 2021 - 2025, tiếp nối với đề án năm 2016 trước đó.

Trong đó, có 8 nhóm nhiệm vụ nhằm thúc đẩy tiếp tục phát triển của hệ sinh thái ĐMST của TP, với nhiều chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho hoạt động của cộng đồng KNĐMST về huấn luyện nâng cao năng lực cho người muốn khởi nghiệp, hỗ trợ một phần kinh phí để các nơi, đơn vị tổ chức các sự kiện, hỗ trợ cho các cuộc thi để tìm kiếm các ý tưởng mới và ươm tạo. Rồi cũng có những chính sách để hỗ trợ nghiên cứu hoàn thiện sản phẩm, dịch vụ, tiếp cận với Speedup, tiếp cận các quỹ đầu tư, v.v…   

Bên cạnh đó, TP cũng đang xúc tiến để hình thành Viện Công nghệ tiên tiến ĐMST của TP.HCM. Đây là nơi để mà hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp nói chung và startup nói riêng trong câu chuyện chuyển giao công nghệ tiên tiến, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển các công nghệ ứng dụng sản phẩm mới. TP cũng đang chuẩn bị hình thành Trung tâm KNĐMST. Dự án này đã triển khai xây dựng cách đây 2 năm. Theo báo cáo của đơn vị chủ đầu tư trong năm nay sẽ hoàn công và Sở đang tham mưu cho TP về đề án về mô hình hoạt động của trung tâm. Đấy là những đầu tư có trọng tâm cho KHCN, ĐMST của TP về cơ sở vật chất và không gian để hỗ trợ cho các hoạt động khởi nghiệp trong thời gian tới.

Hiện Sở cũng tham mưu TP về Nghị quyết 54 sửa đổi trình Quốc hội, đề xuất kiến tạo một số chính sách về miễn, giảm thuế, hỗ trợ đầu tư, thu hút chuyên gia... Tất nhiên cần phải tiếp tục xây dựng chương trình hành động, những chính sách cụ thể, nhưng mà nói chung là cố gắng kiến tạo chính sách trong khả năng của của TP, còn đúng là cộng đồng KNĐMST họ cần nhiều lắm, Nhà nước cũng không thể lo hết được.  

Ngoài ra, Sở cũng thường xuyên đẩy mạnh hợp tác với lại các nước thời gian qua như: Úc, Phần Lan, Israel, News Zealand, Singapore…, nhằm trao đổi kinh nghiệm triển khai, thu hút nguồn lực hỗ trợ, trao đổi, tìm kiếm cơ hội hợp tác trong kết nối với hệ sinh thái KNĐMST của TP và mở ra cơ hội để startup Việt có thể tiếp cận với thị trường nước ngoài.

- Cảm ơn ông.

Hồng Ân (thực hiện)

Sáng 11-5, TP.HCM lần đầu tiên công bố kết quả đánh giá năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành, địa phương - DDCI 2022.

Những kết quả bất ngờ từ DDCI TP.HCM

Bộ chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành, địa phương - DDCI là một chỉ số tổng hợp sử dụng để đánh giá các khía cạnh khác nhau về năng lực điều hành kinh tế và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của các sở, ngành, địa phương.

Bộ chỉ số DDCI được xây dựng dựa trên cơ sở bộ chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), hiện đã có nhiều tỉnh khảo sát.

Kết quả khảo sát lần đầu tiên được thực hiện tại TP.HCM đã cho ra kết quả bất ngờ khi nhiều sở, ngành, địa phương bị đánh giá thấp trên nhiều chỉ số thành phần.

Cụ thể kết quả DDCI như sau:

TP.HCM sẽ cải thiện PCI

Tại lễ công bố, TP cũng đã triển khai các giải pháp để cải thiện, nâng cao các chỉ số Par Index, PAPI và PCI.

Ông Huỳnh Thanh Nhân - giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM - cho biết để cải thiện chỉ số PAPI, TP sẽ triển khai hàng loạt giải pháp, trong đó nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu, nâng cao trách nhiệm giải trình với người dân...

Trong khi đó, ông Đào Minh Chánh - phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM - cho biết TP sẽ cải thiện, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI. Trong đó, TP sẽ chấn chỉnh những tồn tại, cải thiện môi trường đầu tư, đẩy nhanh chuyển đổi số, tăng thực hiện dịch vụ công trực tuyến...

Theo Báo Tuổi trẻ