TP.HCM đang hướng đến xây dựng TP thông minh, hiện đại, thì đã có không ít người trẻ bản lĩnh, năng động, tự tin, dám nghĩ, dám làm, đổi mới sáng tạo, góp phần thực hiện mục tiêu của TP. 

Phần mềm giúp tiếp cận dễ dàng thông tin quy hoạch thành phố

Là một cán bộ trẻ tuổi, anh Vũ Chí Kiên, Phó Trưởng phòng Quy hoạch chung, Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP.HCM không cho phép mình cứ “dậm chân tại chỗ” mà phải luôn “tiến lên” để theo kịp thời đại. Quyết tâm đó đã giúp anh Kiên có nhiều sáng kiến hay, không chỉ để phục vụ cho công tác chuyên môn mà còn giúp người dân thuận tiện hơn trong việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, quy hoạch. 

Trong năm 2017, khi còn công tác tại Phòng Quản lý Đô thị Quận Thủ Đức, anh Kiên đã cho ra đời ứng dụng “Thông tin Quy hoạch Thủ Đức”. Sau khi chuyển công tác về Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM, anh tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các giải pháp để đề xuất triển khai mô hình này trên phạm vi toàn thành phố. 

Anh Trần Trung Chính, chị Châu Thị Cẩm Vân và anh Vũ Chí Kiên (cầm hoa, từ trái qua) vinh dự nhận Giải thưởng “Cán bộ, công chức, viên chức trẻ, giỏi, thân thiện” năm 2019.

Tháng 11/2017, ứng dụng “Thông tin Quy hoạch TP.HCM” chính thức được UNND TP công bố đưa vào sử dụng chính thức thông qua website và ứng dụng trên smartphone. 

Nhận thấy cơ sở dữ liệu về quy hoạch đô thị trên ứng dụng chưa được đầy đủ, dẫn đến việc phần mềm hoạt động chưa hiệu quả. Từ năm 2018 cho đến nay, anh Kiên tiếp tục nỗ lực nghiên cứu giúp ứng dụng hoạt động hiệu quả hơn. 

Nói về động lực để làm việc khó, anh Kiên chia sẻ: “Mặc dù bản đồ quy hoạch được in và dán ở trước các cơ quan, tuy nhiên không phải người dân nào cũng có thể nắm bắt được thông tin. Với lại, muốn được giải quyết thủ tục về lĩnh vực này phải mất từ 10 đến 15 ngày trong khi đó người dân thường mong được thực hiện sớm. 

Tôi từng chứng kiến câu chuyện của một người đàn ông lớn tuổi đã đặt cọc tiền để mua một mảnh đất. Tuy nhiên, sau khi đặt cọc, ông ấy mới biết khu đất mình sắp mua nằm trong diện quy hoạch. Muốn lấy lại tiền cọc, người môi giới buộc ông phải chứng minh bằng giấy xác nhận của UBND quận, may mắn là trường hợp của ông được giải quyết nhưng không phải ai cũng may mắn như vậy. Từ sự việc đó đã thôi thúc tôi thực hiện sáng kiến này”. 

Ứng dụng "Thông tin Quy hoạch TP.HCM".

Sau khi đưa vào vận hành, ứng dụng “Thông tin Quy hoạch TP.HCM” vừa giúp đội ngũ chuyên viên của phòng Quản lý Đô thị giảm bớt áp lực công việc vừa đáp ứng nhu cầu rất lớn của người dân trong việc tiếp cận thông tin quy hoạch. “Đến nay ứng dụng đã có hơn 200.000 lượt tải về với hơn 2,5 triệu lượt truy cập”, anh Kiên phấn khởi chia sẻ. 

Với anh Kiên, công nghệ thông tin có vai trò mấu chốt trong việc giải quyết các bài toán mà quy hoạch đô thị đang gặp phải, ví dụ như theo dõi sự phát triển đô thị, nâng cao nhận thức sâu về sự vận hành của đô thị, dự báo các xu hướng phát triển và đưa ra các giải pháp nhanh chóng cho các vấn đề mới của đô thị,...

Từ tinh thần không ngừng sáng tạo đó, anh Kiên vinh dự nhận được Bằng khen của UBND TP về việc đã có thành tích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 2 năm liên tục (2017, 2018); Bằng khen của Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc về Danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở năm 2018 và nhiều giấy khen, bằng khen danh giá khác.

Chương trình quản lý hồ sơ khen thưởng điện tử 

Với mong muốn ứng dụng công nghệ thông tin vào chuyên môn, nghiệp vụ để đạt hiệu quả cao trong công việc, anh Trần Trung Chính (Chuyên viên Phòng Tổ chức Hành chính, Ban Thi đua - Khen thưởng, Sở nội vụ TP) đã mạnh dạn “Xây dựng chương trình quản lý hồ sơ khen thưởng điện tử giai đoạn 2 trên địa bàn TP”. 

Đồng thời anh cũng tham mưu với lãnh đạo về việc phối hợp cùng Sở Thông tin - Truyền thông xây dựng và đưa vào vận hành phần mềm quản lý văn bản, phần mềm quản lý công tác thi đua, khen thưởng luân chuyển hồ sơ điện tử qua mạng đến 173 cơ quan, đơn vị trên địa bàn TP. 

Anh Trần Trung Chính vinh dự nhận Giải thưởng “Cán bộ, công chức, viên chức trẻ, giỏi, thân thiện” năm 2019.

Theo anh Chính, đến nay nhiều đơn vị đã bắt đầu gửi hồ sơ đề nghị khen thưởng trên phần mềm điện tử, góp phần giảm thời gian đi lại để bổ sung hồ sơ, thủ tục. Không chỉ vậy, phần mềm còn tạo sự an tâm, tin tưởng cho các tổ chức, đơn vị, cá nhân khi đến nộp hồ sơ, đáp ứng yêu cầu triển khai dịch vụ công mức độ 3, 4. 

“Việc theo dõi hồ sơ khen thưởng điện tử có đính kèm danh sách khen thưởng bằng file Exel giúp giảm sai sót tên những người, đơn vị được khen thưởng, qua đó thường xuyên nhắc nhở, báo cáo những hồ sơ trễ hạn, còn tồn đọng để lãnh đạo kịp thời chỉ đạo giải quyết, tránh được việc làm thất lạc hồ sơ. Việc cập nhật các Số Quyết định khen thưởng theo hồ sơ cũng giúp bộ phận trả kết quả nhanh chóng tra cứu, tìm kiếm các hiện vật khen thưởng để thực hiện cấp phát cho đơn vị”, anh Chính khẳng định.

Ngoài tinh thần sáng tạo, anh Chính còn là một cán bộ luôn tận tâm, nhiệt huyết và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, luôn lấy hình mẫu của Bác Hồ để làm kim chỉ nam cho công việc và cuộc sống. Vì lẽ đó anh Chính rất xứng đáng nhận được Bằng khen của Ban Tuyên giáo Thành ủy về việc thực hiện tốt việc Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2018 – 2019; Giải thưởng “Cán bộ, công chức, viên chức trẻ, giỏi, thân thiện” năm 2019,...

Nữ cán bộ hăng say với hoạt động bảo vệ môi trường

Thực hiện cuộc vận động người dân TP không vứt rác ra kênh rạch, vì một TP sạch đẹp và giảm ngập nước, chị Châu Thị Cẩm Vân (Phó Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông môi trường, Sở Tài Nguyên - Môi trường TP.HCM) đã xây dựng chương trình “Giáo dục và truyền thông về Bảo vệ môi trường trong trường học toàn thành phố năm 2017 - 2018”. 

“Chương trình hướng đến mục tiêu nâng cao nhận thức, ý thức của học sinh về lối sống thân thiện với môi trường để từng bước thay đổi hành vi, hình thành thói quen tích cực trong bảo vệ môi trường, phân loại chất thải tại nguồn, góp phần xây dựng thành phố văn minh, sạch đẹp”, chị Vân chia sẻ.

Chị Châu Thị Cẩm Vân đang chia sẻ về sáng kiến của mình.

Để công việc thật sự mang lại hiệu quả, chị đã vận động các trường học lồng ghép những nội dung giáo dục và truyền thông về bảo vệ môi trường vào các chương trình chính khóa và ngoại khóa của nhà trường.

Ngoài hoạt động trên, chị Vân còn thực hiện chương trình “Một giây hành động - Bảo vệ môi trường” và nhận được sự hưởng ứng của toàn thể ban giám hiệu, thầy cô ở 30 trường mầm non, 12.000 học sinh cùng phụ huynh và lãnh đạo TP. Chương trình hướng dẫn phân loại rác tại nguồn bắt đầu bằng loại rác đơn giản nhất mà học sinh đang vứt bỏ hàng ngày là vỏ hộp sữa giấy.

Thấu hiểu được những khó khăn của người dân vùng sâu, vùng xa trong việc bảo vệ môi trường, chị Vân còn thực hiện chương trình “Quản lý môi trường dựa vào cộng đồng” tại xã Thạnh An, huyện Cần Giờ. 

Các em nhỏ tham gia bỏ vỏ hộp sữa vào đúng nơi quy định trong chương trình "Một giây hành động - Bảo vệ môi trường".

Theo đó chương trình giúp người dân giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm do chất thải rắn, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của cộng đồng dân cư, hướng tới nâng cao năng lực chủ động triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường, xây dựng một xã đảo văn minh, sạch đẹp, phát triển bền vững”, chị Vân cho biết.

Với sáng kiến thiết thực, chị Vân vinh dự nhận được Giải thưởng “Cán bộ, công chức, viên chức trẻ, giỏi, thân thiện” năm 2019. Giải thưởng đã góp phần biểu dương và nhân rộng các gương điển hình đoàn viên thanh niên tiêu biểu trong thực hiện phong trào “3 trách nhiệm”. 

Qua đó từng bước góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 - 2020, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chính quyền hiệu lực, hiệu quả, nâng cao hiệu quả cải cách hành chính đáp ứng yêu cầu xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, năng động, phục vụ nhân dân.

Tại Việt Nam, ngay từ khi dịch bệnh bắt đầu có dấu hiệu lây lan nhanh chóng tại Trung Quốc, các nhà nghiên cứu ở các đơn vị như Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Học viện Quân y, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Viện lâm sàng các bệnh nhiệt đới, ĐH Y Hà Nội, Viện Pasteur TPHCM… đã chủ động kết nối với các đồng nghiệp quốc tế ở Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mĩ (CDC)…, để cập nhật những thông tin mới nhất.

Nhờ tâm thế chuẩn bị sẵn sàng này, các nhà nghiên cứu có thể nhanh chóng nắm bắt được những đặc điểm dịch tễ học của bệnh dịch cũng như những đặc điểm di truyền, cơ chế lây nhiễm… của chủng virus mới được phát hiện.

Ngày 23/1, Việt Nam xác nhận 2 trường hợp đầu tiên nhiễm viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra là 2 cha con người Trung Quốc đã được cách ly tại bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM). Trước đó, ngay khi bệnh nhân nhập viện với các triệu chứng sốt và suy nhược, các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy và các nhà nghiên cứu Viện Pasteur TP.HCM đã kịp thời theo dõi, cách ly để điều trị.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, 2 bệnh nhân được điều trị bằng một loại thuốc hạ sốt, phòng cách ly được mở rộng cửa tạo luồng không khí tự nhiên, nhiệt độ phòng cao, có ánh nắng mặt trời. Bệnh nhân được súc họng bằng dung dịch sát khuẩn nhằm giảm đời sống virus Corona,...

Bệnh nhân mắc bệnh được cách li tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

Các bác sĩ ghi chép quá trình điều trị của 2 bệnh nhân và báo cáo tỉ mỉ này đã được đăng trên tạp chí y khoa The New England Journal of Medicine - tạp chí của Hội Y học Massachusetts được đánh giá là một trong những tạp chí có bình duyệt lâu đời và uy tín của ngành y. Bài báo do TS.BS Nguyễn Vũ Thượng - tác giả chính, PGS. TS Phan Trọng Lân (Viện Pasteur TP.HCM) - tác giả thứ nhất và cộng sự ở Viện Pasteur TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM,  được đăng tải vào ngày 28/1, chỉ ít ngày sau khi 2 bệnh nhân nhập viện.

Cùng với đó, tất cả đội ngũ y bác sĩ và các nhà khoa học ngay lập tức lên tiếng cảnh báo, đưa ra lời khuyên về cách phòng chống dịch cho người dân, đồng thời tham gia nghiên cứu virus corona chủng mới (nCoV) theo chỉ đạo của Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Chỉ trong vòng chưa đầy nửa tháng, Việt Nam đã có nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc chiến đấu với dịch bệnh nguy hiểm này.

Nuôi cấy thành công nCoV

Ngày 7/2, đại diện Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương công bố đã nuôi cấy và phân lập thành công chủng virus corona mới trong phòng thí nghiệm. Kết quả nuôi cấy thành công này sẽ tạo điều kiện cho việc xét nghiệm nhanh các trường hợp nhiễm và nghi nhiễm nCoV. Nhờ đó mỗi ngày Việt Nam có khả năng xét nghiệm được hàng nghìn mẫu bệnh phẩm trong trường hợp cần thiết. Thành tựu y khoa nổi bật này giúp Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia thành công trong phân lập virus này.

Để nuôi cấy, nhóm nghiên cứu lựa chọn 2 trong số 9 mẫu bệnh phẩm dương tính với virus corona mới và nuôi cấy trên 2 mẫu tế bào được cung cấp bởi phòng thí nghiệm của trường ĐH Nagasaki (Nhật Bản).

nCoV được các nhà khoa học Việt phân lập thành công.

Sau khi gây nhiễm, tế bào gây nhiễm được theo dõi và quan sát hàng ngày bằng kính hiển vi và xác định sự có mặt của virus với phương pháp realtime RT-PRC. Sau 72 giờ nghiên cứu và phân lập, lúc 9h40 ngày 7/2, các nhà khoa học Việt Nam đã nhìn thấy hình hài virus corona trong phòng thí nghiệm.

PGS.TS Lê Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, cho biết: “Thông thường khi virus thâm nhập vào tế bào, nó sẽ phá hủy tế bào nhưng theo thông tin từ một số quốc gia đã phân lập thành công thì nCoV không có biểu hiện phá hủy nên rất khó để quan sát được xem virus có sống và nhân lên trong môi trường phòng thí nghiệm hay không.

May mắn là trong 2 mẫu tế bào "nuôi" virus đã có một mẫu tế bào nhân lên. Dưới kính hiển vi, virus corona mới có kích thước khoảng 100 nanomet với hình dạng như chiếc vương miện, được mô tả trong y văn”.

Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, ông Đặng Đức Anh khẳng định: “Kết quả nuôi cấy thành công này sẽ giúp giải mã chính xác về nguồn gốc của virus corona mới, độc lực, cơ chế gây bệnh, khả năng miễn dịch, sức chịu đựng của virus trong các môi trường,... Đây cũng là dữ liệu tiên quyết để nghiên cứu các liệu pháp điều trị, phát triển các sinh phẩm chẩn đoán đặc hiệu và vắc xin ngừa bệnh”.

Chế tạo thành công bộ kit thử nCoV cho kết quả sau 70 phút

Hiện nay, phương pháp tiêu chuẩn được khuyến cáo bởi WHO để phát hiện chủng mới của virus nCoV-2019 là bộ Sinh phẩm RT-PCR và Realtime RT-PCR. Đây là quy trình chẩn đoán tiêu chuẩn kỹ thuật phân tử (RT-PCR) và cần ít nhất 4 giờ (240 phút) để có kết quả xét nghiệm. Cùng với đó, nhược điểm của các bộ sinh phẩm này là cần các thiết bị hết sức đắt tiền và giá sản xuất mỗi bộ là 1 triệu đồng.

Ngày 9/2 vừa qua, nhóm nghiên cứu của TS Lê Quang Hoà và TS Nguyễn Lê Thu Hà (Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) công bố chế tạo thành công sinh phẩm RT-LAMP phát hiện nhanh nCoV. Bộ kit sử dụng kỹ thuật RT-LAMP (khuếch đại đẳng nhiệt axit nucleic) chuyên dùng để phát hiện RNA của các loại virus gây bệnh. Đặc biệt thời gian phân tích ngắn (70 phút bao gồm cả giai đoạn tách chiết RNA).

Bộ sinh phẩm RT-LAMP.

“Ưu điểm thấy rõ là thời gian phản ứng chỉ từ 15 đến 30 phút - rất nhanh so với quy trình tiêu chuẩn hiện nay (tối thiểu là 2 tiếng) - là có thể thu nhận được kết quả. Nhận biết âm tính hay dương tính thông qua phản ứng đổi màu của dung dịch. Nếu dung dịch đổi từ màu hồng sang vàng thì kết luận dương tính, còn không đổi màu là âm tính”, TS Hòa nêu lên ưu điểm của sinh phẩm này.

So với các kỹ thuật sinh học phân tử khác, RT-LAMP có thiết bị đơn giản, khả năng ứng dụng tại hiện trường, độ nhạy và độ đặc hiệu cao (tương đương với real-time RT-PCR). Giá thành sản xuất mỗi sinh phẩm chỉ 350.000 đồng.

Do vậy, theo nhóm nghiên cứu, bộ sinh phẩm này hoàn toàn có thể ứng dụng được tại các bệnh viện tuyến huyện hoặc bệnh viện dã chiến để phòng khi dịch bùng phát, có thể phân tích ngay tại các cơ sở y tế này mà không phải chuyển mẫu về rồi chờ kết quả từ bệnh viện tuyến trung ương.

Tuy nhiên, để đưa được một sinh phẩm ra ngoài thị trường, đảm bảo độ chính xác thì cần phải thử nghiệm trên những mẫu bệnh phẩm thực. Bởi vậy, nhóm nghiên cứu hy vọng có sự hỗ trợ từ phía Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ để có thể tiếp cận, hợp tác được với một số bệnh viện, cơ quan chuyên trách để tiến hành thử nghiệm, kiểm định bộ sinh phẩm trong thời gian sớm nhất.

Bắt đầu thử nghiệm thuốc điều trị nCoV

Trên cơ sở đề xuất của Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh vừa phê duyệt đề tài độc lập cấp nhà nước “Đánh giá hiệu quả và tính an toàn của việc bổ sung lopinavir/ritonavir phối hợp trong điều trị người bệnh nhiễm virus corona mới”. 

Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương chủ trì, phối hợp với Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, Viện Pasteur TP.HCM, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trung tâm cảnh giác dược và một số đơn vị khác được trực tiếp chỉ định thực hiện.

Các nhà khoa học trong nhóm nghiên cứu sẽ thử nghiệm trong 4 tuần hoặc trên 10 người bệnh. Từ đó sẽ báo cáo đánh giá hiệu quả đáp ứng lâm sàng, cận lâm sàng, virus học, tính an toàn của việc sử dụng bổ sung lopinavir/ritonavir phối hợp trong điều trị người bệnh nhiễm nCoV được điều trị theo phác đồ nền của Bộ Y tế.

Nhóm nghiên cứu của TS. Lê Quang Hòa nghiên cứu thành công bộ kit xét nghiệm nCoV trong 70 phút. Ảnh: Vietnamnet

Trong vòng 12 tháng, mục tiêu của nghiên cứu là làm rõ hiệu quả và tính an toàn của việc sử dụng bổ sung lopinavir/ritonavir phối hợp trong điều trị người bệnh nhiễm virus corona chủng mới dựa trên phác đồ điều trị của Bộ Y tế. Đồng thời, đề xuất phác đồ sử dụng bổ sung lopinavir/ritonavir phối hợp trong điều trị người bệnh nhiễm virus corona.

Trước đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trực tiếp giao 3 nhiệm vụ tới các đơn vị để nghiên cứu, sản xuất bộ sinh phẩm phát hiện nhanh, sàng lọc nCoV-2019, phục vụ công tác phòng, chống dịch. 

Một là nhiệm vụ nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm kỹ thuật sinh học phân tử (RT-PCR và Realtime RT-PCR) phát hiện chủng nCoV do Học viện Quân y chủ trì phối hợp cùng Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á chịu trách nhiệm.

Hai là nghiên cứu chế tạo hệ thống phát hiện nhanh để sàng lọc chủng nCoV-2019 được thực hiện bởi Công ty TNHH MTV Sinh hóa Phù Sa (Biochem) chủ trì, phối hợp cùng Trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ Cần Thơ) và Viện Pasteur TPHCM.

Ba là nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, virus học bệnh viêm đường hô hấp cấp do nCoV tại Việt Nam do Viện Pasteur TPHCM chủ trì. Nghiên cứu tập trung tìm giải pháp dự phòng, phác đồ điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng nCoV-2019 tại Việt Nam.

Với sự vào cuộc nhanh chóng, kịp thời và quyết liệt của các nhà khoa học, tin tưởng rằng Việt Nam sẽ sớm khống chế thành công dịch bệnh nguy hiểm này.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị.

Dấu ấn KH&CN trong nhiều lĩnh vực

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng KH&CN Chu Ngọc Anh cho biết, trong năm 2019, được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương, sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân (đặc biệt là sự đóng góp của cả lực lượng công nhân và nông dân), chính sách đã từng bước tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo hành lang ngày càng thông thoáng hơn cho hoạt động KH,CN và Đổi mới sáng tạo (ĐMST).

Khoa học và công nghệ đồng hành với các mục tiêu phát triển của các ngành, lĩnh vực, giúp nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của doanh nghiệp và cả nên kinh tế. Thực tế các kết quả ứng dụng KH&CN thể hiện trong tất cả các ngành, lĩnh vực kinh tế, quốc phòng, nông nghiệp,...

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho biết, Bộ KH&CN thực hiện nhiệm vụ đầu mối đôn đốc các bộ, ngành triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nâng cao năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4; chủ trì triển khai Đề án phát triển Hệ tri thức Việt số hóa, hiện, các dự án khác thuộc Đề án Hệ tri thức Việt số hóa về nông nghiệp, lưu trữ, nhận dạng tiếng nói,... đang được triển khai theo đúng tiến độ.

Bộ KH&CN cũng được giao nhiệm vụ đầu mối theo dõi Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo (GII) của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và Nhóm chỉ số công nghệ và đổi mới sáng tạo theo đánh giá mức độ sẵn sàng cho sản xuất tương lai của Diễn đàn Kinh thế thế giới (WEF). Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, với các nỗ lực của cả hệ thống, chỉ số đổi mới sáng tạo năm 2019 của Việt Nam tiếp tục tăng 3 bậc so với năm 2018, đứng ở vị trí 42/129 quốc gia/nền kinh tế và đứng thứ nhất trong nhóm 26 quốc gia thu nhập trung bình thấp, đứng thứ 3 trong ASEAN, sau Singapore và Malaysia.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đại diện Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã trao Huân chương Lao động hạng nhất cho Đồng chí Trần Quốc Khánh, nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN và Huân chương Lao động hạng ba cho Đồng chí Phạm Công Tạc, Thứ trưởng KH&CN.

Đáng chú ý, năm 2019 là năm Bộ KH&N thực hiện nhiều giải pháp thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, tiếp cận với hệ sinh thái khởi nghiệp quốc tế. Năm 2019, ngoài Techfest quốc gia, lần đầu tiên Bộ KH&CN tổ chức các kỳ Techfest quốc tế tại Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Singapore để quảng bá các startup và hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam với thế giới.

Đặc biệt, Bộ KH&CN đã triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc để công khai, minh bạch các thông tin truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, hàng hóa trên thị trường phục vụ hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, bảo đảm chất lượng, sự an toàn của sản phẩm, hàng hóa; quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử trong các ngành, lĩnh vực.

Thời gian qua, Bộ KH&CN đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành triển khai nhiệm vụ trọng tâm, phục vụ mục tiêu phát triển của các ngành, lĩnh vực và phát triển kinh tế xã hội của địa phương và có sự đóng góp ngày càng cụ thể.

Có thể kể đến trong lĩnh vực nông nghiệp, KH&CN đã góp phần vào thành công của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới; tích cực tham gia hỗ trợ theo chuỗi giá trị cho các sản phẩm quốc gia, chủ lực, sản phẩm trọng điểm của địa phương (OCOP). Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến.

Chăn nuôi đã có sự chuyển biến rõ nét về tổ chức sản xuất, tập trung theo chuỗi khép kín, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao; nhiều mô hình chăn nuôi hữu cơ được nhân rộng. Trước diễn biến nhanh chóng của bệnh dịch tả lợn châu Phi, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu, tìm giải pháp để kiềm chế, ngăn chặn bệnh dịch.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị.

Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, hạ tầng, bước đầu đã hướng dẫn các dự án thí điểm áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) và chuyển đổi số trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình xây dựng.

Những thành tựu KH&CN trong lĩnh vực y tế cũng rất đáng ghi nhận, lần đầu tiên thực hiện thành công tách một lá gan từ người cho chết não ghép cho hai bệnh nhân, đánh dấu một bước đột phá về kỹ thuật ghép tạng của Việt Nam. Đồng thời, nghiên cứu, sản xuất thành công vaccine cúm mùa tam giá dạng mảnh bất hoạt (IVACFLU-S), vaccin cúm đầu tiên do Việt Nam tự sản xuất, có khả năng ngăn ngừa ba chủng virus cúm thông thường gồm A/H1N1/09; A/H3N2 và cúm B.

Trong lĩnh vực xây dựng, Việt Nam có thể thiết kế và làm chủ các công nghệ hiện đại trong thi công các công trình lớn. Các loại vật liệu mới cũng được nghiên cứu thành công như bê tông dùng cát biển và nước biển, có thể tận dụng vật liệu tại chỗ (nước biển, cát, san hô,...). Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, với ngành xây dựng chỉ có thể phát triển ngang tầm thế giới và khu vực nếu phát triển, nâng cao trình độ, năng lực khoa học và công nghệ: "Nếu không có khoa học và công nghệ sẽ không có thành tựu mới".

Trong lĩnh vực Quốc phòng, nhờ việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ, Việt Nam đã chế tạo được nhiều trang thiết bị phục vụ bảo vệ chủ quyền đất nước. Trong số này có rada, tên lửa,... Nhiều sản phẩm ban đầu chế tạo đã được đưa vào thử nghiệm trong các đơn vị trong toàn quân. Thông qua các kết quả nghiên cứu đã tạo ra một số sản phẩm bước đầu được đưa vào trang bị phục vụ cho quân đội. Các đơn vị đã cải tiến hiện đại hóa nâng cao tính năng của vũ khí, trang bị kỹ thuật: tăng uy lực, khả năng cơ động, khả năng đánh đêm, giảm phụ thuộc nhập khẩu về vũ khí, trang bị kỹ thuật, vật tư phục vụ cho sản xuất, chế tạo.

Đổi mới hoạt động quản lý KH&CN, giải phóng tối đa tiềm năng sáng tạo

Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, để tiếp tục hiện thực hóa các mục tiêu trong năm 2019, ngành KH&CN đã xác định những nhiệm vụ cụ thể, trọng tâm để triển khai thực hiện.

Thứ trưởng Trần Văn Tùng nhấn mạnh, đổi mới hệ thống sáng tạo quốc gia sẽ chú trọng theo hướng lấy doanh nghiệp làm trung tâm và trường đại học là chủ thể nghiên cứu mạnh. Đồng thời, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia để phát triển mạnh lực lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng nhanh; thúc đẩy gắn kết, hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu với khu vực công nghiệp và doanh nghiệp để đẩy mạnh thương mại hóa kết quả nghiên cứu trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng báo cáo tại Hội nghị.

Đồng thời, tiếp tục đổi mới hoạt động quản lý KH&CN theo hướng dỡ bỏ các rào cản, giải phóng tối đa tiềm năng sáng tạo. Phát triển đội ngũ cán bộ khoa học mạnh, kết hợp đồng thời biện pháp động viên, khuyến khích và đặt yêu cầu trở lại đối với nhà khoa học.

Cùng với đó, Bộ KH&CN cũng triển khai hiệu quả Chiến lược Sở hữu trí tuệ đến năm 2030; Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc; Đề án Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành KH&CN trong năm 2020 là cải thiện môi trường kinh doanh để kích cầu công nghệ và nhu cầu SĐMST từ khu vực doanh nghiệp. Đặc biệt là tăng cường năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp thông qua việc tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp đầu tư lập quỹ phát triển KH&CN, thành lập viện nghiên cứu, doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; tăng cường hợp tác công tư trong triển khai các dự án công nghệ quy mô lớn và hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo,…

Toàn cảnh Hội nghị.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ KH&CN cần có công cụ để thúc đẩy sáng tạo trong toàn cộng đồng, cũng như khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho KH&CN. "Cần tôn vinh những sáng tạo, sáng kiến trong cộng đồng để các nhà sáng chế, những người làm khoa học đóng góp nhiều hơn", Phó Thủ tướng nói.

Phát biểu đáp từ, thay mặt cho tập thể Lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của Bộ KH&CN, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, Bộ KH&CN sẽ triển khai đầy đủ, nghiêm túc các chỉ đạo của của Phó Thủ tướng bằng những hành động cụ thể trong năm 2020 và các năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề nghị các đồng chí lãnh đạo các Sở KH&CN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tham dự Hội nghị chủ động tham mưu Lãnh đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương triển khai các nhiệm vụ KH&CN được giao trong các Nghị quyết 01, 02 của Chính phủ, phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đại diện Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã trao Huân chương Lao động hạng nhất cho Đồng chí Trần Quốc Khánh, nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN và Huân chương Lao động hạng ba cho Đồng chí Phạm Công Tạc, Thứ trưởng KH&CN.

Sáng 2/1, Thành đoàn TP.HCM đã tổ chức Lễ tuyên dương Công dân trẻ tiêu biểu TP.HCM 2019. 12 gương mặt công dân trẻ được tuyên dương năm nay là những đại diện tiêu biểu cho người trẻ trên nhiều lĩnh vực: nghiên cứu khoa học, y tế, đấu tranh phòng chống tội phạm, khởi nghiệp, sản xuất trực tiếp, nghệ thuật, thể thao, cải cách hành chính…

12 công dân trẻ tiêu biểu TP.HCM 2019. Ảnh: Thanhuytphcm

Trong số đó phải kể đến 3 nhà khoa học trẻ tuổi đã có những đóng góp và thành tựu lớn trong nhiều năm qua.

Vừa là công dân tiêu biểu, vừa nhận giải Quả cầu Vàng

PGS.TS Đào Nguyên Khôi (sinh năm 1985) hiện đang là Phó trưởng Khoa Môi trường, Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM. Nguyên Khôi đã chủ nhiệm 6 đề tài nghiên cứu khoa học, có đóng góp tích cực trong công tác quản lý môi trường và biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, anh đã công bố hơn 60 bài báo khoa học trên các tạp chí và tuyển tập hội nghị trong và ngoài nước (trong đó có 17 bài báo trong danh mục ISI và 06 bài báo trong danh mục SCOPUS).

PGS.TS Đào Nguyên Khôi (giữa) tại lễ trao giải Công dân trẻ tiêu biểu

PGS.TS Khôi là một trong những phó giáo sư có tuổi đời trẻ nhất của đợt xét học hàm giáo sư, phó giáo sư năm nay. Anh là một trong 10 tài năng khoa học trẻ Việt Nam được nhận Giải thưởng khoa học công nghệ thanh niên Quả cầu vàng năm 2019, do Trung ương Đoàn cùng Bộ Khoa học và Công nghệ trao tặng.

Một số đề tài nghiên cứu nổi bật trong năm qua của PGS.TS Nguyên Khôi là Xây dựng bản đồ nhạy cảm môi trường đường bờ, ứng phó sự cố tràn dầu trên địa bàn thành phố, Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và thay đổi sử dụng đất lên tài nguyên nước và hạn hán ở lưu vực sông Bé, Đánh giá tác động của BĐKH và hoạt động nhân sinh (thay đổi sử dụng đất và phát triển thủy điện) đến tài nguyên nước ở khu vực Tây Nguyên…

Chàng trai trẻ mê trí tuệ nhân tạo

Một trong những người trẻ nhất được vinh danh năm nay là sinh viên Hoàng Trung Hiếu (sinh năm 1997) hiện đang học tập và nghiên cứu tại Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM. Với niềm say mê nghiên cứu trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo (AI), Hoàng Trung Hiếu đã tham gia thực hiện 8 bài báo khoa học (trong đó có 4 bài là tác giả chính) được đăng tại các Hội nghị Khoa học Máy tính quốc tế. Bên cạnh đó, Trung Hiếu được đánh giá là một trong những sinh viên Việt Nam có kết quả xuất sắc nhất trong các kỳ thi khoa học quốc tế về công nghệ AI cùng với các Nghiên cứu sinh, các tiến sĩ của các Trường/Viện/Phòng thí nghiệm nổi tiếng khác trên thế giới.

Hoàng Trung Hiếu

Năm 2019, 3 công trình khoa học tiêu biểu nhất của Trung Hiếu đã được công bố trong các hội nghị hàng đầu thế giới. Đầu tiên là đề xuất phương pháp mới trong phân loại ảnh nội soi đường ruột, hệ thống giúp sàng lọc và phát hiện các bệnh thường gặp, các điểm giải phẫu trong ảnh nội soi và hỗ trợ đưa ra đề xuất các hình ảnh có nguy cơ cao cho bác sĩ trong chẩn đoán hình ảnh. Hệ thống này giúp bác sĩ làm việc hiệu quả hơn, tăng số lượng bệnh nhân được điều trị.

Công trình thứ 2 do Hiếu nghiên cứu là đề xuất phương pháp mới trong việc xử lý hình ảnh camera giao thông phục vụ thành phố thông minh, cụ thể ở bài toán tái định danh phương tiện giao thông và phát hiện sự kiện bất thường trong video giám sát giao thông. Hệ thống giúp theo vết các phương tiện giao thông dựa vào hình dáng và các đặc điểm nhận dạng; đồng thời phát hiện các sự cố bất thường xảy ra trên đường phố một cách tự động.

Cũng nhằm hỗ trợ trong lĩnh vực giao thông đường bộ, công trình nghiên cứu thứ 3 của Hiếu đề xuất phương pháp mới trong việc Phân đoạn đối tượng trong video (Video Instance Segmentation) cho phép tách tự động các đối tượng (xe, phương tiện giao thông, người, đồ vật…) từ video. Kết quả của phương pháp này cho phép tổng hợp để tạo ra các video mới, vừa có tiềm năng trong điện ảnh, giải trí, nhưng đặc biệt có ý nghĩa trong việc xây dựng các hệ thống camera thông minh phục vụ giám sát giao thông tự động, hệ thống bảo vệ với các camera an ninh, giúp phát hiện những hành vi hay sự kiện bất thường…

Bác sĩ 8X với 15 công trình nghiên cứu về ung thư

Gương mặt thứ 3 được vinh danh ở lĩnh vực nghiên cứu khoa học là bác sĩ Phạm Quang Thông (sinh năm 1986) hiện đang công tác tại Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Chợ Rẫy. Năm 2019 vừa qua, anh đã trực tiếp và cộng tác thực hiện hơn 15 công trình nghiên cứu, bài báo khoa học đóng góp nhiều thông tin khoa học cho quá trình chẩn đoán ung thư. Anh cũng là một trong số ít những bác sỹ 2 lần liên tiếp nhận giải thưởng Phạm Ngọc Thạch.

BS Phạm Quang Thông

Quang Thông tham gia cộng tác nghiên cứu những đột biến EGFR và mối liên quan đến đặc điểm lâm sàng của ung thư phổi không tế bào nhỏ ở người Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trên các mẫu mô và dịch cơ thể bằng phương phải giải trình tự gene và hóa mô miễn dịch ở 1548 bệnh nhân.

Nghiên cứu này sẽ hỗ trợ các bác sĩ đánh giá chi tiết hơn về gene EGFR, một gene quan trọng cơ chế phát triển ung thư phổi. Qua đó giúp các bác sĩ có thêm nhiều căn cứ để điều trị bằng các thuốc nhắm trúng đích đối với những trường hợp đột biến gene này, bệnh nhân sẽ có thời gian sống còn tốt hơn.

Chiều 26/12, tại Hà Nội, Câu lạc bộ Nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã công bố kết quả cuộc bình chọn 10 sự kiện Khoa học và Công nghệ nổi bật năm 2019. Đây là năm thứ 14 sự kiện bình chọn nói trên được Câu lạc bộ Nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức.

10 sự kiện nổi bật nhất trong năm 2019 thuộc các lĩnh vực cơ chế chính sách, khoa học xã hội, khoa học tự nhiên; nghiên cứu ứng dụng, tôn vinh nhà khoa học, hội nhập quốc tế, lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam bao gồm:

1/ Ban hành nghị quyết số 52 về cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Ngày 27/09/2019, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ký ban hành nghị quyết số 52-NQ/TW "Về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư" (nghị quyết số 52). 

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ký ban hành nghị quyết số 52-NQ/TW về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nghị quyết số 52 nhận định: cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mở ra nhiều cơ hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đối với mỗi quốc gia, tổ chức và cá nhân; đã và đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội đất nước.

2/ Hội thảo khoa học quốc gia "Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc - 40 năm nhìn lại"

Ngày 15/02/2019, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Hội khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc - 40 năm nhìn lại”. 

Hội thảo rút ra những bài học lịch sử cho cả thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau, luôn phải tăng cường đoàn kết, xây dựng đất nước giàu mạnh đủ sức đối phó với mọi tình huống trong một thế giới tiềm ẩn nhiều nguy cơ, bất trắc ngày nay; luôn cảnh giác với mọi mưu toan nhằm phá hoại cuộc sống yên bình của nhân dân, cản trở sự phát triển của Tổ quốc Việt Nam.

3/ Thiết kế, chế tạo, phóng thành công vệ tinh MicroDragon

Ngày 18/01/2019, vệ tinh MicroDragon do Việt Nam thiết kế, chế tạo đã được phóng lên quỹ đạo tại Nhật Bản. Sự kiện này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tiến tới làm chủ công nghệ vệ tinh quan sát Trái đất, viễn thông của Việt Nam, phục vụ thương mại.

Vệ tinh MicroDragon do Việt Nam thiết kế, chế tạo đã được phóng lên quỹ đạo tại Nhật Bản, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tiến tới làm chủ công nghệ vệ tinh quan sát trái đất, viễn thông của Việt Nam, phục vụ thương mại. Ảnh: Lê Xuân Huy.

Vệ tinh MicroDragon do các chuyên gia Việt Nam thực hiện việc nghiên cứu chức năng, thiết kế hệ thống; lựa chọn thiết bị, lắp đặt, lập trình… Nhiệm vụ của vệ tinh là chụp ảnh màu nước biển của vùng biển ven bờ của Việt Nam để đánh giá chất lượng, thành phần nước biển, phục vụ ngành đánh bắt thủy sản.

Việc làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo, vận hành vệ tinh sẽ giúp Việt Nam chủ động nguồn ảnh, không phụ thuộc vào nước ngoài, nhất là trong các tình huống cấp bách khi thiên tai, thảm họa xảy ra.

4/ Khai trương Trục liên thông văn bản quốc gia và Cổng dịch vụ công quốc gia

Khai trương ngày 12/03/2019, trục liên thông văn bản quốc gia - bước cơ bản cho quá trình chuyển đổi số của Chính phủ, là tiền đề hình thành một chính phủ không giấy tờ, nâng cao hiệu suất công việc và tiết kiệm chi phí cho xã hội.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các vị lãnh đạo thực hiện nghi thức khai trương Trục liên thông văn bản quốc gia. Ảnh: Công Lý.

Cổng dịch vụ công quốc gia (dichvucong.gov.vn) khai trương ngày 09/12/2019 hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến chính thức được khai trương. Cổng dịch vụ công quốc gia gồm sáu phần chính: cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính; xác thực, đăng nhập một lần; thanh toán trực tuyến; hệ thống phản ánh, kiến nghị cho người dân, doanh nghiệp; tích hợp các dịch vụ công trực tuyến của các bộ, ngành, địa phương; hỗ trợ trực tuyến và tổng đài hỗ trợ. 

Hiện Cổng dịch vụ công quốc gia cung cấp 8 dịch vụ công trực tuyến tại 63 địa phương là: đổi giấy phép lái xe; thông báo hoạt động khuyến mại; cấp lại thẻ bảo hiểm y tế do mất, hỏng; dịch vụ cấp điện hạ áp (phục vụ người dân, hộ gia đình); dịch vụ cấp điện trung áp (phục vụ doanh nghiệp).

5/ ST25 - "gạo ngon nhất thế giới"

Hội nghị thương mại gạo thế giới lần thứ 11 tổ chức tại Philippines đã công nhận giống gạo ST25 là "gạo ngon nhất thế giới năm 2019". ST25 là giống gạo do nhóm các nhà khoa học tỉnh Sóc Trăng gồm Anh hùng lao động, kỹ sư Hồ Quang Cua, tiến sĩ Trần Tấn Phương, kỹ sư Nguyễn Thu Hương lai tạo, phát triển.

Ông Hồ Quang Cua rất tự hào về gạo ST25. Ảnh: Zing.

Các giống lúa ST, mà mới nhất là ST25 có các đặc tính vượt trội về phòng bệnh, kháng mặn; mang nhiều ưu điểm của giống gạo thuần Việt, hạt dài, trắng, trong, khi nấu cho cơm dẻo, ráo có mùi dứa. So với các giống gạo quốc tế, ưu điểm của ST25 là giống cao sản, có thể trồng từ hai đến ba vụ trong một năm.

6/ Viettel thực hiện cuộc gọi 5G đầu tiên tại Việt Nam

Ngày 10/5/2019, Viettel thực hiện kết nối chính thức lần đầu tiên trên mạng di động 5G tại Việt Nam bằng thiết bị của Ericsson. Sự kiện này đánh dấu Việt Nam trở thành một trong những quốc gia thử nghiệm thành công sớm nhất mạng 5G trên thế giới. 

Ấn nút thử nghiệm 5G đầu tiên ở Việt Nam. Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+.

Công nghệ 5G do Viettel triển khai đồng hành với lộ trình chuẩn hóa của tổ chức 3GPP. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có thể đi cùng với thế giới trong làm chủ và ứng dụng công nghệ mới nhất.

7/ Trung tâm giám định ADN hài cốt liệt sĩ chính thức hoạt động

Trung tâm giám định ADN tại Viện hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam đi vào hoạt động ngày 25/7/2019. Hiện tại Trung tâm đang hợp tác chặt chẽ với các tổ chức lớn tại Hoa Kỳ như dự án USAID hỗ trợ cung cấp và nâng cao năng lực kỹ thuật để sử dụng thông tin ADN nhằm phân tích và xác định danh tích hài cốt liệt sĩ Việt Nam. 

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cùng ông Phan Xuân Dũng - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội và đại diện các bộ, ngành khai trương Trung tâm Giám định ADN. Ảnh: VGP

Từ tháng 8/2019 đến nay, trung tâm đã giám định được trên 200 mẫu/tháng, tỉ lệ giám định mẫu thành công tăng và phần nào đáp ứng yêu cầu của nhân dân và kỳ vọng của Chính phủ.

8/ Văcxin cúm mùa tam giá dạng mảnh bất hoạt (IVACFLU-S) chính thức được lưu hành từ tháng 1-2019

Đây là văcxin cúm đầu tiên do Việt Nam tự sản xuất, có khả năng ngăn ngừa ba chủng virút cúm thông thường gồm A/H1N1/09; A/H3N2 và cúm B. 

Vắc xin IVACFLU-S do IVAC sản xuất. 

Vắcxin được bào chế dưới dạng dung dịch tiêm dùng cho người (ở độ tuổi từ 18 đến 60). Được biết, quy mô và công suất sản xuất vắc-xin IVACFLU-S của IVAC khoảng 1,5 triệu liều/năm.

9/ Giáo sư Phạm Hoàng Hiệp nhận Giải thưởng Ramanujan

Trung tâm quốc tế vật lý lý thuyết (ICTP) trao Giải thưởng Ramanujan năm 2019 cho GS.TS Phạm Hoàng Hiệp, Viện toán học - VAST, vào tháng 10/2019.

GS Phạm Hoàng Hiệp. 

Giải thưởng ghi nhận những đóng góp nổi bật của GS.TS Phạm Hoàng Hiệp trong lĩnh vực giải tích phức, đặc biệt trong lý thuyết đa thế vị mà ở đó tác giả đã có một kết quả nghiên cứu quan trọng về kỳ dị của hàm đa điều hòa dưới, phương trình Monge-Ampère phức và ngưỡng chính tắc với những ứng dụng quan trọng trong hình học đại số và hình học Kähler phức. 

Giải thưởng cũng ghi nhận những đóng góp của GS.TS Phạm Hoàng Hiệp trong sự phát triển toán học ở Việt Nam.

10/ Lần đầu tiên Techfest Việt Nam được giới thiệu ra quốc tế

Song song với các hoạt động trong nước như các kỳ Techfest trước, năm nay lần đầu tiên Bộ Khoa học và công nghệ tổ chức các kỳ Techfest quốc tế tại Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Singapore để quảng bá các startup và hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam với thế giới.

Lễ khai mạc Ngày hội khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Techfest Vietnam 2019. Ảnh: VGP News.

Sự kiện với mục đích tăng cường kết nối giữa các thành phần của hệ sinh thái trong nước, kết nối chuyên gia, người Việt Nam thành công ở nước ngoài cùng chung tay xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Giải thưởng do UBND TP.HCM kết hợp Sở Y tế tổ chức. Từ 37 sản phẩm được chọn vào vòng 2, hội đồng chọn ra 20 sản phẩm đạt điểm cao nhất vào vòng 3 để xếp hạng giải thưởng.

4 giải nhất gồm ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong phẫu thuật nội soi với robot Da Vinci của Bệnh viện Bình Dân, mô hình "bệnh viện số" của Bệnh viện Quận Thủ Đức, hệ thống phản ứng khẩn cấp giải quyết sự cố an ninh, trật tự trong bệnh viện "Code grey" từ Bệnh viện Nhân dân Gia Định, giải pháp thay thế CPU truyền thống bằng Raspberry Pi giúp tiết kiệm kinh phí và bảo vệ môi trường của Bệnh viện Nhi đồng 1.

Qua gần 3 năm triển khai robot phẫu thuật da Vinci, Bệnh viện Bình Dân đã phẫu thuật thành công cho 850 trường hợp về niệu khoa, ngoại tổng quát. Không chỉ tham gia hỗ trợ chuyển giao công nghệ phẫu thuật robot cho các bệnh viện trong nước, Bệnh viện Bình Dân còn được các bệnh viện trong khu vực đánh giá cao và mời sang hỗ trợ kỹ thuật.

Cho đến nay bệnh viện đã có 18 ê-kip phẫu thuật robot được đào tạo tại các trung tâm huấn luyện phẫu thuật robot tại Mỹ, Hàn Quốc, Singapore... và chính thức được công nhận. Ngoài ra, BV còn nhiều sáng tạo trong tiết kiệm chi phí các vật tư, thiết bị đi kèm khi triển khai phẫu thuật robot nhưng vẫn đảm bảo chất lượng cuộc mổ, điều này đã làm giảm chi phí phẫu thuật robot đi một nửa nếu so sánh với giá phẫu thuật robot của các nước tiên tiến.

Với số lượt khám trung bình hơn 6.500 lượt bệnh nhân mỗi ngày nhưng Bệnh viện quận Thủ Đức hoàn toàn không có tiếng loa gọi tên bệnh nhân. Toàn bộ quy trình khám bệnh ngoại trú đã được số hoá. Tại các phòng khám của bệnh viện đều có màn hình hiển thị số thứ tự chờ khám tự động đảm bảo tính công khai, minh bạch, thuận tiện để người bệnh theo dõi lượt khám. Người bệnh đi khám bệnh không cần mang theo hồ sơ, toa thuốc do các bác sĩ có thể dễ dàng theo dõi lịch sử khám, chữa bệnh có trên phần mềm ứng dụng.

Bệnh viện số giúp người dân chủ động lựa chọn nhiều hình thức đăng ký khám bệnh như: đăng ký tại quầy nhận bệnh được nhân viên quét trực tiếp mã QRcode trên thẻ bảo hiểm y tế, giúp hoàn tất thủ tục nhanh chóng thay vì nhập thông tin bằng tay vào phần mềm. Ngoài ra, người bệnh có thể biết chi tiết giá dịch vụ khám chữa bệnh, số tiền cần phải đóng hoặc chênh lệch bảo hiểm y tế...

“Code Grey” là hệ thống phản ứng khẩn cấp sự cố an ninh, trật tự tại Bệnh viện Nhân Dân Gia Định. Khi kích hoạt “Code grey”, thì ngay lập tức các lực lượng được phân công nhiệm vụ từ bảo vệ đến các nhân viên chuyên trách an ninh, trật tự trong bệnh viện, cho đến sự chi viện và hỗ trợ kịp thời của công an địa phương sẽ nhanh chóng có mặt tại hiện trường và ngăn chặn kịp thời các vụ gây rối an ninh, trật tự trong bệnh viện.

Hệ thống dựa trên nền tảng API service tích hợp tổng đài ảo tạo ra các file giọng nói với nhiều cách đọc khác nhau, gọi được nhiều số điện thoại cùng lúc. Chỉ mất 1-2 phút kể từ lúc tổng đài nhấn nút báo động Code grey là Ban giám đốc, trực lãnh đạo, nhóm trực an ninh sẽ nhận được cuộc gọi tự động được gửi đến điện thoại của từng cá nhân. Ngoài Code grey, hệ thống “Auto Call” của bệnh viện còn có “Code blue” dành cho hỗ trợ khẩn cấp ngưng tim, ngưng thở, “Code red” dành cho hỗ trợ khẩn cấp cháy nổ, và “Báo động đỏ” dành cho hỗ trợ khẩn cấp khi có bệnh nhân nguy kịch.

Từ giữa năm 2016, bệnh viện Nhi Đồng 1 đã thay thế các CPU truyền thống bằng các thiết bị Raspberry Pi nhỏ gọn có kích thước chỉ bằng 1/100 CPU. Đặc điểm chính của sản phẩm này là hoạt động theo cơ chế ảo hoá máy chủ bằng phần mềm mã nguồn mở có tên là “Proxmox” để kết nối từ bo mạch qua mạng nội bộ vào máy chủ của bệnh viện.

Với hệ thống máy tính để bàn hơn 600 máy, bệnh viện đã tiết kiệm được hơn 3 tỷ đồng chi phí đầu tư trang thiết bị. Ngoài ra, do thiết bị Raspberry Pi tiêu thụ điện năng ít hơn gần 40 lần so với CPU nên hàng năm bệnh viện đã tiết kiệm thêm hàng trăm triệu đồng tiền điện. Hiện nay, đã có nhiều bệnh viện trên địa bàn thành phố đã chuyển đổi các CPU truyền thống sang thiết bị Raspberry Pi và đều thu được các kết quả tốt tương tự như Bệnh viện Nhi Đồng 1.

Phát biểu bế mạc sự kiện, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng đánh giá cao công tác tổ chức sự kiện Techfest 2019 năm nay. Với 27 hoạt động trải dài trong suốt 3 ngày diễn ra sự kiện đã thu hút hơn 6.500 lượt người tham dự; hơn 120 diễn giả và trên 100 nhà đầu tư, quỹ đầu tư trong nước và quốc tế đã tham gia vào các hoạt động của sự kiện. Trong đó, đáng quan tâm ở hoạt động kết nối thu hút sự tham gia nhiều nhà đầu tư và các doanh nghiệp khởi nghiệp với 250 cuộc đã thực hiện, mức quan tâm đầu tư đạt gần 14 triệu USD.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng phát biểu tại Lễ bế mạc

Năm nay, tại các Techfest vùng đã được tổ chức tại 4 vùng kinh tế trọng điểm: Vùng Đông Nam Bộ (tại Bà Rịa - Vũng Tàu); Vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc (tại Hà Nội); Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (tại Cần Thơ); Vùng Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ (tại Lâm Đồng) nhằm thúc đẩy liên kết giữa các chủ thể của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vùng với hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, tìm kiếm các doanh nghiệp khởi nghiệp xuất sắc nhất để tham gia Techfest Vietnam 2019.

Bên cạnh đó, lần đầu tiên các Techfest quốc tế đã được tổ chức tại các nước có hệ sinh thái phát triển: Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Singapore nhằm quảng bá hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam với quốc tế và hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp của Việt Nam tiếp cận nhà đầu tư quốc tế, hội tụ nguồn lực về với Việt Nam.

Tại các tọa đàm, hội thảo chuyên đề các nhà quản lý, nhà đầu tư, các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công và các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong nước và quốc tế đã chia sẻ những giải pháp cụ thể trong xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp để startup Việt vươn xa ra thị trường quốc tế.

Trong khuôn khổ sự kiện còn có triển lãm sản phẩm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, giới thiệu dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp của gần 300 doanh nghiệp và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp. 

Cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo quốc gia diễn ra trong khuôn khổ Techfest 2019 đã thu hút sự chú ý quan tâm của hơn 700 doanh nghiệp khởi nghiệp từ cuộc thi của các làng công nghệ. 

Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo 2019 cho thấy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, từng bước tiến ra và hội nhập với quốc tế. Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục triển khai Đề án hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cấp quốc gia, hỗ trợ các địa phương triển khai Đề án.

“Bộ KH&CN sẽ tiếp tục triển khai Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia và hỗ trợ các địa phương triển khai Đề án một cách hiệu quả và nghiêm túc tiếp thu những chỉ đạo từ Lãnh đạo Chính phủ trong Lễ Khai mạc sự kiện”, ông Tùng nhấn mạnh.

Trao chứng nhận top 10 cuộc thi “Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia 2019”

Cũng qua sự kiện này, thay mặt Lãnh đạo Bộ KH&CN, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cũng gửi thông điệp của Bộ KH&CN về sự quyết tâm cao độ trong việc chủ động phối hợp cùng các Bộ, Ban, ngành, địa phương tạo để tạo hành lang pháp lý thuận lợi hoạt động của doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và các đại diện quốc tế tìm kiếm cơ hội đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

Sau sự kiện này, những ý kiến góp ý của nhà đầu tư, chuyên gia trong và ngoài nước trong các Chuỗi hội thảo, toạ đàm cũng sẽ được nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu để tổ chức triển khai thực hiện, hiệu quả hơn nữa các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.