Đó là nhận định của PGS-TS Trần Minh Triết – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM về chính sách phát triển trí tuệ nhân tạo trong việc xây dựng thành phố trở thành thành phố thông minh.

PGS - TS Trần Minh Triết đang trình bày về những ứng dụng của AI trong chuyển đổi số tại một sự kiện về AI, do Sở KH&CN TP.HCM phối hợp với Sở TT&TT TP.HCM và ĐH Quốc gia TP.HCM tổ chức mới đây.

Ứng dụng công nghệ AI vào sản xuất và đời sống cũng như công tác quản lý hành chính nhà nước được lãnh đạo TP.HCM đánh giá là yếu tố quan trọng để xây dựng, phát triển thành phố nhanh, bền vững, sớm trở thành đô thị thông minh, đồng thời là cơ hội vàng để ghi tên Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới, song song với những kết quả nhảy vọt về tăng trưởng kinh tế.

Chính vì vậy từ năm 2018, lãnh đạo TP.HCM đã chủ trương đề xuất, ban hành cơ chế, chính sách cho nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào sản xuất và đời sống, đồng thời tích hợp một số lĩnh vực AI vào đề án xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh.

Phát triển trí tuệ nhân tạo lấy con người làm trung tâm, là ‘hiến kế’ của PGS-TSTrần Minh Triết – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM.

Thưa ông, với hiến kế phát triển trí tuệ nhân tạo lấy con người làm trung tâm, ông có thể phân tích thêm về vấn đề này?

PGS - TS Trần Minh Triết: Trước tiên, tôi nghĩ rằng Việt Nam có tiềm lực về con người, nguồn nhân lực có khả năng tham gia vào xu hướng nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo phục vụ cho cuộc sống.

Trước hết, khi muốn phát triển các ứng dụng có ý nghĩa cho cuộc sống về trí tuệ nhân tạo, chúng ta phải cần nhiều nhóm chuyên gia cho những lĩnh vực khác nhau. Đầu tiên, nhóm chuyên gia nghiên cứu mô hình lý thuyết, tập trung nhiều vào những cơ sở lý thuyết nền tảng bên dưới để tạo ra những kết quả nghiên cứu có ảnh hưởng lớn về mặt lý thuyết ở tầm khu vực và thế giới. Điều này được thực hiện trong các trường, viện nghiên cứu.

Nhóm thứ hai là nhóm các chuyên gia có khả năng để ứng dụng được những mô hình lý thuyết vào trong các bài toán thực tế, để có khả năng giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Đây là sự kết hợp từ những bài toán từ thực tế do Thành phố đặt ra, do doanh nghiệp đặt ra. Khi ấy, chính các chuyên gia trong các trường, viện nghiên cứu sẽ cùng phối hợp với Thành phố, các doanh nghiệp để tạo ra những giải pháp thích ứng với điều kiện thực tế. Bởi vì, chúng ta không có khả năng đưa một giải pháp vốn có sẵn ở nước ngoài và áp dụng trực tiếp ngay tại Việt Nam, mà cần quá trình thích nghi, cần có dữ liệu thực tế từ bên trong cuộc sống để mình làm cho thật sự phù hợp.

Vấn đề thứ ba, làm sao có một đội ngũ chuyên gia có khả năng đi triển khai sâu và rộng những giải pháp đã được đề xuất và xây dựng. Bởi vì, từ khi có giải pháp và đưa ra ứng dụng cũng cần quá trình để cho người sử dụng làm quen với giải pháp đó, cũng như hoàn thiện cách tương tác một cách tự nhiên nhất, để giúp cho người dùng thấy rằng phần được đưa ra nó rất quen thuộc, dễ sử dụng và hiệu quả trong cuộc sống.

Vậy theo ông, đối tượng “con người” ở giai đoạn nào trong việc ứng dụng và phát triển AI là quan trọng nhất, thưa ông?

PGS - TS Trần Minh Triết: Thật ra, khi nhắc đến việc phát triển AI hướng đến con người là trung tâm. Mục tiêu chúng ta nhắc đến vai trò của con người ở góc nhìn toàn diện. Cái đầu tiên cần nhắc đến là mục tiêu của việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo là phục vụ cho cuộc sống con người tốt hơn.

Cho nên, các bài toán thực tế nó luôn luôn hướng đến nhu cầu của con người, con người được hỗ trợ tốt hơn như thế nào trong môi trường đó. Đó chính là động lực, mục tiêu của việc nghiên cứu.

Để được như vậy, mình cần có những chiến lược phù hợp, để lấy con người làm trung tâm trong việc bồi dưỡng, hướng dẫn và phát triển. Vậy, chúng ta cần có những người nghiên cứu chuyên sâu, cần những người phát triển các giải pháp cụ thể, cần những người triển khai, cần cả người sử dụng thông minh để có thể dùng được những hệ thống đó. Nhưng, nguồn gốc ban đầu chính là ứng dụng hướng đến con người.

Thưa ông, trong mối liên kết với “bốn nhà” là nhà nước – nhà doanh nghiệp – nhà khoa học và nhà đầu tư, từ thực tế cơ sở nghiên cứu, ông đánh giá tứ giác này hiện ra sao?

PGS - TS Trần Minh Triết:: Ở góc độ đơn vị nghiên cứu và đào tạo, nhà trường luôn tạo điều kiện để cho tất cả những chuyên gia trong trường có khả năng hợp tác và tham gia tích cực vào các dự án xuất phát từ nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, nhà đầu tư, cùng giải quyết những bài toán do Thành phố đặt ra, các chuyên gia trong trường rất sẵn sàng. Đồng thời, trường cũng tạo điều kiện để khuyến khích việc lan tỏa các kiến thức của những thầy cô đi trước có khả năng lan tỏa sâu rộng đến các sinh viên, học sinh trường phổ thông có tiềm năng và đam mê lĩnh vực này.

Như vậy, phía trường đại học đã có sự sẵn sàng về mặt nhân lực, chuyên môn, tinh thần.

Rất mong, sắp tới sẽ có những mối quan hệ hợp tác, chính sách khuyến khích để sự sẵn sàng đó được hòa nhập vào trong hệ sinh thái phát triển AI do Thành phố gắn kết với các doanh nghiệp, đặt ra các bài toán thực tế, cùng với các nhà đầu tư để hỗ trợ, hiện thực hóa vấn đề đó.

Cảm ơn ông!

Chiều 13/11, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai tổ chức họp báo thông tin về Sự kiện Trình diễn, kết nối cung - cầu công nghệ năm 2019 (Techdemo 2019). Sự kiện tổ chức tại thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai từ 24-26/11 với chủ đề "Kết nối công nghệ, bắt nhịp cuộc cách mạng công nghiệp 4.0".

Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho biết, Techdemo là hoạt động thường niên của Bộ KH&CN nhằm kết nối cung - cầu công nghệ. Thông qua sự kiện này, Bộ KH&CN mong muốn thúc đẩy phát triển nguồn cung- cầu công nghệ, hoạt động chuyển giao công nghệ và đổi mới công nghệ, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường KH&CN, đặc biệt là tỉnh Gia Lai, một tỉnh năng động có nhiều sản phẩm chủ lực có thể đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trên địa bàn.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng phát biểu tại buổi họp báo

Điểm nhấn của sự kiện là hoạt động trình diễn, giới thiệu công nghệ mới, tiên tiến của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế. Có 450 gian giới thiệu, trình diễn sản phẩm, công nghệ, tư vấn, kết nối. Trong đó 150 gian giới thiệu, trình diễn công nghệ thuộc bảy lĩnh vực: Chế biến, bảo quản nông - lâm  sản; Cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ; Công nghệ thông tin, công nghệ điện tử, IoT; Công nghệ năng lượng mới, năng lượng tái tạo; Công nghệ bảo vệ môi trường; 120 gian trưng bày sản phẩm đặc thù của tỉnh và 180 gian trưng bày sản phẩm của các doanh nghiệp. Khu tư vấn công nghệ, cải tiến kỹ thuật, kết nối và tọa đàm chuyên sâu về các lĩnh vực công nghệ cũng được thiết kế.

Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ Trần Thị Hồng Lan phát biểu tại buổi họp báo

Bên cạnh hoạt động trình diễn công nghệ, tư vấn kết nối, diễn đàn Doanh nghiệp với đổi mới công nghệ, quy mô 500 đại biểu cũng được tổ chức. Hội thảo Xúc tiến chuyển giao công nghệ và đầu tư, quy mô 200 đại biểu trong nước và quốc tế sẽ trao đổi về nhu cầu và chính sách hỗ trợ ứng dụng, phát triển công nghệ của doanh nghiệp tại Việt Nam.

Theo Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ Trần Thị Hồng Lan, trong năm 2019, thông qua các hoạt động điều tra khảo sát, tọa đàm, tư vấn kết nối, đã tổ chức được 289 cuộc kết nối: trong đó có 50 cuộc kết nối từ các điểm kết nối cung cầu công nghệ; 200 cuộc kết nối cho các đối tác Hàn Quốc với doanh nghiệp Việt Nam lĩnh vực cơ khí; 30 cuộc kết nối với các đối tác Trung Quốc trong lĩnh vực y dược; 05 cuộc kết nối với đối tác Singapore về xử lý môi trường và vật liệu; 04 cuộc kết nối với đối tác Nhật Bản về năng lượng tái tạo...

Được biết, thông qua 10 kỳ tổ chức Techdemo trên cả nước bắt đầu từ năm 2011 đến nay, Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ, Bộ KH&CN đã tiếp nhận 760 loại nhu cầu công nghệ cho các doanh nghiệp; tìm kiếm và cung cấp thông tin 3.100 nguồn cung công nghệ trong và ngoài nước phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp; lựa chọn trình diễn và giới thiệu 2.898 quy trình, công nghệ, thiết bị, sản phẩm KH&CN; hỗ trợ thực hiện 739 lượt tư vấn kỹ thuật, cải tiến công nghệ, chuyển giao công nghệ trực tiếp cho các doanh nghiệp có nhu cầu…

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam mong các nhà khoa học sẽ đóng góp nhiều hơn nữa trong xây dựng các cơ chế, chính sách phát triển đất nước, trực tiếp nhất là những cơ chế, chính sách để phát triển khoa học công nghệ, kinh tế, xã hội.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Lễ tôn vinh trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu năm 2019 vào ngày 2/11, tại Hà Nội.

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, chúng ta cần đổi mới tư duy để khuyến khích phát triển khoa học công nghệ bằng ưu đãi kinh tế, vật chất, tôn vinh về mặt tinh thần. 

"Cơ chế quản lý kinh phí khoa học thay vì tìm cách bịt mọi lỗ hổng để tránh thất thoát thì khơi dậy, cổ vũ các nhà khoa học, bằng lòng tự trọng của người trí thức, sẽ sử dụng nguồn kinh phí đó một cách hiệu quả nhất, có trách nhiệm trước nhân dân, đất nước”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tại lễ tôn vinh các trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu năm 2019, vừa diễn ra vào sáng ngày 2/11.

Đây là sự kiện do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức. 

Năm nay, có 112 trí thức khoa học - công nghệ tiêu biểu được Liên hiệp hội tôn vinh. Đây đều là các cá nhân có nhiều đóng góp cho công tác vận động, tập hợp, đoàn kết và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức trong cơ quan, ngành, lĩnh vực, địa phương; có sáng kiến được cơ quan có thẩm quyền công nhận, có đề tài khoa học công nghệ được áp dụng trong thực tiễn mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực góp phần vào sự phát triển chung của đất nước...

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao tặng Bằng khen của Thủ tướng chính phủ cho 7 trí thức tiêu biểu 

Các trí thức khoa học công nghệ tiêu biểu nhận biểu trưng và Bằng khen của Liên hiệp Hội Việt Nam.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng cho biết, Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ cùng với các bộ liên quan rà lại tổng thế chính sách quản lý kinh phí khoa học. Liên hiệp hội cùng đội ngũ trí thức, nhà khoa học cần trực tiếp tham gia xây dựng khung chính sách quản lý khoa học, công nghệ theo tư duy mới.

Phó Thủ tướng mong muốn Liên hiệp hội tiếp tục huy động, thu hút thêm các trí thức, nhà khoa học tham gia, để “thực sự thành đội ngũ trí thức cách mạng, có vai trò quyết định đối với việc tận dụng thời cơ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Các cấp uỷ đảng, chính quyền cũng cần quan tâm thực sự đến vấn đề này.

“Kinh nghiệm thực tế cho thấy ở địa phương nào mà cấp uỷ đảng, chính quyền quan tâm thực sự đến khoa học, công nghệ, bố trí nhân lực, tài lực và thời gian chỉ đạo thì quy tụ được nhiều trí thức, nhà khoa học hơn”, Phó Thủ tướng nhận xét.

Phó Thủ tướng tin tưởng với sự đồng tâm nhất trí của đội ngũ trí thức, sự vào cuộc của tất cả các cấp, các ngành, tiềm lực khoa học, công nghệ của đất nước trong thời gian tới chắc chắn sẽ được tăng cường, có những tiến bộ thực chất, góp phần đưa đất nước nắm bắt được thời cơ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

“Đội ngũ trí thức, nhà khoa học của Việt Nam không chỉ tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp khoa học, công nghệ mà còn là những tấm gương sáng của những trí thức yêu nước, góp phần đóng góp, lan toả những giá trị tốt đẹp trong xã hội, đẩy lùi những tác động xấu của cơ chế kinh tế thị trường. Để những giá trị tốt đẹp nhất của đất nước, dân tộc được phát huy, để thực sự Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ mong muốn”, Phó Thủ tướng nói.

Được biết, trong số 112 trí thức tiêu biểu được vinh danh đợt này, có 62 trí thức thuộc các liên hiệp hội địa phương, 50 trí thức thuộc các hội ngành toàn quốc; 65 người có học hàm, học vị từ phó giáo sư, tiến sĩ và tương đương trở lên; 31 người có học vị thạc sĩ, 16 người có học vị cử nhân và tương đương. 

Nhiều trí thức có thành tích đặc biệt nổi bật như: Bà Nguyễn Thị Thanh Bình (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Định) đã triển khai nhiều kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng tiến bộ công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, y tế, du lịch, cải tiến dịch vụ công, cải cách thủ tục hành chính, xóa đói giảm nghèo...; ông Vũ Văn Bằng (Hội Môi trường giao thông vận tải Việt Nam) đã có những công trình khoa học nghiên cứu độc lập như công trình khảo sát, đánh giá tình hình động đất và độ ổn của đập thủy điện Sông Tranh 2; bà Nguyễn Thu Nhạn (Tổng hội Y học Việt Nam) đã hoàn thành xuất sắc đề tài cấp Nhà nước về mô hình bệnh tật và thực trạng sức khỏe trẻ em sau 25 năm chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình trong cả nước và biện pháp khắc phục, Chủ nhiệm dự án sàng lọc sơ sinh do Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế tài trợ, tìm ra tỷ lệ mắc bệnh thiểu năng giáp ở Việt Nam…

Tiếp nối thành công của các Diễn đàn công nghiệp lần trước, ngày 25/10/2019, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc đã tổ chức “VKIST - Diễn đàn công nghiệp lần thứ III”, với chủ đề: “IoT trong SMEs: Cơ hội và Thách thức”. 

Toàn cảnh VKIST - Diễn đàn công nghiệp lần thứ III

Tại diễn đàn, ông Lương Ngọc Tuấn, đại diện công ty VSYS đã chia sẻ một hệ điều hành mở cho các thiết bị IoT, nơi mà ngôn ngữ lập trình đã thực hiện bằng nhiều ngôn ngữ và tính trực quan thông qua hệ thống trợ lý ảo. Việc lập trình cũng được đơn giản hóa nhằm nâng cao hiệu quả trong quy trình cũng như nghiệp vụ của mỗi ngành nghề.

VSYS cũng đã mang tới diễn đàn hai thiết bị: máy pha cà phê điều khiển bằng giọng nói (nhiều ngôn ngữ khác nhau), máy hỗ trợ bấm huyệt thông minh dựa theo chỉ số sức khỏe của từng người để đưa ra bài hỗ trợ bấm huyệt phù hợp nhất. Đặc biệt, người lập trình hai thiết bị đều không phải là các chuyên gia lập trình, mà là các chuyên gia trong chính lĩnh vực đó thực hiện.

Các đại biểu thảo luận sôi nổi tại Diễn đàn.

Cũng tại diễn đàn, ông Nguyễn Vĩnh Lộc, Chủ tịch công ty Daviteq đã chia sẻ về những giải pháp IoT công nghiệp trong việc tăng cường hiệu quả trong các nhà máy sản xuất thông qua những platform và ứng dụng rất cụ thể. Rõ ràng, việc quyết tâm thực hiện và ứng dụng IoT trong các doanh nghiệp SME đang được các doanh nghiệp thực hiện rất quyết liệt với mục tiêu hướng tới sức cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Kum Dongwha, Viện trưởng Viện KH&CN Việt Nam - Hàn Quốc, phát biểu tại Diễn đàn công nghiệp lần thứ III

Tuy nhiên, theo bà Lê Thị Hồng Loan, Giám đốc công ty Hanmyviet, việc ứng dụng IoT vào quá trình sản xuất, cụ thể là sản xuất nhôm công nghiệp, có rất nhiều thách thức. Trong đó có cả thách thức về nguồn nhân lực vận hành hệ thống, nhân lực dôi dư trong việc áp dụng IoT quy trình sản xuất công nghiệp.

Diễn đàn đã tạo cơ hội cho các diễn giả và đại diện các doanh nghiệp trao đổi thẳng thắn để nhận định những thách thức cho doanh nghiệp, cũng như bài toán đối với cơ quan quản lý nhà nước. Từ đó, đưa ra những gợi ý cho doanh nghiệp, cơ quan quản lý và đặc biệt là hoạt động của VKIST, nhằm mục tiêu cùng chung tay tháo gỡ những thách thức và chia sẻ cơ hội với cộng đồng doanh nghiệp trong lĩnh vực IoT.

Kết quả này được Trung tâm phát triển khoa học và công nghệ trẻ, Thành đoàn TP.HCM công bố về số lượng các đề tài tham dự giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka.

Đại diện các trường ĐH tại TP.HCM nộp đề tài tại văn phòng Thành đoàn TP.HCM, các đề tài của các ĐH, CĐ ở tỉnh, thành sẽ gửi qua phương thức online.

Euréka được phát động và triển khai từ tháng 06/2019. Sau 3 tháng, Ban tổ chức đã nhận được 858 đề tài đến từ 100 trường ĐH, CĐ trên cả nước với 2069 sinh viên tham gia. Trong đó, HUTECH là trường ĐH có số lượng đề tài tham gia nhiều nhất với 97 đề tài, kế đến là ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM (67 đề tài), ĐH Bách khoa TP.HCM (60 đề tài),…

Trong số 12 lĩnh vực dự thi Euréka, kinh tế là lĩnh vực có số lượng đề tài áp đảo với 167 đề tài, tiếp đến là xã hội nhân văn (84 đề tài), công nghệ hóa dược (80 đề tài).

Nhằm tạo điều kiện giúp các bạn sinh viên nghiên cứu khoa học có cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau, Ban tổ chức Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần thứ 21 năm 2019 tổ chức Hội trại Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka tại Lâm Đồng trong 2 ngày 02 và 03/11.

Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học- Euréka là giải thưởng cao quý dành cho sinh viên đam mê nghiên cứu khoa học trên toàn quốc, góp phần đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên các trường do Thành đoàn TP.HCM phối hợp cùng với Đại học Quốc gia TP.HCM, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức.

Các đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên phải trải qua những vòng tuyển chọn khắt khe ở cấp trường, được hội đồng khoa học nhà trường đánh giá cao trước khi đăng ký tham gia Vòng Bán kết Giải thưởng Euréka tại TP.HCM.