Ngày 07/11/2023, Công đoàn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Sở, Hội Cựu Chiến binh Sở và Trung tâm Hiến máu nhân đạo TP.HCM tổ chức Ngày hội Hiến máu nhân đạo năm 2023 tại Hội trường Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM - 244 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu. Quận 3.

Hiến máu tình nguyện là một trong những hoạt động được Công đoàn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức thường niên, hướng đến tinh thần tương thân tương ái, khơi gợi nghĩa cử cao đẹp đầy tính nhân văn, thể hiện sự yêu thương và trách nhiệm của công chức, viên chức, người lao động trong Sở đối với cộng đồng. Hoạt động này ngày càng thu hút sự quan tâm của đông đảo công đoàn viên.

Gần 100 công chức, viên chức và người lao động thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã cùng người thân tham gia hưởng ứng và sẻ chia giọt máu đào tại Ngày hội Hiến máu nhân đạo năm 2023.

Ở Ngày hội năm nay, nhiều gương mặt “mới toanh” đang công tác tại các phòng ban, đơn vị đã mạnh dạn tham gia hiến máu. Không chỉ tham gia hiến máu, các công đoàn viên còn vận động nhiều người thân trong gia đình cùng tham gia hiến máu, cùng chung tay trao niềm hi vọng cho những người bệnh.

Nếu như năm 2022 chỉ có 62 người tham gia và số máu hiến tặng là 84 đơn vị máu, thì năm 2023 có gần 100 người tham gia và thu được 117,4 đơn vị máu.

Ngày hội chỉ diễn ra trong quy mô tương đối nhỏ, nhưng tinh thần chung sức và phát triển nghĩa cử cao đẹp sẽ lan tỏa nhiều thông điệp tốt đẹp về hiến máu tình nguyện, kết nối những tấm lòng nhân ái. Đó chính là hành trình mang theo tình yêu thương con người, góp phần làm cho cuộc sống thêm ý nghĩa.

Hoàng Kim (CESTI)

Mô hình ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất giống cá rồng giúp mang lại hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho đơn vị sản xuất lên 15%. Mô hình đang được áp dụng tại một hộ nuôi cá cảnh trên địa bàn quận 7, TP.HCM.

Ngày 04/11/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ "Xây dựng mô hình sản xuất giống cá rồng (Scleropages formosus) kiểu hình kim long tại Thành phố Hồ Chí Minh". Nhiệm vụ do Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao chủ trì thực hiện, thuộc Chương trình Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ KH&CN về nông nghiệp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 – 2025.

Theo ThS. Nguyễn Thị Kim Liên (chủ nhiệm nhiệm vụ), hiện nay, tại TP.HCM, các đối tượng sản xuất kinh doanh cá cảnh rất đa dạng trong đó cá rồng là đối tượng có giá trị kinh tế cao. Cá rồng tượng trưng cho sự may mắn, phát tài lộc và đem lại hạnh phúc. Do đó cá rồng trở thành con vật được nuôi không chỉ làm cảnh trong nhà mà còn được xem là biểu tượng phong thủy cho gia chủ. Nhu cầu về cá rồng ngày càng tăng trên thế giới và cả trong nước. Tuy nhiên, việc sản xuất giống cá này còn hạn chế do khó khăn về vấn đề nguồn cá bố mẹ, giá thành cao, tuổi thành thục kéo dài cần phải đầu tư cả về vốn và cơ sở vật chất nuôi vỗ đủ lớn. Đặc biệt trong giai đoạn sinh sản, sau khi trứng được thụ tinh cá đực ngậm tất cả trứng vào miệng, quá trình này kéo dài khoảng 50 – 60 ngày. Trong suốt giai đoạn này cá đực hầu như không ăn, chỉ tập trung ấp trứng và bảo vệ đàn cá con làm kéo dài chu kỳ sinh sản.

ThS. Nguyễn Thị Kim Liên trình bày các kết quả của nhiệm vụ 

Thực tế tại cơ sở của ông Nguyễn Xuân Khoa (phường Phú Mỹ, quận 7, TP.HCM), quá trình sản xuất giống cá rồng chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, chưa có quy trình ổn định, tỷ lệ ấp trứng và ương nuôi cá con tỷ lệ sống còn thấp, cá thường bị bệnh trong quá trình nuôi. Do vậy, ông Nguyễn Xuân Khoa mong muốn được tiếp nhận các quy trình sinh sản cũng như ấp trứng và ương nuôi cá con phù hợp với điều kiện thực tiễn sản xuất của mình nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và quảng bá kết quả đến cho người dân khi có nhu cầu.

ThS. Nguyễn Thị Kim Liên cho biết, với nhiệm vụ này, nhóm nghiên cứu tập trung vào các mục tiêu xây dựng phương pháp ấp trứng cá rồng kiểu hình kim long để tăng tỷ lệ ấp trứng và tỷ lệ sống trong ương cá con giai đoạn cá tiêu hết noãn hoàng đến cá 3 tháng tuổi lên 15 - 20% so với phương pháp cũ đang sử dụng tại hộ dân (tỷ lệ ấp trứng, tỷ lệ sống 50 - 60%); xây dựng được kỹ thuật lên màu quá bối nhằm nâng cao giá trị thương phẩm của cá rồng kiểu hình kim long. Qua đó đã hoàn thiện và chuyển giao quy trình sinh sản nhân tạo cá rồng (Scleropages formosus) kiểu hình kim long; hoàn thiện và chuyển giao quy trình ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi.

Một số hình ảnh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ

Đối với nội dung hoàn thiện và chuyển giao quy trình sinh sản nhân tạo cá rồng (S. formosus) kiểu hình kim long, nhóm đã thực hiện các công việc như nuôi vỗ cá bố mẹ trong hệ thống tuần hoàn nước, bố trí sinh sản nhân tạo cá kim long quá bối trong ao đất, chuyển giao phương pháp ấp trứng nhân tạo cá rồng kim long. Trong đó, các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sống, tỷ lệ di hình của cá trong ấp trứng nhân tạo bao gồm: lưu lượng nước, nhiệt độ nước, mật độ ấp và thời gian thu trứng sau khi thụ tinh. Trứng được ấp trong bể thủy tinh tròn với thể tích là 10 lít nước và bể được đặt vào trong bể kính kích thước 1,2m x 0,6m x 0,6m.

Với nội dung hoàn thiện và chuyển giao quy trình ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi, nhóm đã thực hiện chuyển giao quy trình kỹ thuật xử lý nguồn nước trong ương nuôi cá rồng kim long quá bối, chuyển giao quy trình ương nuôi cá từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi. Trong đó, kỹ thuật thả giống vào bể nuôi gồm nguồn cá giống sử dụng là cá sinh sản nhân tạo, cá sau khi tiêu hết noãn hoàng với kích thước cá con dài khoảng 8 - 10cm, chọn những con đồng đều, cá khỏe mạnh, vây nguyên vẹn, phản xạ nhanh nhẹn, màu sắc đặc trưng. Cá còn nhỏ nuôi với mật độ 20 con/bể, kích thước 1,0 x 0,5 x 0,5m. Bể ương nuôi cá con cần đảm bảo các điều kiện như: độ sâu của nước từ 30 - 40cm, bể sáng thoáng rộng cho cá bơi lội, bể đặt trong nhà và được cung cấp khí oxy liên tục. Bể kính đặt trên khung sắt từ 2 đến 3 tầng để thuận tiện cho việc chăm sóc và theo dõi cá mỗi ngày. Về kỹ thuật cho cá kim long quá bối lên màu vàng, khi cá có kích thước 15 - 16cm, tiến hành đánh màu cho cá bằng kỹ thuật đánh đèn (sử dụng đèn led màu trắng và nuôi cá trong bể composite màu trắng).

Sau một năm thực hiện nhiệm vụ, nhóm nghiên cứu đã chuyển giao cho cơ sở ông Nguyễn Xuân Khoa quy trình sản xuất giống và ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long cải tiến về hiệu quả kỹ thuật (đã tăng tỷ lệ sống, tỷ lệ ấp trứng lên 20%) và hiệu quả về tài chính (đã tăng tỷ lệ cá rồng có kiểu hình quá bối lên 20%). Các thông số kỹ thuật ghi nhận trong quy trình: tỷ lệ cá bắt cặp tham gia sinh sản 73,33%, số trứng thu được trung bình/cá đực 28 trứng, thời gian lấy trứng ra từ miệng cá rồng đực là 10 ngày, tỷ lệ ấp trứng đến cá tiêu hết noãn hoàng là 80%, tỷ lệ sống cá 3 tháng tuổi 80%, tỷ lệ lên màu quá bối 80%.

Kết quả áp dụng tại cơ sở ông Nguyễn Xuân Khoa cho thấy, tỷ lệ cá bắt cặp tham gia sinh sản đạt 73,33% (trước đây khoảng 60 – 70%); số trứng thu được trung bình/cá đực 28 trứng (trước đây 25 trứng); thời gian lấy trứng ra từ miệng cá rồng đực là 10 ngày (trước đây 20 ngày); các tỷ lệ sống cá tiêu hết noãn hoàng (80 – 90%), tỷ lệ sống cá 3 tháng tuổi (80%), tỷ lệ lên màu quá bối (80%) đều cao hơn so với trước đây (lần lượt 50 – 60%, 50 – 60%, 60%). Về hiệu quả kinh tế, mô hình áp dụng tại hộ ông Nguyễn Xuân Khoa từ 10/2022 đến tháng 09/2023 giúp mang lại lợi nhuận 484.983.000 đồng, tỷ suất lợi nhuận là 0,91. Theo tính toán, mô hình ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất giống cá rồng bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho đơn vị sản xuất lên 15%.

Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ do Sở KH&CN TP.HCM tổ chức ngày 04/11/2023

ThS. Võ Thị Mộng Thu (Chi cục Thủy sản TP.HCM, thành viên hội đồng nghiệm thu) nhận xét, nhóm nghiên cứu đã xây dựng và chuyển giao được quy trình sản xuất giống và ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long có cải tiến về hiệu quả kỹ thuật. Mô hình có khả năng tạo ra sản phẩm có chất lượng, ổn định về số lượng, màu sắc đẹp, cá khỏe mạnh, kiểu hình đẹp, đáp ứng được thị hiếu của khách hàng nên có thể nhân rộng vào thực tế, góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất.

Hiện nay, cá cảnh đem lại hiệu quả kinh tế cho nhiều hộ nuôi, cơ sở sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu, trong đó, cá rồng kim long quá bối là loài cá có giá trị kinh tế cao nên việc chủ động cung cấp con giống cho thị trường cá cảnh là nhu cầu cần thiết. "Mô hình thực hiện không chỉ phù hợp với chương trình phát triển giống cây, con và nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2021 -  2025, mà còn góp phần đưa đối tượng cá cảnh từ tiềm năng lên chủ lực, là một trong những sản phẩm chính của nông nghiệp Thành phố trong chiến lược phát triển kinh tế, đáp ứng kỳ vọng của TP.HCM là trung tâm giống của cả nước và khu vực", ThS. Võ Thị Mộng Thu đánh giá.

Lam Vân (CESTI)

Ngày 3/11/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có buổi làm việc trực tuyến với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An.

Tại buổi làm việc, phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An cho biết trong thời gian vừa qua, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp ở tỉnh này từng bước được hình thành và phát triển. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An mong muốn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM hỗ trợ giới thiệu chuyên gia hỗ trợ thúc đẩy phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, đồng thời phối hợp tổ chức và tham gia các sự kiện từ hai phía. Phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An cũng đề nghị Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM hỗ trợ xây dựng diễn đàn trao đổi về công nghệ, thiết bị nhằm hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp Nghệ An tìm kiếm, tiếp cận công nghệ mới, công nghệ cao trên các lĩnh vực: nông nghiệp, du lịch, dịch vụ, giao thông thông minh, xây dựng thông minh, chuyển đổi số, công nghệ giáo dục...

Phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã trao đổi thông tin về mô hình và vận hành Sàn giao dịch công nghệ thành phố. Theo đó, hai bên thống nhất sẽ phối hợp tìm hiểu cụ thể điều kiện tại Nghệ An để gắn nghiên cứu khoa học sát với vấn đề thực tiễn địa phương, cũng như điều kiện thực nghiệm của đơn vị, tổ chức nhận triển khai. Sàn giao dịch công nghệ TP.HCM cũng sẵn sàng chia sẻ chuyên gia, nền tảng cấu trúc và kết nối dữ liệu các sản phẩm, giải pháp khoa học và công nghệ có tiềm năng thương mại hóa và chuyển giao giữa 2 địa phương. Hai bên sẽ trao đổi cụ thể hơn nhằm nắm bắt nhu cầu công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An như công nghệ chế biến sau thu hoạch sản phẩm, phát triển hệ thống kênh tiêu thụ nông sản, chuyển giao mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo đề nghị từ phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An, hai bên sẽ hợp tác tổ chức các sự kiện như ngày hội khởi nghiệp, các cuộc thi khởi nghiệp, triển khai dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp và thu hút vốn đầu tư. Phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng sẽ chia sẻ thêm kinh nghiệm xây dựng chính sách hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại Nghệ An, xây dựng các chương trình hỗ trợ ươm tạo cho các cơ sở ươm tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp, hình thành không gian khởi nghiệp và chia sẻ kinh nghiệm hợp tác quốc tế.

Dịp này, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM gửi lời mời Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An tham dự Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia và Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023 (TECHFEST-WHISE 2023). Đây là sự kiện lớn nhất trong năm về lĩnh vực đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và khởi nghiệp của Thành phố. Trong đó, Triển lãm Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp với chủ đề “Phát huy tài nguyên đất nước – Nâng tầm Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam hội nhập quốc tế” diễn ra trong 2 ngày 24-25/11/2023 là điểm nhấn khi đồng thời có hàng loạt sự kiện nổi bật của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp TP. HCM.

Hoàng Kim (CESTI)

Xây dựng nền tảng và mô hình cho Sàn giao dịch công nghệ không khó, nhưng phát triển nó muốn mạnh và bền vững thì khi thiết kế cần phải có cách nhìn mới cũng như tư duy mở, để nó phù hợp với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và theo từng lĩnh vực khác nhau. Bên cạnh đó, thị trường khoa học công nghệ lại thay đổi không ngừng, nhu cầu rất đa dạng nên đội ngũ vận hành, quản lý phải đủ tâm, đủ tầm và có trình độ cao... cái mà chúng tôi đặc biệt quan tâm là có được sự đồng hành và cùng tham gia ở khối doanh nghiệp vào hoạt động của Sàn giao dịch công nghệ theo mô hình hợp tác công tư, với tiêu chí phục vụ nhu cầu người dân cũng như đặt sự phát triển của xã hội lên hàng đầu thì thật sự rất tuyệt vời", đó là nhận định và kỳ vọng của Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM - TS. Nguyễn Việt Dũng.

Giải pháp được kỳ vọng nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong việc theo dõi, đánh giá hiện trạng của việc lấy ý kiến văn bản liên đơn vị. Đồng thời, nâng cao sự hiệu quả, minh bạch và trách nhiệm trong việc soạn thảo, lấy ý kiến, tổng hợp và hoàn thiện văn bản dự thảo.

Ngày 31/10/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức sự kiện Kết nối sáng tạo kỳ 2 tháng 10 với chủ đề “Nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp Blockchain trong công tác quản lý nhà nước”. Chương trình thuộc chuỗi các sự kiện kết nối hợp tác giữa khu vực nghiên cứu với khu vực công (Inno-Coffee) nhằm kết nối chia sẻ khó khăn trong khu vực công và tạo điều kiện các doanh nghiệp, startup đưa ra những sáng kiến giải quyết vấn đề đóng góp cho sự phát triển của Thành phố.

Tại sự kiện, đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM đã trình bày bài toán đặt hàng “Nghiên cứu ứng dụng giải pháp Blockchain trong xây dựng nền tảng tổng hợp, thu thập và quản lý góp ý văn bản”.

Cụ thể, Thành phố có nhu cầu rất lớn trong hoạt động tổng hợp, thu thập và quản lý lấy ý kiến văn bản, đó là việc lấy ý kiến từ các cơ quan nhà nước (về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, lấy ý kiến về kết quả thi đua khen thưởng…), lấy ý kiến người dân - doanh nghiệp. Do chưa có nền tảng phục vụ tổng hợp, thu thập, quản lý lấy ý kiến văn bản nên việc thực hiện chủ yếu là bằng văn bản, email hoặc cổng thông tin điện tử. Vì thế, việc tổng hợp, tiếp thu các ý kiến đòi hỏi nhiều thời gian và nỗ lực của người thực hiện, có khả năng dẫn tới thất lạc văn bản trong quá trình gửi - nhận và khó quản lý trong việc lưu trữ, tra cứu thông tin trong tương lai, có thể thiếu tính minh bạch thông tin, thời gian xử lý kéo dài, phức tạp.

Hiện nay, ngày càng nhiều quốc gia trên thế giới triển khai dự án Blockchain trong hoạt động quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển chính phủ điện tử, mang đến nhiều lợi ích trong việc quản lý dữ liệu và phân tích thông tin. Đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM nêu nhu cầu cần có một phần mềm hỗ trợ tổng hợp, thu thập, quản lý lấy ý kiến văn bản, hoạt động trên đa nền tảng, đa thiết bị và ứng dụng công nghệ Blockchain. Yêu cầu chi tiết là toàn bộ thông tin đã được ghi nhận vào các khối thì không ai có thể thay đổi hay làm giả mạo, đơn vị lấy ý kiến góp ý có thể dễ dàng tra cứu tình trạng đóng góp ý kiến một cách minh bạch, nhanh chóng và tin cậy. Qua đó, phần mềm quản lý quá trình lấy ý kiến góp ý văn bản dự thảo thông qua ứng dụng cấp phát, quản lý và xác minh chứng nhận số trên nền tảng Blockchain, góp phần nâng cao hiệu quả của quy trình lấy ý kiến, tổng hợp và hoàn thiện văn bản dự thảo, giúp giảm thiểu công sức trong quá trình ghi nhận, tổng hợp ý kiến góp ý và tăng độ chính xác khi xác minh thông tin lấy ý kiến của mỗi văn bản.

Cũng tại sự kiện, ông Trần Huyền Dinh (Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam) đã báo cáo tham luận “Ứng dụng giải pháp Blockchain trong xây dựng nền tảng tổng hợp, thu thập và quản lý góp ý văn bản”. Tiếp đó, ông Đỗ Văn Long (Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain) trình bày nội dung “Ứng dụng công nghệ Blockchain trong định danh số và quản lý nhà nước”. Các báo cáo viên đã cùng chia sẻ tình hình ứng dụng blockchain vào quản lý công của thế giới, kinh nghiệm triển khai những dự án tiêu biểu ở Việt Nam, đồng thời đưa ra một số khuyến nghị.

Thông qua việc công bố thông tin đặt hàng “Nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp Blockchain trong công tác quản lý nhà nước”, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Sở Thông tin và Truyền thông mong muốn các nhà khoa học, chuyên gia và cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có thể đề xuất các giải pháp phù hợp với thời gian thực hiện, triển khai trong thời gian 6 tháng.

Hoàng Kim (CESTI)

Trong thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tự đánh mất nhãn hiệu, chưa biết cách sử dụng, quản lý nhãn hiệu sau đăng ký bảo hộ. Nhằm nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp về đăng ký bảo hộ, quản lý, khai thác, phát triển nhãn hiệu tại thị trường Việt Nam cũng như quốc tế. Qua đó, giúp doanh nghiệp sử dụng và sở hữu trí tuệ như một công cụ hỗ trợ phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh bền vững.

Ngày 27/10/2023, tại Hội trường Sài Gòn Innovation Hub, 273 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM đã diễn ra Hội thảo “Thực tiễn đăng ký bảo hộ và quản trị nhãn hiệu tại doanh nghiệp”. Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức nhằm chia sẻ kinh nghiệm thông qua câu chuyện của doanh nghiệp và những phân tích, ý kiến của chuyên gia đến cộng đồng với kỳ vọng nâng cao nhận thức và tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ và quản trị nhãn hiệu trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Khách mời của Hội thảo là 2 chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ: Ông Võ Hưng Sơn - Trưởng phòng Phòng Quản lý Khoa học và Công nghệ Cơ sở, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng; đại diện doanh nghiệp chia sẻ câu chuyện là bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles; đại diện Ban tổ chức có bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng hơn 100 đại biểu là đại diện của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tới từ Hội doanh nghiệp, Hội liên hiệp phụ nữ và các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM cùng tham dự.

Hơn 100 đại biểu cùng tham dự Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM chia sẻ, theo thống kê của Cục Sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu là một trong những đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ và có số lượng đơn đăng ký bảo hộ rất lớn. Tuy nhiên, so với mặt bằng chung về số lượng các doanh nghiệp trên địa bàn cả nước hiện nay thì con số này vẫn còn rất thấp.

“Trên thực tiễn năm 2022 chúng tôi nhận thấy, các doanh nghiệp cũng đã bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến vấn đề sở hữu trí tuệ, có nhiều doanh nghiệp cũng đã chú trọng đi đăng ký nhãn hiệu. Tuy nhiên, cũng còn nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng đến vấn đề này, phải chờ đến khi doanh nghiệp bán hàng được rồi mới đi đăng ký nhãn hiệu hay thậm chí có những doanh nghiệp tồn tại 5 năm, 10 năm nhưng vẫn chưa có đăng ký, phải cho đến khi xảy ra vấn đề về tranh chấp nhãn hiệu thì mới bắt đầu quan tâm, tìm hiểu hoặc cũng có doanh nghiệp đi đăng ký nhưng chỉ là đề phục vụ hoàn thiện hồ sơ ở các Sở ban ngành khác và đăng ký rồi, có rồi cũng bỏ tủ chứ không thật sự chú trọng đến việc sử dụng nhãn hiệu của mình làm sao để nó trở thành một công cụ hữu hiệu góp phần giữ ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hơn, bền vững hơn… và đó chính là câu chuyện về quản trị tài sản sở hữu trí tuệ. Do đó, thông qua Hội thảo này, chúng tôi mong muốn sẽ truyền một thông điệp tới quý doanh nghiệp và cộng đồng là hãy thật sự chú tâm tới tài sản sở hữu trí tuệ vì nó rất là quan trọng. Hiện nay, chúng tôi cũng đang tiếp tục triển khai kế hoạch nhằm thúc đẩy phát triển và hình thành nguồn nhân lực về quản trị tài sản sở hữu trí tuệ trên địa bàn TP.HCM và đây cũng là chương trình với kỳ vọng sẽ nâng cao nhận thức của doanh nghiệp trong câu chuyện này”, bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung bộc bạch.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu khai mạc Hội thảo

Cũng tại Hội thảo, ông Võ Hưng Sơn - Trưởng phòng Phòng Quản lý Khoa học và Công nghệ Cơ sở, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có phần giới thiệu những quy định về hướng dẫn thủ tục đăng ký cũng như các biện pháp bản vệ quyền sở hữu trí tuệ trong nước.

Theo ông Võ Hưng Sơn, hiện nay các doanh nghiệp đã dần nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng nhãn hiệu để phân biệt sản phẩm của mình với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh khác, nhưng không phải tất cả các chủ thể đều nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo hộ nhãn hiệu thông qua việc đăng ký nhãn hiệu và vẫn có những nhầm lẫn giữa nhãn hiệu và thương hiệu, nhãn hiệu và tên thương mại… điều này rất dễ phát sinh những xung đột quyền giữa tên thương mại, thương hiệu với nhãn hiệu được bảo hộ.

“Về nhãn hiệu đây là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Cũng có nhãn hiệu mang tính chất tập thể và đây là nhãn hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các thành viên, của các tổ chức là chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân không phải là thành viên của tổ chức đó. Bên cạnh đó còn có nhãn hiệu mang tính chất chứng nhận và đây là nhãn hiệu mà chủ sở hữu nhãn hiệu cho phép tổ chức, cá nhân sử dụng trên hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân đó để chứng nhận các đặc tính về xuất xứ, nguyên liệu, vật liệu, cách thức sản xuất hàng hóa, cách thức cung cấp dịch vụ, chất lượng, độ tin cậy, độ an toàn hoặc các đặc tính khác của hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu. Căn cứ vào đó nhãn hiệu sẽ được bảo hộ nếu đáp ứng thêm được các điều kiện như có dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, hình ba chiều hoặc sự kết hợp của các yếu tố nêu trên, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc hoặc dấu hiệu âm thanh thể hiện được dưới dạng đồ họa và đây cũng là một điểm mới của Luật Sở hữu trí tuệ 2023. Đồng thời, cũng phải có khả năng phân biệt hàng hóa, dịch vụ của chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của chủ thể khác”, ông Võ Hưng Sơn thông tin.

Ông Võ Hưng Sơn chia sẻ nhiều thông tin về nhãn hiệu và vấn đề sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu

Cũng theo ông Võ Hưng Sơn, doanh nghiệp khi có nhu cầu đăng ký nhãn hiệu cần chuẩn bị các tài liệu sau đây, trước khi nộp đơn: (1) Mẫu nhãn hiệu được in trên giấy, kích thước không quá 8cm x 8cm, số lượng 7 mẫu, trong đó 2 mẫu dán vào 2 tờ khai và 5 mẫu nộp theo đơn đăng ký; (2) Danh mục: sản phẩm/dịch vụ mang nhãn hiệu, ví dụ sản phẩm như quần, áo, giày, dép, dược phẩm, trái cây tươi ... hay dịch vụ như dịch vụ lưu trú (khách sạn), dịch vụ mua bán, dịch vụ nhà hàng ăn uống… Khi nộp đơn đăng ký phải có tờ khai đăng ký nhãn hiệu kèm theo danh mục hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu lấy từ website www.ipvietnam.gov.vn; Mẫu nhãn hiệu; Chứng từ nộp phí, lệ phí. Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên, với cùng 1 nhãn hiệu nếu có 2 đơn khác ngày ưu tiên cấp cho đơn có ngày ưu tiên sớm hơn còn cùng 1 nhãn hiệu, nếu có 2 đơn cùng ngày ưu tiên, các bên thỏa thuận nộp chung để cùng là đồng sở hữu hoặc bị từ chối.

“Một số dấu hiệu không được bảo hộ với danh nghĩa nhãn hiệu như dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với biểu tượng, cờ, huy hiệu, tên viết tắt, tên đầy đủ của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp của Việt Nam và tổ chức quốc tế; Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thật, biệt hiệu, bút danh, hình ảnh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Việt Nam, của nước ngoài; Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với dấu chứng nhận, dấu kiểm tra, dấu bảo hành của tổ chức quốc tế; Dấu hiệu làm hiểu sai lệch, gây nhầm lẫn hoặc có tính chất lừa dối người tiêu dùng về nguồn gốc xuất xứ, tính năng, công dụng, chất lượng, giá trị hoặc các đặc tính khác của hàng hoá, dịch vụ; Hình và hình học đơn giản, chữ số, chữ cái, chữ thuộc các ngôn ngữ không thông dụng…”, ông Võ Hưng Sơn chia sẻ.

Tại Hội thảo bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng đã giới thiệu, chia sẻ nhiều kinh nghiệm liên quan đến cách thức và những lưu ý trong đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế và quản trị nhãn hiệu tại thị trường quốc tế.

Cụ thể, đối với vấn đề đăng ký nhãn hiệu quốc tế thường được hiểu là khi tiến hành thủ tục đăng ký nhãn hiệu vượt ra khỏi phạm vi lãnh thổ quốc gia mà chủ đơn sinh sống. Xét tại lãnh thổ Việt Nam thì có 2 trường hợp: Người Việt Nam đăng ký ra bất kỳ 1 quốc gia nào trên thế giới; Bất kỳ 1 chủ thể quốc gia nào đó trên thế giới nộp đơn đăng ký vào Việt Nam.

Thủ tục đăng ký nhãn hiệu quốc tế có 2 cách: (1) Nộp trực tiếp, nộp hồ sơ vào từng cơ quan sở hữu trí tuệ của từng quốc gia; chịu sự điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ tại từng quốc gia đó và hiện thế giới có hơn 193 quốc gia. (2) Nộp đơn thông quan Wipo, nộp 1 đơn vào Wipo và chỉ định các quốc gia cần được bảo hộ; chịu sự điều chỉnh của 2 hệ thống Luật Sở hữu trí tuệ (riêng của từng quốc gia và chung của Wipo www.wipo.int gồm Nghị định thư Madrid và thỏa ước Madrid), hiện nay có 114 thành viên bao gồm các quốc gia và tổ chức.

Bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng chia sẻ tại Hội thảo

“Khi doanh nghiệp đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế và quản trị nhãn hiệu tại thị trường quốc tế tốt thì sẽ khuyến khích hoạt động đầu tư sáng tạo và định hướng nghiên cứu để tránh lãng phí, không những thế nó sẽ thúc đẩy được sự phát triển bền vững của doanh nghiệp… Do đó, doanh nghiệp cần tra cứu thông tin và đăng ký các đối tượng sở hữu trí tuệ trước khi đưa ra thị trường; Gốc rễ của năng lực cạnh tranh là chất lượng sản phẩm, dịch vụ và uy tín của doanh nghiệp; Bản chất của xây dựng các tài sản trí tuệ là hướng đến sự xác nhận của người tiêu dùng và đối tác; Nên kết hợp quyền sở hữu trí tuệ trong cùng một sản phẩm để tăng khả năng cạnh tranh; Cần bền bỉ và lâu dài trong quảng bá, truyền thông, xây dựng và phát triển thương hiệu và càng cũ càng có giá”, bà Nguyễn Thị Thanh Trúc nhận định.

Cũng tại Hội thảo bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles đã chia sẻ câu chuyện thực tế của doanh nghiệp về những khó khăn, về việc bảo hộ nhãn hiệu và quá trình giành lại nhãn hiệu cũng như quản trị tài sản trí tuệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

“Công ty cổ phần Viet Tiles, là nhà cung cấp gạch bông sản xuất bằng phương pháp truyền thống thủ công với những nguyên liệu xanh thân thiện với môi trường, sản phẩm được xuất khẩu trên 40 quốc gia. Tuy nhiên, công ty đã từng gặp khó khăn trong việc đăng ký nhãn hiệu và nguy cơ đánh mất nhãn hiệu”, bà Nguyễn Thị Hiền chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles chia sẻ tại Hội thảo

Theo bà Nguyễn Thị Hiền, cuối năm 2014 công ty của bà đã nộp đơn đăng ký để được bảo hộ nhãn hiệu, tuy nhiện Cục Sở hữu trí tuệ từ chối vì nhãn hiệu tương tự gây nhầm lẫn với 3 nhãn hiệu khác. Công ty cũng đã nộp đơn yêu cầu hủy văn bằng đối với các nhãn hiệu được xem là đối chứng nhưng tới nay vẫn chưa nhận được phản hồi vì phải chờ các đối chứng trên không tiếp tục đăng ký.

“Đây là kinh nghiệm xương máu của riêng bản thân mình cũng như của công ty. Nếu ngay từ những ngày đầu thành lập năm 2013 công ty thực sự quan tâm đến vấn đề bảo hộ thì đã không bị các đối thủ cạnh tranh chiếm mất quyền bằng việc mua tên miền với tên tương tự nhãn hiệu công ty là VIETTILES và VIETTILE. Hiện nay, để khắc phục một phần vấn đề này chúng tôi cũng đang hướng tới phát triển thương hiệu thị trường quốc tế như đăng ký thành công nhãn hiệu tại Malaysia, đang trong quá trình xem xét và chờ cấp đăng ký tại Cambodia và đang hoàn thiện đơn đăng ký tại Korea hay cũng đã đăng ký 6 kiểu dáng công nghiệp để bảo hộ tài sản trí tuệ cho doanh nghiệp dưới hình thức kiểu dáng công nghiệp của công ty. Cho nên thật sự cũng hy vọng các anh chị, doanh nghiệp phải quan tâm hơn không chỉ là chất lượng sản phẩm, dịch vụ và nội tại của doanh nghiệp mà còn là các quyền và nghĩa vụ của chúng ta nếu hiểu đủ, đúng và thực hiện nghiêm túc”, bà Nguyễn Thị Hiền ngậm ngùi nói.

Đại diện các doanh nghiệp đặt câu hỏi, trao đổi cùng các chuyên gia tại Hội thảo

Được biết, trong tháng 11 tới đây, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM sẽ phối hợp cùng với Cục Sở hữu trí tuệ tổ chức hội nghị tuyên truyền và tập huấn về những điểm mới của Luật Sở hữu trí tuệ vừa mới được ban hành trong năm nay. 

Nhật Linh (CESTI)

Để có được sự bứt phá này, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã đề xuất với UBND Thành phố mức chi cao hơn để dành riêng cho các đơn vị muốn trở thành trung tâm nghiên cứu mạnh, xuất sắc theo chuẩn quốc tế và trong tháng 11 tới đây sẽ trình Hội đồng Nhân dân Thành phố thông qua… Quy chế mới (Quy chế 35) theo Quyết định số 35/2023/QĐ-UBND ký ngày 21/8/2023 của Uỷ ban nhân dân Thành phố về ban hành Quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM đã được ban hành và đây cũng là sự kỳ vọng của Thành phố đối với lĩnh vực nghiên cứu khoa học vì nhiều quy định mới của Quy chế 35 khắc phục, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của Quy chế 48 cũ như về chi ngân sách, về tiền thù lao cho nhà khoa học, về tư vấn và đánh giá của Hội đồng, về yêu cầu đối với việc thực hiện nhiệm vụ…

Đó là chia sẻ của TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tại Hội nghị công bố và hướng dẫn triển khai thực hiện “Quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM” vừa được Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức vào chiều ngày 27/10/2023, tại Trung tâm Hội nghị 272 Võ Thị Sáu, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM nhằm phổ biến thông tin đồng thời hướng dẫn các tổ chức, cá nhân triển khai thực hiện Quy chế nêu trên.

Hội nghị đã thu hút được hơn 300 đại diện tới từ các trường, viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM cùng tham dự

Thông tin thêm tại Hội nghị, TS. Nguyễn Việt Dũng chia sẻ, trước đây TP.HCM có Quy chế 48 - cũng là Quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước Thành phố trên địa bàn TP.HCM nhưng sau hơn 5 năm thực hiện thì Quy chế này cũng đã phát sinh một số vấn đề bất cập. Do đó, trong thời gian vừa qua được sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân Thành phố, Sở Khoa học và Công nghệ đã lấy ý chuyên gia, các đơn vị liên quan để tham mưu cũng như triển khai đánh giá lại nhằm khắc phục những bất cập của Quy chế này. Trên tinh thần đó Quy chế mới - Quy chế 35 ra đời cùng với đó là một số thay đổi cơ bản, được kỳ vọng sẽ tạo bức phá cho lĩnh vực nghiên cứu khoa học công nghệ nói riêng cũng như hiện thực hóa quá trình thương mại hóa các đề tài nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ mới phục vụ cho cuộc sống nói chung thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM và cả nước.

Ngoài việc, phổ biến thông tin và hướng dẫn các tổ chức, cá nhân triển khai thực hiện Quy chế nêu trên thì Sở Khoa học và Công nghệ cũng sẽ hướng dẫn cơ chế tài chính mới theo Thông tư số 03/2023/TT-BTC quy định về việc lập dự toán, quản lý sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ (Thông tư 03) được Bộ Tài chính ký ban hành vào ngày 10/01/2023, thay thế cho Thông tư liên tịch số 55/2015/TT/BTC-BKHCN; Và Thông tư 02/2023/TT-BKHCN hướng dẫn một số nội dung chuyên môn phục vụ công tác xây dựng dự toán thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước được Bộ Khoa học và Công nghệ ký ban hành vào ngày 08/5/2023.

“Ủy ban nhân dân Thành phố ưu tiên các nghiên cứu giải quyết các vấn đề của địa phương, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đối với các công nghệ mang tính đột phá so với sản phẩm cùng loại trên thị trường cũng như sản phẩm có tiềm năng phát triển trong tương lai sẽ được xem xét hỗ trợ 100% kinh phí. Đối với nhà khoa học mức chi thù lao nghiên cứu cũng đã tăng rất nhiều so với trước và để đảm bảo tiến độ đề tài, tính chuyên nghiệp trong quá trình nghiên cứu thì phải thực hiện định kỳ báo cáo 3 tháng một lần thay vì 6 tháng như quy định cũ. Ngoài ra hiện nay, xu hướng của các nghiên cứu là hợp tác công tư, huy động nguồn lực xã hội tham gia, nhà nước chỉ đóng vai trò hỗ trợ một phần… Do đó, khi tham gia đề tài, nhà khoa học, nhóm nghiên cứu nếu có đối tác là doanh nghiệp đầu tư sẽ giúp tăng độ tin cậy của nghiên cứu với Hội đồng thẩm định và chắc chắn riêng cá nhân tôi tin rằng, nghiên cứu đó sẽ có khả năng ứng dụng tốt và tiềm năng thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu tốt hơn”, TS. Nguyễn Việt Dũng nhận định.

TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu khai mạc Hội nghị

Cũng tại Hội nghị, TS. Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có phần báo cáo tham luận thông tin về nội dung và hướng dẫn triển khai thực hiện “Quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM”, theo đó, Quyết định số 35/2023/QĐ-UBND ngày 21/8/2023 của Uỷ ban nhân dân Thành phố về ban hành Quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM (Quy chế 35) có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký, bao gồm 6 chương và 28 điều. Đây là Quyết định thay thế cho Quyết định số 48/2016/QĐ-UBND ngày 24/11/2016 về việc ban hành Quy chế quản lý nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ trên địa bàn TP.HCM và Quyết định số 42/2018/QĐ-UBND ngày 07/11/2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế quản lý nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ trên địa bàn TP.HCM ban hành kèm theo Quyết định 48/2016 ngày 24/11/2016 của Uỷ ban nhân dân Thành phố. Riêng các nhiệm vụ khoa học và công nghệ trên địa bàn TP.HCM đã được cấp có thẩm quyền duyệt nhiệm vụ trước ngày Quyết định số 35/2023/QĐ-UBND có hiệu lực thì tiếp tục áp dụng theo Quyết định số 48/2016/QĐ-UBND và Quyết định số 42/2018/QĐ-UBND cho đến khi kết thúc thời gian thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo hợp đồng đã được phê duyệt.

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Quy chế 35 quy định việc quản lý và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM cũng như áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân quản lý, thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

TS. Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM trình bày phần tham luận tại Hội nghị

Theo TS. Lê Thanh Minh, Quy chế 35 bao gồm 6 chương và 28 điều, tuy nhiên sẽ có một số nội dung cần lưu ý như sau: Yêu cầu đối với việc thực hiện nhiệm vụ; Hội đồng tư vấn khoa học và công nghệ; Tổ thẩm định kinh phí thực hiện nhiệm vụ; Tổ chức quản lý nhiệm vụ; Tổ chức thực hiện; Nguyên tắc cấp kinh phí thực hiện nhiệm vụ; Giao trực tiếp đơn vị sự nghiệp công lập khoa học và công nghệ của Thành phố thực hiện nhiệm vụ.

Cụ thể, yêu cầu đối với việc thực hiện nhiệm vụ theo Quy chế 35 thì nhiệm vụ chỉ có 01 chủ nhiệm nhiệm vụ. Trong đó, điều kiện đối với tổ chức đăng ký chủ trì đã bổ sung một số trường hợp tổ chức không đủ điều kiện tham gia tuyển chọn như có sai phạm dẫn đến bị đình chỉ thực hiện nhiệm vụ sẽ không được đăng ký tham gia tuyển chọn, giao trực tiếp trong thời gian 01 năm kể từ khi có quyết định đình chỉ của Sở Khoa học và Công nghệ hay như vi phạm các hành vi bị cấm theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ. Còn điều kiện đối với cá nhân đăng ký chủ nhiệm thì không quy định số lượng nhiệm vụ do cá nhân chủ trì và nếu cá nhân có vi phạm dẫn đến bị đình chỉ thực hiện nhiệm vụ do mình làm chủ nhiệm trong thời gian 03 năm kể từ khi có quyết định của Sở Khoa học và Công nghệ thì cũng không đủ điều kiện tham gia tuyển chọn.

Đối với Hội đồng tư vấn khoa học và công nghệ thì Quy chế 35 cũng nêu rõ Hội đồng gồm có 01 Chủ tịch, 01 Phó Chủ tịch (nếu cần), 02 thành viên là ủy viên phản biện, 01 ủy viên thư ký khoa học và các thành viên khác. Số lượng các thành viên trong Hội đồng từ 05 đến 09 thành viên. Các ủy viên phản biện của Hội đồng công tác tại các tổ chức khác nhau.

Đối với Tổ thẩm định kinh phí thực hiện nhiệm vụ đây được xem là một điểm mới so với Quy chế 48 cũ, cụ thể theo Quy chế 35 quy định Tổ thẩm định có từ 03 đến 05 thành viên và ít nhất phải có 01 thành viên có chuyên môn thuộc lĩnh vực tài chính. Nhiệm vụ của Tổ này là đánh giá sự phù hợp của dự toán kinh phí đối với các nội dung nghiên cứu của nhiệm vụ; đánh giá khả năng đối ứng vốn ngoài ngân sách nhà nước; kiến nghị tổng mức kinh phí thực hiện tỷ lệ sở hữu các kết quả nghiên cứu theo quy định; Phương án xử lý tài sản.

“Trước đây, theo Quy chế 48 trường hợp nhiệm vụ có thời gian thực hiện dưới 12 tháng hoặc kinh phí dưới 150 triệu đồng sẽ không cần thực hiện giám định, tuy nhiên Quy chế 35 sẽ có Tổ thẩm định kinh phí cho các nhiệm vụ. Riêng về nguyên tắc cấp kinh phí, quy định cấp tối đa đến 100% tổng kinh phí cho các nhiệm vụ thuộc danh mục nhiệm vụ theo thông báo của Sở Khoa học và Công nghệ hoặc nhiệm vụ được xét giao trực tiếp. Các nhiệm vụ khác được Hội đồng đánh giá đạt từ 80/100 điểm trở lên và có sản phẩm phục vụ cho khu vực công, cộng đồng người dân cũng như nhóm doanh nghiệp TP.HCM hay sản phẩm mang tính đột phá với sản phẩm cùng loại hiện có trên thị trường hoặc sản phẩm có tiềm năng phát triển trong tương lai”, TS. Lê Thanh Minh chia sẻ thêm.

Ông Trần Hữu Chương - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Kế hoạch tài chính, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM giới thiệu và hướng dẫn việc lập dự toán thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM

Theo ông Trần Hữu Chương - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Kế hoạch tài chính, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, các nhiệm vụ do Thành phố đặt hàng theo quy định và những dự án sản xuất thử nghiệm được hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước thì sẽ được cấp toàn bộ kinh phí.

“Những nhiệm vụ không thuộc quy định tại danh mục nêu trên thì được xem xét cấp một phần kinh phí thực hiện nhưng không quá 1 tỷ đồng đối với lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ, không quá 500 triệu đồng đối với lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, đối với trường hợp đặc biệt sẽ do Ủy ban nhân dân Thành phố quyết định. Về dự toán thuê chuyên gia dựa trên sự cần thiết, nội dung yêu cầu công việc thuê, kết quả của việc thuê, tiêu chí đánh giá kết quả thuê chuyên gia với mức từ 15-40 triệu đồng/tháng”, ông Trần Hữu Chương nói.

Cũng theo ông Trần Hữu Chương, một số điểm mới về kinh phí trong công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ như tăng mức chi cho Hội đồng, Tổ thẩm định thêm 30%-50% so với mức chi cũ quy định tại Thông tư 55 và bổ sung thêm nội dung chi thù lao, công tác phí của chuyên gia xử lý các vấn đề kỹ thuật hỗ trợ cho hoạt động của Hội đồng. Quy định mới cũng bổ sung thêm nội dung chi kiểm tra, đánh giá sau khi giao quyền sở hữu, quyền sử dụng kết quả nghiên cứu hoặc họp Hội đồng đánh giá trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

TS. Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng bà Nguyễn Thị Thu Sương - Quyền Trưởng phòng Phòng Quản lý khoa học và ông Trần Hữu Chương - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Kế hoạch tài chính chủ trì phần trao đổi, hỏi đáp tại Hội nghị

Các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các viện trường, trung tâm nghiên cứu, các tổ chức khoa học công nghệ và doanh nghiệp cùng trao đổi, đặt câu hỏi với tinh thần cởi mở, tích cực tại Hội nghị

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, trường viện, trung tâm nghiên cứu, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM cho rằng, các quy định mới hiện đã thuận lợi hơn cho các đơn vị và được kỳ vọng sẽ tạo động lực để đẩy mạnh hoạt động phát triển khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, còn tạo điều kiện để các Sở ban ngành, quận huyện đặt hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ nhằm giải quyết các vấn đề phát triển kinh tế, xã hội tại TP.HCM.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng đại diện các phòng chuyên môn thuộc Sở chụp hình lưu niệm với các chuyên gia, nhà khoa học tới từ các trường, viện, tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM

Nhật Linh (CESTI)

Tại lớp tập huấn, giảng viên sẽ giới thiệu Bộ chỉ số đánh giá quản lý chất lượng tổng thể cho chính quyền địa phương theo Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 (gồm 39 chỉ số đánh giá), và lộ trình áp dụng Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 tại chính quyền địa phương (dự kiến).

Thực hiện kế hoạch số 2103/KH-UBND ngày 19/5 năm 2023 của UBND TP.HCM về triển khai Đề án nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác cải cách hành chính ở các Sở - ngành, UBND các cấp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2022-2025, Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức 12 lớp tập huấn về Công cụ quản lý năng suất chất lượng 5S và Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 – Hướng dẫn áp dụng TCVN ISO 9001 tại chính quyền địa phương cho các cơ quan trên địa bàn Thành phố.

Đối tượng tập huấn là công chức thuộc Sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thành phố Thủ Đức và UBND phường, xã, thị trấn.

Mục tiêu tập huấn là giúp đội ngũ cán bộ, công chức hiểu cơ bản về khái niệm, lợi ích và các bước thực hiện công cụ 5S tại các cơ quan hành chính nhà nước. Đồng thời, hiểu cơ bản về Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020, vai trò và lợi ích khi áp dụng tại chính quyền địa phương, cũng như nắm bắt được sự khác biệt, điểm mới giữa Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 và TCVN ISO 9001:2015.

Trong năm 2023, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thường xuyên tổ chức hội thảo, hội nghị tuyên truyền phổ biến thông tin đến doanh nghiệp

Các nội dung tập huấn chú trọng tình hình áp dụng, duy trì hệ thống quản lý chất lượng và tính cần thiết trong việc áp dụng Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 tại chính quyền địa phương. Tại lớp tập huấn, giảng viên cũng sẽ giới thiệu Bộ chỉ số đánh giá quản lý chất lượng tổng thể cho chính quyền địa phương theo Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 (gồm 39 chỉ số đánh giá), và lộ trình áp dụng Tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 tại chính quyền địa phương (dự kiến).

Các lớp sẽ diễn ra từ ngày 7/11 đến 13/12/2023, tại Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng – 263 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM. Giảng viên đứng lớp là nhân sự thuộc Trung tâm Đào tạo Nghiệp vụ Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng.

Theo đó, UBND quận, huyện, thành phố Thủ Đức sẽ gửi danh sách đăng ký tham dự về Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. Thông tin chi tiết liên hệ: Chị Kim Ngọc (Phòng Quản lý Năng suất chất lượng, Điện thoại: 0934035484, Email: vtkngoc.skhcn@tphcm.gov.vn).

Hoàng Kim (CESTI)

Phát triển nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng chủ đạo và tất yếu của ngành nông nghiệp Thành phố, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, phục vụ phát triển đô thị theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, giá trị gia tăng, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh cao và thân thiện với môi trường.

Ngày 24/10/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Sự kiện Kết nối sáng tạo tháng 10 chủ đề “Ứng dụng công nghệ sinh học chọn tạo giống trong nông nghiệp (Trồng trọt, Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản)”. Sự kiện nhằm công bố thông tin rộng rãi đến cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, với mong muốn tìm kiếm các giải pháp ứng dụng trong việc chọn tạo giống phát triển ngành nông nghiệp Thành phố. Từ đó, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư nghiên cứu, sản xuất giống, nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ giống chất lượng cao, góp phần thực hiện thành công định hướng cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2020 - 2030.

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) cho biết, hiện nay Thành phố đang kỳ vọng nâng cao năng lực nghiên cứu công nghệ sinh học, cụ thể là chọn và lai tạo nguồn giống có chất lượng, nhằm cung cấp cho nhu cầu phát triển nông nghiệp đô thị - nông nghiệp công nghệ cao cho cả Thành phố cùng các tỉnh thành lân cận. Do đó, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM mong muốn nhận được các đề xuất, kiến nghị của nhà khoa học, chuyên gia cũng như các cơ quan – đơn vị để tiến hành đặt hàng nghiên cứu, triển khai các giải pháp, mô hình ứng dụng vào nông nghiệp trong thời gian tới.

Ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu khai mạc sự kiện

Từ những kinh nghiệm “xương máu” về quá trình nghiên cứu giống vật nuôi - cây trồng nhiều gian nan và thách thức, ông Đinh Minh Hiệp (Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP.HCM) gợi mở các đơn vị, tổ chức và doanh nghiệp cần có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhau. Điển hình là phân bổ vị trí nuôi trồng có dự phòng, để khi chẳng may có sự cố thì vẫn còn khả năng duy trì để tiếp tục lai tạo giống.

Ông Đinh Minh Hiệp (Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP.HCM) công bố các nội dung đặt hàng

Dịp này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đặt hàng nhiều nội dung, thời gian thực hiện từ nay đến năm 2030, bao gồm:

+ Chọn tạo và phát triển các giống cây trồng mới năng suất, chất lượng cao, có giá trị thương phẩm cao, chống chịu sâu bệnh và điều kiện bất lợi, cải tiến tính trạng các giống cây trồng như: cây rau, hoa lan, mai vàng, hoa nên, cây ăn quả và một số cây trồng khác có chất lượng cao và thích ứng với biên đổi khí hậu.

+ Ứng dụng công nghệ sinh học chọn lọc, tạo ra những giống nấm có năng suất, chất lượng cao đặc tính tốt, giá trị kinh tế và y sinh. Hoàn thiện quy trình tạo ra giống nấm gốc có giá trị.

+ Quản lý đàn heo giống bằng công nghệ thông tin (phần mềm thu thập và quản lý cơ sở dữ liệu); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật để tăng năng suất, chất lượng sản phấm.

+ Ứng dụng nhanh công nghệ chọn tạo giống tiên tiến của thế giới bằng phương pháp BLUP và GEN BLUP, xây dựng hệ thống đánh giá di truyền cho các trại giống heo thuần trên toàn địa bàn Thành phố. Từ đó, xây dựng hệ thống giống theo mô hình một tháp giống 4 cấp chung cho toàn Thành phố, bao gồm cả trang trại vệ tinh, nhằm đánh giá di truyền thông qua chỉ số EBV kết hợp ứng dụng công nghệ sinh học về gen trong chọn lọc để cải thiện nhanh chất lượng đàn giống heo của Thành phố, tổ chức liên kết trao đổi, khai thác nguồn gen tốt giữa các trại giống.

+ Ứng dụng kỹ thuật sinh học phân tử (công nghệ gen) để đánh giá tính trạng di truyền, chọn lọc cá thể có tính trạng tốt làm giống cụ kỵ, ông bà…

+ Triển khai quản lý giống bò sữa, bò thịt theo phương pháp cải thiện chất lượng đàn bò (Dairy/Beef Herd Improvement - DHI/BHI), nhằm thu thập dữ liệu cá thể giống, các yếu tố ảnh hưởng đến cải thiện chất lượng đàn bò sữa (dinh dưỡng, chuồng trại, chăm sóc nuôi dưỡng, thú y... ), năng suất, chất lượng sữa tại các trại chăn nuôi. Tăng cường loại thải các cá thể năng suất kém, giữ lại đàn cao sản phù hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm để tiếp tục nhân giống.

+ Đánh giá hiện trạng di truyền A1 - A2 của đàn bò sữa Thành phố để chọn đàn bò hạt nhân A2 chất lượng cao.

+ Tăng cường công tác quản lý giống bò sữa, bò thịt băng cơ sở dữ liệu như ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và phương pháp tiên tiến trong đánh giá tiềm năng di truyền, ước tính giá trị giông (EBV), giúp việc chọn lọc và nhân giống đạt hiệu quả cao.

+ Nghiên cứu làm chủ và phát triển công nghệ chọn tạo giống bố mẹ và kỹ thuật sản xuất giống đối với giống thủy sản chủ lực nước ngọt, nước mặn lợ (tôm sú, tôm thẻ, tôm càng xanh, cá, giống nhuyễn thể...) và cá cảnh.

+ Nghiên cứu sinh sản nhân tạo một số cá cảnh có giá trị kinh tế cao. Tiếp tục chọn lọc và phát triển các dòng cá bản địa; sử dụng kỹ thuật sinh học phân tử để đánh giá tính trạng di truyền các loài cá cảnh, tôm giống bố mẹ.

+ Nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa trong sản xuất nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản...) tại các quận, huyện còn diện tích đất sản xuất nông nghiệp tập trung trên 5 sản phẩm chủ lực (rau quả, hoa kiểng, heo, bò sữa, tôm) và 1 sản phẩm tiềm năng (cá cảnh) của ngành nông nghiệp Thành phố.

+ Nghiên cứu phát triển quy trình công nghệ tổng hợp và cơ giới hóa, tự động hóa quá trình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản... và thu hoạch, bảo quản, sơ chế, chế biến các loại sản phẩm nông nghiệp đảm bảo an toàn sinh học quy mô công nghiệp, trang trại

+ Ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ trí tuệ nhân tạo, công nghệ thủy canh, tưới nước tiết kiệm, hệ thống tưới tự động, hệ thống năng lượng mặt trời, cơ giới hóa, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật an toàn, giá thể, xử lý ra hoa, điều tiết tự động dinh dưỡng, ánh sáng, chăm sóc, thu hoạch, sử dụng vật liệu trong bao gói sản phẩm; nghiên cứu phát triển quy trình công nghệ thâm canh và quản lý cây trồng tổng hợp; quy trình công nghệ sản xuất cây trồng an toàn.

+ Tự động hóa quá trình chăn nuôi quy mô công nghiệp, trang trại quy mô lớn khép kín đảm bảo an toàn sinh học, thiết bị tự động hóa, hệ thống đệm lót sinh học, hệ thống năng lượng mặt trời, công nghệ thông tin,công nghệ dọn phân bằng robot, có sử dụng hệ thống chuồng kín, hệ thống điều hòa nhiệt độ, độ ẩm phù hợp, hệ thống phân phối và định lượng thức ăn tại chuồng, hệ thống thu gom xử lý chất thải chăn nuôi tiên tiến, hiện đại đảm bảo điều kiện vệ sinh không gây ô nhiễm môi trường...

+ Nghiên cứu phát triển quy trình công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ nano, công nghệ RAS, tự động hóa... trong nuôi thâm canh, nuôi siêu thâm canh, tạo ra vacxin thế hệ mới phòng ngừa một số bệnh trong nuôi trồng thủy sản, công nghệ xử lý môi trường trong nuôi trồng một số loài thủy sản chủ lực.

+ Tiếp nhận việc chuyển giao công nghệ tự động hóa, công nghệ cảm biến, công nghệ thông tin, công nghệ số và công nghệ hiện đại, tiên tiến khác từ nước ngoài phù hợp với điều kiện nông nghiệp tại Thành phố thông qua Sàn giao dịch công nghệ Thành phố. Hỗ trợ các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hiệu quả cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, nông dân hàng năm theo hình thức hợp tác công tư (nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, xây dựng quy trình, kỹ thuật, đào tạo, quảng bá...; doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, nông dân chủ động thực hiện).

+ Thiết lập hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu vùng sản xuất nông nghiệp an toàn; quản lý thông tin đất và sử dụng đất cho nông lâm nghiệp và thủy sản; giống cây trồng, phân bón; thông tin thị trường, xuất nhập khẩu hàng hóa nông lâm thủy sản; giống vật nuôi (gia súc, gia cầm, thủy sản), thức ăn chăn nuôi, thông tin chăn nuôi tại địa phương; dịch bệnh và diễn biên dịch bệnh; công nghệ cảm biến trong cảnh báo và kiểm soát ô nhiễm môi trường chăn nuôi, cơ sở giết mổ, công tác tiêm phòng dịch trong chăn nuôi và nuôi trông thủy sản; quản lý tàu cá và sổ nhật ký đánh cá; hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu quản lý thông tin sâu bệnh, dịch bệnh, công tác phòng bệnh cây trồng nông lâm nghiệp; hệ thông quản lý nông nghiệp thông minh; phần mêm cơ sở dữ liệu quản lý đào tạo nghề.

Hoàng Kim (CESTI)

Hệ thống GIS và viễn thám đã được chứng minh là có giá trị chiến lược cao trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch, xây dựng về nhiều mặt. Trong đó, giúp giảm nguồn lực vận hành, quản trị bằng việc tăng tính hiệu quả, hỗ trợ quá trình ra quyết định nhanh hơn thông qua cơ sở thông tin tốt hơn, dữ liệu trực quan trong quản lý tài nguyên.

Là địa phương đông dân nhất cả nước và có tốc độ đô thị hóa nhanh, TP.HCM đang phải đối mặt với nhiều thách thức, bất cập trong quản lý cơ sở hạ tầng, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch và xây dựng. Vì vậy, hệ thống thông tin địa lý (GIS) và viễn thám ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định các chính sách, định hướng chiến lược của một khu vực. Có thể nói đó là những công cụ không thể thiếu đối với một đô thị thông minh nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát sự phát triển đô thị, kinh tế, xã hội.

(Ảnh minhh họa)

Hiện nay, nhiều đơn vị quản lý nhà nước trên địa bàn TP.HCM như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng đã từng bước ứng dụng công nghệ GIS, viễn thám xây dựng các mô hình, dữ liệu, nghiệp vụ, công nghệ, hệ thống thông tin chuyên ngành, mang lại hiệu quả trong công tác quản lý. Từ thực tiễn cho thấy, lĩnh vực đất đai, quy hoạch và xây dựng có sự quan hệ mật thiết với nhau, đòi hỏi sự kết nối và chia sẻ thông tin liên tục dữ liệu, nghiệp vụ giữa các Sở ngành và UBND các quận, huyện. Tuy nhiên, do các hệ thống quản lý chuyên ngành và cơ sở dữ liệu chưa có sự liên thông, tích hợp, chia sẻ thông tin một cách đồng bộ, thống nhất nên còn gây không ít khó khăn cho công tác phối hợp giữa các bên. Vì vậy, Trung tâm Ứng dụng Hệ thống Thông tin Địa lý TPHCM (HCMGIS) đã chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Xây dựng kiến trúc tổng thể, chi tiết hệ thống GIS, viễn thám về quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng” nhằm tạo sự liên thông, đồng bộ, thống nhất các dữ liệu, ứng dụng quản lý đất đai, quy hoạch, xây dựng, tạo thuận lợi cho việc quản lý đô thị ở các Sở ngành, quận huyện, phục vụ xây dựng đô thị thông minh và chuyển đổi số quản lý chuyên ngành.

Mô hình khái quát về kiến trúc tổng thể GIS và viễn thám ngành quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng

Theo ThS. Phạm Đức Thịnh (chủ nhiệm nhiệm vụ), nhóm thực hiện không chỉ tiến hành nghiên cứu, phân tích, đánh giá các tiêu chuẩn và công nghệ mở quốc tế, chính phủ điện tử và các Bộ ngành liên quan về GIS và viễn thám để từ đó lựa chọn các tiêu chuẩn cũng như công nghệ tối ưu nhất; mà còn rà soát hiện trạng tại các quận huyện cũng như các Sở ngành liên quan để áp dụng xây dựng kiến trúc tổng thể, chi tiết hệ thống GIS, viễn thám về quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng.

Kiến trúc ứng dụng của hệ thống GIS và viễn thám trong quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng được chia làm 7 tầng khác nhau: Kênh truy cập, Cổng thông tin điện tử, Ứng dụng, Dịch vụ dùng chung, Dữ liệu, Hạ tầng, Nền tảng liên quan.

Mô hình tổng quát kiến trúc ứng dụng

Công nghệ GIS và viễn thám đã được chứng minh là chìa khóa cho Cơ sở hạ tầng không gian (SDI) để xây dựng đô thị thông minh. Ví dụ, ứng dụng GIS và viễn thám có thể cảnh báo được biến động công trình xây dựng, ngập lụt, lún, theo quy hoạch được sử dụng trong các cơ quan quản lý, hoặc sử dụng dữ liệu GIS để tham chiếu cho các ứng dụng viễn thám. Ngoài việc tăng cường các chức năng xử lý ảnh viễn thám ở các giai đoạn khác nhau, dữ liệu GIS cung cấp một môi trường linh hoạt để nhập, phân tích, quản lý và hiển thị dữ liệu số từ các nguồn khác nhau cần thiết cho các ứng dụng viễn thám. Nhiều dự án cần kết hợp GIS với viễn thám để lưu trữ, tổ chức và hiển thị ảnh chụp từ không gian và mặt đất, ảnh vệ tinh từ đó thực hiện các bài toán phân tích và xử lý theo chuyên môn nghiệp vụ từng phòng ban. Các chức năng xử lý ảnh trong việc tích hợp GIS và viễn thám bao gồm: tiền xử lý, phân tích, khai thác, đánh giá kết quả. Do đó, trong mô hình chi tiết kiến trúc nghiệp vụ, mối quan hệ tương tác giữa các nghiệp vụ trong hệ thống thông tin quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng như sau:

Mô hình quan hệ giữa các chi tiết kiến trúc nghiệp vụ

Dựa trên yêu cầu của kiến trúc nghiệp vụ, các thành phần ứng dụng được đề xuất cho hệ thống GIS, viễn thám về quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng được phân thành 3 nhóm ứng dụng gồm: nhóm các ứng dụng nghiệp vụ (quản lý văn bản quy phạm pháp luật; quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quản lý giá đất; quản lý thống kê, kiểm kê đất đai; quản lý thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo; quản lý thông tin thuế; quản lý công trình xây dựng; quản lý cơ sở dữ liệu GIS, viễn thám…), nhóm các ứng dụng báo cáo thống kê, nhóm các ứng dụng hỗ trợ (theo dõi và đánh giá đối với quản lý và sử dụng đất đai; quản trị dữ liệu; cảnh báo, hỗ trợ ngăn chặn; quản lý người dùng; quản lý chữ ký số; hỗ trợ kiểm soát chất lượng và xác định khối lượng, giá trị sản phẩm cơ sở dữ liệu quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng…)

ThS. Phạm Đức Thịnh cho biết, kiến trúc chi tiết hệ thống ứng dụng GIS và viễn thám được thiết kế dựa trên khái niệm TOGAF, tuân thủ mô hình tăng trưởng chính phủ số và tham khảo các kiến trúc chính phủ điện tử hoặc do các Bộ ngành liên quan ban hành.

Kiến trúc bao gồm: kiến trúc nghiệp vụ, kiến trúc ứng dụng, kiến trúc dữ liệu, kiến trúc công nghệ, kiến trúc an toàn thông tin. Kiến trúc nêu ra được điểm mạnh tích hợp GIS và Viễn thám vào ứng dụng, thể hiện xu hướng triển khai kiến trúc trên các nền tảng như điện toán đám mây (cloud), ứng dụng trí tuệ nhân tạo (GeoAI) vào công tác xử lý, phân tích dữ liệu. Hệ thống GIS và viễn thám được triển khai trên nền tảng dịch vụ web tuân thủ theo các tiêu chuẩn an ninh an toàn thông tin và các tiêu chuẩn xây dựng hệ thống. Từng đối tượng người dùng sẽ có thể kết nối với hệ thống thông qua các loại kết nối khác nhau tùy vào vị trí và quyền hạn truy cập. Các cơ quan, đơn vị liên quan đến vận hành, liên thông dữ liệu, cập nhật và khai thác dữ liệu đất đai, quy hoạch và xây dựng trên địa bàn Thành phố có thể ứng dụng và áp dụng mô hình kiến trúc này để tham khảo và triển khai cho đơn vị. 

Kiến trúc hệ thống dựa trên đám mây cần thiết cho hệ thống GIS và Viễn thám

Về kế hoạch chuyển đổi áp dụng kiến trúc tổng thể, ThS. Phạm Đức Thịnh chia sẻ, lộ trình triển khai kiến trúc cho hệ thống GIS và viễn thám có thể chia làm 4 giai đoạn (6-12 tháng/giai đoạn) tương ứng với những thay đổi về nghiệp vụ, công nghệ.

Ở giai đoạn 1, cần xây dựng các chính sách về quản lý hệ thống GIS và viễn thám, chuẩn hóa, thống nhất các quy trình nghiệp vụ liên quan đến các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng. Kết hợp xây dựng các thành phần của hệ thống GIS và viễn thám, chuyển đổi từ mô hình quản lý dữ liệu phân tán sang mô hình quản lý dữ liệu thống nhất tập trung, thiết lập mô hình an ninh - an toàn. Ở giai đoạn 2, tiến hành sửa đổi, bổ sung các chính sách về quản lý hệ thống GIS và viễn thám, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu về đất đai, quy hoạch và xây dựng, bổ sung, nâng cấp các quy trình nghiệp vụ quản lý đất đai. Trong giai đoạn này, thử nghiệm các ứng dụng quản lý nghiệp vụ thông minh và hoạt động báo cáo hỗ trợ ra quyết định, nâng cấp các thành phần của hệ thống để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng dữ liệu khi vận hành. Có thể nghiên cứu, đề xuất phương án tạo nguồn thu từ các dịch vụ liên quan đến hệ thống. Ở giai đoạn 3, tiếp tục sửa đổi, bổ sung các chính sách về quản lý hệ thống GIS và viễn thám, hoàn thiện cơ sở dữ liệu và các quy trình nghiệp vụ quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng. Đơn vị chủ trì có thể triển khai các ứng dụng quản lý nghiệp vụ thông minh và hoạt động báo cáo hỗ trợ ra quyết định, chủ động thực hiện chia sẻ dữ liệu hệ thống GIS và viễn thám với các ngành, lĩnh vực có liên quan, triển khai phương án tạo nguồn thu từ các dịch vụ liên quan đến hệ thống GIS và viễn thám về đất đai, quy hoạch và xây dựng. Ở giai đoạn 4, đảm bảo hệ thống GIS và viễn thám về đất đai, quy hoạch và xây dựng được duy trì, nâng cấp theo hướng phục vụ người dân.

Như vậy, nhóm thực hiện đã hoàn thiện kiến trúc tổng thể, chi tiết hệ thống GIS, viễn thám về quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng, làm tài về mặt kỹ thuật phục vụ cho việc xây dựng các nhiệm vụ thành phần trong Đề án ứng dụng công nghệ GIS, viễn thám trong công tác quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng trên địa bàn TP.HCM. Không chỉ hỗ trợ các cơ quan, đơn vị lựa chọn giải pháp kỹ thuật, phương án thực hiện nhằm tiết kiệm nguồn lực và chi phí thực hiện, hệ thống còn là minh chứng cho khả năng liên thông quản lý giữa ba lĩnh vực quản lý đất đai, quy hoạch và xây dựng, và xa hơn nữa là mở rộng việc ứng dụng GIS, viễn thám trong các đơn vị, ngành có tính liên thông về nghiệp vụ, dữ liệu và xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung.