Kết quả nhiệm vụ khoa học - công nghệ vừa được nhóm y bác sĩ, nhà khoa học TP.HCM hoàn thiện đã giúp có thêm một kỹ thuật y khoa tiến tiến chuyên khoa sâu phục vụ chăm sóc sức khỏe người dân, mà cụ thể là nâng cao chất lượng sống của phụ nữ Việt Nam.

Có thể khẳng định rằng, sự phát triển mạnh mẽ và hiệu quả của chuyên ngành hỗ trợ sinh sản trong những thập kỷ gần đây đã góp phần to lớn mang đến những em bé khỏe mạnh cho những cặp gia đình hiếm muộn, đặc biệt là do nguyên nhân giảm dự trữ buồng trứng. Điều này đã thực hiện được ước mơ làm mẹ ở những phụ nữ mà khả năng sinh sản đã trong mức giới hạn thấp. Và không dừng lại ở mức điều trị hiếm muộn, chuyên ngành này còn có thể giúp bảo tồn chức năng sinh sản để người phụ nữ có thể thực hiện thiên chức của mình khi mà điều kiện hiện tại chưa cho phép. Ngày nay, có nhiều biện pháp bảo tồn chức năng sinh sản khác nhau tùy vào đối tượng được thực hiện (trữ trứng, trữ phôi hoặc trữ mô buồng trứng).

Trong đó, trữ mô buồng trứng là một biện pháp bảo tồn sinh sản mà bệnh nhân có thể trữ nguồn giao tử ngay ở thời điểm mong muốn, không kéo dài thời gian điều trị bệnh lý và là biện pháp duy nhất bảo tồn sinh sản cho những trường hợp trước tuổi dậy thì. Ý tưởng bảo tồn sinh sản bằng kỹ thuật trữ rã mô buồng trứng trên thế giới bắt đầu từ năm 1996, đến nay đã có nhiều bước tiến đáng kể, và hiện đã có hơn 180 em bé ra đời bằng phương pháp này.

(ảnh minh họa)

Tại Việt Nam, chương trình thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) bắt đầu từ năm 1997, đến nay có đến 53 trung tâm TTTON ra đời. Về vấn đề bảo tồn sinh sản, chúng ta đã có thể thực hiện tốt trữ giao tử và phôi. Tại Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM), thì tỷ lệ sống sau rã của phôi và giao tử đạt hơn 95%. Tuy nhiên, các phương cách này có những hạn chế không thể thay thế phương pháp bảo tồn sinh sản bằng kỹ thuật trữ - rã mô buồng trứng ở các bệnh nhân có chỉ định. Năm 2016, tại Bệnh viện Từ Dũ đã tiến hành một thực nghiệm trữ - rã mô buồng trứng người, tuy nhiên chỉ dừng ở mức xác định các nang sống chết sau rã bằng phương pháp nhuộm đơn giản không đặc hiệu, chưa có giá trị cao trong đánh giá thực sự hiệu quả chương trình hay nói một cách khác là chưa thấy được “sự sống thật sự” của mô buồng trứng người sau rã. Và cho đến nay, tại Việt Nam vẫn chưa có nghiên cứu xác định phương pháp trữ - rã mô buồng trứng nào hiệu quả với mục đích thiết lập quy trình chuẩn ứng dụng cho thực tế lâm sàng, mở rộng cơ hội bảo tồn sinh sản cho nhóm bệnh nhân có nhu cầu mà hiện nay khả năng sinh sản của họ hầu như bị mất đi hoàn toàn sau điều trị.

Từ đó, TS.BS. Lê Thị Minh Châu và các cộng sự y bác sỹ, nhà khoa học tại Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM) đã triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu bảo quản mô buồng trứng người Việt Nam bằng phương pháp đông lạnh".

TS.BS. Lê Thị Minh Châu - Trưởng Khoa hiếm muộn Bệnh viện Từ Dũ cho biết: với mong muốn tạo ra thêm cơ hội cũng như chọn lựa điều trị có giá trị cho bệnh nhân, nhóm nghiên cứu tiến hành thực nghiệm trữ  lạnh - rã đông mô buồng trứng người bằng các phương pháp đông lạnh, sau đó cấy ghép mô buồng trứng này lên chuột để khảo sát hiệu quả  của các phương pháp này thông qua đánh giá tỷ lệ nang phát triển, hoạt động sống và chức năng của mô trữ sau ghép.

"Đây là một giai đoạn bắt buộc trước khi tiến hành cấy ghép trên người, thực hiện chương trình bảo tồn sinh sản bằng phương thức trữ mô buồng trứng", nhóm triển khai nhiệm vụ thông tin.

TS.BS. Lê Thị Minh Châu - Trưởng Khoa Hiếm muộn Bệnh viện Từ Dũ báo cáo kết quả triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ

Theo lời TS.BS. Lê Thị Minh Châu, trữ mô buồng trứng là một trong những giải pháp cần thiết để bảo tồn chức năng sinh sản cũng như nội tiết của phụ nữ, mà đôi khi giải pháp này là duy nhất trong một số trường hợp cụ thể như là đối với trẻ em gái bị ung thư, hoặc những bệnh nhân không đủ thời gian, không phù hợp trải qua quá trình thụ tinh ống nghiệm, trữ trứng hay trữ phôi.

Đông lạnh mô buồng trứng là phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản được chỉ định đối với phụ nữ không thể kích thích buồng trứng, trữ phôi. Trữ mô buồng trứng còn thực hiện được trên thiếu niên và bé gái chưa dậy thì. Ưu điểm đặc biệt của trữ mô buồng trứng là không cần kích thích buồng trứng, không kéo dài thời gian điều trị bệnh lý.

Nhóm triển khai nhiệm vụ đã tiến hành thu nhận mô buồng trứng, xử lý mẫu mô tươi, trữ lạnh mô buồng trứng theo quy trình công nghệ đông lạnh chậm và quy trình công nghệ thủy tinh hóa. Sau đó, rã đông các mẫu mô đã đông lạnh, ghép các mảnh mô lên chuột, thu nhận các mảnh mô sau ghép để đánh giá.

Báo cáo kết quả trước hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ do Sở KH&CN TP.HCM tổ chức, TS.BS. Lê Thị Minh Châu cho biết, dù cho trữ lạnh mô buồng trứng với kỹ thuật nào thì số lượng nang noãn, sự sống và chức năng tế bào đều giảm so với mô tươi và đặc biệt giảm ở mô có ghép nhiều hơn mô chỉ thực hiện trữ - rã mà không ghép.

(Ảnh minh họa)

Về mặt mô học, các nang noãn còn lại sau cấy ghép chủ yếu là nhóm nang nguyên thủy, đa số đều toàn vẹn, loại nang bị ảnh hưởng nhất là nang sơ cấp. Nguồn nang noãn nguyên thủy chính là nguồn dự trữ buồng trứng của bệnh nhân. Như vậy, sau trữ - rã - ghép, dự trữ buồng trứng bệnh nhân có giảm nhưng vẫn còn để có thể duy trì hoạt động nội tiết và sinh sản. Cả hai kỹ thuật đông lạnh chậm và thủy tinh hóa đều cho kết quả khả quan sau trữ - rã - ghép. Tuy nhiên, kỹ thuật đông lạnh chậm có một số kết quả tốt hơn kỹ thuật thủy tinh hóa.

Từ thành công của nghiên cứu, nhóm các nhà khoa học tại Bệnh viện Từ Dũ kiến nghị ứng dụng kỹ thuật trữ mô đông lạnh chậm vào thực hành lâm sàng, đồng thời đề xuất nhà nước và các cơ quan hữu quan tiếp tục hỗ trợ nhóm thực hiện nghiên cứu tìm tòi, phát triển tiếp kỹ thuật trữ mô đông lạnh nhanh do một số tính ưu việt của kỹ thuật này, xem khả năng thay thế kỹ thuật trữ mô đông lạnh chậm trong tương lai. Ngoài ra, cũng có thể thực hiện nghiên cứu ghép mô buồng trứng trên người để xác định hiệu quả kỹ thuật.

Là một phần của nhiệm vụ khoa học - công nghệ vừa được Sở KH&CN TP.HCM nghiệm thu và thông qua trong quý III/2023, TS.BS. Lê Thị Minh Châu và các cộng sự đã thiết lập một quy trình trữ -  rã mô buồng trứng có hiệu quả đã được kiểm tra bằng nghiên cứu của đề tài; và quy trình này cũng đã được thông qua bởi hội đồng khoa học Bệnh viện Từ Dũ.

Kết quả nhiệm vụ mở ra hướng tiếp cận mới cho chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản tại TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung

Nhận định về hiệu quả khoa học - công nghệ của nghiên cứu này, đại diện Bệnh viện Từ Dũ cho biết, kết quả của nhiệm vụ về cơ bản đã thiết lập quy trình trữ - rã mô buồng trứng để có thể ứng dụng thực tế trên lâm sàng. Xác định được phương thức và phác đồ trữ - rã hiệu quả trong điều kiện kỹ thuật, con người, cơ sở vật chất tại Việt Nam.

"Đây là bước bắt buộc thực hiện trước khi triển khai chương trình bảo tồn sinh sản thực sự với mô buồng trứng người. Là cơ sở tiến hành ghép mô buồng trứng cho bước tiếp theo phục hồi sức khỏe nội tiết và có thể là khả năng sinh sản, niềm hạnh phúc thiêng liêng của người phụ nữ", TS.BS. Lê Thị Minh Châu nhấn mạnh.

Ngoài ra, cũng theo lời đại diện nhóm nghiên cứu, kết quả của nhiệm vụ là bước quan trọng, thiết yếu phát triển hơn nữa chương trình bảo tồn sinh sản, mở rộng cơ hội và sự chọn lựa cho bệnh nhân, đặc biệt cho những tình huống đây là giải pháp duy nhất cho việc bảo tồn khả năng sinh sản; đồng thời phát triển chương trình bảo tồn sinh sản với trữ - rã mô buồng trứng chưa có  tại Việt Nam, qua đó giúp ngành y nói chung và ngành sản khoa trong nước bắt kịp xu hướng thế giới trong chủ đề sức khỏe sinh sản.

Về hiệu quả kinh tế - xã hội, TS.BS. Lê Thị Minh Châu khẳng định, nhiệm vụ hoàn thiện giúp có thêm một kỹ thuật y khoa tiến tiến chuyên khoa sâu phục vụ chăm sóc sức khỏe người dân.

Living Lab Trường Thọ sẽ hỗ trợ ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề của khu đô thị, hỗ trợ định hướng chiến lược nghiên cứu và phát triển các dự án giải quyết vấn đề của đô thị thông minh, kêu gọi sự hợp tác nghiên cứu (kết hợp 4P), gắn liền với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở tại TP.HCM nói chung và thành phố Thủ Đức nói riêng.

Là địa phương năng động, có tốc độ đô thị hóa cao nên TP.HCM đồng thời phát sinh nhiều vấn đề, thách thức như ô nhiễm môi trường, ngập nước, ùn tắc giao thông và nhu cầu an sinh xã hội lớn… Để giải quyết những vấn đề mang tính thách thức này, thực tế đòi hỏi sự tồn tại của một môi trường mà tại đó người dân, chính quyền và các bên liên quan có thể trực tiếp đưa ra các ý tưởng sáng tạo, và sau đó thử nghiệm, đánh giá ý tưởng đó bởi chính họ. Hay nói cụ thể hơn, chính quyền và người dân sẽ cùng tương tác, điều chỉnh hành vi để cùng hướng đến một mục tiêu phát triển khu vực có môi trường sống tốt, mức độ an sinh xã hội cao.

Được biết, nhiều thành phố trên thế giới đã xây dựng và phát triển các Living Lab nhằm thực thi các ý tưởng giải quyết vấn đề của đô thị. Không gian Living Lab mang đến cơ hội cho chính quyền, doanh nghiệp, và người dân có cơ hội tham gia thử nghiệm và triển khai các ý tưởng mang lại cuộc sống chất lượng hơn cho chính cư dân đô thị.

Đối với khu đô thị Trường Thọ (thành phố Thủ Đức, TP.HCM), mục tiêu phát triển Living Lab tại Trường Thọ không chỉ để thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ, tạo kết nối liên ngành 4P (Public - Khu vực công, Institute Partner - Khối các tổ chức nghiên cứu, đại học, Private - Khối tư nhân, People - Cộng đồng dân cư), mà còn hướng đến tạo điều kiện cho việc đồng sáng tạo và thương mại hóa các ý tưởng mới nhằm giải quyết các vấn đề sẵn có của quá trình đô thị hóa (đưa ra được ý kiến thống nhất để tích hợp vào các giải pháp, các sản phẩm, dịch vụ trong môi trường thực tế), hướng tới chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững. Ngoài ra, việc hình thành Living Lab tại Trường Thọ cũng phù hợp với yêu cầu phát triển của thành phố Thủ Đức vì gắn liền với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở, góp phần thúc đẩy thành phố Thủ Đức trở thành trung tâm kinh tế tri thức, khoa học công nghệ, tài chính quan trọng của TP.HCM và cả nước.

Trịnh Tú Anh - chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học - công nghệ “Nghiên cứu, đề xuất xây dựng mô hình Living Lab cho Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông Thành phố” cho biết, Living Lab Trường Thọ là mắt xích quan trọng trong chiến lược phát triển khu đô thị tương tác cao phía Đông của TP.HCM và cả thành phố Thủ Đức, có thể kêu gọi sự hợp tác nghiên cứu và thu hút khu vực công, các công ty/tập đoàn tư nhân và viện/trường nghiên cứu tại khu đô thị tương tác cao khu vực phía Đông cùng tham gia xây dựng, triển khai và duy trì hoạt động. Người dân sinh sống tại khu đô thị Trường Thọ là đối tượng được hưởng lợi trực tiếp từ các giải pháp mới được thử nghiệm và triển khai thông qua hoạt động của các Living Lab.

Quy trình xây dựng Living Lab được đề xuất cho khu đô thị sáng tạo Trường Thọ

Báo cáo trước hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học - công nghệ do Sở KH&CN TP.HCM tổ chức hồi quý 3/2023 vừa qua, TS. Trịnh Tú Anh khẳng định rằng: Living Lab nên được xem là nền tảng nghiên cứu tích hợp để cùng nhau nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển, tạo ra các sản phẩm/dịch vụ/hệ thống thực để giải quyết triệt để từng vấn đề của quá trình đô thị hóa bằng ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo tại từng địa phương/khu vực cụ thể. Nền tảng tích hợp này phải được hiểu là một khu vực vật lý cụ thể hoặc thực tế ảo, hoặc không gian tương tác, trong đó các bên liên quan hình thành mối quan hệ đối tác ba bên giữa khu vực công - khu vực tư nhân - các đối tác khác, chính là đại diện của các cơ quan nhà nước, trường đại học/viện nghiên cứu, doanh nghiệp, người sử dụng và các đối tác liên quan khác. Dù các bước xây dựng Living Lab có thể được cập nhật thay đổi, nhưng việc dựa trên hợp tác 4P (Public - Private - People - Partnership) là không đổi.

"Điều tiên quyết để các Living Lab trên thế giới hoạt động thành công chính là sự hợp tác hiệu quả của 4P, không chỉ vậy, những đối tác tham gia quá trình phát triển Living Lab cũng có những lợi ích nhất định", TS. Trịnh Tú Anh nhấn mạnh.

Là một mô hình mới có nhiều ưu việt so với các mô hình quản trị dự án truyền thống, mô hình Living Lab giải quyết các vấn đề phức tạp mà hiện tại chưa có thể khắc phục như ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường. Thêm vào đó, mô hình Living Lab thu hút nhà nghiên cứu, chuyên gia, trường/viện, tập đoàn, công nghệ cùng tham gia trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở. kết quả nghiên của đề tài giúp hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và cơ sở vật chất cho chiến lược chuyển đổi số và đô thị thông minh; tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho các nghiên cứu khoa học và công nghệ, các giải pháp công nghệ mới được thử nghiệm trong môi trường thực tế. Điều này giúp cho các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, công ty công nghệ có động lực phát triển, rút ngắn thời gian và chi phí nghiên cứu, tăng tính ứng dụng và khả thi của kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ để giải quyết những vấn đề thực; giúp mở rộng gắn kết liên ngành, tạo điều kiện cho việc đồng sáng tạo và thương mại hóa các ý tưởng mới. Phát triển mạng lưới giao thông kết nối đô thị, liên khu vực, liên vùng, tiếp cận dịch vụ và hạ tầng nhằm thúc đẩy tăng trưởng theo hướng hòa nhập, đảm bảo phân phối tốt hơn các lợi ích của tăng trưởng kinh tế.

Thông qua quá trình so sánh khả giải quyết vấn đề theo phạm vi sâu và rộng của các mô hình Living Lab, nhóm chuyên gia tại Viện Đổi mới sáng tạo (Trường Đại học Kinh tế TP.HCM - UEH) đề xuất mô hình Hồi sinh đô thị (OUR living lab_Urban on revitalization) với các hợp phần dự án thử nghiệm là Đo lường cảm xúc của người dân trước các thiết kế đô thị, và Quản lý giao thông thông minh là lựa chọn phù hợp cho Living Lab Trường Thọ.

Nhóm nghiên cứu cũng cho rằng, mô hình Hồi sinh đô thị không chỉ cung cấp được nhiều giải pháp cho các vấn đề thực tại ở khu đô thị Trường Thọ, mà còn đáp ứng được các mục tiêu phát triển bền vững mà Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng đang hướng tới. Bên cạnh đó, cách tiếp cận của mô hình là Enabler-driven cũng phù hợp bối cảnh phát triển dự án, khi mà cơ quan chính quyền là thành phần dẫn dắt các thay đổi và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Cơ cấu tổ chức của Living Lab Trường Thọ được đề xuất, trong đó Living Lab là đơn vị thuộc sự quản lý của UBND thành phố Thủ Đức

Các chuyên gia tại Viện Đổi mới sáng tạo (Trường Đại học Kinh tế TP.HCM - UEH) đồng thời kiến nghị những chiến lược, chiến dịch, kịch bản ngắn hạn hoặc dài hạn áp dụng ở Living Lab Trường Thọ cần tuân theo các mục tiêu phát triển bền vững (SDG) và phương pháp “Chiến lược phát triển thành phố” (CDS). Ngoài ra, để đảm gia tăng khả năng thành công của dự án, nhóm thực hiện nhiệm vụ cũng kiến nghị chính quyền khu đô thị Trường Thọ cần phát huy vai trò dẫn dắt của mình, dưới sự hỗ trợ của chính quyền thành phố Thủ Đức và chính quyền TP.HCM. Trong đó, Ban quản lý dự án Living Lab Trường Thọ sẽ cùng các bên liên quan đánh giá tình trạng của dự án, rà soát các vấn đề tồn đọng và nguyên nhân, để kịp thời gỡ rối những cơ chế chính sách, gia tăng niềm tin cho các đối tác, đặc biệt là người dân.

Về mặt kết nối và phát triển các Living Lab và các trung tâm đổi mới sáng tạo theo chiến lược phát triển khu đô thị tương tác cao phía Đông, Living Lab Trường Thọ sẽ hỗ trợ các nghiên cứu, dự án, sản phẩm ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề của khu đô thị như: suy thoái tài nguyên đất do quá trình công nghiệp hóa, ô nhiễm môi trường, triều cường và ngập lụt, chất lượng sống của cư dân đô thị. Ngoài ra, Living Lab Trường Thọ còn hỗ trợ định hướng chiến lược để Trung tâm công nghệ cao có thể nghiên cứu và phát triển các dự án, sản phẩm, dịch vụ giải quyết các vấn đề của đô thị thông minh được thử nghiệm và ứng dụng tại đây như công nghệ thực tế ảo, công nghệ GIS… Đồng thời, Living Lab Trường Thọ có thể kêu gọi sự hợp tác nghiên cứu và thu hút khu vực công, các công ty/tập đoàn tư nhân và viện/trường nghiên cứu (sự kết hợp 4P) dựa trên mô hình cơ cấu tổ chức đã đề xuất tại khu đô thị tương tác cao khu vực phía Đông để cùng tham gia xây dựng, triển khai và duy trì hoạt động.

Dựa theo các bước trong quy trình mà nhóm nghiên cứu đã đề xuất cho việc xây dựng Living Lab Trường Thọ, quy trình Living Lab cần ứng dụng các công nghệ để thử nghiệm các kịch bản phương án khác nhau trong Living Lab. Đồng thời cụ thể hóa quy trình xây dựng tổ chức thực hiện Living Lab thành hướng dẫn cụ thể (guideline). Kế hoạch xây dựng nền tảng kết nối các đối tác trong mạng lưới living lab, kế hoạch phân bổ nguồn lực, mô hình tài chính đều là các bước quan trọng cần được chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo của dự án. Bên cạnh đó, quá trình tổ chức dự án sẽ rất cần sức mạnh của sự cam kết, cụ thể là cam kết từ các nhà tài trợ. Sự cam kết lỏng lẻo hoặc bất nhất từ một trong các nhà tài trợ cũng sẽ làm chậm tiến độ dự án hoặc khiến dự án không hiệu quả. Vì vậy, hoạt động giám sát dự án và minh bạch tài chính, nhóm nghiên cứu kiến nghị nên được giao cho đại diện các nhà tài trợ. Quá trình triển khai dự án chắc chắn sẽ có sự phụ thuộc hoặc tương tác với các dự án khác, đôi khi là dự án cạnh tranh sự phân bổ nguồn lực công, đôi khi là dự án hỗ trợ cùng đạt mục tiêu phát triển. Vì vậy, các bên liên quan và đơn vị quản lý vận hành dự án phải theo sát các cơ chế chính sách và tiến độ các dự án đang được triển khai trên địa bàn. Từ đó, dự án sẽ có hướng giải quyết kịp thời và phù hợp nhất.

Ngoài ra, tầm quan trọng của việc kết nối các bên liên quan đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng và phát triển Living Lab. Do đó, nhóm nghiên cứu chủ động đề xuất Living Lab muốn kết nối thành công cần dựa trên nền tảng các đơn vị cùng trao đổi, thảo luận mở, xác định tầm nhìn, các bên đều cùng được hưởng lợi dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo mở (Open Innovation). Đơn vị tổ chức phải xây dựng nền tảng kết nối giữa người dân, đơn vị nghiên cứu, khu vực công, khu vực tư nhân. Đơn vị tổ chức phải tìm các đối tượng phù hợp để cùng tham gia dự án. Đơn vị tổ chức có trách nhiệm tổ chức các sự kiện để thúc đẩy sự giao tiếp giữa các bên liên quan xoay quanh vấn đề - ý tưởng, xác định một địa điểm cố định để các đối tác gặp gỡ, tổ chức sự kiện cho dự án. Thêm vào đó, hoạt động truyền thông cần được triển khai cùng đồng hành và xuyên suốt trong quá trình hoạt động của Living Lab để nâng cao nhận thức cho các bên liên quan.

Về nguồn tài chính cho việc xây dựng và vận hành Living Lab, trong giai đoạn mới đi vào thử nghiệm và vận hành, Living Lab Trường Thọ có thể xem xét đến mô hình tài chính nhận hỗ trợ phần lớn từ tài trợ từ tổ chức chính phủ và nhà nước như: nguồn vốn đẩu tư công theo Luật đầu tư công cho các dự án nhóm C với mức vốn hỗ trợ 40 tỷ đồng; tìm kiếm, kết nối và đề xuất đề án hỗ trợ từ nguồn kinh phí của thành phố liên quan đến các dự án thử nghiệm triển khai như giải quyết các vấn đề về tài nguyên môi trường và quản lý đô thị.

Dựa trên tham khảo từ các dự án công tư thực tế tại Việt Nam gần đây, tỷ lệ góp vốn của Living Lab đề xuất là khoảng 55% vốn từ ngân sách nhà nước và thành phố; 45% là từ huy động tài trợ khu vực tư (15%), doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận (15%), người dân (15%). Tuy nhiên, tùy từng dự án mà tỷ lệ phân bố này có sự điều chỉnh, thay đổi về mức phân bổ cho phù hợp.

Đề xuất tỷ lệ góp vốn dự kiến giữa các bên trong dự án Living Lab

Giống mạng lưới Living Lab tại châu Âu thường xuyên thực hiện tổng kết kinh nghiệm, thì Living Lab Trường Thọ về cơ bản đóng vai trò là một trong những dự án tiên phong về Living Lab tại Việt Nam cũng cần phải có các bước nghiên cứu để đúc kết kinh nghiệm, đóng góp kiến thức cho các dự án Living Lab sau này dù cùng hay khác lĩnh vực. Từ những kinh nghiệm đã học được từ giai đoạn đầu, các Living Lab sẽ liên tục cập nhật và chỉnh sửa lại những bước phía trước để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả của dự án. Ngoài ra hoạt động này cũng sẽ khiến cho khả năng thành công của các Living Lab sau này càng ngày càng tăng khi học hỏi được rất nhiều, từ thành công lẫn thất bại của các dự án trước đó. Những kinh nghiệm này cũng sẽ được lập thành những báo cáo, hướng dẫn chi tiết rõ ràng bởi các trường Đại học và Viện nghiên cứu.

Nhận định về hiệu quả kinh tế - xã hội của nhiệm vụ, TS. Trịnh Tú Anh khẳng định, mô hình Living Lab tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho các nghiên cứu khoa học và công  nghệ, các giải pháp công nghệ mới được thử nghiệm trong môi trường thực tế. Điều này giúp các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, công ty công nghệ có động lực phát triển, rút ngắn thời gian và chi phí nghiên cứu, tăng tính ứng dụng và khả thi của kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ để giải quyết những vấn đề thực; đồng thời mô hình Living Lab giúp mở rộng gắn kết liên ngành, tạo điều kiện cho việc đồng sáng tạo và thương mại hóa các ý tưởng mới, cũng như phát triển mạng lưới giao thông kết nối đô thị, liên khu vực, liên vùng, tiếp cận dịch vụ và hạ tầng nhằm thúc đẩy tăng trưởng theo hướng hòa nhập, đảm bảo phân phối tốt hơn các lợi ích của tăng trưởng kinh tế. Ngoài việc, Living Lab cũng thu hút doanh nghiệp công nghệ, tập đoàn, đội ngũ các nhà nghiên cứu đến làm việc, sinh sống tại khu đô thị Trường Thọ và thành phố Thủ Đức trong tương lai.

Tựu trung, Living Lab Trường Thọ là một nền tảng nghiên cứu tích hợp để cùng nhau nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển, tạo ra các sản phẩm/dịch vụ/hệ thống thực để giải quyết triệt để từng vấn đề của quá trình đô thị hóa bằng ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hay nói cách khác, nếu được triển khai trong thời gian tới thì chắc chắn rằng Living Lab Trường Thọ sẽ trở thành hình mẫu, qua đó dẫn dắt các Living Lab khác và trung tâm đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa tổ chức Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao trong chẩn đoán rối loạn đại tiện ở trẻ em sau phẫu thuật bệnh Hirschsprung và dị dạng hậu môn trực tràng”. Đây là nhiệm vụ do Bệnh viện Nhi Đồng 2 chủ trì thực hiện.

TS.BS. Trần Quốc Việt (chủ nhiệm nhiệm vụ) cho biết nhóm thực hiện đã sàng lọc và thu nhận 190 trường hợp bệnh nhi sau phẫu thuật bệnh vô hạch đại tràng bẩm sinh (Hirschsprung), 100 trường hợp bệnh nhi dị dạng hậu môn trực tràng và 290 trường hợp tham chiếu.

TS.BS. Trần Quốc Việt (Bệnh viện Nhi đồng 2) báo cáo kết quả triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ

Sau đó, tiến hành xét nghiệm thăm dò chức năng hậu môn trực tràng (đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao) cho 95 trường hợp bệnh nhi sau phẫu thuật bệnh Hirschsprung, 50 trường hợp bệnh nhi dị dạng hậu môn trực tràng và 145 trường hợp tham chiếu.

Báo cáo trước hội đồng tư vấn nghiệm thu, đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ cho biết: việc ứng dụng kỹ thuật đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao có thể giúp các nhà lâm sàng có phương tiện khách quan hơn để đánh giá chức năng hậu môn trực tràng và “cá thể hóa các thương tổn” cho từng bệnh nhân nhằm lý giải rõ hơn nguyên nhân các triệu chứng lâm sàng, hướng dẫn phương pháp điều trị thích hợp, hướng dẫn phương pháp xử trí thích hợp hơn ở những bệnh nhi rối loạn đại tiện nặng sau phẫu thuật hoặc dị dạng hậu môn trực tràng, ứng dụng để xử trí và theo dõi điều trị các bệnh nhi bị rối loạn đại tiện nặng và kéo dài. Điển hình là đưa ra phương pháp điều trị quản lý ruột thích hợp về mặt chức năng nhằm giúp bệnh nhi cải thiện triệu chứng.

Cũng theo lời đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ, đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao là kỹ thuật mới lần đầu tiên ứng dụng trong nhi khoa tại TP.HCM, giúp thu thập dữ liệu khách quan về áp lực cơ vòng hậu môn (giảm hoặc tăng), khả năng chứa đựng và cảm giác của trực tràng (tăng hoặc giảm sức đàn), và các vấn đề chức năng liên quan của đại tiện (loạn hiệp đồng) ở những bệnh nhân rối loạn đại tiện, đặc biệt sau phẫu thuật Hirschsprung. Các tín hiệu kháng lực của cơ thắt hậu môn theo nhiều chiều hình học khác nhau ở bệnh nhi được thu nhận và thể hiện rõ nét bằng hình ảnh đồ họa trên máy tính.

Đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao là kỹ thuật mới và được các y bác sỹ tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) chủ động ứng dụng vào thăm khám, chẩn đoán cho bệnh nhi

Được biết, tỷ lệ trẻ rối loạn đại tiện sau phẫu thuật vùng hậu môn trực tràng, chẳng hạn như sau phẫu thuật bệnh Hirschsprung hoặc dị dạng hậu môn trực tràng, có thể từ 10 hoặc thậm chí lên đến 90% tùy theo báo cáo trong y văn.

Rối loại đại tiện gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của trẻ và cả gia đình. Do đó, việc ứng dụng phương pháp đo áp lực hậu môn trực tràng độ phân giải cao, là giải pháp hỗ trợ chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị hợp lý cho các trường hợp rối loạn đại tiện nặng, góp phần tăng cường chăm sóc bệnh nhi tốt hơn.

TS.BS. Trần Quốc Việt cho biết thêm rằng, sự đại tiện (defecation) là quá trình sinh lý phức tạp; bao gồm việc tạo ra đủ lực đẩy trong khoang bụng và lòng trực tràng, cùng với sự giảm trương lực của cơ mu trực tràng (puborectalis), cơ thắt hậu môn trong, cơ thắt hậu môn ngoài (internal and external sphincters). Mục đích nhằm tống phân từ bóng trực tràng qua ống hậu môn và thải ra ngoài. Bình thường ở trẻ lớn và người lớn, quá trình này có sự tham gia của ý thức, giúp tự chủ ngăn cản sự đại tiện cho đến lúc thích hợp. Khi xảy ra các bất thường của quá trình này gây ra sự mất kiểm soát đại tiện, gọi là rối loạn đại tiện “defecation disorders”. Thường gặp nhất là hai triệu chứng tiêu bón (constipation) và són phân (fecal soiling/ incontinence). Ở trẻ em, tiêu bón và són phân là hai triệu chứng rối loạn đại tiện thường gặp nhất. Các triệu chứng này có tác động nhiều lên bệnh nhi (có thể dẫn đến đau bụng mạn tính, viêm ruột tái diễn, hoặc són phân kéo dài khiến trẻ phải mang tã liên tục). Một số trường hợp nặng, không những gây ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của trẻ và cả gia đình, mà còn là gánh nặng trên hệ thống chăm sóc sức khỏe y tế. Tỷ lệ lưu hành của các tình trạng rối loạn đại tiện này rất khác nhau giữa các dân số nghiên cứu được báo cáo. Những khác biệt lớn về tỷ lệ lưu hành này có thể được giải thích một phần bởi sự khác biệt về đặc điểm  chủng tộc, chế độ ăn uống, đặc điểm của người trả lời như tuổi, giới tính và chỉ số khối cơ thể của các dân số được nghiên cứu. Đặc biệt, phương pháp và tiêu chuẩn chẩn đoán cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ lưu hành. Hơn nữa, mức độ mà trẻ em hoặc cha mẹ của chúng nhận ra sự tồn tại của vấn đề rối loạn đại tiện có thể ảnh hưởng đến hành vi tìm kiếm trợ giúp sự thăm khám của bác sĩ. Và do đó, có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ có triệu chứng rối loạn đại tiện được báo cáo trong y văn.

"Do đó, nghiên cứu được Bệnh viện Nhi đồng 2 thực hiện là hoàn toàn phù hợp, mang tính thực tiễn cao", TS.BS. Trần Quốc Việt nhấn mạnh.

Cũng theo lời TS.BS. Trần Quốc Việt, thì rối loạn đại tiện đặc biệt là hai triệu chứng tiêu bón và són phân khá phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là nhóm bệnh nhân sau phẫu thuật vùng hậu môn trực tràng thì tỷ lệ này khá cao - dao động từ 20% cho tới thậm chí là 70% đến 80% trẻ.

"Quan trọng nhất, tuy không ảnh hưởng tới tính mạng bệnh nhân nhưng mà sẽ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Những bệnh nhân mà bị vấn đề này thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới việc học hành, mối quan hệ xã hội và gia đình phải tốn rất là nhiều thời gian, kinh tế để chăm sóc cho bệnh nhân", TS.BS. Trần Quốc Việt chia sẻ, "Hiện tại ở Việt Nam, theo chúng tôi được biết thì chưa có cái đơn vị hoặc trung tâm nào chuyên về kỹ thuật này để cho trẻ em - nói thật ra là nhóm bệnh nhân này tương đối bơ vơ và không có nơi nào để theo cũng như là hướng dẫn điều trị như thế nào để cải thiện cải chất lượng cuộc sống của bệnh nhân".

Bệnh viện Nhi đồng 2 hoàn thiện một số tài liệu tuyên truyền và tập huấn liên quan đến chẩn đoán, thăm khám chứng rối loạn đại tiện ở trẻ em

Trên thực tế, sau khi đề tài này được nghiệm thu thì chúng ta sẽ thấy một hướng đi mới tại Việt Nam, qua đó giúp một số lượng lớn bệnh nhân được chẩn đoán và thăm khám có hiệu quả, đơn cử như tại Bệnh viện Nhi đồng 2 ghi nhận hằng năm mổ phải vài trăm ca bệnh về hậu môn trực tràng, số lượng bệnh tại phòng khám vài ngàn ca mỗi ngày.

"Khi ứng dụng triển khai kỹ thuật này là một bước đệm để chúng ta mở rộng và triển khai cho các đơn vị bạn, các tuyến trước", đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ tại Bệnh viện Nhi đồng 2 khẳng định, "Kỹ thuật này không khó và chúng ta cũng dễ dàng để huấn luyện cũng như chuyển giao từng bước một. Khi chuyển giao như vậy, vô hình chung sẽ làm tăng chất lượng chẩn đoán và điều trị của ngành y tế nói chung và của chuyên ngành y khoa nói riêng".

Đại diện cơ quan chủ trì triển khai nhiệm vụ, BS.CK2 Trịnh Hữu Tùng - Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 khẳng định: kết quả của nhiệm vụ giúp đưa ra phương pháp chẩn đoán mới cho tình trạng rối loạn đại tiện, són phân và táo bón ở trẻ em; và kết quả nghiên cứu hoàn toàn có thể triển khai tại các bệnh viện nhi, không chỉ trên địa bàn TP.HCM mà còn ở các tỉnh thành trong khu vực.

BS.CK2 Trịnh Hữu Tùng - Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM khẳng định kết quả của nhiệm vụ khoa học - công nghệ vừa được nghiệm thu sẽ được ứng dụng rộng rãi không chỉ tại TP.HCM mà còn tại các địa phương khác trong khu vực theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Y tế

"Với những nguồn lực cũng như là phân công của Bộ Y tế, thì Bệnh viện Nhi Đồng 2 được giao chỉ đạo tuyến cho các tỉnh miền Đông Nam Bộ, miền Trung và Tây Nguyên. Đây là một phương pháp mới có thể áp dụng cho tất cả các bệnh nhân Rối loạn đại tiện sau khi mổ Hirschsprung hoặc dị dạng hậu môn trực tràng", Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 Trịnh Hữu Tùng thông tin thêm.

Có thể khẳng định rằng, kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ do nhóm các nhà khoa học, bác sỹ đang công tác tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) thực hiện đã mở ra hướng tiếp cận mới, khoa học và thực tiễn, cho việc chẩn đoán, chữa trị và chăm sóc nhóm bệnh nhân mắc chứng rối loạn đại tiện sau phẫu thuật bệnh Hirschsprung và dị dạng hậu môn trực tràng, và đặc biệt các rối loạn chức này cũng rất thường gặp ở trẻ em.

Ngày 9/11/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An ký Bản ghi nhớ hợp tác nhằm đẩy mạnh hoạt động liên kết, trao đổi kinh nghiệm trong hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ khoa học và công nghệ, thúc đẩy kết nối cung cầu công nghệ, hỗ trợ hình thành mạng lưới hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Phát biểu tại buổi ký kết, ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, đề xuất hai bên cần chú trọng xây dựng những nội dung hợp tác cụ thể, tiến hành thường xuyên. Điển hình như tăng cường hoạt động hỗ trợ chuyển giao đổi mới công nghệ, kết nối vào Sàn Giao dịch công nghệ TP.HCM nhằm mục đích kết nối nhu cầu công nghệ từ doanh nghiệp, hợp tác xã… ở Nghệ An đến các trường viện, doanh nghiệp khởi nghiệp ở TP.HCM để giải quyết bài toán công nghệ. Bên cạnh đó, hai bên cũng có thể tiến đến thành lập bộ phận tiếp nhận chuyển giao công nghệ mới – như các mô hình đổi mới sáng tạo từ các công ty khởi nghiệp hoặc kết quả nghiên cứu từ trường viện, sẵn sàng triển khai cho tổ chức, cá nhân có nhu cầu phù hợp.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An ký Bản ghi nhớ hợp tác

Định kỳ hằng năm, hai bên sẽ luân phiên tổ chức sơ kết, đánh giá việc triển khai thực hiện các nội dung hợp tác.

Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An thống nhất phối hợp thực hiện một số nội dung như:

+ Chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phối hợp tổ chức hội nghị, hội thảo, triển khai các hoạt động kết nối, huấn luyện cho cộng đồng khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

+ Phối hợp triển khai dịch vụ Sàn Giao dịch công nghệ, liên kết dữ liệu của Sàn giao dịch công nghệ giữa TP.HCM với tỉnh Nghệ An; phối hợp tổ chức các sự kiện xúc tiến chuyển giao công nghệ theo các hình thức trực tiếp và trực tuyến; phối hợp tổ chức các sự kiện kết nối cung cầu công nghệ góp phần phát triển thị trường khoa học và công nghệ của 2 địa phương.

+ Thúc đẩy các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực nghiên cứu chuyển giao các ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ.

Hoàng Kim (CESTI)

Ngày 07/11/2023, Công đoàn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Sở, Hội Cựu Chiến binh Sở và Trung tâm Hiến máu nhân đạo TP.HCM tổ chức Ngày hội Hiến máu nhân đạo năm 2023 tại Hội trường Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM - 244 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu. Quận 3.

Hiến máu tình nguyện là một trong những hoạt động được Công đoàn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức thường niên, hướng đến tinh thần tương thân tương ái, khơi gợi nghĩa cử cao đẹp đầy tính nhân văn, thể hiện sự yêu thương và trách nhiệm của công chức, viên chức, người lao động trong Sở đối với cộng đồng. Hoạt động này ngày càng thu hút sự quan tâm của đông đảo công đoàn viên.

Gần 100 công chức, viên chức và người lao động thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã cùng người thân tham gia hưởng ứng và sẻ chia giọt máu đào tại Ngày hội Hiến máu nhân đạo năm 2023.

Ở Ngày hội năm nay, nhiều gương mặt “mới toanh” đang công tác tại các phòng ban, đơn vị đã mạnh dạn tham gia hiến máu. Không chỉ tham gia hiến máu, các công đoàn viên còn vận động nhiều người thân trong gia đình cùng tham gia hiến máu, cùng chung tay trao niềm hi vọng cho những người bệnh.

Nếu như năm 2022 chỉ có 62 người tham gia và số máu hiến tặng là 84 đơn vị máu, thì năm 2023 có gần 100 người tham gia và thu được 117,4 đơn vị máu.

Ngày hội chỉ diễn ra trong quy mô tương đối nhỏ, nhưng tinh thần chung sức và phát triển nghĩa cử cao đẹp sẽ lan tỏa nhiều thông điệp tốt đẹp về hiến máu tình nguyện, kết nối những tấm lòng nhân ái. Đó chính là hành trình mang theo tình yêu thương con người, góp phần làm cho cuộc sống thêm ý nghĩa.

Hoàng Kim (CESTI)

Mô hình ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất giống cá rồng giúp mang lại hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho đơn vị sản xuất lên 15%. Mô hình đang được áp dụng tại một hộ nuôi cá cảnh trên địa bàn quận 7, TP.HCM.

Ngày 04/11/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ "Xây dựng mô hình sản xuất giống cá rồng (Scleropages formosus) kiểu hình kim long tại Thành phố Hồ Chí Minh". Nhiệm vụ do Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao chủ trì thực hiện, thuộc Chương trình Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ KH&CN về nông nghiệp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 – 2025.

Theo ThS. Nguyễn Thị Kim Liên (chủ nhiệm nhiệm vụ), hiện nay, tại TP.HCM, các đối tượng sản xuất kinh doanh cá cảnh rất đa dạng trong đó cá rồng là đối tượng có giá trị kinh tế cao. Cá rồng tượng trưng cho sự may mắn, phát tài lộc và đem lại hạnh phúc. Do đó cá rồng trở thành con vật được nuôi không chỉ làm cảnh trong nhà mà còn được xem là biểu tượng phong thủy cho gia chủ. Nhu cầu về cá rồng ngày càng tăng trên thế giới và cả trong nước. Tuy nhiên, việc sản xuất giống cá này còn hạn chế do khó khăn về vấn đề nguồn cá bố mẹ, giá thành cao, tuổi thành thục kéo dài cần phải đầu tư cả về vốn và cơ sở vật chất nuôi vỗ đủ lớn. Đặc biệt trong giai đoạn sinh sản, sau khi trứng được thụ tinh cá đực ngậm tất cả trứng vào miệng, quá trình này kéo dài khoảng 50 – 60 ngày. Trong suốt giai đoạn này cá đực hầu như không ăn, chỉ tập trung ấp trứng và bảo vệ đàn cá con làm kéo dài chu kỳ sinh sản.

ThS. Nguyễn Thị Kim Liên trình bày các kết quả của nhiệm vụ 

Thực tế tại cơ sở của ông Nguyễn Xuân Khoa (phường Phú Mỹ, quận 7, TP.HCM), quá trình sản xuất giống cá rồng chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, chưa có quy trình ổn định, tỷ lệ ấp trứng và ương nuôi cá con tỷ lệ sống còn thấp, cá thường bị bệnh trong quá trình nuôi. Do vậy, ông Nguyễn Xuân Khoa mong muốn được tiếp nhận các quy trình sinh sản cũng như ấp trứng và ương nuôi cá con phù hợp với điều kiện thực tiễn sản xuất của mình nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và quảng bá kết quả đến cho người dân khi có nhu cầu.

ThS. Nguyễn Thị Kim Liên cho biết, với nhiệm vụ này, nhóm nghiên cứu tập trung vào các mục tiêu xây dựng phương pháp ấp trứng cá rồng kiểu hình kim long để tăng tỷ lệ ấp trứng và tỷ lệ sống trong ương cá con giai đoạn cá tiêu hết noãn hoàng đến cá 3 tháng tuổi lên 15 - 20% so với phương pháp cũ đang sử dụng tại hộ dân (tỷ lệ ấp trứng, tỷ lệ sống 50 - 60%); xây dựng được kỹ thuật lên màu quá bối nhằm nâng cao giá trị thương phẩm của cá rồng kiểu hình kim long. Qua đó đã hoàn thiện và chuyển giao quy trình sinh sản nhân tạo cá rồng (Scleropages formosus) kiểu hình kim long; hoàn thiện và chuyển giao quy trình ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi.

Một số hình ảnh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ

Đối với nội dung hoàn thiện và chuyển giao quy trình sinh sản nhân tạo cá rồng (S. formosus) kiểu hình kim long, nhóm đã thực hiện các công việc như nuôi vỗ cá bố mẹ trong hệ thống tuần hoàn nước, bố trí sinh sản nhân tạo cá kim long quá bối trong ao đất, chuyển giao phương pháp ấp trứng nhân tạo cá rồng kim long. Trong đó, các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sống, tỷ lệ di hình của cá trong ấp trứng nhân tạo bao gồm: lưu lượng nước, nhiệt độ nước, mật độ ấp và thời gian thu trứng sau khi thụ tinh. Trứng được ấp trong bể thủy tinh tròn với thể tích là 10 lít nước và bể được đặt vào trong bể kính kích thước 1,2m x 0,6m x 0,6m.

Với nội dung hoàn thiện và chuyển giao quy trình ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi, nhóm đã thực hiện chuyển giao quy trình kỹ thuật xử lý nguồn nước trong ương nuôi cá rồng kim long quá bối, chuyển giao quy trình ương nuôi cá từ giai đoạn tiêu hết noãn hoàng lên cá 3 tháng tuổi. Trong đó, kỹ thuật thả giống vào bể nuôi gồm nguồn cá giống sử dụng là cá sinh sản nhân tạo, cá sau khi tiêu hết noãn hoàng với kích thước cá con dài khoảng 8 - 10cm, chọn những con đồng đều, cá khỏe mạnh, vây nguyên vẹn, phản xạ nhanh nhẹn, màu sắc đặc trưng. Cá còn nhỏ nuôi với mật độ 20 con/bể, kích thước 1,0 x 0,5 x 0,5m. Bể ương nuôi cá con cần đảm bảo các điều kiện như: độ sâu của nước từ 30 - 40cm, bể sáng thoáng rộng cho cá bơi lội, bể đặt trong nhà và được cung cấp khí oxy liên tục. Bể kính đặt trên khung sắt từ 2 đến 3 tầng để thuận tiện cho việc chăm sóc và theo dõi cá mỗi ngày. Về kỹ thuật cho cá kim long quá bối lên màu vàng, khi cá có kích thước 15 - 16cm, tiến hành đánh màu cho cá bằng kỹ thuật đánh đèn (sử dụng đèn led màu trắng và nuôi cá trong bể composite màu trắng).

Sau một năm thực hiện nhiệm vụ, nhóm nghiên cứu đã chuyển giao cho cơ sở ông Nguyễn Xuân Khoa quy trình sản xuất giống và ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long cải tiến về hiệu quả kỹ thuật (đã tăng tỷ lệ sống, tỷ lệ ấp trứng lên 20%) và hiệu quả về tài chính (đã tăng tỷ lệ cá rồng có kiểu hình quá bối lên 20%). Các thông số kỹ thuật ghi nhận trong quy trình: tỷ lệ cá bắt cặp tham gia sinh sản 73,33%, số trứng thu được trung bình/cá đực 28 trứng, thời gian lấy trứng ra từ miệng cá rồng đực là 10 ngày, tỷ lệ ấp trứng đến cá tiêu hết noãn hoàng là 80%, tỷ lệ sống cá 3 tháng tuổi 80%, tỷ lệ lên màu quá bối 80%.

Kết quả áp dụng tại cơ sở ông Nguyễn Xuân Khoa cho thấy, tỷ lệ cá bắt cặp tham gia sinh sản đạt 73,33% (trước đây khoảng 60 – 70%); số trứng thu được trung bình/cá đực 28 trứng (trước đây 25 trứng); thời gian lấy trứng ra từ miệng cá rồng đực là 10 ngày (trước đây 20 ngày); các tỷ lệ sống cá tiêu hết noãn hoàng (80 – 90%), tỷ lệ sống cá 3 tháng tuổi (80%), tỷ lệ lên màu quá bối (80%) đều cao hơn so với trước đây (lần lượt 50 – 60%, 50 – 60%, 60%). Về hiệu quả kinh tế, mô hình áp dụng tại hộ ông Nguyễn Xuân Khoa từ 10/2022 đến tháng 09/2023 giúp mang lại lợi nhuận 484.983.000 đồng, tỷ suất lợi nhuận là 0,91. Theo tính toán, mô hình ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất giống cá rồng bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho đơn vị sản xuất lên 15%.

Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ do Sở KH&CN TP.HCM tổ chức ngày 04/11/2023

ThS. Võ Thị Mộng Thu (Chi cục Thủy sản TP.HCM, thành viên hội đồng nghiệm thu) nhận xét, nhóm nghiên cứu đã xây dựng và chuyển giao được quy trình sản xuất giống và ương nuôi cá rồng kiểu hình kim long có cải tiến về hiệu quả kỹ thuật. Mô hình có khả năng tạo ra sản phẩm có chất lượng, ổn định về số lượng, màu sắc đẹp, cá khỏe mạnh, kiểu hình đẹp, đáp ứng được thị hiếu của khách hàng nên có thể nhân rộng vào thực tế, góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất.

Hiện nay, cá cảnh đem lại hiệu quả kinh tế cho nhiều hộ nuôi, cơ sở sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu, trong đó, cá rồng kim long quá bối là loài cá có giá trị kinh tế cao nên việc chủ động cung cấp con giống cho thị trường cá cảnh là nhu cầu cần thiết. "Mô hình thực hiện không chỉ phù hợp với chương trình phát triển giống cây, con và nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2021 -  2025, mà còn góp phần đưa đối tượng cá cảnh từ tiềm năng lên chủ lực, là một trong những sản phẩm chính của nông nghiệp Thành phố trong chiến lược phát triển kinh tế, đáp ứng kỳ vọng của TP.HCM là trung tâm giống của cả nước và khu vực", ThS. Võ Thị Mộng Thu đánh giá.

Lam Vân (CESTI)

Ngày 3/11/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có buổi làm việc trực tuyến với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An.

Tại buổi làm việc, phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An cho biết trong thời gian vừa qua, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp ở tỉnh này từng bước được hình thành và phát triển. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An mong muốn Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM hỗ trợ giới thiệu chuyên gia hỗ trợ thúc đẩy phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, đồng thời phối hợp tổ chức và tham gia các sự kiện từ hai phía. Phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An cũng đề nghị Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM hỗ trợ xây dựng diễn đàn trao đổi về công nghệ, thiết bị nhằm hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp Nghệ An tìm kiếm, tiếp cận công nghệ mới, công nghệ cao trên các lĩnh vực: nông nghiệp, du lịch, dịch vụ, giao thông thông minh, xây dựng thông minh, chuyển đổi số, công nghệ giáo dục...

Phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã trao đổi thông tin về mô hình và vận hành Sàn giao dịch công nghệ thành phố. Theo đó, hai bên thống nhất sẽ phối hợp tìm hiểu cụ thể điều kiện tại Nghệ An để gắn nghiên cứu khoa học sát với vấn đề thực tiễn địa phương, cũng như điều kiện thực nghiệm của đơn vị, tổ chức nhận triển khai. Sàn giao dịch công nghệ TP.HCM cũng sẵn sàng chia sẻ chuyên gia, nền tảng cấu trúc và kết nối dữ liệu các sản phẩm, giải pháp khoa học và công nghệ có tiềm năng thương mại hóa và chuyển giao giữa 2 địa phương. Hai bên sẽ trao đổi cụ thể hơn nhằm nắm bắt nhu cầu công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An như công nghệ chế biến sau thu hoạch sản phẩm, phát triển hệ thống kênh tiêu thụ nông sản, chuyển giao mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo đề nghị từ phía Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An, hai bên sẽ hợp tác tổ chức các sự kiện như ngày hội khởi nghiệp, các cuộc thi khởi nghiệp, triển khai dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp và thu hút vốn đầu tư. Phía Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng sẽ chia sẻ thêm kinh nghiệm xây dựng chính sách hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại Nghệ An, xây dựng các chương trình hỗ trợ ươm tạo cho các cơ sở ươm tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp, hình thành không gian khởi nghiệp và chia sẻ kinh nghiệm hợp tác quốc tế.

Dịp này, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM gửi lời mời Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An tham dự Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia và Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023 (TECHFEST-WHISE 2023). Đây là sự kiện lớn nhất trong năm về lĩnh vực đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và khởi nghiệp của Thành phố. Trong đó, Triển lãm Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp với chủ đề “Phát huy tài nguyên đất nước – Nâng tầm Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam hội nhập quốc tế” diễn ra trong 2 ngày 24-25/11/2023 là điểm nhấn khi đồng thời có hàng loạt sự kiện nổi bật của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp TP. HCM.

Hoàng Kim (CESTI)

Xây dựng nền tảng và mô hình cho Sàn giao dịch công nghệ không khó, nhưng phát triển nó muốn mạnh và bền vững thì khi thiết kế cần phải có cách nhìn mới cũng như tư duy mở, để nó phù hợp với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và theo từng lĩnh vực khác nhau. Bên cạnh đó, thị trường khoa học công nghệ lại thay đổi không ngừng, nhu cầu rất đa dạng nên đội ngũ vận hành, quản lý phải đủ tâm, đủ tầm và có trình độ cao... cái mà chúng tôi đặc biệt quan tâm là có được sự đồng hành và cùng tham gia ở khối doanh nghiệp vào hoạt động của Sàn giao dịch công nghệ theo mô hình hợp tác công tư, với tiêu chí phục vụ nhu cầu người dân cũng như đặt sự phát triển của xã hội lên hàng đầu thì thật sự rất tuyệt vời", đó là nhận định và kỳ vọng của Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM - TS. Nguyễn Việt Dũng.

Giải pháp được kỳ vọng nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong việc theo dõi, đánh giá hiện trạng của việc lấy ý kiến văn bản liên đơn vị. Đồng thời, nâng cao sự hiệu quả, minh bạch và trách nhiệm trong việc soạn thảo, lấy ý kiến, tổng hợp và hoàn thiện văn bản dự thảo.

Ngày 31/10/2023, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức sự kiện Kết nối sáng tạo kỳ 2 tháng 10 với chủ đề “Nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp Blockchain trong công tác quản lý nhà nước”. Chương trình thuộc chuỗi các sự kiện kết nối hợp tác giữa khu vực nghiên cứu với khu vực công (Inno-Coffee) nhằm kết nối chia sẻ khó khăn trong khu vực công và tạo điều kiện các doanh nghiệp, startup đưa ra những sáng kiến giải quyết vấn đề đóng góp cho sự phát triển của Thành phố.

Tại sự kiện, đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM đã trình bày bài toán đặt hàng “Nghiên cứu ứng dụng giải pháp Blockchain trong xây dựng nền tảng tổng hợp, thu thập và quản lý góp ý văn bản”.

Cụ thể, Thành phố có nhu cầu rất lớn trong hoạt động tổng hợp, thu thập và quản lý lấy ý kiến văn bản, đó là việc lấy ý kiến từ các cơ quan nhà nước (về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, lấy ý kiến về kết quả thi đua khen thưởng…), lấy ý kiến người dân - doanh nghiệp. Do chưa có nền tảng phục vụ tổng hợp, thu thập, quản lý lấy ý kiến văn bản nên việc thực hiện chủ yếu là bằng văn bản, email hoặc cổng thông tin điện tử. Vì thế, việc tổng hợp, tiếp thu các ý kiến đòi hỏi nhiều thời gian và nỗ lực của người thực hiện, có khả năng dẫn tới thất lạc văn bản trong quá trình gửi - nhận và khó quản lý trong việc lưu trữ, tra cứu thông tin trong tương lai, có thể thiếu tính minh bạch thông tin, thời gian xử lý kéo dài, phức tạp.

Hiện nay, ngày càng nhiều quốc gia trên thế giới triển khai dự án Blockchain trong hoạt động quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển chính phủ điện tử, mang đến nhiều lợi ích trong việc quản lý dữ liệu và phân tích thông tin. Đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM nêu nhu cầu cần có một phần mềm hỗ trợ tổng hợp, thu thập, quản lý lấy ý kiến văn bản, hoạt động trên đa nền tảng, đa thiết bị và ứng dụng công nghệ Blockchain. Yêu cầu chi tiết là toàn bộ thông tin đã được ghi nhận vào các khối thì không ai có thể thay đổi hay làm giả mạo, đơn vị lấy ý kiến góp ý có thể dễ dàng tra cứu tình trạng đóng góp ý kiến một cách minh bạch, nhanh chóng và tin cậy. Qua đó, phần mềm quản lý quá trình lấy ý kiến góp ý văn bản dự thảo thông qua ứng dụng cấp phát, quản lý và xác minh chứng nhận số trên nền tảng Blockchain, góp phần nâng cao hiệu quả của quy trình lấy ý kiến, tổng hợp và hoàn thiện văn bản dự thảo, giúp giảm thiểu công sức trong quá trình ghi nhận, tổng hợp ý kiến góp ý và tăng độ chính xác khi xác minh thông tin lấy ý kiến của mỗi văn bản.

Cũng tại sự kiện, ông Trần Huyền Dinh (Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam) đã báo cáo tham luận “Ứng dụng giải pháp Blockchain trong xây dựng nền tảng tổng hợp, thu thập và quản lý góp ý văn bản”. Tiếp đó, ông Đỗ Văn Long (Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain) trình bày nội dung “Ứng dụng công nghệ Blockchain trong định danh số và quản lý nhà nước”. Các báo cáo viên đã cùng chia sẻ tình hình ứng dụng blockchain vào quản lý công của thế giới, kinh nghiệm triển khai những dự án tiêu biểu ở Việt Nam, đồng thời đưa ra một số khuyến nghị.

Thông qua việc công bố thông tin đặt hàng “Nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp Blockchain trong công tác quản lý nhà nước”, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Sở Thông tin và Truyền thông mong muốn các nhà khoa học, chuyên gia và cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có thể đề xuất các giải pháp phù hợp với thời gian thực hiện, triển khai trong thời gian 6 tháng.

Hoàng Kim (CESTI)

Trong thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tự đánh mất nhãn hiệu, chưa biết cách sử dụng, quản lý nhãn hiệu sau đăng ký bảo hộ. Nhằm nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp về đăng ký bảo hộ, quản lý, khai thác, phát triển nhãn hiệu tại thị trường Việt Nam cũng như quốc tế. Qua đó, giúp doanh nghiệp sử dụng và sở hữu trí tuệ như một công cụ hỗ trợ phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh bền vững.

Ngày 27/10/2023, tại Hội trường Sài Gòn Innovation Hub, 273 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM đã diễn ra Hội thảo “Thực tiễn đăng ký bảo hộ và quản trị nhãn hiệu tại doanh nghiệp”. Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức nhằm chia sẻ kinh nghiệm thông qua câu chuyện của doanh nghiệp và những phân tích, ý kiến của chuyên gia đến cộng đồng với kỳ vọng nâng cao nhận thức và tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ và quản trị nhãn hiệu trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Khách mời của Hội thảo là 2 chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ: Ông Võ Hưng Sơn - Trưởng phòng Phòng Quản lý Khoa học và Công nghệ Cơ sở, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng; đại diện doanh nghiệp chia sẻ câu chuyện là bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles; đại diện Ban tổ chức có bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng hơn 100 đại biểu là đại diện của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tới từ Hội doanh nghiệp, Hội liên hiệp phụ nữ và các doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM cùng tham dự.

Hơn 100 đại biểu cùng tham dự Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM chia sẻ, theo thống kê của Cục Sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu là một trong những đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ và có số lượng đơn đăng ký bảo hộ rất lớn. Tuy nhiên, so với mặt bằng chung về số lượng các doanh nghiệp trên địa bàn cả nước hiện nay thì con số này vẫn còn rất thấp.

“Trên thực tiễn năm 2022 chúng tôi nhận thấy, các doanh nghiệp cũng đã bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến vấn đề sở hữu trí tuệ, có nhiều doanh nghiệp cũng đã chú trọng đi đăng ký nhãn hiệu. Tuy nhiên, cũng còn nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng đến vấn đề này, phải chờ đến khi doanh nghiệp bán hàng được rồi mới đi đăng ký nhãn hiệu hay thậm chí có những doanh nghiệp tồn tại 5 năm, 10 năm nhưng vẫn chưa có đăng ký, phải cho đến khi xảy ra vấn đề về tranh chấp nhãn hiệu thì mới bắt đầu quan tâm, tìm hiểu hoặc cũng có doanh nghiệp đi đăng ký nhưng chỉ là đề phục vụ hoàn thiện hồ sơ ở các Sở ban ngành khác và đăng ký rồi, có rồi cũng bỏ tủ chứ không thật sự chú trọng đến việc sử dụng nhãn hiệu của mình làm sao để nó trở thành một công cụ hữu hiệu góp phần giữ ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hơn, bền vững hơn… và đó chính là câu chuyện về quản trị tài sản sở hữu trí tuệ. Do đó, thông qua Hội thảo này, chúng tôi mong muốn sẽ truyền một thông điệp tới quý doanh nghiệp và cộng đồng là hãy thật sự chú tâm tới tài sản sở hữu trí tuệ vì nó rất là quan trọng. Hiện nay, chúng tôi cũng đang tiếp tục triển khai kế hoạch nhằm thúc đẩy phát triển và hình thành nguồn nhân lực về quản trị tài sản sở hữu trí tuệ trên địa bàn TP.HCM và đây cũng là chương trình với kỳ vọng sẽ nâng cao nhận thức của doanh nghiệp trong câu chuyện này”, bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung bộc bạch.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Nhung - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu khai mạc Hội thảo

Cũng tại Hội thảo, ông Võ Hưng Sơn - Trưởng phòng Phòng Quản lý Khoa học và Công nghệ Cơ sở, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có phần giới thiệu những quy định về hướng dẫn thủ tục đăng ký cũng như các biện pháp bản vệ quyền sở hữu trí tuệ trong nước.

Theo ông Võ Hưng Sơn, hiện nay các doanh nghiệp đã dần nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng nhãn hiệu để phân biệt sản phẩm của mình với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh khác, nhưng không phải tất cả các chủ thể đều nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo hộ nhãn hiệu thông qua việc đăng ký nhãn hiệu và vẫn có những nhầm lẫn giữa nhãn hiệu và thương hiệu, nhãn hiệu và tên thương mại… điều này rất dễ phát sinh những xung đột quyền giữa tên thương mại, thương hiệu với nhãn hiệu được bảo hộ.

“Về nhãn hiệu đây là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Cũng có nhãn hiệu mang tính chất tập thể và đây là nhãn hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các thành viên, của các tổ chức là chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân không phải là thành viên của tổ chức đó. Bên cạnh đó còn có nhãn hiệu mang tính chất chứng nhận và đây là nhãn hiệu mà chủ sở hữu nhãn hiệu cho phép tổ chức, cá nhân sử dụng trên hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân đó để chứng nhận các đặc tính về xuất xứ, nguyên liệu, vật liệu, cách thức sản xuất hàng hóa, cách thức cung cấp dịch vụ, chất lượng, độ tin cậy, độ an toàn hoặc các đặc tính khác của hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu. Căn cứ vào đó nhãn hiệu sẽ được bảo hộ nếu đáp ứng thêm được các điều kiện như có dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, hình ba chiều hoặc sự kết hợp của các yếu tố nêu trên, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc hoặc dấu hiệu âm thanh thể hiện được dưới dạng đồ họa và đây cũng là một điểm mới của Luật Sở hữu trí tuệ 2023. Đồng thời, cũng phải có khả năng phân biệt hàng hóa, dịch vụ của chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của chủ thể khác”, ông Võ Hưng Sơn thông tin.

Ông Võ Hưng Sơn chia sẻ nhiều thông tin về nhãn hiệu và vấn đề sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu

Cũng theo ông Võ Hưng Sơn, doanh nghiệp khi có nhu cầu đăng ký nhãn hiệu cần chuẩn bị các tài liệu sau đây, trước khi nộp đơn: (1) Mẫu nhãn hiệu được in trên giấy, kích thước không quá 8cm x 8cm, số lượng 7 mẫu, trong đó 2 mẫu dán vào 2 tờ khai và 5 mẫu nộp theo đơn đăng ký; (2) Danh mục: sản phẩm/dịch vụ mang nhãn hiệu, ví dụ sản phẩm như quần, áo, giày, dép, dược phẩm, trái cây tươi ... hay dịch vụ như dịch vụ lưu trú (khách sạn), dịch vụ mua bán, dịch vụ nhà hàng ăn uống… Khi nộp đơn đăng ký phải có tờ khai đăng ký nhãn hiệu kèm theo danh mục hàng hóa, dịch vụ mang nhãn hiệu lấy từ website www.ipvietnam.gov.vn; Mẫu nhãn hiệu; Chứng từ nộp phí, lệ phí. Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên, với cùng 1 nhãn hiệu nếu có 2 đơn khác ngày ưu tiên cấp cho đơn có ngày ưu tiên sớm hơn còn cùng 1 nhãn hiệu, nếu có 2 đơn cùng ngày ưu tiên, các bên thỏa thuận nộp chung để cùng là đồng sở hữu hoặc bị từ chối.

“Một số dấu hiệu không được bảo hộ với danh nghĩa nhãn hiệu như dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với biểu tượng, cờ, huy hiệu, tên viết tắt, tên đầy đủ của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp của Việt Nam và tổ chức quốc tế; Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên thật, biệt hiệu, bút danh, hình ảnh của lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân của Việt Nam, của nước ngoài; Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với dấu chứng nhận, dấu kiểm tra, dấu bảo hành của tổ chức quốc tế; Dấu hiệu làm hiểu sai lệch, gây nhầm lẫn hoặc có tính chất lừa dối người tiêu dùng về nguồn gốc xuất xứ, tính năng, công dụng, chất lượng, giá trị hoặc các đặc tính khác của hàng hoá, dịch vụ; Hình và hình học đơn giản, chữ số, chữ cái, chữ thuộc các ngôn ngữ không thông dụng…”, ông Võ Hưng Sơn chia sẻ.

Tại Hội thảo bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng đã giới thiệu, chia sẻ nhiều kinh nghiệm liên quan đến cách thức và những lưu ý trong đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế và quản trị nhãn hiệu tại thị trường quốc tế.

Cụ thể, đối với vấn đề đăng ký nhãn hiệu quốc tế thường được hiểu là khi tiến hành thủ tục đăng ký nhãn hiệu vượt ra khỏi phạm vi lãnh thổ quốc gia mà chủ đơn sinh sống. Xét tại lãnh thổ Việt Nam thì có 2 trường hợp: Người Việt Nam đăng ký ra bất kỳ 1 quốc gia nào trên thế giới; Bất kỳ 1 chủ thể quốc gia nào đó trên thế giới nộp đơn đăng ký vào Việt Nam.

Thủ tục đăng ký nhãn hiệu quốc tế có 2 cách: (1) Nộp trực tiếp, nộp hồ sơ vào từng cơ quan sở hữu trí tuệ của từng quốc gia; chịu sự điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ tại từng quốc gia đó và hiện thế giới có hơn 193 quốc gia. (2) Nộp đơn thông quan Wipo, nộp 1 đơn vào Wipo và chỉ định các quốc gia cần được bảo hộ; chịu sự điều chỉnh của 2 hệ thống Luật Sở hữu trí tuệ (riêng của từng quốc gia và chung của Wipo www.wipo.int gồm Nghị định thư Madrid và thỏa ước Madrid), hiện nay có 114 thành viên bao gồm các quốc gia và tổ chức.

Bà Nguyễn Thị Thanh Trúc - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển thương hiệu Điểm tựa vàng chia sẻ tại Hội thảo

“Khi doanh nghiệp đăng ký bảo hộ nhãn hiệu quốc tế và quản trị nhãn hiệu tại thị trường quốc tế tốt thì sẽ khuyến khích hoạt động đầu tư sáng tạo và định hướng nghiên cứu để tránh lãng phí, không những thế nó sẽ thúc đẩy được sự phát triển bền vững của doanh nghiệp… Do đó, doanh nghiệp cần tra cứu thông tin và đăng ký các đối tượng sở hữu trí tuệ trước khi đưa ra thị trường; Gốc rễ của năng lực cạnh tranh là chất lượng sản phẩm, dịch vụ và uy tín của doanh nghiệp; Bản chất của xây dựng các tài sản trí tuệ là hướng đến sự xác nhận của người tiêu dùng và đối tác; Nên kết hợp quyền sở hữu trí tuệ trong cùng một sản phẩm để tăng khả năng cạnh tranh; Cần bền bỉ và lâu dài trong quảng bá, truyền thông, xây dựng và phát triển thương hiệu và càng cũ càng có giá”, bà Nguyễn Thị Thanh Trúc nhận định.

Cũng tại Hội thảo bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles đã chia sẻ câu chuyện thực tế của doanh nghiệp về những khó khăn, về việc bảo hộ nhãn hiệu và quá trình giành lại nhãn hiệu cũng như quản trị tài sản trí tuệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

“Công ty cổ phần Viet Tiles, là nhà cung cấp gạch bông sản xuất bằng phương pháp truyền thống thủ công với những nguyên liệu xanh thân thiện với môi trường, sản phẩm được xuất khẩu trên 40 quốc gia. Tuy nhiên, công ty đã từng gặp khó khăn trong việc đăng ký nhãn hiệu và nguy cơ đánh mất nhãn hiệu”, bà Nguyễn Thị Hiền chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Công ty cổ phần Viet Tiles chia sẻ tại Hội thảo

Theo bà Nguyễn Thị Hiền, cuối năm 2014 công ty của bà đã nộp đơn đăng ký để được bảo hộ nhãn hiệu, tuy nhiện Cục Sở hữu trí tuệ từ chối vì nhãn hiệu tương tự gây nhầm lẫn với 3 nhãn hiệu khác. Công ty cũng đã nộp đơn yêu cầu hủy văn bằng đối với các nhãn hiệu được xem là đối chứng nhưng tới nay vẫn chưa nhận được phản hồi vì phải chờ các đối chứng trên không tiếp tục đăng ký.

“Đây là kinh nghiệm xương máu của riêng bản thân mình cũng như của công ty. Nếu ngay từ những ngày đầu thành lập năm 2013 công ty thực sự quan tâm đến vấn đề bảo hộ thì đã không bị các đối thủ cạnh tranh chiếm mất quyền bằng việc mua tên miền với tên tương tự nhãn hiệu công ty là VIETTILES và VIETTILE. Hiện nay, để khắc phục một phần vấn đề này chúng tôi cũng đang hướng tới phát triển thương hiệu thị trường quốc tế như đăng ký thành công nhãn hiệu tại Malaysia, đang trong quá trình xem xét và chờ cấp đăng ký tại Cambodia và đang hoàn thiện đơn đăng ký tại Korea hay cũng đã đăng ký 6 kiểu dáng công nghiệp để bảo hộ tài sản trí tuệ cho doanh nghiệp dưới hình thức kiểu dáng công nghiệp của công ty. Cho nên thật sự cũng hy vọng các anh chị, doanh nghiệp phải quan tâm hơn không chỉ là chất lượng sản phẩm, dịch vụ và nội tại của doanh nghiệp mà còn là các quyền và nghĩa vụ của chúng ta nếu hiểu đủ, đúng và thực hiện nghiêm túc”, bà Nguyễn Thị Hiền ngậm ngùi nói.

Đại diện các doanh nghiệp đặt câu hỏi, trao đổi cùng các chuyên gia tại Hội thảo

Được biết, trong tháng 11 tới đây, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM sẽ phối hợp cùng với Cục Sở hữu trí tuệ tổ chức hội nghị tuyên truyền và tập huấn về những điểm mới của Luật Sở hữu trí tuệ vừa mới được ban hành trong năm nay. 

Nhật Linh (CESTI)