Sáng ngày 06/10/2025, hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã phát động phong trào quyên góp nhằm chung tay hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung và miền Bắc đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ bão số 10 - Bualoi.

Ngay sau Lễ chào cờ đầu tuần tại trụ sở số 244 Điện Biên Phủ, phường Xuân Hòa, toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động của Sở đã trực tiếp tham gia đóng góp. Tổng số tiền quyên góp được trong đợt này là 83.441.000 đồng. Toàn bộ số tiền sẽ được chuyển đến Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM để gửi kịp thời tới đồng bào vùng bão lũ, góp phần khắc phục hậu quả, ổn định đời sống và tái thiết sản xuất.

Hoạt động quyên góp thể hiện tinh thần sẻ chia, trách nhiệm xã hội và tình đoàn kết của tập thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành khoa học và công nghệ TP.HCM. Đây không chỉ là sự hỗ trợ thiết thực về vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần, lan tỏa giá trị nhân văn, củng cố khối đại đoàn kết trong cộng đồng.

Đáng chú ý, trước đó vào tháng 8/2025, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của Sở cũng đã đóng góp tổng số tiền 88.880.000 đồng để ủng hộ đồng bào vùng bị ảnh hưởng bởi bão Co-May. Những hoạt động liên tiếp này khẳng định truyền thống “lá lành đùm lá rách” và tinh thần trách nhiệm cộng đồng của ngành khoa học và công nghệ TP.HCM, luôn đồng hành cùng cả nước vượt qua khó khăn do thiên tai gây ra.

Nhật Linh - CESTI

Mô hình giải pháp cũng như bộ tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới thông minh và xã nông thôn mới thương mại điện tử là cơ sở khoa học quan trọng để TP.HCM nhân rộng, tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai các xã nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu, gắn liền với sự phát triển của khoa học - công nghệ trong phạm vi địa phương TP.HCM mới có quy mô lớn hơn sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ, quá trình hội nhập quốc tế đã trở thành xu hướng tất yếu, đặt ra nhiều yêu cầu mới về năng lực thích ứng, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững cho các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam.

Đối với khu vực nông thôn, hội nhập không chỉ mang lại nhiều cơ hội mở rộng hợp tác, nâng cao năng lực sản xuất và tiêu thụ sản phẩm mà còn đặt ra những thách thức lớn về năng lực cạnh tranh, chuyển đổi số và phát triển hài hòa giữa đô thị và nông thôn.

Trong hơn một thập kỷ qua, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt được những thành tựu to lớn, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, việc tiếp tục phát triển mô hình nông thôn mới theo hướng thông minh và gắn với thương mại điện tử là yêu cầu cấp thiết nhằm bắt kịp xu thế phát triển chung và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Việc tích hợp các nền tảng công nghệ số, dữ liệu lớn và thương mại điện tử vào nông thôn không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh mà còn mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, thúc đẩy hình thành kinh tế số ở khu vực nông thôn.

Trong đó, mô hình xã nông thôn mới thương mại điện tử là một bước tiến quan trọng, đóng vai trò làm cầu nối giữa nông dân và người tiêu dùng, giữa sản phẩm địa phương và thị trường toàn cầu. Mô hình này giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân, thúc đẩy quá trình số hóa sản xuất và minh bạch hóa chuỗi giá trị nông sản.

Trên tinh thần đó, TP.HCM với vai trò là trung tâm kinh tế, khoa học - công nghệ và giao thương quốc tế của cả nước - có điều kiện thuận lợi để triển khai thí điểm các mô hình nông thôn mới thông minh và thương mại điện tử tại các vùng nông thôn còn nhiều tiềm năng như huyện Củ Chi và huyện Cần Giờ - TP.HCM (trước hợp nhất với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu từ thời điểm 1/7/2025).

Đây không chỉ là nhiệm vụ mục tiêu có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc trong việc nâng cao năng lực nội tại của các xã nông thôn, mà còn là bước đi cần thiết để bảo đảm sự phát triển đồng bộ, toàn diện và bền vững cho khu vực nông nghiệp – nông thôn của Thành phố trong kỷ nguyên số.

Từ những lý do trên, việc thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu xây dựng mô hình xã nông thôn mới thông minh và xã nông thôn mới thương mại điện tử trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh" do Trường Đại học Mở TP.HCM thực hiện là thực sự cần thiết, có tính cấp bách cả về lý luận và thực tiễn, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển nông thôn mới giai đoạn tiếp theo.

TS. Phan Trần Minh Khuê, chủ nhiệm triển khai nhiệm vụ cho biết việc xây dựng mô hình xã nông thôn mới thông minh và thương mại điện tử là xu hướng đang được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện ở khu vực nông nghiệp và nông thôn. Nhiều nghiên cứu, đề xuất mô hình và triển khai thí điểm đã được thực hiện ở cả trong nước và quốc tế, góp phần định hình các nguyên tắc, tiêu chí và giải pháp phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng miền.

Cũng theo lời TS. Phan Trần Minh Khuê, hai khái niệm trung tâm được xác định trong đề án bao gồm:

· Xã nông thôn mới thông minh: Là mô hình xã nông thôn mới được nâng cấp thông qua ứng dụng sâu rộng công nghệ số, dữ liệu và các giải pháp đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng đời sống người dân, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tối ưu hóa quản lý điều hành và bảo vệ môi trường. Mô hình này dựa trên 3 trụ cột cơ bản: chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

· Xã thương mại điện tử: Là mô hình xã trong đó người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp địa phương chủ động ứng dụng nền tảng thương mại điện tử để quảng bá, phân phối và tiêu thụ sản phẩm - đặc biệt là nông sản và sản phẩm OCOP (One Commune One Product) – nhằm mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập và hình thành hệ sinh thái số trong sản xuất nông nghiệp và thương mại địa phương.

Sau thời gian làm việc khẩn trương và nghiêm túc, TS. Phan Trần Minh Khuê và các cộng sự tại Trường Đại học Mở TP.HCM đã hoàn thành các kết quả như sau:

1) Xây dựng một bộ tiêu chí cho xã nông thôn mới thông minh, có tổng thể với 52 tiêu chí đã được nghiên cứu và tổng hợp, dựa trên các hướng dẫn của Bộ NN&PTNT(cũ), và kinh nghiệm từ các mô hình đã có. Bộ tiêu chí này được chia thành hai cấp độ: Cơ bản và Nâng cao, bao quát 10 nhóm lĩnh vực chính (Điều kiện tiên quyết, Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo, Chính quyền điện tử định hướng chính quyền số, Hạ tầng số, Dịch vụ nông thôn số, Dịch vụ Y tế chăm sóc sức khoẻ, Dịch vụ Giáo dục, Kinh tế nông thôn và sản xuất thông minh, Quản lý môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, Đảm bảo an ninh trật tự xã hội).

Kiến trúc bộ tiêu chí xã nông thôn mới thông minh

Theo đó, điều kiện để một xã đạt được chuẩn Nông thôn mới thông minh là phải đạt được 2 nhóm tiêu chí Cơ bản và 2 nhóm tiêu chí Nâng cao (trong tổng số 8 nhóm tiêu chí Nâng cao).

2) Xây dựng một bộ tiêu chí cho xã nông thôn mới thương mại điện tử, có tổng thể 39 tiêu chí đã được nghiên cứu và tổng hợp, dựa trên các hướng dẫn của Bộ và kinh nghiệm từ các mô hình đã có. Bộ tiêu chí này được chia làm 2 cấp độ: Cơ bản (21 tiêu chí) và Nâng cao (18 tiêu chí), bao quát 8 nhóm lĩnh vực chính (Hạ tầng và nền tảng số, xây dựng mô hình bán hàng trực tiếp, xây dựng mô hình bán hàng gián tiếp, Phát triển công nghệ thông tin phục vụ giao dịch thương mại điện tử, Đào tạo, tập huấn, phổ biến kiến thức về kỹ năng số, thương mại điện tử, An toàn và bảo mật thông tin, Cộng đồng xã hội và Hạ tầng kho lạnh).

Kiến trúc bộ tiêu chí xã nông thôn mới thương mại điện tử

Theo đó, điều kiện để một xã đạt được chuẩn Nông thôn mới thương mại điện tử là phải đạt được 3 nhóm tiêu chí Cơ bản và 2 nhóm tiêu chí Nâng cao (trong tổng số 5 nhóm tiêu chí Nâng cao).

3) Đề xuất 2 mô hình giải pháp để xây dựng hai chuẩn "thông minh" và "thương mại điện tử" lần lượt thí điểm cho xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi (thuộc TP.HCM trước thời điểm sáp nhập) và xã Bình Khánh, huyện Cần Giờ (thuộc TP.HCM trước sáp nhập).

Kết quả đạt được là một mô hình bao gồm 2 nhóm tiêu chí Cơ bản và 2 nhóm tiêu chí Nâng cao (Dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe và Đảm bảo an ninh, trật tự xã hội) giúp cho xã Thái Mỹ (cũ) có thể xây dựng một mô hình thông minh phù hợp với định hướng phát triển của địa phương. Ngoài ra, một mô hình giải pháp xây dựng xã nông thôn mới thương mại điện tử cho xã Bình Khánh (cũ) cũng được đã đề xuất. Mô hình này bao gồm 3 nhóm tiêu chí Cơ bản và 3 nhóm tiêu chí Nâng cao (Đào tạo, tập huấn, phổ biến kiến thức về kỹ năng số, thương mại điện tử, An toàn và bảo mật thông tin, Cộng đồng xã hội).

4) Đề xuất 2 dự thảo về đề án thí điểm 2 mô hình đã xây dựng với các giải pháp cụ thể, lộ trình thực hiện, chi phí ước tính, các nhóm quản lý và giám sát.

Báo cáo trước hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ, TS. Phan Trần Minh Khuê cho biết: việc lựa chọn Thái Mỹ và Bình Khánh làm địa bàn thí điểm không chỉ phản ánh tính khoa học, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược.

"Nếu như Thái Mỹ là xã đã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao với nền tảng hạ tầng và năng lực quản trị tốt, thì Bình Khánh là xã ven biển còn hạn chế về hạ tầng logistics và khả năng ứng dụng công nghệ số, nhưng lại sở hữu tiềm năng lớn nhờ sản phẩm OCOP và nguồn thủy sản phong phú. Hai hình mẫu đối lập này giúp kiểm nghiệm độ linh hoạt, cũng như khả năng mở rộng của mô hình, hướng đến nhân rộng trên địa bàn toàn Thành phố", nhóm triển khai thông tin.

Lộ trình phát triển Đề án thí điểm xã Nông thôn mới thông minh giai đoạn 2023–2025 tại xã Thái Mỹ  (cũ) được đề xuất thực hiện

Tại xã Thái Mỹ, mô hình xã nông thôn mới thông minh được xây dựng trên 3 trụ cột là chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, và các giải pháp bao gồm: Trung tâm Điều hành Thông minh (IOC) cấp xã, hệ thống trợ lý ảo phục vụ người dân, AI xử lý văn bản hành chính, quan trắc môi trường tự động, camera an ninh tích hợp AI, y tế điện tử, ứng dụng di động “Thái Mỹ an toàn” (kênh tương tác phản ánh an ninh trật tự cho người dân), cùng chương trình đào tạo kỹ năng số cho cán bộ và người dân. Không dừng lại ở thiết kế mô hình, nhóm nghiên cứu cũng hoạch định lộ trình triển khai ba giai đoạn từ 2024 đến 2030, xác định rõ nguồn lực, cơ chế phối hợp giữa chính quyền xã - doanh nghiệp - cộng đồng.

Báo cáo trước Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học - công nghệ do Sở KH&CN TP.HCM tổ chức hồi tháng 7/2025, TS. Phan Trần Minh Khuê nhấn mạnh rằng: Bộ tiêu chí Nông thôn mới thông minh không phải là một sự thay thế, mà là bước phát triển ở tầm cao hơn, kế thừa những thành tựu mà các xã trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, nhất là xã Thái Mỹ (cũ) đã đạt được trong quá trình xây dựng Nông thôn mới và Nông thôn mới nâng cao (tự đánh giá hoàn thành 19/19 tiêu chí vào năm 2024). Các tiêu chí thông minh được thiết kế nhằm "số hóa" và "thông minh hóa" các nội dung, các lĩnh vực hiện có, giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tối ưu hóa quy trình sản xuất và cải thiện chất lượng dịch vụ công một cách bền vững.

"Nguyên tắc này là trọng tâm xuyên suốt quá trình xây dựng bộ tiêu chí. Mọi tiêu chí, từ chính quyền số, kinh tế số đến môi trường hay y tế thông minh, đều hướng đến mục tiêu cuối cùng là phục vụ người dân, nâng cao chất lượng sống cả về vật chất và tinh thần, giải quyết những vấn đề bức xúc trong cộng đồng. Sự hài lòng của người dân chính là thước đo cao nhất cho sự thành công của mô hình xã Nông thôn mới thông minh", nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.

Với xã Bình Khánh (cũ), theo TS. Phan Trần Minh Khuê, thì chương trình OCOP đang được huyện Cần Giờ (trước sáp nhập) đẩy mạnh triển khai nhằm phát triển các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đặc trưng, có chất lượng và giá trị gia tăng cao. Theo đó, có kế hoạch xây dựng nhãn hiệu chứng nhận "Cần Giờ" cho các sản phẩm OCOP trong giai đoạn 2021-2025. Việc phát triển sản phẩm OCOP gắn liền với mô hình xã nông thôn mới thương mại điện tử tại Bình Khánh sẽ tạo ra cơ hội lớn để quảng bá và tiêu thụ sản phẩm địa phương trên các nền tảng số, mở rộng thị trường và nâng cao thu nhập cho người dân.

Lộ trình phát triển Đề án thí điểm xã Thương mại điện tử giai đoạn 2023–2025 tại xã Bình Khánh (cũ) được đề xuất

Nhiều tiềm năng nhân rộng

Đại diện Hội đồng tư vấn nghiệm thu đánh giá đây là nhiệm vụ trọng điểm, đóng vai trò mở đường trong triển khai chương trình chuyển đổi số nông nghiệp - nông thôn của TP.HCM đến năm 2030. Kết quả đề tài cũng phù hợp với định hướng của các chính sách Trung ương như Quyết định 924/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 969/QĐ-BNN-VPĐP của Bộ NN&PT-NT, nay là Bộ TN&MT.

Hơn thế nữa, việc xây dựng mô hình xã nông thôn mới thông minh và xã nông thôn mới thương mại điện tử là hoạt động có tính chiến lược trong định hướng phát triển nông thôn bền vững của quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số đang là xu thế tất yếu, gắn liền với các nội dung chuyển đổi số đã và đang được TP.HCM quyết liệt triển khai nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ chính trị.

Có thể thấy rằng, kết quả từ nhiệm vụ khoa học - công nghệ do Trường Đại học Mở TP.HCM triển khai thực hiện là minh chứng cho tư duy phát triển nông thôn thế hệ mới, đó là nơi công nghệ không thay thế con người, mà tạo điều kiện để người dân làm chủ chính mình, góp phần thực hiện chiến lược phát triển hài hòa giữa đô thị và nông thôn của TP.HCM.

Với kết quả đạt được tại hai địa bàn xã Thái Mỹ (cũ) và Bình Khánh (cũ) đã và đang đặt những viên gạch đầu tiên cho hành trình xây dựng nông thôn mới thông minh - thương mại điện tử, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị, hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, bao trùm từ trung tâm đô thị đến vùng ngoại thành.

Rừng ngập mặn Cần Giờ đóng vai trò quan trọng trong việc chắn sóng, chắn gió, điều hòa khí hậu, giảm ô nhiễm khu vực, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, và là điểm đến du lịch sinh thái độc đáo đối với du khách trong nước và quốc tế.

Biến đổi khí hậu đe dọa rừng ngập mặn Cần Giờ

Rừng ngập mặn Cần Giờ - nơi mang nhiều dấu ấn lịch sử, là khu rừng ngập mặn với quần thể động thực vật phong phú nhưng bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh. Năm 1978, Thành ủy và UBND TP.HCM đã quyết định khôi phục lại rừng ngập mặn Cần Giờ. Đến năm 1998, cơ bản hoàn thành công tác trồng lại rừng tại Cần Giờ, tiếp theo là chăm sóc bảo vệ và phát triển rừng.

Hiện nay, rừng ngập mặn Cần Giờ đóng vai trò quan trọng trong việc chắn sóng, chắn gió, điều hòa khí hậu, giảm ô nhiễm khu vực, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Với sự phong phú, đa dạng về lâm sản và thuỷ sản, rừng ngập mặn Cần Giờ đóng góp tích cực vào hoạt động phát triển kinh tế vùng ven biển như gỗ và lâm sản ngoài gỗ, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản, ươm giống và bãi đẻ cho các nguồn lợi thuỷ sản có giá trị kinh tế cao như cá chẽm, cá mú, cá ngát, tôm, hào, nghêu, ốc các loại… Rừng ngập mặn Cần Giờ còn là điểm đến du lịch sinh thái độc đáo đối với du khách trong nước và quốc tế, với cảnh sắc thiên nhiên hoang dã, không khí yên bình.

Một góc rừng ngập mặn Cần Giờ.

Tuy nhiên, rừng ngập mặn Cần Giờ luôn đối mặt với các nguy cơ bị suy giảm chất lượng rừng do nhiều nguyên nhân khác nhau như: yếu tố lập địa, cấu trúc mật độ cây rừng, tầng tán, biện pháp kỹ thuật lâm sinh tác động chưa phù hợp, sâu bệnh hại,... dẫn đến rừng bị suy giảm chức năng phòng hộ. Trong khi đó, dưới tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, thời tiết cực đoan… đang gây bất lợi đến sinh trưởng, phát triển của rừng. Mặt khác, mỗi giai đoạn phát triển hệ sinh thái rừng nói chung và rừng ngập mặn Cần Giờ nói riêng luôn có sự vận động, thay đổi theo chiều hướng bất lợi, nhiều nguy cơ dẫn đến suy thoái và làm giảm khả năng phòng hộ của rừng, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng nhanh và khó lường.

Thực tế ở Việt Nam cho thấy vùng ven bờ nào duy trì được hệ thống rừng ngập mặn thì ở đó tình trạng xói lở đường bờ được ngăn chặn hoặc giảm nhẹ. Những nơi có diện tích rừng ngập mặn lớn thì đê điều, đồng ruộng được bảo vệ, nếu làm tốt công tác trồng, quản lý và bảo vệ rừng ngập mặn thì hiệu quả ngăn chặn xói lở là rất rõ ràng. Theo đó, việc nghiên cứu quy hoạch, phát triển và sử dụng rừng ngập mặn theo hướng phát triển bền vững là nhu cầu cấp thiết trong điều kiện rừng ngập mặn ngày càng bị giảm sút, đặc biệt là do sự tàn phá của yếu tố thiên nhiên như gió bão, xói lở bờ biển, cát hoá bãi bồi,... Tái tạo hệ thống rừng ngập mặn cũng là biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu độ cao và quá trình chuyền sóng biển, bảo vệ đường bờ trong điều kiện bình thường cũng như trong điều kiện có thiên tai. Vấn đề đặt ra là xác định được ngưỡng giới hạn mà ở đó vai trò của rừng ngập mặn còn có thể phát huy tác dụng dưới ảnh hưởng của các điều kiện cực đoan của môi trường, hoặc trong trường hợp sự tác động vượt quá ngưỡng chịu đựng được của rừng ngập mặn, việc dự báo các khuynh hướng thay đổi của các loài thực vật rừng ngập mặn ứng với các kịch bản mực nước biển dâng khác nhau sẽ giúp các nhà quản lý có thể xác định được kế hoạch bảo vệ và điều tiết nơi cư trú mới cho quần thể rừng ngập mặn trong tương lai.

Phục hồi rừng ngập mặn là phục hồi lá chắn xanh chống chọi thiên tai

Được sự hỗ trợ từ Sở KH&CN TP.HCM, các nhà khoa học tại Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Bộ đã triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu kỹ thuật làm giàu rừng ngập mặn ven biển Cần Giờ thích ứng với biến đổi khí hậu” nhằm đánh giá hiện trạng rừng nghèo kiệt và nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật làm giàu rừng giúp nâng cao sức chống chịu, nâng cao khả năng phòng hộ của rừng ngập mặn Cần Giờ trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Đoàn kiểm tra các mô hình làm giàu rừng vùng ven biển Cần Giờ.

TS. Hoàng Văn Thơi – chủ nhiệm nhiệm vụ cho biết: “Rừng ngập mặn với vai trò và chức năng phòng hộ tự nhiên góp phần hỗ trợ trong việc giảm thiểu thiên tai. Tuy nhiên, rừng ngập mặn vốn là hệ sinh thái rất nhạy cảm với những biến động của môi trường, nên cũng sẽ bị tác động trực tiếp do biến đổi khí hậu. Vì vậy, nếu có phương án bảo vệ tốt rừng ngập mặn, chúng ta đã có thể góp phần trong việc bảo vệ phòng chống thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra.”.

Tập trung vào đối tượng là các quần xã rừng ngập mặn nghèo và đang phục hồi ở rừng vùng ven biển Cần Giờ (thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Cần Giờ), các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật giải đoán ảnh vệ tinh có độ phân giải cao nhờ chỉ số khác biệt về thực vật (NDVI) để phân chia thành các đơn vị làm giàu rừng theo từng dạng lập địa; điều tra lập địa theo tuyến, lập ô mẫu điển hình kết hợp lấy mẫu đất, nước; bố trí thí nghiệm làm giàu chất lượng rừng tại hiện trường theo từng đối tượng đã phân chia; theo dõi, thu thập số liệu và đánh giá, so sánh. Đồng thời, xem xét đầy đủ các yếu tố tác động đến hệ sinh thái rừng ở khu vực nghiên cứu bao gồm các nhân tố về sinh lý, sinh thái, kinh tế, xã hội, môi trường… Mục tiêu hướng đến là làm thế nào để phát huy chức năng phòng hộ của rừng vùng ven biển qua các hoạt động làm tăng thêm sinh khối, chất lượng rừng nhằm ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, giảm nhẹ thiên tai, bảo vệ hệ thống cơ sở hạ tầng, bảo tồn đa dạng sinh học, góp phần phát triển kinh tế, xã hội và quốc phòng, an ninh.

TS. Hoàng Văn Thơi báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Nhóm thực hiện nhiệm vụ đã xác định đặc điểm cấu trúc, sinh khối, chất lượng rừng và các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tăng sinh khối và chất lượng rừng ngập mặn Cần Giờ và xây dựng dựng mô hình thí nghiệm các biện pháp kỹ thuật làm giàu chất lượng rừng. Sau đó, tiến hành phân chia đối tượng rừng tự nhiên ngập mặn cần làm giàu chất lượng rừng, dựa trên chỉ số NDVI. Xác định được đặc điểm cấu trúc, sinh trưởng, sinh khối và chất lượng rừng cho từng đối tượng phân chia. Trong đó, số tầng cây, độ dày của mỗi tầng và thành phần loài cây ở mỗi tầng phụ thuộc vào điều kiện lập địa và có ảnh hưởng rõ rệt đến sinh khối và chất lượng rừng. Thành phần cây tái sinh gồm 14 loài cây; sâu bệnh hại gồm 15 loài sâu, bệnh hại (11 loài sâu và 4 loài bệnh) gồm sâu đục thân, mối hại rễ, bệnh cháy lá, tỷ lệ sâu, bệnh hại và mức độ bị hại nhẹ, biến động theo cấp NDVI và lập địa.

Các mô hình làm giàu rừng ngập mặn Cần Giờ

Nhóm thực hiện nhiệm vụ đã xây dựng và hoàn thiện các mô hình chăm sóc - nuôi dưỡng rừng, làm giàu chất lượng rừng, trồng cây đa tầng tán (tạo lập tầng cây cao, tầng cây dưới), được triển khai với sự phối hợp chặt chẽ của Ban Quản lý rừng phòng hộ Cần Giờ. Từ kết quả triển khai các mô hình, nhóm thực hiện đã xây dựng Hướng dẫn kỹ thuật làm giàu chất lượng rừng tự nhiên nghèo và phục hồi trên các dạng lập địa chính tại Cần Giờ mang tính khoa học và có giá trị thực tiễn cao. Cụ thể các mô hình như sau:

- Ở mô hình chăm sóc - nuôi dưỡng rừng, các hoạt động được triển khai nhằm đảm bảo cho rừng có mật độ hợp lý, tán cây mục đích có đủ không gian dinh dưỡng nhưng không tạo ra khoảng trống lớn. Hoạt động cụ thể: điều chỉnh và tạo tổ thành hợp lý cho rừng hỗn loại ở từng giai đoạn nuôi dưỡng; loại trừ cây phẩm chất xấu, cây sâu bệnh, cây chèn ép; điều chỉnh và tạo mật độ hợp lý cho từng giai đoạn tuổi để rừng đạt năng suất và chất lượng phòng hộ cao. Trong đó, đối tượng cây để lại nuôi dưỡng là những cây sinh trưởng bình thường, có phẩm chất tốt, tán lá cân đối, không có biểu hiện sâu bệnh và phân bố đều; còn đối tượng bài chặt là những cây sinh trưởng xấu, cong vẹo, sâu bệnh, cụt ngọn và cây kém giá trị, cây đang chèn ép cây mục đích. Kết quả: đã xác định được nghiệm thức có mức sinh trưởng, tổng sinh khối và chất lượng rừng tốt nhất, được đề xuất lựa chọn cho biện pháp kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng làm giàu chất lượng rừng.

Mô hình chăm sóc, nuôi dưỡng rừng

- Ở mô hình làm giàu chất lượng rừng, các hoạt động được triển khai nhằm chuyển từ rừng chất lượng kém, tận dụng sự hỗ trợ của nền rừng cũ đối với cây trồng để xây dựng rừng với cây trồng làm giàu chiếm ưu thế, hỗn loại với cây sẵn có trong rừng tự nhiên, rừng trồng. Cây trồng làm giàu là những loài địa phương hay những loài được dẫn giống từ những vùng sinh thái tương tự có giá trị cao, dễ gây trồng, tăng trưởng nhanh, đặc biệt là tăng trưởng chiều cao. Kết quả: đã xác định được nghiệm thức có mức sinh trưởng tốt, sự biến động mật độ duy trì ở mức cao nhất, được đề xuất lựa chọn cho biện pháp kỹ thuật làm giàu chất lượng rừng ven biển Cần Giờ.

Mô hình làm giàu chất lượng rừng theo băng

- Ở mô hình trồng cây đa tầng tán (tạo lập tầng cây cao, tầng cây dưới), các hoạt động được triển khai nhằm chuyển từ rừng chất lượng kém, có 1 tầng tán thành rừng có 2 tầng tán, trồng hỗn loại với cây sẵn có trong rừng nghèo và rừng phục hồi. Cây trồng làm giàu là những loài địa phương hay những loài được dẫn giống từ những vùng sinh thái tương tự có giá trị cao, dễ gây trồng, tăng trưởng nhanh, đặc biệt là tăng trưởng chiều cao, nhằm tăng khả năng phòng hộ của rừng. Kết quả: đã xác định được nghiệm thức có tỷ lệ sống, sinh khối và chất lượng rừng tốt, loài cây vẹt được đề xuất lựa chọn cho biện pháp kỹ thuật trồng làm giàu rừng tầng dưới, còn loài cây cóc trắng được đề xuất lựa chọn cho biện pháp kỹ thuật trồng làm giàu rừng tầng trên.

Kiểm tra mô hình trồng cây đa tầng tán - tạo lập tầng cây dưới.

Kiểm tra mô hình trồng cây đa tầng tán - tạo lập tầng cây dưới

Kiểm tra mô hình trồng cây tầng trên - đa tầng tán

Theo TS. Hoàng Văn Thơi, kết quả của nhiệm vụ có thể được ứng dụng để phân loại chất lượng rừng, làm cơ sở cho công tác lập kế hoạch quản lý, bảo vệ và nuôi dưỡng rừng. Kết quả cũng có thể được mở rộng áp dụng để làm giàu rừng ngập mặn ở những tỉnh thành khác. Các đơn vị cần ứng dụng có thể tham khảo chi tiết Hướng dẫn kỹ thuật để tạo dựng chương trình làm giàu rừng phù hợp. Nhóm thực hiện nhiệm vụ cũng đề xuất Sở KH&CN TP.HCM tiếp tục hỗ trợ theo dõi và thu thập số liệu sinh trưởng các mô hình thí nghiệm để có thêm dữ liệu cho những giai đoạn phát triển tiếp theo của rừng ngập mặn.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa tổ chức Hội đồng tư vấn nghiệm thu đề tài “Đánh giá các chỉ tiêu khoa học và công nghệ tác động vào chỉ số TFP của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và đề xuất các giải pháp”. Nghiên cứu được xem là cơ sở khoa học quan trọng, góp phần hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn mới.

Quang cảnh buổi nghiệm thu.

Đề tài do PGS.TS. Nguyễn Ngọc Vinh (Viện Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng, thuộc Trường Đại học Kinh tế TP.HCM) làm chủ nhiệm, được triển khai trong 18 tháng với sự phối hợp của nhiều đơn vị nghiên cứu liên quan.

Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế phụ thuộc ngày càng nhiều vào năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP – Total Factor Productivity), việc đánh giá tác động của khoa học, công nghệ (KH&CN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST) đối với TFP có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Với Bà Rịa - Vũng Tàu – một địa phương có thế mạnh về công nghiệp chế biến, dầu khí, logistics và dịch vụ cảng biển – nghiên cứu này được coi là cơ sở khoa học để hoạch định chính sách phát triển bền vững.

ThS. Đặng Hoàng Minh Quân, đại diện nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh mục tiêu trọng tâm của đề tài là phân tích toàn diện thực trạng các chỉ tiêu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn; đánh giá mức độ đóng góp của TFP vào tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2015–2024, từ đó xây dựng hệ thống giải pháp khả thi nhằm nâng cao chỉ số này trong thời gian tới. 

ThS. Đặng Hoàng Minh Quân – đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo kết quả đề tài tại buổi nghiệm thu.   

Đề tài vận dụng khung lý thuyết tăng trưởng nội sinh, lý thuyết thương mại và thể chế, kết hợp với các quy định pháp lý như Thông tư số 03/2018/TT-BKHCN và Nghị định số 97/2016/NĐ-CP về hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia. Nhóm tác giả đồng thời khai thác dữ liệu từ niên giám thống kê, báo cáo GRDP và khảo sát 1.259 doanh nghiệp thuộc ba khu vực kinh tế trong giai đoạn 2015–2023, kết hợp sử dụng các công cụ hạch toán tăng trưởng, DEA, phân tích tương quan và mô hình mạng thần kinh nhân tạo (ANN).

Việc áp dụng đồng thời nhiều phương pháp cho phép kết quả nghiên cứu có độ tin cậy cao, phản ánh đúng thực trạng và dự báo xu hướng tác động của KH&CN đến TFP trong giai đoạn tới.

Nghiên cứu cho thấy đến năm 2024, địa bàn có 27 tổ chức KH&CN, trong đó khu vực ngoài nhà nước chiếm hơn một nửa. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 30,1%, tuy đã tăng nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa. Tổng chi xã hội cho KH&CN năm 2023 đạt 1.664 tỷ đồng, tương đương 0,76% GRDP, song phần lớn doanh nghiệp chưa có bộ phận R&D chuyên trách, nhân lực chất lượng cao còn thiếu.

Về sở hữu trí tuệ, địa bàn ghi nhận 319 đơn đăng ký và 180 văn bằng bảo hộ trong năm 2024, nhưng số sáng chế được công nhận còn hạn chế. Hoạt động đổi mới sáng tạo ghi dấu khi chỉ số PII năm 2024 vươn lên hạng 4/63 tỉnh, tăng ba bậc so với năm trước. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế: tỷ lệ doanh nghiệp đầu tư cho R&D còn thấp, thương mại hóa kết quả nghiên cứu chưa cao, thiếu đội ngũ chuyên gia đầu ngành, trong khi liên kết doanh nghiệp với viện, trường còn mờ nhạt. Hoạt động đổi mới sáng tạo mới được khoảng 34% doanh nghiệp triển khai, số đơn vị thực hiện chuyển giao công nghệ chỉ chiếm hơn 7%. 

Trong giai đoạn 2016–2020, TFP đóng góp khoảng 44,41% vào tăng trưởng GRDP, tăng lên 49,64% giai đoạn 2021–2025, tiệm cận mục tiêu quốc gia và gần đạt chỉ tiêu của địa phương là 56% vào năm 2030. Với kịch bản tăng trưởng GRDP hơn 10%/năm giai đoạn 2026–2030, TFP được dự báo có thể chiếm tới 60%.

Đóng góp chủ yếu đến từ khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ, chiếm khoảng 73% giá trị gia tăng toàn địa bàn. Ngược lại, nông nghiệp vẫn phụ thuộc nhiều vào vốn và lao động, ít chịu tác động từ KH&CN.

PGS.TS. Nguyễn Ngọc Vinh (Viện Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng, thuộc Trường Đại học Kinh tế TP.HCM) phát biểu tại buổi nghiệm thu.  

Ở cấp độ doanh nghiệp, phân tích ANN cho thấy các yếu tố tác động mạnh nhất đến TFP gồm tỷ lệ chi cho R&D trên doanh thu, tỷ lệ lao động có trình độ cao, tỷ lệ lao động nghiên cứu trực tiếp và tuổi đời doanh nghiệp. Các yếu tố trung bình liên quan đến chuyển đổi số và đổi mới tổng hợp, trong khi sở hữu trí tuệ và hệ thống quản lý có ảnh hưởng thấp. 

Dù đã đạt kết quả tích cực, nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế lớn: nguồn nhân lực KH&CN chất lượng cao còn thiếu; hoạt động R&D chưa được doanh nghiệp chú trọng; hợp tác quốc tế và liên kết viện–trường còn yếu; ứng dụng kết quả nghiên cứu chưa lan tỏa rộng; và thị trường KH&CN còn non trẻ. Đây là những “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ để nâng cao TFP trong giai đoạn tới.

Trên cơ sở phân tích, nhóm nghiên cứu kiến nghị một loạt giải pháp nhằm tạo đột phá: đổi mới cơ chế tài chính và hình thành quỹ đổi mới sáng tạo cấp tỉnh; thành lập trung tâm R&D vùng tại Bà Rịa - Vũng Tàu; phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp số hóa; xây dựng thị trường dữ liệu địa phương; trọng dụng và thu hút nhân lực chất lượng cao; thúc đẩy hợp tác quốc tế; đẩy mạnh bảo hộ và thương mại hóa sở hữu trí tuệ.

Đặc biệt, nhóm nghiên cứu đề xuất xây dựng “Bộ chỉ số theo dõi TFP và ĐMST cấp ngành” với các tiêu chí cụ thể, cùng cơ chế kiểm tra, đánh giá định kỳ hai năm/lần để bảo đảm chính sách đi vào thực chất.

Trong phần góp ý, các ý kiến của Hội đồng phản biện cho rằng nhóm nghiên cứu đã có sự chuẩn bị nghiêm túc, hệ thống dữ liệu tương đối phong phú, cách tiếp cận khoa học và phương pháp phân tích đa dạng, tạo nền tảng cho những kết luận có cơ sở. Tuy vậy, Hội đồng cũng chỉ rõ một số điểm cần được bổ sung và hoàn thiện, đặc biệt là việc làm rõ hơn mối quan hệ giữa các chỉ tiêu khoa học - công nghệ với sự biến động của TFP, cũng như cách thức phản ánh đóng góp của đổi mới sáng tạo trong bối cảnh đặc thù của Bà Rịa - Vũng Tàu. 

Hội đồng phản biện đưa ra nhiều góp ý nhằm hoàn thiện hơn giá trị khoa học và thực tiễn của đề tài.

Bên cạnh đó, một số đại biểu nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường tính thực tiễn của các giải pháp, bảo đảm khả năng ứng dụng vào hoạch định chính sách và hỗ trợ doanh nghiệp địa phương. Những ý kiến này góp phần hoàn thiện hơn giá trị khoa học và tính ứng dụng của đề tài, đồng thời tạo cơ sở quan trọng cho việc triển khai trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhất là trong bối cảnh sáp nhập với TP.HCM và Bình Dương, trở thành đô thị đặc biệt của cả nước.

Với tinh thần cầu thị, đại diện đơn vị chủ trì nghiên cứu cam kết sẽ rà soát, điều chỉnh, bổ sung dữ liệu cần thiết, làm rõ hơn mối quan hệ giữa chỉ tiêu khoa học - công nghệ với biến động TFP, đồng thời chỉnh sửa, cập nhật nội dung giải pháp cho phù hợp thực tiễn và các quy định hiện hành. Đại diện nhóm nhấn mạnh, các ý kiến đóng góp là động lực để nhóm hoàn thiện chất lượng nghiên cứu, bảo đảm tính khả thi và giá trị ứng dụng của đề tài, góp phần phục vụ quá trình hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương trong giai đoạn mới.

Bà Lương Thị Lệ Hằng – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM – Chủ tịch Hội đồng tư vấn nghiệm thu kết luận đề tài đạt yêu cầu và được thông qua.

Minh Nhã (CESTI)

Với việc nghiên cứu ứng dụng thành công công nghệ dập ép bột kim loại và thiêu kết (Sintering), các kỹ sư TP.HCM đã chế tạo được nhiều chi tiết máy chính xác, đạt tiêu chuẩn quốc tế, mở ra hướng đi mới cho ngành cơ khí chính xác, góp phần thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.

Đây là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ "Nghiên cứu ứng dụng công nghệ dập ép bột kim loại và thiêu kết để sản xuất chi tiết máy chính xác" do Công ty TNHH Cơ khí Duy Khanh chủ trì thực hiện, KS. Đỗ Phước Tống làm chủ nhiệm. Nhiệm vụ được Hội đồng đánh giá nghiệm thu tại Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM thông qua ngày 02/10.

Công nghệ dập ép bột kim loại và thiêu kết (Sintering) là công nghệ tiên tiến được sử dụng phổ biến ở các nước công nghiệp phát triển, ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp quan trọng như ô tô, vận tải, thiết bị điện - điện tử, dụng cụ cầm tay, dệt may, thiết bị công nghiệp… Công nghệ này nổi bật với nhiều ưu điểm như khả năng tạo hình chi tiết phức tạp với độ chính xác cao mà không cần hoặc chỉ cần gia công tinh ít, tối ưu hóa vật liệu, và giảm thiểu chi phí sản xuất.

Ông Đỗ Phước Tống (đại diện nhóm nghiên cứu) báo cáo kết quả thực hiện đề tài

Theo ông Đỗ Phước Tống, tại Việt Nam, mặc dù nhu cầu về các sản phẩm từ công nghệ Sintering là rất lớn, nhưng có rất ít doanh nghiệp trong nước đầu tư nghiên cứu và sản xuất do chi phí đầu tư lớn. Hầu hết các nhà sản xuất máy móc, thiết bị và lắp ráp ô tô, xe máy trong nước vẫn phải nhập khẩu các chi tiết máy chính xác, gây tốn kém chi phí và kéo dài thời gian cung ứng. Xuất phát từ thực tế này, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã "đặt hàng" Công ty TNHH Cơ khí Duy Khanh chủ trì thực hiện nhiệm vụ "Nghiên cứu ứng dụng công nghệ dập ép bột kim loại và thiêu kết để sản xuất chi tiết máy chính xác".

Mục tiêu của đề tài là làm chủ công nghệ Sintering, từng bước nội địa hóa sản xuất, giảm phụ thuộc nhập khẩu, đồng thời tạo cơ sở dữ liệu, tài liệu kỹ thuật phục vụ nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao trong tương lai.

Nhóm nghiên cứu do KS. Đỗ Phước Tống dẫn dắt đã tiến hành các nội dung trọng tâm, gồm: nghiên cứu tổng quan về công nghệ Sintering; phân tích nhu cầu thị trường trong nước đối với sản phẩm Sintering; nghiên cứu quy trình chế tạo (thiết kế, tính toán khuôn dập ép và các thông số công nghệ then chốt cho dập ép, thiêu kết và gia công tinh chỉnh); thử nghiệm nhiều giải pháp tối ưu để nâng cao độ chính xác, độ cứng và độ bền sản phẩm.

Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ được Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức ngày 02/10/2025

Trong đó, việc nghiên cứu thiết kế khuôn dập ép là khâu quan trọng, đi sâu vào nguyên tắc cơ bản của thiết kế khuôn dập ép bột kim loại, phân tích lực nén, và tính toán kích thước các bộ phận chính của khuôn để sản xuất chi tiết phức tạp. Nhóm cũng thiết lập dây chuyền chế tạo thử nghiệm gồm máy dập ép bột kim loại công suất 10 - 300 tấn, lò thiêu kết băng tải liên tục và các thiết bị hỗ trợ. Chế tạo thử nghiệm 6 nhóm sản phẩm chi tiết máy chính xác: bạc xốp tự bôi trơn, bánh răng thẳng một tầng, bánh răng thẳng hai tầng, bánh răng bất đối xứng, vòng răng trong và chi tiết dạng khối.

Kết quả, đã chế tạo thành công 6 nhóm sản phẩm này với 60 mẫu chi tiết máy chính xác cho nhiều ứng dụng khác nhau, tất cả đều đạt chỉ tiêu chất lượng kỹ thuật về mật độ, độ xốp, độ cứng, độ bền… theo bản vẽ thiết kế và tiêu chuẩn quốc tế. Nổi bật như:

+ Bạc xốp tự bôi trơn: đạt mật độ 6,0-6,5 g/cm³, độ xốp 15-25%, hàm lượng dầu bôi trơn 10-15%, độ cứng tế vi bề mặt 450-600 HV0.2.

+ Bánh răng thẳng một tầng và hai tầng: đạt mật độ cao (7.0-7.2 g/cm³) và độ cứng cần thiết (30-35 HRC). Đặc biệt, bánh răng hai tầng còn được kiểm tra độ bền nén răng, đạt giá trị vượt trội (400-450 Kgf ở tầng 2).

+ Bánh răng bất đối xứng: đây là chi tiết có hình dạng phức tạp, yêu cầu công nghệ khuôn mẫu tiên tiến, đạt mật độ 7.0-7.2 g/cm³ và độ cứng cao (31-45 HRC).

+ Vòng răng trong: đạt mật độ 6.8-7.0 g/cm³.

+ Chi tiết máy dạng khối: mật độ 7.0-7.2 g/cm³ và độ cứng bề mặt tế vi rất cao (700-850 HV0.2), cho thấy tiềm năng thay thế linh kiện nhập khẩu chịu tải cao.

Sản phẩm của đề tài: mẫu chi tiết máy chính xác ứng dụng công nghệ Sintering 

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đã nộp đơn đăng ký giải pháp hữu ích và được chấp nhận đơn (Cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn ngày 08/8/2025) với giải pháp "Phương pháp chế tạo chi tiết máy có rãnh âm bằng công nghệ dập ép bột kim loại và thiêu kết, dùng khuôn có slide trượt trên nền tảng giải pháp thiết kế khuôn dập ép bột kim loại có slide trượt". Đây là một giải pháp then chốt để giải quyết vấn đề tạo hình các chi tiết có rãnh âm hoặc hình dạng phức tạp, chứng minh khả năng sáng tạo và làm chủ công nghệ khuôn mẫu của doanh nghiệp Việt Nam.

Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ tại Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nhận định, các nội dung nghiên cứu, phân tích và lập luận khoa học là hợp lý, phương pháp thực hiện đáng tin cậy. Nhiệm vụ đã phát triển thành công quy trình công nghệ và bộ thông số tối ưu cho việc chế tạo các chi tiết máy phức tạp bằng vật liệu bột kim loại nền Fe. Đặc biệt, giải pháp thiết kế khuôn dập ép có slide trượt được đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ là một đóng góp quan trọng, cho thấy khả năng sáng tạo công nghệ nội sinh của nhóm nghiên cứu.

Hội đồng nghiệm thu cũng đánh giá cao khả năng chuyển giao và nhân rộng ứng dụng kết quả nghiên cứu. Sản phẩm ứng dụng công nghệ Sintering có thể đáp ứng nhu cầu lớn trong các ngành công nghiệp chế tạo và lắp ráp tại Việt Nam. Việc Duy Khanh làm chủ được quy trình công nghệ tiên tiến này (quy trình thiết kế và công nghệ gia công chế tạo khuôn dập ứng dụng công nghệ Sintering) có thể tạo ra sản phẩm chất lượng cao, cạnh tranh tốt trên thị trường, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp sản xuất trong nước, giúp họ giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu còn là tiền đề cho việc phát triển nhà máy sản xuất bằng công nghệ Sintering, giúp mang lại các lợi ích kinh tế, thúc đẩy hoạt động liên kết, hợp tác nghiên cứu - đào tạo, nâng cao năng lực khoa học công nghệ cho ngành cơ khí chính xác và công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.

Lam Vân (CESTI)

Diễn đàn dự kiến có sự tham gia của TP.HCM, Tây Ninh và khu vực đồng bằng sông Cửu Long, chia sẻ kinh nghiệm về triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57 và tình hình chuyển đổi số trong doanh nghiệp tư nhân ở địa phương.

Ngày 3/10/2025, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM có buổi làm việc với Trường Tài năng UEH.ISB (Đại học Kinh Tế TP.HCM). Tại buổi làm việc, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM thống nhất sẽ cùng tham gia đồng chủ trì, phối hợp với Trường Tài năng UEH.ISB trong công tác tổ chức Diễn đàn Asia Connect (dự kiến diễn ra vào tháng 12/2025).

Ông Lâm Đình Thắng – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đề nghị Trường Tài năng UEH.ISB triển khai các nội dung gắn với Nghị quyết số 57 và Nghị quyết số 68, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực công, thúc đẩy các hoạt động nâng cao năng suất lao động, sở hữu trí tuệ, chứng nhận thương hiệu… để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần có không gian triển lãm kết quả ứng dụng đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của doanh nghiệp - tổ chức, và có sản phẩm cụ thể để đóng góp về mặt chính sách sau Diễn đàn.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Trường Tài năng UEH.ISB thống nhất phối hợp thực hiện tổ chức các sự kiện về khoa học và công nghệ có sự tham gia của các tổ chức quốc tế trong thời gian sắp tới. Hai bên cũng nhất trí sẽ triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ về nghiên cứu chính sách, chuyển đổi số, sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo để có cơ sở tham mưu cho Thành phố.

Theo Trường Tài năng UEH.ISB, Diễn đàn Asia Connect là sự kiện hướng đến hoạt động tạo dựng vị thế thương hiệu quốc gia và thương hiệu địa phương trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Diễn đàn kiến tạo không gian đối thoại giữa chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách với các tổ chức quốc tế nhằm nhận diện rõ cơ hội và thách thức, thể hiện sự cầu thị đối với việc huy động ý kiến của chuyên gia vào hoạt động nghiên cứu và phát triển, góp phần hiện thực hóa tầm nhìn Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Hoàng Kim (CESTI) 

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa tổ chức Hội đồng tư vấn báo cáo kết quả nghiên cứu đề án “Xây dựng, đề xuất cơ chế, chính sách huy động chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia tư vấn, xây dựng và phản biện chính sách Thành phố Hồ Chí Minh”. Nhiệm vụ do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM chủ trì, ThS. Phạm Bình An là chủ nhiệm, phối hợp cùng đội ngũ nghiên cứu liên ngành thực hiện, với mục tiêu tạo lập khung chính sách mới, minh bạch và đột phá, giúp Thành phố khai thác hiệu quả nguồn lực trí tuệ chất lượng cao trong và ngoài nước.

Toàn cảnh buổi tư vấn nghiệm thu

Theo nhóm nghiên cứu, Thành phố hiện nay đang đối diện với yêu cầu cấp bách phải huy động tri thức từ cộng đồng chuyên gia để giải quyết các bài toán chiến lược về quy hoạch đô thị, kinh tế - xã hội, hạ tầng, môi trường và chuyển đổi số. Trong khi đó, cơ chế hiện hành còn nhiều rào cản. Định mức thù lao và bồi dưỡng theo Thông tư 03/2023/TT-BTC được đánh giá là quá thấp, chưa tương xứng với công sức và giá trị chất xám. Thủ tục hành chính trong quá trình giải ngân, thanh toán, quyết toán còn rườm rà, gây phiền hà cho cả đơn vị tổ chức lẫn chuyên gia. Thành phố cũng chưa có một cơ sở dữ liệu chính thức, toàn diện về chuyên gia để thuận tiện tra cứu, lựa chọn. Việc mời gọi chuyên gia hiện vẫn phụ thuộc nhiều vào quan hệ cá nhân, thiếu tính hệ thống và minh bạch.

ThS. Phạm Bình An, đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo

Bên cạnh đó, quy trình phối hợp hiện chưa tối ưu. Một số nhiệm vụ đặt hàng từ cấp trên giao xuống chưa có yêu cầu cụ thể, khiến chuyên gia khó chuẩn bị và đóng góp hiệu quả. Đặc biệt, chưa có cơ chế phản hồi rõ ràng cho chuyên gia về việc ý kiến đóng góp được tiếp thu, sử dụng như thế nào, dẫn đến giảm động lực cống hiến lâu dài. Khung pháp lý hiện tại cũng chủ yếu tập trung vào chính sách “thu hút” nhân tài dài hạn, còn thiếu một chính sách toàn diện dành riêng cho hoạt động “huy động” chất xám ngắn hạn, đa dạng và linh hoạt.

Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba nhóm giải pháp then chốt. Thứ nhất, cải tổ cơ chế tài chính, trong đó đề xuất ban hành định mức thù lao mới có tính cạnh tranh, gắn liền với chất lượng sản phẩm, thay thế cơ chế cứng nhắc hiện nay. Nhóm nghiên cứu đề xuất mức chi đột phá: chủ trì hội thảo từ 5 - 10 triệu đồng/buổi, báo cáo chuyên đề nhanh tối đa 40 triệu đồng, chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học - công nghệ có thể hưởng tối đa 60 triệu đồng/tháng. Đồng thời, cần thành lập Quỹ Nghiên cứu phát triển TP.HCM theo mô hình quỹ xã hội hóa, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, cho phép chi trả linh hoạt, nhanh chóng cho các nhiệm vụ cấp bách.

Thứ hai, xây dựng các định chế và công cụ hỗ trợ. Cụ thể, Thành phố cần thiết lập nền tảng mạng lưới chuyên gia dạng số, nơi chuyên gia có thể cập nhật hồ sơ chuyên môn, đồng thời các cơ quan Nhà nước dễ dàng tra cứu, lựa chọn và công khai nhu cầu tư vấn. Song song, cần phát triển cơ sở dữ liệu kinh tế - xã hội mở, cung cấp nguồn dữ liệu chính thống và đầy đủ cho chuyên gia nghiên cứu. Ngoài ra, việc ban hành định hướng nghiên cứu dài hạn của Thành phố sẽ giúp công tác đặt hàng trở nên hệ thống, bài bản và có tầm nhìn hơn.

Thứ ba, tối ưu hóa quy trình huy động và sử dụng chuyên gia. Đề án nhấn mạnh việc minh bạch hóa quy trình từ khâu đặt hàng, tuyển chọn đến sử dụng kết quả; đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh cơ chế khoán theo sản phẩm cuối cùng. Cần thiết lập cơ chế phản hồi bắt buộc, trong đó đơn vị tổ chức có trách nhiệm phản hồi bằng văn bản cho chuyên gia, nêu rõ ý kiến nào đã được tiếp thu, ý kiến nào chưa và lý do. Đồng thời, cần đa dạng hóa hình thức huy động như tham vấn nhóm nhỏ, đối thoại chiến lược trực tiếp với lãnh đạo thành phố, hay các nhóm làm việc trực tuyến. Bên cạnh thù lao, việc tôn vinh, khen thưởng định kỳ những chuyên gia có đóng góp nổi bật cũng được khuyến nghị như một giải pháp tạo động lực.

Hội đồng nghe báo cáo

Hội đồng tư vấn đánh giá cao tính cấp thiết của đề án và cho rằng các giải pháp đề xuất, đặc biệt về cơ chế tài chính, cơ sở dữ liệu và quy trình phản hồi, nếu được triển khai đồng bộ sẽ tạo bước đột phá trong việc khai thác nguồn lực chất xám cho thành phố. Đây sẽ là tiền đề để TP.HCM không chỉ thu hút nhân tài, mà còn huy động trí tuệ từ cộng đồng chuyên gia một cách hiệu quả, phục vụ cho các mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, gắn với đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Nhật Linh - CESTI

Chiều ngày 02/10/2025, tại Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (SIHUB), dưới sự chỉ đạo của Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, đã diễn ra Hội thảo “Giới thiệu nền tảng trực tuyến thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công (H.OIP) và Chương trình tham vấn ý kiến cộng đồng về tiêu chí thu hút các tổ chức hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM”. Đây là sự kiện quan trọng nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng Ngày Đổi mới sáng tạo Quốc gia, khẳng định nỗ lực của Thành phố trong việc hiện thực hóa các chủ trương, nghị quyết lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời từng bước cụ thể hóa mô hình “một địa điểm - nhiều dịch vụ” tại tòa nhà 123 Trương Định, nơi hướng đến việc thu hút các đối tác chiến lược có năng lực, uy tín và kinh nghiệm để đồng hành cùng SIHUB trong xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Toàn cảnh buổi Hội thảo

Mở đầu sự kiện, ThS. Nguyễn Minh Hiếu - Phó Trưởng phòng Kiểm tra Pháp chế, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, nguyên Phó Giám đốc SIHUB, đã giới thiệu nền tảng H.OIP (HCMC Open Innovation Platform). H.OIP được xây dựng nhằm kết nối toàn bộ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thành phố với dự án và doanh nghiệp khởi nghiệp đóng vai trò trung tâm. Nền tảng này bao quát nhiều đối tượng như cộng đồng khởi nghiệp, nhà đầu tư, vườn ươm, chương trình tăng tốc, cơ quan nhà nước và khu vực công.

H.OIP mang sứ mệnh tạo ra một nền tảng đa kênh, giúp các thành phần trong hệ sinh thái dễ dàng kết nối và tương tác thông qua những chức năng chính như bản đồ đổi mới sáng tạo giúp định vị và cung cấp thông tin toàn cảnh; kho dữ liệu tập trung lưu trữ thông tin hệ sinh thái; kênh chia sẻ thông tin về các chương trình, sự kiện; công cụ hỗ trợ kết nối và tìm kiếm đối tác. Đây được xem là một hệ thống trực tuyến quan trọng, vừa hỗ trợ quản lý, kết nối, vừa thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công, đồng thời minh bạch hóa dữ liệu, đơn giản hóa quy trình phối hợp, mở ra kênh tương tác trực tiếp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng. H.OIP được kỳ vọng sẽ trở thành hạ tầng số cốt lõi, giúp bộ máy nhà nước đổi mới phương thức làm việc, nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

ThS. Nguyễn Minh Hiếu - Phó Trưởng phòng Kiểm tra Pháp chế, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, nguyên Phó Giám đốc SIHUB, giới thiệu nền tảng H.OIP (HCMC Open Innovation Platform)

Tiếp nối chương trình, ThS. Đặng Thị Luận - Quyền Giám đốc SIHUB, đã trình bày dự thảo bộ tiêu chí và quy trình xét chọn đối tác hoạt động tại SIHUB, áp dụng cho không gian từ tầng 4 đến tầng 7 của tòa nhà 123 Trương Định.

Dự thảo bộ tiêu chí được thiết kế theo thang điểm 100, chia thành năm nhóm chính: năng lực pháp lý và pháp nhân (15 điểm) nhằm đánh giá sự minh bạch và tính hợp pháp của tổ chức; năng lực tài chính và nguồn lực (25 điểm) để xác định quy mô và mức độ sẵn sàng hỗ trợ hệ sinh thái; kinh nghiệm hoạt động (20 điểm) tập trung vào các thành tích thực tiễn trong nước và quốc tế; sự phù hợp chiến lược và cam kết hợp tác (25 điểm) khuyến khích đơn vị gắn bó tối thiểu ba năm và định hướng theo các ngành trọng điểm của Thành phố; uy tín và tác động cộng đồng (15 điểm) đề cao những đóng góp xã hội, trách nhiệm cộng đồng và các hoạt động đầu tư tác động.

ThS. Đặng Thị Luận - Quyền Giám đốc SIHUB, trình bày dự thảo bộ tiêu chí và quy trình xét chọn đối tác hoạt động tại SIHUB

Bộ tiêu chí còn được cụ thể hóa cho từng nhóm đối tượng. Với các quỹ đầu tư, những yếu tố then chốt là quy mô vốn quản lý, lịch sử giải ngân, cam kết đầu tư tại TP.HCM và uy tín trong cộng đồng khởi nghiệp. Đối với các tổ chức ươm tạo, tăng tốc và hỗ trợ khởi nghiệp, tiêu chí chú trọng vào kinh nghiệm triển khai, năng lực nhân sự, cơ sở vật chất và khả năng kết nối quốc tế. Trong khi đó, các tổ chức khoa học công nghệ và doanh nghiệp đồng hành được đánh giá dựa trên năng lực nghiên cứu, triển khai, sự phù hợp với chiến lược phát triển của thành phố và cam kết đồng hành cùng SIHUB trong dài hạn.

Quy trình xét chọn dự kiến sẽ được tổ chức công khai, minh bạch và khách quan. Các đơn vị nộp hồ sơ theo mẫu do SIHUB ban hành và sẽ được Hội đồng tư vấn gồm đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia đầu tư và cố vấn khởi nghiệp thẩm định. Ứng viên cần đạt tối thiểu 70 điểm trên thang 100 để được lựa chọn, trong trường hợp có nhiều hồ sơ đạt yêu cầu vượt quá diện tích, SIHUB sẽ ưu tiên cho đơn vị có điểm cao hơn. Một số đối tượng đặc biệt như tổ chức quốc tế dẫn dắt, quỹ đầu tư nước ngoài hoặc các đơn vị được UBND TP.HCM mời gọi, chỉ định sẽ được xét theo cơ chế ưu tiên.

Các đại biểu tham dự Hội thảo đã thảo luận và đóng góp ý kiến để hoàn thiện bộ tiêu chí trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành, cho thấy tinh thần cầu thị và minh bạch của SIHUB trong việc xây dựng một khung chuẩn mực hợp tác.

Bối cảnh hiện nay cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM đang phát triển mạnh mẽ với hơn 564.650 doanh nghiệp, trong đó 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khoảng 2.000 startup, cùng 67 cơ sở ươm tạo và tăng tốc, 186 quỹ đầu tư, hơn 200 chuyên gia cố vấn và gần 100 cơ sở đào tạo đại học, cao đẳng. Thành phố cũng đang giữ vị trí nổi bật trên bản đồ toàn cầu ở nhiều lĩnh vực như Blockchain (Top 30 thế giới), Fintech (Top 54 thế giới) và EdTech, đồng thời nhiều dự án giáo dục số và STEM đã được triển khai thành công. Các lĩnh vực dịch vụ tài chính, nông nghiệp và y tế tiếp tục thu hút nhiều dòng vốn đầu tư.

Việc đẩy mạnh triển khai nền tảng HOIP kết hợp với quá trình tham vấn cộng đồng về bộ tiêu chí xét chọn đối tác tại SIHUB được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả quản trị, tăng cường tính minh bạch và chất lượng hợp tác trong hệ sinh thái. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để SIHUB tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, tạo nền tảng để TP.HCM hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước.

Nhật Linh - CESTI

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, khẳng định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt cho phát triển đất nước. Đây được xem là văn kiện mang tính bước ngoặt, mở ra hướng đi chiến lược để Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, tiến tới nền kinh tế tri thức và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, TP.HCM – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước – đang khẳng định vai trò tiên phong bằng việc cụ thể hóa tinh thần nghị quyết thành những chương trình hành động thiết thực. Từ đào tạo nguồn nhân lực công nghệ số, phát triển hạ tầng dữ liệu, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp đến hợp tác quốc tế, TP.HCM đang đi từng bước bài bản để khẳng định khát vọng trở thành trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực.

Mục tiêu đầy tham vọng: từ quốc gia đến thành phố

Với vai trò “đầu tàu” cả nước, TP.HCM đã sớm chủ động xây dựng hệ thống tiêu chí cụ thể, bám sát tinh thần của Nghị quyết 57, đồng thời đề ra những chỉ tiêu mang tính đột phá.

Theo đó, đến năm 2030, thành phố đặt mục tiêu chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt ít nhất 3% GRDP, kinh tế số đóng góp 40% GRDP, hình thành 5.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cùng 5 trung tâm nghiên cứu ứng dụng đạt chuẩn quốc tế. Đây là những con số bám sát định hướng từ Trung ương, phản ánh rõ quyết tâm chính trị cũng như khát vọng phát triển của thành phố. 

Những mục tiêu này không chỉ mang tính định lượng, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược: đặt khoa học – công nghệ làm trụ cột của tăng trưởng, coi đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là công cụ để TP.HCM giữ vững vị thế "đầu tàu" cả nước trong kỷ nguyên số.

Bắt đầu từ con người – “nút khởi động” cho đổi mới sáng tạo 

Thực tiễn cho thấy, công nghệ chỉ phát huy giá trị khi gắn liền với con người. Do đó, TP.HCM đã chọn khởi đầu từ việc đào tạo và nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức và thế hệ trẻ.

Ngày 6/9/2025, hơn 100 công chức phường, xã tham gia khóa tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong xử lý công việc hành chính – mở màn cho chuỗi 4 đợt tập huấn, dự kiến có sự tham gia của khoảng 400 công chức tại 168 xã, phường và đặc khu. Đây là lần đầu tiên một địa phương triển khai chương trình đào tạo AI quy mô lớn cho cấp chính quyền cơ sở.

Chương trình tập huấn đổi mới sáng tạo khu vực công đợt 1 – năm 2025 tại TP.HCM.

Khóa tập huấn không thiên về lý thuyết mà tập trung vào công cụ thực tiễn như ChatGPT, Canva AI, CapCut AI… giúp công chức soạn thảo văn bản, thiết kế infographic, sản xuất video tuyên truyền, quản lý dữ liệu hành chính. Đặc biệt, giảng viên còn hướng dẫn kỹ năng nhận diện rủi ro, xử lý thông tin sai lệch và tích hợp Generative AI vào quy trình công vụ.

Sáng kiến này được giới truyền thông đánh giá là “bước đi chiến lược”, giúp công chức cơ sở – vốn ít có cơ hội tiếp cận công nghệ mới – thay đổi cách làm việc: từ thủ công sang số hóa, từ tư duy quản lý sang tư duy sáng tạo. Quan trọng hơn, hoạt động này hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57 khoa học, công nghệ phải đi vào đời sống, bắt đầu từ những mắt xích nhỏ nhất trong bộ máy hành chính. 

Đặc biệt, thành phố còn chú trọng bồi dưỡng thế hệ trẻ. Đầu tháng 9/2025, hơn 200 học sinh xuất sắc của TP.HCM đã hoàn thành khóa bồi dưỡng kiến thức về trí tuệ nhân tạo (AI) do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức. Điều này cho thấy quan điểm nhất quán: con người là trung tâm, giáo dục và đào tạo là nền tảng, từ đó lan tỏa đổi mới sáng tạo ra toàn hệ thống.

Hình ảnh tại Lễ bế giảng lớp bồi dưỡng kiến thức về Trí tuệ Nhân tạo (AI) cho học sinh xuất sắc tại TP.HCM.

Hạ tầng số và hệ sinh thái khởi nghiệp – nền móng cho kỷ nguyên số

Nếu con người là “nút khởi động”, thì hạ tầng số và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo chính là “nền móng” để hiện thực hóa nghị quyết.

Ngày 16/9/2025, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM ký kết hợp tác với Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC), đặt mục tiêu đưa 420.000 doanh nghiệp trên địa bàn lên “ngôi nhà số” an toàn thông qua đăng ký tên miền “.vn”. Với chỉ hơn 227.000 tên miền được đăng ký tính đến nay, dư địa phát triển vẫn còn rất lớn. Thỏa thuận này không chỉ góp phần nâng cao chỉ số thương mại điện tử, mà còn xây dựng hạ tầng số hiện đại, môi trường trực tuyến an toàn cho kinh tế số phát triển.

Ông Nguyễn Hữu Yên – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng ông Đỗ Quang Trung – Trưởng chi nhánh VNNIC tại TP.HCM ký kết Biên bản ghi nhớ “Phối hợp tăng cường quản lý và phát triển tài nguyên Internet trên địa bàn TP.HCM”.

Ở khía cạnh hệ sinh thái khởi nghiệp, TP.HCM thúc đẩy kết nối “bốn nhà”: Nhà nước – Doanh nghiệp – Viện trường – Quỹ đầu tư. Hội thảo ngày 10/9/2025 về liên kết vườn ươm công nghệ cho thấy, chỉ khi có nền tảng trực tuyến minh bạch, kết nối startup, nhà đầu tư và cơ quan quản lý, hệ sinh thái khởi nghiệp mới có thể phát triển bền vững. Đây cũng là bước quan trọng để thành phố tiến tới mục tiêu 5.000 startup vào năm 2030.

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (SIHUB) và Vườn ươm Doanh nghiệp trẻ (YESI) tại Hội thảo “Nghiên cứu xây dựng và triển khai mạng lưới, nền tảng trực tuyến liên kết vườn ươm trong các lĩnh vực công nghệ” ngày 10/9/2025.

Thách thức hiện hữu và yêu cầu bứt phá

Dù tiên phong trong triển khai Nghị quyết, TP.HCM vẫn đối diện nhiều khó khăn. Tại buổi làm việc giữa Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và Viện Phát triển chính sách ĐHQG-HCM (Trường Đại học Kinh tế - Luật) ngày 11/9/2025, các chuyên gia đã chỉ ra một số thách thức lớn. 

Trước hết là thiếu công cụ đo lường. Hiện chưa có phương pháp thống nhất để tính toán đóng góp của kinh tế số vào GRDP hay đánh giá hiệu quả đầu tư R&D, khiến việc kiểm soát tiến độ và hiệu quả triển khai gặp khó khăn.

Thứ hai là khung chính sách còn chậm. Nhiều quy định chưa theo kịp tốc độ phát triển, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghệ mới nổi. Điều này dẫn đến tình trạng “chính sách đi sau thực tiễn”, làm giảm tốc độ triển khai.

Thứ ba là những vướng mắc về tổ chức bộ máy và nhân lực. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, nhiều xã, phường gặp khó trong kết nối dữ liệu, chuẩn hóa hạ tầng số, đồng thời thiếu nhân lực công nghệ thông tin.

Để bứt phá, các chuyên gia kiến nghị Trung ương cần trao thêm quyền chủ động cho TP.HCM, cho phép thí điểm cơ chế đặc thù – từ sandbox (cơ chế thử nghiệm pháp lý) đến mô hình ứng dụng công nghệ mới trong quản lý đô thị, y tế, giáo dục. Đồng thời, thành phố phải ưu tiên đầu tư hạ tầng số, dữ liệu dùng chung, và đặc biệt là đào tạo – thu hút nhân lực chất lượng cao.

Dù sở hữu nhiều cơ sở giáo dục đại học cùng lực lượng lao động trẻ, TP.HCM vẫn đang phải đối diện với khoảng cách đáng kể giữa đào tạo và yêu cầu của thực tế. Việc xây dựng các trung tâm nghiên cứu ứng dụng đạt chuẩn quốc tế vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp giữ chân nhân tài, thu hút chuyên gia quốc tế, đưa TP.HCM trở thành điểm đến của tri thức toàn cầu. 

Liên kết quốc tế và khát vọng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực

TP.HCM hiểu rằng, để thành công, việc triển khai Nghị quyết 57 phải gắn với các cam kết quốc gia và quốc tế. Thành phố định hướng phát triển đồng bộ với mục tiêu Net Zero 2050 và Chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo, nhằm tận dụng dòng vốn đầu tư quốc tế và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. 

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Mê Công – Hàn Quốc 2025, bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 40% GRDP và kêu gọi hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực AI, thương mại điện tử, logistics thông minh. Cùng với đó, những hợp tác gần đây với Hàn Quốc, EU, Nga và tỉnh Gyeonggi (Hàn Quốc) cho thấy TP.HCM không chỉ chú trọng phát triển nội lực mà còn chủ động hòa mình vào xu thế hội nhập quốc tế.

Diễn đàn Doanh nghiệp Mê Công – Hàn Quốc lần thứ 13 diễn ra tại TP.HCM. (Nguồn ảnh: Ngọc Xuân/VOV-TP.HCM).

Nghị quyết 57 đã đặt ra cho TP.HCM một lộ trình nhiều thách thức nhưng cũng tràn đầy cơ hội. Từ những hành động ban đầu – đào tạo AI cho công chức, bồi dưỡng thế hệ trẻ, hợp tác quốc tế, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp – thành phố đã chứng minh sự chủ động và quyết liệt. 

Con đường phía trước chắc chắn không dễ dàng. Nhưng với quyết tâm chính trị, sự đồng hành của cộng đồng khoa học, doanh nghiệp và người dân, TP.HCM hoàn toàn có đủ điều kiện để hiện thực hóa khát vọng: trở thành trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực, góp phần tạo động lực để cả nước bứt phá trong kỷ nguyên số.

Minh Nhã (CESTI)

Chiều ngày 01/10/2025, tại Hội trường lầu 2, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh (123 Trương Định, phường Xuân Hòa, TP.HCM), Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức Lễ công bố và trao 25 quyết định điều động, bổ nhiệm lãnh đạo các đơn vị trực thuộc.

Toàn cảnh buổi trao quyết định

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh UBND TP.HCM vừa ban hành loạt quyết định thành lập, sắp xếp tổ chức các đơn vị: Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM (theo Quyết định 1219/QĐ-UBND), Trung tâm Dịch vụ Phân tích thí nghiệm và Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM (1246/QĐ-UBND), Trung tâm Thông tin, Thống kê và Ứng dụng Tiến bộ khoa học và công nghệ TP.HCM (1229/QĐ-UBND), Trung tâm Công nghệ thông tin và Địa không gian TP.HCM (1217/QĐ-UBND), Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh (1223/QĐ-UBND). Buổi lễ có sự tham dự của đồng chí Lâm Đình Thắng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; đồng chí Nguyễn Kỳ - Phó Giám đốc Sở; đồng chí Võ Minh Thành - Phó Giám đốc Sở; đồng chí Nguyễn Thị Kim Huệ - Phó Giám đốc Sở cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Sở.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà - Quyền Chánh văn phòng Sở, đọc quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ

Theo các quyết định công bố tại buổi Lễ, Sở đã kiện toàn nhân sự ở các đầu mối trọng yếu. Ở Trung tâm Công nghệ thông tin và Địa không gian TP.HCM, ông Phạm Quốc Phương - Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Hệ thống thông tin Địa lý TP.HCM (cũ) được điều động, bổ nhiệm giữ chức Giám đốc; ông Phạm Đức Thịnh được bổ nhiệm giữ chức Phó Giám đốc. Tại Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh, bà Đặng Thị Luận được bổ nhiệm Phó Giám đốc và giao quyền Giám đốc Trung tâm; bà Lê Thị Bé Ba được bổ nhiệm Phó Giám đốc. Ở Trung tâm Thông tin, Thống kê và Ứng dụng Tiến bộ khoa học và công nghệ TP.HCM, ông Vương Đình Thành được bổ nhiệm Phó Giám đốc và giao quyền Giám đốc; các ông Cao Phước Lộc, Mai Xuân Giang và Võ Ngọc Hải được bổ nhiệm Phó Giám đốc. Tại Trung tâm Dịch vụ Phân tích thí nghiệm và Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM, ông Nguyễn Đức Tuấn giữ chức Giám đốc; cùng đội ngũ Phó Giám đốc gồm các ông/bà Nguyễn Hoàng Lê, Tạ Hồng Lâm, Nguyễn Ngọc Thảo, Lê Thanh Thọ, Lý Tuấn Kiệt, Nguyễn Hoàng Nhiên, Nguyễn Trường Giang, Nguyễn Kim Trọng và Trương Trung Tín. Riêng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM, ông Lý Thái Hùng - nguyên Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tỉnh Bình Dương (cũ) - được điều động và bổ nhiệm giữ chức Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM (mới); các ông/bà Đỗ Thanh Dũng, Ôn Đăng Khoa, Đỗ Vũ Khoa, Võ Đình Liên Ngọc và Nguyễn Thị Thùy Dung được bổ nhiệm giữ chức Phó Chi cục trưởng. Cùng thời điểm, Sở tiếp nhận, điều động và bổ nhiệm ông Nguyễn Minh Hiếu - từ Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh giữ chức Phó Trưởng phòng Phòng Kiểm tra Pháp chế.

Việc kiện toàn nhân sự lần này không chỉ đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành trước mắt mà còn đặt nền tảng để Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vươn lên trở thành đơn vị tiên phong trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số và hội nhập quốc tế

Phát biểu tại buổi Lễ, Giám đốc Sở Lâm Đình Thắng chúc mừng các đồng chí nhận nhiệm vụ mới và nhấn mạnh việc kiện toàn tổ chức lần này nhằm bảo đảm bộ máy nhanh chóng đi vào vận hành theo mô hình mới, thống nhất đầu mối, rõ trách nhiệm, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đồng chí Lâm Đình Thắng đề nghị tập thể lãnh đạo các đơn vị khẩn trương ổn định tổ chức, xây dựng kế hoạch hành động theo chức năng mới, bám sát các trụ cột ưu tiên của Thành phố gồm chuyển đổi số, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đồng thời đổi mới phương pháp làm việc, nâng cao năng suất, đẩy mạnh liên thông - phối hợp, hướng đến mục tiêu hiệu quả cụ thể và sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp. Ban Giám đốc Sở cam kết sẽ đồng hành, tháo gỡ vướng mắc, tạo môi trường để mỗi cán bộ phát huy năng lực, sáng tạo, xây dựng tập thể đoàn kết, kỷ cương, chuyên nghiệp.

Ông Lâm Đình Thắng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, phát biểu tại buổi Lễ

Lễ trao quyết định khép lại với kỳ vọng các tập thể và cá nhân vừa được bổ nhiệm sẽ là nòng cốt đưa các đơn vị trực thuộc nhanh chóng vận hành thông suốt theo mô hình mới, góp phần hiện thực hóa các quyết sách của Thành phố về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.

Ông Lý Thái Hùng - Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM, đại diện cho các cán bộ được trao quyết định bổ nhiệm phát biểu tại buổi Lễ

Đại diện Lãnh đạo Sở và các cán bộ được điều động, bổ nhiệm cùng chụp hình lưu niệm

Nhật Linh - CESTI