Nhiều sáng kiến, kinh nghiệm xây dựng và triển khai chính sách hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST) của TP.HCM, Bến Tre, Đà Nẵng,… được chia sẻ tại hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức chiều 17/12 trong khuôn khổ Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM 2024 (WHISE 2024).

Theo bà Nguyễn Thị Kim Huệ (Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM), thời gian qua, hệ sinh thái KNĐMST của TP.HCM được đánh giá năng động nhất cả nước và ngày càng lớn mạnh. Thành phố hiện sở hữu hơn 30% startups của cả nước; hơn 40 cơ sở ươm tạo hỗ trợ khởi nghiệp và gần 200 quỹ đầu tư đang hoạt động. TP.HCM đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á, và trong Top 111 thành phố có hệ sinh thái ĐMST và khởi nghiệp năng động nhất toàn cầu. Điều này cho thấy, Thành phố luôn quan tâm, đưa ra nhiều chính sách, chương trình, kế hoạch nhằm định hướng và thúc đẩy các hoạt động KNĐMST.

Thông qua hội thảo về "Mô hình hợp tác liên kết hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh", trong không khí của chuỗi sự kiện WHISE 2024, Sở mong muốn kết nối, chia sẻ kinh nghiệm của các địa phương trong việc xây dựng hệ sinh thái và một số chính sách đặc thù cho khởi nghiệp sáng tạo; thảo luận, đề xuất giải pháp, mô hình liên kết hợp tác để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy hệ sinh thái không chỉ ở TP.HCM mà còn tại các tỉnh, thành trên cả nước.

Bà Nguyễn Thị Kim Huệ (Phó Giám đốc Sở KH&CN) phát biểu khai mạc hội thảo "Mô hình hợp tác liên kết hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh"

Hội thảo đã lắng nghe các bài tham luận từ các chuyên gia, doanh nghiệp trong lĩnh vực KNĐMST như: Kinh nghiệm và cách thức xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và các chính sách đặc thù trong lĩnh vực ĐMST và khởi nghiệp của TP.HCM; Không gian đổi mới sáng tạo Mekong (Mekong Innovation Hub) tại tỉnh Bến Tre; Xây dựng hệ sinh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và giải pháp liên kết các hệ sinh thái (tại Đà Nẵng); Con đường phát triển từ một doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ trở thành "kỳ lân" công nghệ (Công ty CP VNG); Ứng dụng công nghệ NB-IoT vào hệ thống tưới trong canh tác nông nghiệp (Công ty TNHH Nông nghiệp số AgriConnect).

Chia sẻ kinh nghiệm của TP.HCM, bà Phan Thị Quý Trúc (Phó trưởng phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo – Sở KH&CN) cho biết, hoạt động ĐMST và khởi nghiệp của TP.HCM triển khai từ năm 2016, với Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế (gọi tắt là Chương trình 4181). Chương trình này với sự ra đời của Không gian hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST Saigon Innovation Hub (SIHUB) đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ huấn luyện nâng cao năng lực cho các thành phần trong hệ sinh thái; kết nối mạng lưới khởi nghiệp; hợp tác triển khai các chương trình ươm tạo và tăng tốc cho các dự án khởi nghiệp ĐMST; thúc đẩy truyền thông cho khởi nghiệp ĐMST; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực ĐMST và khởi nghiệp;… Kết quả, giai đoạn 2016-2021 đã hỗ trợ hơn 3.500 cá nhân và nhóm khởi nghiệp hoàn thiện sản phẩm và mô hình kinh doanh; huấn luyện cho hơn 300 giảng viên ở 20 trường đại học về ĐMST; phát triển ý tưởng kinh doanh cho hơn 3.000 dự án khởi nghiệp, kết nối hơn 45 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; tổ chức hơn 90 cuộc thi, thu hút hơn 3.500 dự án và ý tưởng tham gia, trên 350 dự án mỗi năm được lựa chọn để tiếp tục ươm tạo; kết nối 153 tổ chức quốc tế  từ Mỹ, Canada, Anh, Đức, Thụy Điển, Phần Lan, Hàn Quốc, NewZealand,... ký kết và tham gia hỗ trợ ĐMST.

Bà Phan Thị Quý Trúc (đại diện Sở KH&CN TP.HCM) trình bày tham luận Kinh nghiệm và cách thức xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và các chính sách đặc thù trong lĩnh vực KNĐMST của TP.HCM 

Giai đoạn 2021-2025, TP.HCM tập trung triển khai Đề án 672 (Đề án Hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025) theo Quyết định số 672/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân Thành phố. Đề án 672 gồm 8 nhóm nhiệm vụ và 23 dự án hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startups) và doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Trong đó, tập trung tham mưu, đề xuất các chính sách thúc đẩy phát triển hệ sinh thái KNĐMST cho Thành phố; đưa vào vận hành Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM cùng nền tảng trực tuyến thúc đẩy ĐMST (nền tảng H.OIP); phát triển mô hình đại học khởi nghiệp; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong hoạt động khởi nghiệp ĐMST; thúc đẩy hoạt động ĐMST trong khu vực công (Govtech);…

Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 23 tháng 6 năm 2023 của Quốc hội, TP.HCM đã ban hành và triển khai 4 nhóm chính sách hỗ trợ cho khoa học công nghệ và ĐMST. Đây là những chính sách nhằm thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trong các tổ chức công lập tham gia vào các dự án nghiên cứu phát triển, nhiệm vụ khoa học và công nghệ ưu tiên của Thành phố; hỗ trợ, tài trợ (không hoàn lại) cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn Thành phố, nhằm tạo ra quỹ hỗ trợ cho các startups ở giai đoạn sớm; quy định thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới trong phạm vi khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, trung tâm đổi mới sáng tạo trên địa bàn Thành phố (đang thử nghiệm với máy bay không người lái và xe tự hành); quy định các lĩnh vực ưu tiên, tiêu chí, điều kiện, nội dung hoạt động khởi nghiệp ĐMST có thu nhập phát sinh trên địa bàn Thành phố được miễn thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Về Không gian đổi mới sáng tạo Mekong, ông Nguyễn Minh Tuấn (Phụ trách Phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường công nghệ - Sở KH&CN tỉnh Bến Tre) cho biết, mô hình được hình thành từ một nhiệm vụ KH&CN, với mục tiêu thực hiện các hoạt động ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp; hỗ trợ cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, khu làm việc chung; truyền thông, kết nối, hợp tác hỗ trợ hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh Bến Tre và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đến nay, hệ sinh thái ĐMST và khởi nghiệp ở Bến Tre đã được hình thành đầy đủ, với sự tham gia kết nối của khu vực Nhà nước (Hội đồng Tư vấn khởi nghiệp tỉnh, Trung tâm Xúc tiến đầu tư và khởi nghiệp, Tổ Xúc tiến đầu tư các huyện/thành phố/xã, phường, thị trấn, sở ngành,…); các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh; cộng đồng khởi nghiệp (Câu lạc bộ Khởi nghiệp Tiên phong tỉnh, huyện/thành phố, Hội doanh nhân trẻ tỉnh, Hội doanh nghiệp các huyện/thành phố,…); cố vấn (Mạng lưới cố vấn khởi nghiệp tỉnh Bến Tre, CLB Doanh nghiệp dẫn đầu, CLB Doanh nhân Bến Tre tại TP.HCM,…).

Bến Tre cũng ban hành, triển khai một số chính sách hỗ trợ hệ sinh thái như Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐND về chính sách khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh (giai đoạn 2017-2020); Nghị quyết 09/2023 của HĐND tỉnh về một số chính sách đặc thù khuyến khích, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre; Đề án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2020 - 2025;… Qua đó đã thực hiện các hoạt động truyền thông khởi nghiệp; đào tạo, nâng cao năng lực; tư vấn hỗ trợ khởi nghiệp, đối thoại doanh nghiệp; kết nối, hoàn thiện sản phẩm; xúc tiến thương mại; kết nối quỹ đầu tư; hỗ trợ thủ tục hành chính; liên kết, hợp tác ươm tạo;… Một số sản phẩm khởi nghiệp tiêu biểu của Bến Tre như dừa hồ lô tài lộc, dừa sấy giòn, Cocofarm đặc sản xứ dừa, tranh gáo dừa, tranh giấy dừa, dừa nướng Ba Đốt, mỹ phẩm dừa và tinh dầu thiên nhiên, sản phẩm gáo dừa kết hợp công nghệ CNC, nhang sinh học,...

Với mô hình Mekong Innovation Hub, hiện nay Bến Tre tập trung các hoạt động truyền thông, kết nối nhằm chia sẻ kinh nghiệm, cố vấn, kết nối đầu tư cho các dự án khởi nghiệp. Đặc biệt, trong hoạt động ươm tạo, kết nối các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công, các cơ quan Nhà nước chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn, hỗ trợ cho các doanh nghiệp phát triển sản phẩm khởi nghiệp và đưa ra thị trường.

 Ông Nguyễn Minh Tuấn (đại diện Sở KH&CN tỉnh Bến Tre) trình bày tham luận về Không gian đổi mới sáng tạo Mekong của Bến Tre

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Minh Tuấn, hệ sinh thái KNĐMST Bến Tre còn sơ khai, chưa có nhiều hoạt động, chương trình lớn hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; đa phần các chính sách vẫn tập trung hỗ trợ hoạt động KH&CN như hỗ trợ đổi mới công nghệ, chuyển giao công nghệ, phát triển doanh nghiệp KH&CN và thị trường công nghệ,... Hiện tại, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp chủ yếu thực hiện thông qua hình thức hỗ trợ đề tài, nhiệm vụ KH&CN, hỗ trợ cho vay của Quỹ phát triển KH&CN như hỗ trợ Dự án Sản xuất nước cốt dừa đóng lon (Công ty Dừa Lương Qưới); Dự án Đầu tư xây dựng và hoàn thiện công nghệ sản xuất mặt nạ dừa từ nước dừa (Công ty Dừa Cửu Long); Dự án Nâng cấp, bổ sung, trang bị hệ thống sấy dừa dây chuyền nhà máy sản xuất dừa sấy giòn Funny Fruit (Công ty TNHH Funny Fruit);… Song song đó, Nghị quyết số 09/2023/NQ-HĐND đã ban hành 4 nhóm chính sách trọng tâm, trong đó có chính sách hỗ trợ phát triển ý tưởng, dự án khởi nghiệp với các nội dung hỗ trợ về cố vấn khởi nghiệp trong hiện thực hóa sản phẩm, tư vấn thành lập và định hướng hoạt động ban đầu của doanh nghiệp; miễn phí tham gia các chương trình chương trình ươm tạo, phát triển sản phẩm khởi nghiệp do tỉnh tổ chức; khuyến khích các cá nhân, tổ chức trong tỉnh tham gia và phấn đấu đạt kết quả cao tại các cuộc thi về khởi nghiệp;…

Tại Đà Nẵng, bà Lê Thị Thục (Phó Giám đốc Sở KH&CN Thành phố Đà Nẵng) cho biết, quá trình xây dựng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST Đà Nẵng đã vận dụng các kinh nghiệm của TP.HCM, đến nay đã và đang triển khai nhiều chính sách như hỗ sợ đổi mới công nghệ (theo Nghị quyết số 35/2024/NQ-HĐND) cho phép hỗ trợ tất cả các đối tượng doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp khởi nghiệp thực hiện nghiên cứu đổi mới thiết bị công nghệ với mức hỗ trợ tối đa 3 tỷ đồng/dự án; chính sách hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST (theo Nghị quyết số 328/2020/NQ-HĐND) đã hỗ trợ kinh phí triển khai 22,353 tỷ đồng, trong đó hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp, vườn ươm là 6,1 tỷ đồng; các chính sách hỗ trợ hoạt động sở hữu trí tuệ, hỗ trợ vốn, hỗ trợ nâng cao năng suất và chất lương cho doanh nghiệp,… cũng đã được triển khai.

Bà Lê Thị Thục (Phó Giám đốc Sở KH&CN Thành phố Đà Nẵng) trình bày tham luận và chia sẻ một số kinh nghiệm xây dựng, triển khai chính sách hỗ trợ hệ sinh thái KNĐMST của Đà Nẵng

Đà Nẵng cũng chú trọng các hoạt động mang tính liên kết hỗ trợ hệ sinh thái, các hoạt động hợp tác quốc tế, xây dựng giải pháp liên kết hệ sinh thái, nổi bật như Ngày hội KNĐMST thành phố Đà Nẵng được tổ chức hàng năm, Hội thảo quốc tế đầu tư mạo hiểm và thiên thần Đà Nẵng,… Thông qua các sự kiện này, nhiều diễn giả, chuyên gia trong nước và quốc tế, các nhà đầu tư, quỹ đầu tư mạo hiểm và thiên thần đã đến với Đà Nẵng, tạo điều kiện cho các dự án, doanh nghiệp khởi nghiệp trẻ tiếp cận được với các chuyên gia, nhà đầu tư trong lĩnh vực ĐMST và khởi nghiệp. Hiện nay, hệ sinh thái KNĐMST Đà Nẵng có 3 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, 9 vườn ươm doanh nghiệp, 6 quỹ đầu tư mạo hiểm và thiên thần,… đang hoạt động; đã hỗ trợ, ươm tạo và phát triển 200 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Tuy nhiên, theo bà Lê Thị Thục, Đà Nẵng cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chính sách hỗ trợ hệ sinh thái KNĐMST, một phần do "chiếc áo quy định" đã quá chật so với thực tiễn tại địa phương. Trong đó, để hỗ trợ kinh phí cho hoạt động khởi nghiệp sáng phải thực hiện thông qua hình thức hỗ trợ đề tài nghiên cứu khoa học (nhiệm vụ KH&CN) với nhiều thủ tục, quy định không phù hợp với doanh nghiệp khởi nghiệp, số lượng doanh nghiệp được hỗ trợ mỗi năm cũng bị giới hạn,…

Do vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, Đà Nẵng tiếp tục nghiên cứu đề xuất, tham mưu và ban hành, triển khai thử nghiệm một số chính sách mới nhằm tạo ra cơ chế hỗ trợ linh hoạt, môi trường năng động, thuận lợi thúc đẩy phát triển hệ sinh thái KNĐMST. Đặc biệt, tiếp theo ngay sau TP.HCM, Đà Nẵng đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26/6/2024 về cơ chế đặc thù phát triển Đà Nẵng (tương tự Nghị quyết số 98/2023/QH15 ở TP.HCM) với nhiều nội dung chính sách được kỳ vọng sẽ cải thiện "chiếc áo quy định đã quá chật", thúc đẩy mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng trở thành đô thị lớn, sinh thái và thông minh, là trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và thành phố biển đáng sống đạt đẳng cấp khu vực Châu Á. Cơ chế đặc đặc thù theo Nghị quyết số 136/2024/QH15 cho phép hỗ trợ không hoàn lại kinh phí phát triển dự án khởi nghiệp sáng tạo; miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp; thử nghiệm có kiểm soát công nghệ mới; cho thuê cơ sở hạ tầng KH&CN. Đối với nội dung hỗ trợ kinh phí phát triển dự án khởi nghiệp sáng tạo, Đà Nẵng áp dụng 2 hình thức gồm hỗ trợ trực tiếp tại Sở Khoa học và Công nghệ và hỗ trợ thông qua các tổ chức trung gian. Trong đó, hình thức trung gian sẽ hỗ trợ dự án khởi nghiệp ở các giai đoạn tiền ươm tạo (30 triệu đồng/dự án), ươm tạo (60 triệu đồng/dự án) và tăng tốc (80 triệu đồng/dự án); hỗ trợ trực tiếp cho dự án ở giai đoạn phát triển doanh nghiêp với mức kinh phí tối đa 1 tỷ đồng.

Lam Vân (CESTI)

Trong khuôn khổ Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM 2024 (WHISE 2024) đã diễn ra Diễn đàn quốc tế về đại học khởi nghiệp. Tại đây, 5 trường đại học đã ký cam kết, tiên phong hưởng ứng chuyển đổi sang mô hình đại học khởi nghiệp, bao gồm: trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM (HCMUT); trường Đại học Nguyễn Tất Thành (NTTU); trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM (UEL); trường Đại học Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM (HUFLIT) và trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH).

Các trường đại học ký kết hưởng ứng xây dựng mô hình đại học khởi nghiệp TP.HCM cùng chụp ảnh lưu niệm với Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và các đại biểu khách mời

Với chủ đề "Đại học khởi nghiệp”. Đổi mới sáng tạo vì tương lai. Diễn đàn quốc tế về đại học khởi nghiệp, hứa hẹn sẽ mang đến những thông tin hữu ích, những góc nhìn mới về mô hình đại học khởi nghiệp trong xu hướng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn cầu và những cơ hội hợp tác cho các trường đại học trên địa bàn Thành phố.

Đại học khởi nghiệp cho các cơ sở giáo dục đại học là một mô hình quan trọng thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại TP.HCM phát triển, góp phần tạo động lực thúc đẩy thương mại hóa các ý tưởng và nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực có tư duy khởi nghiệp và năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế tri thức và phát triển bền vững cho Thành phố giai đoạn 2024 - 2028.

Toàn cảnh Diễn đàn quốc tế về đại học khởi nghiệp, diễn ra trong ngày 17/12/2024

Ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, trong những năm qua, TP.HCM đã không ngừng xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tạo môi trường thuận lợi hỗ trợ các startup vươn xa. Để tạo nên bước đột phá, bên cạnh việc hoàn thiện hệ sinh thái, Thành phố tập trung mạnh mẽ vào việc nâng cao chất lượng startup, hướng đến các mục tiêu: làm chủ công nghệ Việt, phát triển công nghệ sâu deep-tech và gia tăng lợi thế cạnh tranh. Trong đó, nhân tố then chốt chính là nguồn nhân lực đổi mới sáng tạo, sự kết nối chặt chẽ giữa giáo dục, nghiên cứu và thực tiễn kinh tế - xã hội. Đại học khởi nghiệp được đánh giá là mô hình hiệu quả để hiện thực hóa mục tiêu này.

“Thực tế ở một số quốc gia, khoảng 70% trong số các starup “sống sót” sau 5 năm đến từ trường đại học. Bởi, thực tế trường đại học là nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, cung cấp các kết quả nghiên cứu có cơ sở khoa học. Đây là hai thành tố quan trọng trong câu chuyện khởi nghiệp. Đại học khởi nghiệp không phải nhằm mục tiêu duy nhất là đào tạo sinh viên, giáo sư làm khởi nghiệp, mà hướng đến huấn luyện đội ngũ người học có tinh thần khởi nghiệp. Tinh thần ấy, thể hiện ở ba tố chất quan trọng, đó là có tinh thần đổi mới sáng tạo, dấn thân và chấp nhận rủi ro. Với tinh thần đó, họ có thể tạo được các giá trị mới trong công việc, ngay cả khi không khởi nghiệp, thành lập doanh nghiệp”, ông Nguyễn Việt Dũng dẫn chứng.

Ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nhận định, việc phát triển mạng lưới các đại học mang tinh thần khởi nghiệp sẽ góp phần tích cực trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng của Thành phố dựa trên công nghệ và đổi mới sáng tạo

Chia sẻ của các chuyên gia tại Diễn đàn đều nhận định rằng, các trường đại học không chỉ dừng lại ở vai trò giảng dạy và nghiên cứu, mà còn trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, cầu nối giữa tri thức và thực tiễn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Thực tế ở nhiều đại học trên thế giới đã khẳng định, sự hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp không chỉ tạo nên các startup giá trị cao mà còn nâng tầm hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Trong bối cảnh kinh tế - xã hội phát triển như Việt Nam, các đại học có nhiều cơ hội để xây dựng đại học khởi nghiệp, tạo nên hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển và bền vững.

Tại Việt Nam, mục tiêu lớn nhất của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia là tạo ra ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, từ đó đóng góp vào sự phát triển của kinh tế quốc gia.

Hiện các trường đại học tại Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng vẫn đang định hướng theo mô hình đại học truyền thống với hai vai trò chính là đào tạo và nghiên cứu. Để có sự thay đổi đáp ứng mục tiêu trên, cần một mô hình giáo dục mới, mang tính đột phá, đó là Đại học khởi nghiệp - nơi không chỉ dừng lại ở đào tạo, nghiên cứu mà còn là bệ phóng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Các trường đại học khởi nghiệp chính là "cái nôi" sản sinh ra nhiều nhất các doanh nghiệp mới như spin-off, spin-out và startup. Ba mô hình doanh nghiệp này thành công sẽ xây dựng được một hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu hiệu quả.

Các diễn giả, đại biểu cùng chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và giải pháp để cùng nhau xây dựng mô hình đại học khởi nghiệp tại trường đại học

Ông Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho rằng, đại học khởi nghiệp không chỉ là vấn đề của các cơ sở giáo dục mà còn là trọng tâm chiến lược của nhiều địa phương trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết các vấn đề xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

“Trong thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã phối hợp với các trường đại học, các đơn vị trong hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Thành phố, nghiên cứu và học tập một số tiêu chuẩn của thế giới để xây dựng kế hoạch thúc đẩy phát triển mô hình đại học khởi nghiệp tại Thành phố. WHISE 2024 là một minh chứng cụ thể, khi Sở lựa chọn vấn đề đại học khởi nghiệp là chủ đề chính để cùng bàn luận sâu hơn”, ông Lê Thanh Minh chia sẻ.

Ông Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM chia sẻ về các giải pháp của Thành phố trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và mô hình đại học khởi nghiệp 

Cũng theo ông Lê Thanh Minh sắp tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ đề ra khung tiêu chí để định hướng các cơ sở giáo dục đại học phát triển mô hình đại học khởi nghiệp, đồng thời là căn cứ để đánh giá và công nhận kết quả các hoạt động đổi mới sáng tạo của các trường để tạo động lực cho các trường thúc đẩy hơn nữa các hoạt động đổi mới sáng tạo, gắn kết hợp tác với doanh nghiệp để thúc đẩy phát kinh tế - xã hội thông qua tri thức.

Được biết, khung tiêu chí mô hình đại học khởi nghiệp được Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cùng các trường đại học, các tổ chức trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo xây dựng, sẽ gồm 6 nhóm tiêu chí: (1) Lãnh đạo và chiến lược khởi nghiệp, với yêu cầu các trường có chiến lược dài hạn trong việc gắn kết giáo dục, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo với nhu cầu thực tế của xã hội và doanh nghiệp; (2) Năng lực và văn hóa khởi nghiệp nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, từ các chương trình đào tạo đội ngũ giảng viên đến cơ cấu tổ chức, hỗ trợ khởi nghiệp; (3) Đào tạo và nghiên cứu định hướng ứng dụng với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trẻ có khả năng khởi nghiệp, đồng thời thúc đẩy hợp tác công - tư để tạo các giá trị thực tiễn cho xã hội; (4) Hỗ trợ và tài chính nhấn mạnh đến việc đảm bảo các nguồn lực cần thiết cho hoạt động khởi nghiệp, gồm cả nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất và các chính sách hỗ trợ; (5) Tài sản trí tuệ và thương mại hóa tập trung phát triển và khai thác các giá trị thương mại từ tài sản trí tuệ do trường tạo ra; (6) Sự cải tiến liên tục, nhằm đáp ứng sự thay đổi của thị trường, tạo ra giá trị bền vững cả về kinh tế - xã hội.

Nhật Linh (CESTI)

Sáng ngày 18/12/2024, tại Trung tâm Hội nghị 272, Quận 3, TP.HCM đã diễn ra Hội thảo khoa học quốc tế về trí tuệ nhân tạo (AI) với chủ đề “Thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực hành chính công tại Thành phố Hồ Chí Minh”. Sự kiện do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức nhằm định hướng nghiên cứu và ứng dụng AI trong lĩnh vực hành chính công, góp phần xây dựng Thành phố thông minh, hiện đại.

Hội thảo thuộc chuỗi chương trình Tuần lễ Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM năm 2024 (WHISE 2024), đồng thời, là một phần trong Kế hoạch số 4697/KH-UBND ngày 27/12/2023 của Ủy ban Nhân dân Thành phố, hướng đến mục tiêu đến năm 2030, TP.HCM sẽ trở thành đô thị thông minh với sự đổi mới toàn diện các hoạt động chính quyền số.   

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nhận định, ngày nay AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong các ngành công nghiệp và lĩnh vực khác nhau trên toàn cầu. Thành phố Hồ Chí Minh với vai trò là trung tâm kinh tế, văn hóa và công nghệ của cả nước, đang tích cực triển khai các ứng dụng AI trên nhiều lĩnh vực, trong đó có hành chính công.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu tại sự kiện.

Từ năm 2021, TP.HCM đã ban hành Quyết định số 575/QĐ-UBND về Chương trình “Nghiên cứu và phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo giai đoạn 2020-2030”, mục tiêu chính là tăng cường nghiên cứu, triển khai và chuyển giao công nghệ AI; ứng dụng AI trong quản lý nhà nước, giáo dục, y tế, và giao thông; đến năm 2030, AI sẽ trở thành ngành công nghiệp nền tảng, góp phần tăng trưởng GRDP. Để đạt được những mục tiêu này, TP.HCM đã xác định nhiều nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm việc xây dựng hạ tầng số, nghiên cứu và phát triển các phương án triển khai hạ tầng dữ liệu và tính toán hiệu năng cao.

Ông Nguyễn Việt Dũng cho biết thêm, trọng tâm của chiến lược phát triển AI tại TP.HCM trong thời gian tới là tiếp tục thúc đẩy AI để giải quyết các vấn đề xã hội, đơn cử như ứng dụng AI để xây dựng hệ thống “thư ký ảo” hỗ trợ xử lý hồ sơ, giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính; đào tạo đội ngũ chuyên gia, công chức và doanh nghiệp chuyên sâu về AI; triển khai nền tảng dữ liệu lớn, tích hợp thông tin từ nhiều lĩnh vực...

Trao đổi tại sự kiện, ông Philipp Agathonos - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nước Cộng hòa Áo tại Việt Nam cho rằng, với khả năng xử lý và phân tích khối lượng dữ liệu lớn, đã giúp nhiều quốc gia cải cách hành chính và cung cấp dịch vụ công hiệu quả hơn. Cụ thể, những công nghệ như chatbot, hệ thống nhận diện giọng nói và hình ảnh, cùng với việc tích hợp dữ liệu giữa nhiều cơ quan đã giúp giảm thiểu thời gian xử lý công việc, từ đó cải thiện hiệu quả làm việc của các cơ quan Nhà nước. Ngoài ra, AI có thể hỗ trợ Chính phủ trong việc dự đoán các xu hướng xã hội và kinh tế, giúp đưa ra nhiều quyết định chính sách có tính chất dự báo và khuyến cáo sớm. Cùng với đó, ông Philipp Agathonos nhấn mạnh vai trò của Chính phủ trong việc xây dựng khung pháp lý linh hoạt, đảm bảo AI được sử dụng có trách nhiệm. Ông cũng lưu ý rằng, muốn triển khai thành công AI trong dịch vụ công, các Chính phủ cần thiết kế nền tảng ứng dụng AI với giao diện người dùng đơn giản, dễ hiểu, để cả những đối tượng yếu thế như người già và người khuyết tật có thể sử dụng.

Ông Philipp Agathonos - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nước Cộng hòa Áo tại Việt Nam trao đổi tại sự kiện.

Ông Mark Spittle, một chuyên gia về trí tuệ nhân tạo nhấn mạnh rằng: “AI không chỉ đơn thuần là công nghệ, nó là cách mà các Chính phủ hiện đại có thể chuyển đổi toàn diện quy trình hoạt động, đem lại hiệu quả cao và minh bạch hơn cho người dân.” Theo ông, trí tuệ nhân tạo có thể giúp giải quyết nhiều thách thức trong quản lý đô thị, như tốc độ xử lý hồ sơ, đối phó với ô nhiễm môi trường và cải thiện gắn kết giữa chính quyền và người dân.

Ông Mark Spittle - Chuyên gia về trí tuệ nhân tạo trao đổi tại sự kiện.

Chuyên gia này nhấn mạnh sự cần thiết của việc thích ứng với đổi mới công nghệ trong bối cảnh AI đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Bên cạnh đó, các Chính phủ cần có những chiến lược dài hạn và có thể thay đổi linh hoạt để tận dụng tối đa cơ hội mà công nghệ mang lại cho việc cải thiện quản lý hành chính công, dịch vụ công.

PGS.TS Trần Minh Triết - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM thì nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ sinh thái AI toàn diện, kết hợp giữa Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp. Mô hình "3 nhà" này sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc nghiên cứu, phát triển, và chuyển giao công nghệ AI. Chính phủ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ chế chính sách phù hợp để khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực AI.

Theo thông tin từ các bài tham luận tại sự kiện, hiện tại TP.HCM đã và đang triển khai nhiều ứng dụng AI trong lĩnh vực hành chính công. Các dự án, sáng kiến công nghệ tại nhiều giải pháp hữu ích, không chỉ giúp cải thiện chất lượng quản lý hành chính mà còn tạo ra những thay đổi tích cực trong đời sống người dân.

Ông Nguyễn Minh Huấn (đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM) trình bày “Định hướng nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại Thành phô Hồ Chí Minh” tại sự kiện.

Một trong những ví dụ điển hình là việc áp dụng các hệ thống giao thông thông minh sử dụng AI để phân tích và tối ưu hóa lưu lượng giao thông. Việc này không chỉ giúp giảm ùn tắc mà còn nâng cao hiệu quả quản lý giao thông đô thị. Thành phố cũng triển khai các hệ thống giám sát hành chính sử dụng AI để phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật, từ đó tăng cường hiệu quả công tác bảo vệ trật tự, an ninh xã hội. Trong lĩnh vực dịch vụ công, Thành phố cũng ứng dụng các công nghệ AI để cải tiến quy trình cấp phép xây dựng, cấp giấy phép kinh doanh và quản lý các dịch vụ công trực tuyến. Những ứng dụng này giúp giảm thiểu sự phức tạp của thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc tiếp cận dịch vụ công.

Có nhiều lợi ích là thế, tuy nhiên việc ứng dụng AI vào hành chính công tại TP.HCM vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là sự thiếu hụt nguồn nhân lực có đủ năng lực để triển khai và quản lý hệ thống AI. Điều này đòi hỏi các cơ quan hành chính cần có những chương trình đào tạo nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ công chức trong việc sử dụng và quản lý công nghệ.

Ngoài ra, vấn đề bảo mật và bảo vệ thông tin cá nhân của công dân khi sử dụng AI trong các dịch vụ công cũng là một vấn đề được nhiều chuyên gia và nhà quản lý đặt ra. Các hệ thống AI yêu cầu xử lý một lượng lớn dữ liệu, bao gồm thông tin cá nhân của người dân và doanh nghiệp. Do đó, việc đảm bảo an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu là vô cùng quan trọng.

Một thách thức khác là vấn đề đạo đức trong việc sử dụng AI. AI, nếu không được kiểm soát và giám sát đúng cách, có thể dẫn đến việc ra quyết định không công bằng hoặc không minh bạch, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Vì vậy, cần phải có các quy định rõ ràng về việc sử dụng AI trong hành chính công, đảm bảo các quyết định được đưa ra công bằng và minh bạch.

Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng Hội thảo cũng đã đề ra các giải pháp và chiến lược để thúc đẩy việc ứng dụng hiệu quả AI trong hành chính công tại TP.HCM. Ngoài khuyến nghị cần đầu tư trung tâm dữ liệu và hạ tầng tính toán hiệu năng cao, đồng thời triển khai các chương trình đào tạo AI từ trung học đến đại học, các chuyên gia quốc tế đồng tình rằng hợp tác quốc tế là yếu tố quan trọng để thúc đẩy việc triển khai AI trong hành chính công tại Thành phố. Nhiều ý kiến tại Hội thảo cho rằng việc học hỏi từ mô hình thành công ở những quốc gia khác và chia sẻ công nghệ giữa các quốc gia là rất quan trọng. Việc hợp tác giúp TP.HCM nhanh chóng áp dụng các công nghệ mới, nâng cao khả năng giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, dịch bệnh hay an ninh mạng.

Hội thảo đã mở ra nhiều đối thoại quý giá, từ những khám phá công nghệ tiên phong đến những vấn đề đạo đức và xã hội. Sự kiện này không chỉ là dịp trao đổi kinh nghiệm quốc tế, mà còn mở ra cơ hội để TP.HCM đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số và xây dựng hệ sinh thái AI. Đây là bước đi chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, hướng đến xây dựng Thành phố thông minh, hiện đại.

Minh Nhã (CESTI)

Hệ sinh thái khởi nghiệp ở Thành phố không ngừng nuôi dưỡng những ý tưởng đột phá và thúc đẩy các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển vươn tầm quốc tế.

Ngày 17/12/2024, Tuần lễ Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM 2024 (WHISE 2024) chủ đề “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp vì sự phát triển bền vững” chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị 272 (Quận 3, TP.HCM). WHISE 2024 do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và các đối tác trong hệ sinh thái(các tổ chức quốc tế, đại học, doanh nghiệp và các đơn vị thuộc hệ sinh thái khởi nghiệp trong và ngoài nước) phối hợp triển khai thực hiện.

Phát biểu tại phiên khai mạc WHISE 2024, bà Trần Thị Diệu Thúy - Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết với quyết tâm đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành nền tảng cốt lõi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, TP.HCM xác định năm 2024 là năm của hành động và quyết tâm, thể hiện qua chủ đề: “Quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội”. Chính quyền Thành phố cam kết luôn đồng hành cùng cộng đồng đổi mới sáng tạo trong mọi giai đoạn phát triển, đồng thời phát huy tối đa vai trò định hướng, dẫn dắt, kết nối, hợp tác và chia sẻ. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là tầm nhìn chiến lược nhằm thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo, góp phần định vị Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm sáng tạo hàng đầu của khu vực và thế giới.

Với chủ đề “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp vì sự phát triển bền vững”, WHISE 2024 diễn ra từ ngày 16-22/12, trong đó chuỗi sự kiện nổi bật tập trung vào 2 ngày chính từ 17 - 18/12 với hơn 15 hoạt động, trong đó có sự tham gia của nhiều đối tác quốc tế. Đây được coi là cơ hội để doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp và tập đoàn công nghệ trong và ngoài nước giới thiệu sản phẩm đổi mới sáng tạo tới công chúng và đối tác.

Bên cạnh đó, WHISE 2024 sẽ tạo dấu ấn ở nhiều cuộc thi đổi mới sáng tạo tiêu biểu như: Trao giải I-Star 2024 và công bố các dự án xuất sắc trong lĩnh vực phát triển bền vững, công nghiệp văn hóa, trí tuệ nhân tạo và đổi mới sáng tạo khu vực công; Chung kết Cuộc thi Smart City 2024, tìm kiếm các sáng kiến xây dựng đô thị thông minh; Cuộc thi Thiết kế vi mạch cho đô thị thông minh lần 2 năm 2024. Dự kiến, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng sẽ công bố các dự án/giải pháp xuất sắc được ươm tạo trong 4 cuộc thi: (i) Cuộc thi Tìm kiếm giải pháp đổi mới sáng tạo trong khu vực công - Gov.Star 2024, (ii) Cuộc thi “Tìm kiếm dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa năm 2024 – InnoCulture 2024”, (iii) Cuộc thi “Tuyển chọn các dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực phát triển bền vững trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2024 – GIC 2024” và (iv) Cuộc thi “Tìm kiếm dự án đổi mới sáng tạo ứng dụng trí tuệ nhân tạo Thành phố Hồ Chí Minh- AI.STAR 2024”.

Trong khuôn khổ WHISE 2024 còn có các chương trình kết nối hệ sinh thái: Hội thảo chia sẻ về “Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ngành y tế theo Nghị định số 13/2023/NĐ-CP ngày 17/4/2023 của Chính phủ”; GEFE Student Day: ngày hội sinh viên kết nối với các nhà lãnh đạo, các chuyên gia, những nhà tuyển dụng tiềm năng trong lĩnh vực kinh tế xanh và phát triển bền vững; Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm xây dựng và kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo giữa TP.HCM và các tỉnh/thành phố. WHISE 2024 cũng mang đến cơ hội hợp tác giữa các startup và nhà đầu tư trong và ngoài nước với Chương trình Kết nối Đầu tư S.Venture.

Hoàng Kim (CESTI)

Chiều ngày 17/12/2024, tại Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, lãnh đạo và các phòng ban chuyên môn thuộc Sở đã có buổi tiếp đón và làm việc với Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Sự kiện nhằm chia sẻ kinh nghiệm phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp khoa học công nghệ và tìm kiếm hướng đi chung trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Quang cảnh buổi làm việc giữa Sở KH&CN TP.HCM và Đoàn công tác Sở KH&CN Hà Nội.

Dịp này, hai bên đã trao đổi về tình hình phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) của từng địa phương. TP.HCM với vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước đã xây dựng các chương trình, mô hình hỗ trợ khởi nghiệp và chuyển giao công nghệ hiệu quả. Trong khi đó, Hà Nội, với lợi thế từ Luật thủ đô về KH&CN và nguồn lực khoa học mạnh mẽ từ các viện nghiên cứu và trường đại học lớn, cũng đang không ngừng mở rộng phạm vi ứng dụng công nghệ vào quản lý Nhà nước và phát triển kinh tế.

Mở đầu buổi làm việc, ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM) đã chia sẽ những thành tựu và định hướng chiến lược của Thành phố trong việc xây dựng, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Theo đó, TP.HCM đang triển khai cơ chế sandbox (cho phép doanh nghiệp, đơn vị của Thành phố thử nghiệm một số giải pháp công nghệ theo chính sách), cơ chế này tập trung vào những giải pháp công nghệ chưa được quy định trong các văn bản pháp luật hiện hành hoặc có thể giảm thủ tục cấp phép trong phạm vi thử nghiệm. Những giải pháp tham gia sandbox phải xây dựng khung quản lý rủi ro để hạn chế tác động tiêu cực, đồng thời chuẩn bị phương án xử lý các vấn đề phát sinh. Kế hoạch thử nghiệm cần minh bạch, khả thi và mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cho TP.HCM, với khả năng đưa giải pháp ra thị trường sau khi hoàn thành thử nghiệm. Thành phố hỗ trợ doanh nghiệp thử nghiệm thông qua việc cung cấp mặt bằng, cơ sở hạ tầng tại các khu công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo và hỗ trợ tối đa 30% tổng kinh phí từ ngân sách. Ngoài ra, các sản phẩm thử nghiệm sẽ được hỗ trợ pháp lý, trong đó miễn giấy phép đối với những công nghệ thuộc thẩm quyền của UBND TP.HCM, hoặc phối hợp với các bộ ngành để giải quyết giấy phép ngoài thẩm quyền.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM (ngồi giữa) trao đổi tại sự kiện.

Còn với chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, điển hình là chương trình SpeedUp, mỗi năm TP.HCM hỗ trợ tài chính cho các dự án khởi nghiệp tiềm năng, với tổng kinh phí lên tới hàng chục tỷ đồng. Doanh nghiệp được hỗ trợ không chỉ nhận được nguồn vốn mà còn được tham gia các khóa huấn luyện kỹ năng, từ xây dựng sản phẩm đến tiếp cận thị trường. Bên cạnh đó, TP.HCM còn thực hiện chính sách đặt hàng các giải pháp công nghệ từ startup, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý đô thị và cung cấp dịch vụ công. Điều này vừa tạo cơ hội cho doanh nghiệp khởi nghiệp thử nghiệm và triển khai sản phẩm, vừa giúp Thành phố ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả vào thực tiễn.

Một trong những điểm nhấn tại sự kiện là việc trao đổi kinh nghiệm về mô hình đại học khởi nghiệp. Đại diện Sở KH&CN TP.HCM cho biết, “cốt lõi” của mô hình này là gắn liền các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo. Hiện tại, điều các trường đại học cần làm là tạo ra hệ sinh thái nuôi dưỡng các ý tưởng khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng phát triển. Ngoài ra, cần giảm tính hình thức trong sự kết nối giữa doanh nghiệp và nhà trường, tập trung nguồn lực hiện thực hóa các ý tưởng tốt thành sản phẩm sáng tạo mà thị trường cần.

Đại diện Sở KH&CN Hà Nội đánh giá cao những thành tựu mà TP.HCM đã đạt được trong việc thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, để áp dụng thành công các mô hình tương tự tại Thủ đô, cần phải điều chỉnh phù hợp với bối cảnh địa phương, đặc biệt là về mặt chính sách và cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, Sở cũng bày tỏ sự quan tâm đến cách TP.HCM xây dựng cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các vườn ươm và chương trình huấn luyện. Việc tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp như AI.STAR, GIC, hay INNOCULTURE tại TP.HCM đã thu hút sự tham gia của nhiều dự án tiềm năng, tạo nguồn lực mạnh mẽ cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Đoàn công tác Sở KH&CN Hà Nội đến thăm và làm việc tại Sở KH&CN TP.HCM.

Những chia sẻ từ Sở KH&CN TP.HCM về việc đổi mới sáng tạo và xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã mở ra nhiều ý tưởng cho Sở KH&CN Hà Nội. Sở KH&CN Hà Nội cũng mong muốn trao đổi kinh nghiệm với TP.HCM trong việc hợp tác với các tổ chức quốc tế, xây dựng hệ thống quản lý nhiệm vụ KH&CN trực tuyến và triển khai các nền tảng hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Đây là những công cụ quan trọng để tối ưu hóa nguồn lực, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực KH&CN. Trong khuôn khổ sự kiện, hai bên cũng trao đổi một số vấn đề như giao quyền và tài sản hình thành từ nhiệm vụ nghiên cứu KH&CN, những thủ tục và cách thức triển khai hoạt động, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp… làm tiền đề để xúc tiến hợp tác giữa Hà Nội và TP.HCM.

Buổi làm việc giữa Sở KH&CN TP.HCM và Sở KH&CN Hà Nội không chỉ là dịp kết nối giữa hai “đầu tàu” khoa học lớn nhất cả nước, mà còn là cơ hội mở rộng hợp tác, thúc đẩy KH&CN phát triển, phục vụ lợi ích kinh tế quốc gia, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

Minh Nhã (CESTI)

Cơ chế thí điểm một số nội dung, giải pháp để các doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty Nhà nước sử dụng Quỹ hiệu quả hơn cho việc thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN), đầu tư hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, phát triển KH&CN và chuyển đổi số.

Ngày 13/12, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức Tọa đàm "Đề xuất cơ chế thí điểm sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2025 - 2028".

Theo ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở KH&CN), thời gian qua, TP.HCM được đánh giá là địa phương năng động nhất cả nước về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (ĐMST). Các mô hình tăng trưởng hiện nay đều cho thấy vai trò động lực của khoa học, công nghệ và ĐMST, trong đó chủ yếu dựa vào nguồn lực từ các doanh nghiệp đầu tư cho khoa học, công nghệ và ĐMST. Tuy nhiên, để khai thác hết tiềm năng sẵn có, Thành phố cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt trong việc tháo gỡ các rào cản về cơ chế sử dụng Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở KH&CN) phát biểu tại buổi tọa đàm

Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân Thành phố trong Kế hoạch số 3527/KH-UBND về triển khai Chương trình phối hợp công tác giữa Ban cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ và Ban thường vụ Thành ủy TP.HCM, Sở KH&CN xây dựng Đề án Thí điểm cơ chế sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2025 - 2028. Đề án tập trung nghiên cứu thực trạng trích lập, sử dụng Quỹ của doanh nghiệp và công tác quản lý Quỹ trên địa bàn TP.HCM; đề xuất một số nguyên tắc, nội dung, đối tượng và giải pháp thí điểm cơ chế sử dụng Quỹ phù hợp với đặc thù của Thành phố. Thông qua buổi tọa đàm, Sở mong muốn lắng nghe, ghi nhận các ý kiến đóng góp, kiến nghị, thảo luận và đề xuất của các doanh nghiệp để hoàn thiện hơn các chính sách, tạo cơ chế mới “thông thoáng” hơn để doanh nghiệp “mạnh dạn” sử dụng Quỹ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nâng cao sức cạnh tranh,… Từ đó đóng góp cho sự phát triển chung của Thành phố trong giai đoạn mới.

Ông Phan Quốc Tuấn (Phó Phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường công nghệ - Sở KH&CN) trình bày một số nội dung dự thảo đề xuất cơ chế thí điểm sử dụng Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố

Báo cáo dự thảo đề xuất cơ chế thí điểm sử dụng Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố, ông Phan Quốc Tuấn (Phó Phòng Quản lý Công nghệ và Thị trường công nghệ - Sở KH&CN) cho biết, cơ sở pháp lý về Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp đến nay khá đầy đủ, trong đó, Thông tư số 05/2022/TT-BKHCN và Thông tư số 67/2022/TT-BTC thay thế Thông tư liên tịch số 12/2016/TTLT-BKHCN-BTC về cơ bản đã tháo gỡ một số nội dung vướng mắc của doanh nghiệp trong việc sử dụng Quỹ cho các khoản chi tiêu lớn như chi cho đổi mới, chuyển giao công nghệ hay mua sắm nguyên vật liệu cho đổi mới công nghệ, tăng sự chủ động, tự chủ trong việc quyết định sử dụng Quỹ cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ,...

Tuy nhiên, hiện nay, việc trích, sử dụng Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp vẫn còn những hạn chế, vướng mắc, bất cập, số lượng doanh nghiệp thành lập Quỹ chưa nhiều và số tiền sử dụng chưa cao. Theo thống kê, số tiền trích lập Quỹ trên cả nước đạt trên 23.000 tỷ đồng (tổng số 1.281 lượt doanh nghiệp) và sử dụng trên 14.000 tỷ đồng. So với tổng số doanh nghiệp hiện có, số doanh nghiệp đã thực hiện trích lập Quỹ là khá khiêm tốn. Số trích Quỹ và sử dụng Quỹ tập trung vào một số tập đoàn, tổng công ty và doanh nghiệp lớn. Riêng trên địa bàn TP.HCM có 127 doanh nghiệp báo cáo thành lập Quỹ, trong đó có 79 doanh nghiệp nhà nước và 45 doanh nghiệp ngoài nhà nước; 44 doanh nghiệp sản xuất và 80 doanh nghiệp thương mại – dịch vụ. Tổng số tiền trích Quỹ hơn 6.202 tỷ đồng, số tiền chi sử dụng Quỹ hơn 2.108 tỷ đồng.

Phần trao đổi, thảo luận tại buổi tọa đàm

Một số nguyên nhân hạn chế, khó khăn của doanh nghiệp khi sử dụng Quỹ có thể nhận thấy: doanh nghiệp còn lúng túng trong việc thực hiện quy định về phương thức thực hiện nhiệm vụ KH&CN (tuyển chọn hoặc giao trực tiếp theo quy định của Luật KH&CN và Nghị định số 08/2014/NĐ-CP) dẫn đến không áp dụng được mà phải chuyển sang hình thức đấu thầu lựa chọn tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ; văn bản pháp luật của Nhà nước thiếu vắng các chế tài, quy định cụ thể để khuyến khích sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp cho khoa học, công nghệ và ĐMST. Bên cạnh đó, Thông tư số 05/2022/TT-BKHCN là văn bản hướng dẫn chung cho tất cả các loại hình doanh nghiệp nên có một số nội dung không phù hợp và chưa cụ thể cho việc sử dụng Quỹ đối với các doanh nghiệp Nhà nước; chưa cho phép chi cho đối tượng ngoài doanh nghiệp; nguyên tắc bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước đang áp dụng đối với doanh nghiệp Nhà nước chưa thực sự phù hợp khi đầu tư khởi nghiệp ĐMST do độ rủi ro cao;… Ngoài ra, để đầu tư đổi mới máy móc thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần thực hiện theo một quy trình kỹ lưỡng nhiều giai đoạn, từ lúc có ý tưởng, lựa chọn công nghệ đến khi triển khai đầu tư và đưa vào hoạt động phục vụ sản xuất kinh doanh và kéo dài nhiều năm tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Vì vậy, Quy định tại khoản 3 Điều 4 của Thông tư số 05/2022/TT-BKHCN và điểm c khoản 1 Điều 5 của Thông tư số 67/2022/TT-BTC cho phép doanh nghiệp được sử dụng Quỹ mua máy móc, thiết bị đổi mới công nghệ phục vụ trực tiếp sản xuất kinh doanh trong hai năm là 2022 và năm 2023 (thời gian hiệu lực của Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội) về cơ bản không đủ thời gian để doanh nghiệp triển khai, thực hiện.

Theo ông Phan Quốc Tuấn, cơ chế thí điểm được đề xuất trên nguyên tắc khuyến khích doanh nghiệp chủ động thực hiện các nội dung đầu tư cho hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, hỗ trợ phát triển KH&CN của doanh nghiệp, thực hiện hoạt động chuyển đổi số phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất kinh doanh; khuyến khích doanh nghiệp phối hợp với các tổ chức KH&CN, doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST triển khai nhiệm vụ. Các tổ chức, cá nhân liên quan khi tham gia triển khai cơ chế này không bị xử lý trách nhiệm, doanh nghiệp không bị thu hồi phần ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.

Sở cũng gợi ý đề xuất một số giải pháp thí điểm nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp về nội dung chi hỗ trợ từ Quỹ phát triển KH&CN của Thành phố; chi đầu tư, đối ứng vốn đầu tư cho khởi nghiệp ĐMST; chi thực hiện đổi mới công nghệ, chuyển đổi số; chi thực hiện nhiệm vụ KH&CN.

Cụ thể, đối với nội dung chi thực hiện nhiệm vụ KH&CN, đề xuất doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty nhà nước trên địa bàn Thành phố căn cứ theo Quy chế KH&CN, nhiệm vụ KH&CN của đơn vị được thực hiện theo các phương thức tuyển chọn, giao trực tiếp, xét tài trợ không thông qua đấu thầu; được thanh toán toàn bộ phần kinh phí chi thực hiện nhiệm vụ KH&CN trong trường hợp nhiệm vụ bị dừng hoặc kết quả thực hiện không đạt yêu cầu đặt hàng vì nguyên nhân khách quan xác định theo Quy chế KH&CN); được tự lựa chọn các nhiệm vụ KH&CN liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, không giới hạn lĩnh vực nghiên cứu nhiệm vụ KH&CN, không phụ thuộc ngành nghề kinh doanh chính;... Đối với nội dung chi thực hiện đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, đề xuất thí điểm áp dụng cơ chế "sandbox" với các doanh nghiệp sử dụng Quỹ cho những dự án mới, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ mới và chuyển đổi số; doanh nghiệp được mua mới máy móc, thiết bị phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh không kèm điều kiện thay thế bằng công nghệ tiên tiến hơn;... Về chi đầu tư, đối ứng vốn đầu tư cho khởi nghiệp ĐMST, cho phép doanh nghiệp Nhà nước thực hiện đầu tư nghiên cứu phát triển công nghệ, đầu tư mạo hiểm, đầu tư vào khởi nghiệp ĐMST nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 52-NQ/TW năm 2019 của Bộ Chính trị; doanh nghiệp được phép áp dụng hình thức chi thực hiện nhiệm vụ KH&CN cho nhiệm vụ chi đầu tư, đối ứng vốn đầu tư cho khởi nghiệp. Ngoài ra, đề xuất Quỹ phát triển KH&CN của Thành phố được phép chi hỗ trợ nhưng không quá 30% tổng kinh phí thực hiện nhiệm vụ KH&CN/dự án đổi mới công nghệ của doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Việt Dũng chủ trì thảo luận và trao đổi, giải đáp một số thắc mắc của doanh nghiệp tại buổi tọa đàm

Đồng tình với những nội dung gợi ý, đề xuất của Sở KH&CN, các ý kiến trao đổi tại buổi tọa đàm cho rằng, doanh nghiệp còn dè dặt, cân nhắc khi sử dụng Quỹ vì thực tế triển khai còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Các quy định pháp lý về trích lập, sử dụng và quản lý Quỹ gần đây có nhiều điểm mới, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, tuy nhiên chưa được hướng dẫn cụ thể, rõ ràng và còn nhiều phức tạp, khiến chính sách ưu đãi về thuế không phát huy hết tác dụng, nếu nhiệm vụ thực hiện không thành công, chậm tiến độ sẽ bị xem xét xử lý, truy cứu trách nhiệm,… Ngoài ra, doanh nghiệp cũng băn khoăn về những vướng mắc trong quy định chuyển giao tài sản hình thành từ Quỹ chưa hết hao mòn cho hoạt động sản xuất kinh doanh; về xác định mua máy móc, thiết bị như thế nào là đổi mới công nghệ; chưa nắm rõ thủ tục thanh quyết toán tài chính, lo ngại việc phải chứng minh về tính phù hợp của nội dung chi khi sử dụng Quỹ cho chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, thuê/mua sắm/sử dụng các phần mềm, dịch vụ công nghệ thông tin,...

Vì vậy, Đề án “Thí điểm cơ chế sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố” được kỳ vọng khi triển khai sẽ giúp các doanh nghiệp chủ động, tích cực chi sử dụng Quỹ hiệu quả hơn, thúc đẩy mục tiêu định hướng đến năm 2028, tổng giá trị Quỹ được sử dụng cho các nhiệm vụ KH&CN, dự án R&D, đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm mới đạt ít nhất 60%; hỗ trợ 10 dự án khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực KH&CN được nhận tài trợ từ Quỹ; tăng 30% kinh phí sử dụng từ Quỹ của doanh nghiệp được thí điểm để triển khai các dự án chuyển đổi số, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh, quản lý của doanh nghiệp,… Đây cũng là một trong những nội dung, nhiệm vụ chủ yếu mà Chương trình phối hợp công tác số 51-CTPH/BCSĐBKHCN-TUTPHCM giữa Ban cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ và Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố đã đề ra.

Lam Vân (CESTI)

Sáng ngày 12/12/2024, tại Hội trường Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã diễn ra Tọa đàm lấy ý kiến hoàn thiện xây dựng dự thảo Kế hoạch triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam và Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 tại TP.HCM. Sự kiện được tổ chức nhằm mục tiêu thống nhất các nội dung trong dự thảo kế hoạch, đồng thời đưa ra các giải pháp cụ thể để xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn trở thành một trụ cột trong nền kinh tế quốc gia, tạo điều kiện cho Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Quang cảnh buổi Tọa đàm.

Trao đổi tại buổi Tọa đàm, bà Nguyễn Thị Thu Sương (Trưởng phòng - Phòng Quản lý Khoa học, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) chia sẻ, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang trải qua giai đoạn phát triển vượt bậc, đặc biệt với sự gia tăng nhu cầu về chip trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và các công nghệ tự động hóa. Tuy nhiên, chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu hiện tại vẫn phụ thuộc vào một số ít quốc gia, tạo ra nguy cơ đứt gãy và thiếu hụt nguồn cung.

Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và nguồn nhân lực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) dồi dào, đang có cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Các chính sách của Đảng và Nhà nước hiện đang tập trung vào việc xây dựng hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và thu hút đầu tư, nhằm đưa Việt Nam trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Nguyễn Thị Thu Sương (Trưởng phòng - Phòng Quản lý Khoa học, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) trao đổi tại sự kiện.

Theo thông tin tại buổi Tọa đàm, mục tiêu của Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam chia ra hai giai đoạn. Cụ thể, ngắn hạn (đến 2030): đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực chất lượng cao cho ngành bán dẫn, tập trung vào các lĩnh vực thiết kế vi mạch, đóng gói, kiểm thử và sản xuất; nâng cao năng lực cho 1.300 giảng viên để giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu về bán dẫn tại các cơ sở giáo dục đại học; hình thành 4 phòng thí nghiệm bán dẫn cấp quốc gia tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia; xây dựng cơ chế ưu đãi để thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào ngành công nghiệp bán dẫn. Dài hạn (đến 2050): Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu về sản xuất chip chuyên dụng và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu; hoàn thiện hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn đồng bộ, bao gồm nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, và kiểm thử, thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ sở giáo dục, doanh nghiệp và Nhà nước; đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng được các yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế.

Trên tinh thần đó, Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn tại TP.HCM đặt ra hai mục tiêu chính:

Giai đoạn đến năm 2030: đào tạo ít nhất 15.000 nhân lực chuyên môn cao trong các lĩnh vực thiết kế, sản xuất và kiểm thử vi mạch bán dẫn, phát triển 500 giảng viên chuyên sâu, phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu tại các trường đại học, viện nghiên cứu trong Thành phố; nâng cấp ít nhất 2 phòng thí nghiệm bán dẫn hiện đại đạt chuẩn quốc gia, đặt tại Đại học Quốc gia TP.HCM và Khu Công Nghệ Cao.

Giai đoạn đến năm 2050: đào tạo đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đủ khả năng đáp ứng nhu cầu toàn bộ chuỗi giá trị bán dẫn; đưa TP.HCM trở thành trung tâm cung ứng nhân lực bán dẫn hàng đầu khu vực Đông Nam Á và thế giới; hoàn thiện hệ sinh thái bán dẫn, bao gồm nghiên cứu, thiết kế, sản xuất và thương mại hóa sản phẩm.

TS. Trịnh Xuân Thắng trình bày tham luận “Triển khai chương trình phát triển công nghiệp vi mạch Thành phố Hồ Chí Minh tại SHTP giai đoạn 2025-2030” tại sự kiện.

Để đạt được các mục tiêu trên, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM sẽ phối hợp thực hiện nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Cụ thể, cần tập trung triển khai các nội dung như: đẩy mạnh giáo dục STEM từ cấp phổ thông đến đại học, với trọng tâm là các chuyên ngành liên quan đến công nghiệp bán dẫn, bên cạnh đó, tổ chức các khóa học ngắn hạn và chương trình đào tạo lại, nhằm nâng cao kỹ năng cho lao động trong ngành công nghệ thông tin và điện tử; triển khai mô hình hợp tác công-tư để kết nối doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục trong việc đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực; xây dựng các chính sách ưu đãi về thuế, tài chính để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển ngành bán dẫn; hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và các dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực bán dẫn; hoàn thiện và hiện đại hóa các phòng thí nghiệm bán dẫn cấp quốc gia, cung cấp cơ sở vật chất cho nghiên cứu, đào tạo, sản xuất, đồng thời, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, bao gồm giao thông, điện, nước và viễn thông, để hỗ trợ các khu công nghiệp bán dẫn; đầu tư xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo chuyên sâu về công nghiệp bán dẫn tại các khu vực trọng điểm; tăng cường hợp tác với các quốc gia có nền công nghiệp bán dẫn phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan…, cùng với đó, thu hút các chuyên gia và nhà khoa học Việt kiều trở về đóng góp cho ngành công nghiệp bán dẫn trong nước; tham gia các hiệp định quốc tế để mở rộng thị trường và nâng cao vị thế của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.

TS. Nguyễn Minh Sơn trình bày tham luận “Thực trạng và xu hướng phát triển nguồn nhân lực bán dẫn tại Thành phố Hồ Chí Minh” tại sự kiện.

Đóng góp ý kiến tại Tọa đàm, nhiều ý kiến cho rằng, Thành phố hội tụ đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, nhân lực và mạng lưới hợp tác quốc tế để trở thành đầu tàu trong việc triển khai các mục tiêu của Chương trình, thế nhưng việc phối hợp với các đơn vị để cùng triển khai thực hiện nhiệm vụ thì cần có hướng dẫn cụ thể, sát hợp với thực tế. Nếu cách thức phối hợp rõ ràng, thì việc giải quyết các “bài toán” dài hơi cho ngành công nghiệp bán dẫn là hoàn toàn khả thi.

Mặt khác, dù TP.HCM đã ban hành nhiều chính sách thu hút chuyên gia, nhưng chưa thực sự thu hút được những chuyên gia đầu ngành, có khả năng định hướng phát triển thị trường trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn. Do vậy, việc xây dựng chính sách thu hút các chuyên gia tình nguyện nước ngoài, chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài tham gia hoạt động công nghệ cao cần được chú trọng hơn nữa.

Buổi Tọa đàm sáng 12/12 phần nào đã cung cấp nền tảng quan trọng để hoàn thiện dự thảo “Kế hoạch triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam”. Đồng thời, các ý kiến và đề xuất từ sự kiện giúp định hình hướng đi rõ ràng cho ngành công nghiệp bán dẫn, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế quốc gia. Với những giải pháp đồng bộ và sự quyết tâm của các bên liên quan, Việt Nam hứa hẹn sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu vào năm 2050.

Minh Nhã (CESTI)

Tại buổi làm việc, hai bên đã trao đổi, thảo luận về khả năng hợp tác trong các dự án nghiên cứu, hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến như công nghệ sinh học, điện tử, robot và trí tuệ nhân tạo.

Chiều ngày 11/12, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tiếp và làm việc với nhóm chuyên gia của KIST Techno Venture Foundation (Quỹ đầu tư công nghệ KIST) – Hàn Quốc.

Tại buổi làm việc, ông Sanghwan Kim (Giám đốc KIST Techno Venture Foundation) bày tỏ mong muốn kết nối, chia sẻ thông tin, tìm hiểu các hoạt động của hai bên và thảo luận về tiềm năng hợp tác trong nghiên cứu khoa học và công nghệ (KH&CN), hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp của Hàn Quốc và TP.HCM, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hai nước, qua đó tăng cường hợp tác kinh tế giữa Hàn Quốc và Việt Nam.

Quang cảnh buổi làm việc tại Sở KH&CN TP.HCM

Đại diện nhóm nghiên cứu phía Hàn Quốc, ông Gyeolye Lee cho biết, KIST Techno Venture Foundation là một tổ chức trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Hàn Quốc (KIST), có vai trò chính là hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ, thúc đẩy thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, hỗ trợ thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Hàn Quốc. Thông qua hoạt động của Trung tâm V-KIST tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu đang thực hiện dự án nhằm hỗ trợ các startup Hàn Quốc mở rộng kết nối với các nguồn lực và thị trường toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Theo một báo cáo nghiên cứu của SBA (Cơ quan Kinh doanh Seoul) công bố hồi cuối năm 2023, Việt Nam được các startup Hàn Quốc đánh giá là thị trường nước ngoài tiềm năng nhất, vượt qua cả Mỹ và Trung Quốc. Do vậy, dự án của nhóm V-KIST nhằm hỗ trợ các startup Hàn Quốc tăng cơ hội thành công trong việc thâm nhập thị trường Việt Nam. Dự án tâp trung khảo sát nghiên cứu các thông tin chi tiết về xu hướng phát triển công nghệ mới và thị trường, môi trường kinh doanh, các công nghệ tiềm năng và nhu cầu của thị trường Việt Nam,… Qua đó kết nối và xây dựng các mối quan hệ hợp tác, giúp các bên tham gia hiểu rõ hơn về nhau, tạo ra các cơ hội hợp tác công nghệ, phát triển sản phẩm, dịch vụ mới, đặc biệt đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến như công nghệ sinh học, điện tử, robot và trí tuệ nhân tạo.

Nhóm nghiên cứu V-KIST (bên trái) giới thiệu một số hoạt động của Korea Techno Venture Foundation và KIST Techno Venture Foundation 

Phía Hàn Quốc cũng giới thiệu và chia sẻ một số thông tin, kinh nghiệm hoạt động của Korea Techno Venture Foundation trong việc thúc đẩy thương mại hóa công nghệ toàn cầu, hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp tại Hàn Quốc. Korea Techno Venture Foundation với các hoạt động chính là ươm tạo doanh nghiệp (Business Incubating); tiếp thị công nghệ (Technology Marketing); kết nối mạng lưới toàn cầu (Global Networking) đã triển khai nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển các startup từ giai đoạn ý tưởng đến khi thương mại hóa sản phẩm, đồng thời kết nối các startup Hàn Quốc với thị trường quốc tế. Trong đó, Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp với các dịch vụ hỗ trợ linh hoạt cho các startup từ giai đoạn ý tưởng đến khi chính thức thành lập công ty, đã ươm tạo thành công hơn 300 doanh nghiệp khởi nghiệp, tạo ra hơn 4.100 việc làm, tổng doanh thu của các doanh nghiệp được ươm tạo hơn 337 triệu USD. Các doanh nghiệp được ươm tạo cũng đạt được nhiều thành tích như niêm yết trên sàn chứng khoán, được mua lại bởi các tập đoàn lớn, đạt doanh thu hàng năm trên 10 triệu USD.

Trao đổi tại buổi làm việc, ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM) cũng giới thiệu một số thông tin về hoạt động của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.HCM; các chính sách hỗ trợ hệ sinh thái và nhu cầu kết nối, hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố. Theo đó, hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST Thành phố là nền tảng vững chắc hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp ĐMST và ngày càng lớn mạnh, đang tiến đến Top 100 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST năng động nhất toàn cầu. TP.HCM hiện có gần 2300 startup (chiếm 50% startups của cả nước), 186 quỹ đầu tư, 45 cơ sở ươm tạo, 100 trường đại học - cao đẳng đang hoạt động; mỗi năm tổ chức khoảng 500 sự kiện và 80 cuộc thi về ĐMST và khởi nghiệp. Bên cạnh đó, Trung tâm Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo Thành phố được hình thành với diện tích hơn 17.000m², cùng với mạng lưới 45 tổ chức ươm tạo, nâng tổng diện tích hỗ trợ lên hơn 34.000m², đây là môi trường thuận lợi cho các startup phát triển.

Thành phố cũng ban hành và triển khai các chính sách đặc thù về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 98/2023/QH15, cụ thể như Nghị Quyết số 19/2023/NQ-HĐND Quy định tiêu chí, đối tượng, điều kiện được hưởng ưu đãi tiền lương, tiền công, chế độ phúc lợi và các chính sách ưu đãi khác đối với các chức danh lãnh đạo trong tổ chức KH&CN công lập và thù lao thực hiện nhiệm vụ KH&CN; Nghị quyết số 20/2023/NQ-HĐND Quy định lĩnh vực ưu tiên, tiêu chí, điều kiện, nội dung và mức hỗ trợ dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn TP.HCM; Nghị quyết số 20/2024/NQ-HĐND Quy định các tiêu chí, lĩnh vực, nội dung hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát giải pháp công nghệ mới trong phạm vi khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung trên địa bàn TP.HCM (sandbox);…

Trong năm 2023, Thành phố đã hỗ trợ nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo cho 2.586 doanh nghiệp; hỗ trợ ươm tạo, phát triển 308 dự án; hỗ trợ 40 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tiếp cận nguồn vốn đầu tư mạo hiểm;… Qua đó thúc đẩy đầu tư của xã hội cho hoạt động KH&CN bình quân trên 1%/GRDP, ước tính bình quân giai đoạn 2021 - 2023 chi đầu tư cho KH&CN của xã hội đạt 0,88%/GRDP.

Ông Sanghwan Kim và nhóm nghiên cứu của KIST Techno Venture Foundation chụp hình lưu niệm với đại diện lãnh đạo Sở KH&CN TP.HCM và các đại diện phòng ban thuộc Sở 

Thống nhất với những thông tin trao đổi, chia sẻ và đề xuất tại buổi làm việc, ông Lê Thanh Minh cho biết, Trung tâm Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo TP.HCM là "hạt nhân" của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, sẽ tập trung vào các hoạt động tập hợp, kết nối các nguồn lực trong hệ sinh thái của Thành phố, trong và ngoài nước; lan tỏa các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, cung cấp các dịch vụ về khởi nghiệp và ĐMST; hỗ trợ chuyển giao công nghệ, R&D và thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học; kết nối các nguồn lực của xã hội cho hệ sinh thái, hợp tác trong nước và quốc tế về lĩnh vực khởi nghiệp và ĐMST,… Do vậy, Sở sẵn sàng kết nối, hợp tác với các đối tác trong nước và quốc tế về lĩnh vực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, trong đó có các đối tác từ Hàn Quốc. Hy vọng, thời gian tới, hai bên sẽ triển khai hoạt động hợp tác cụ thể nhằm hỗ trợ các startup của Hàn Quốc và TP.HCM, góp phần thúc đẩy hợp tác công nghệ giữa các bên tham gia.

Lam Vân (CESTI)

Sáng ngày 12/12/2024, tại Hội trường Saigon Innovation Hub (273 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM) đã diễn ra Hội nghị tập huấn về “Đổi mới sáng tạo nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước tại Quận, Huyện, Thành phố Thủ Đức”. Báo cáo viên là ông Trần Ninh Đông -  Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM.

Theo ông Trần Ninh Đông, có nhiều cách hiểu về khái niệm đổi mới sáng tạo, nhưng về bản chất, đổi mới sáng tạo là tìm ý tưởng, giải pháp để giải quyết một vấn đề hiện hữu của cá nhân, tổ chức nhằm mang lại giá trị cho cộng đồng, cho xã hội.

“Đổi mới sáng tạo phải xuất phát điểm là hiểu rõ vấn đề chúng ta đang muốn giải quyết, từ đó thúc đẩy hoạt động sáng tạo và hợp tác để tìm ra giải pháp”, ông Trần Ninh Đông chia sẻ.

Đổi mới sáng tạo có 3 đặc trưng cơ bản. Thứ nhất là phải tạo ra cái mới hoặc ít nhất là có sự cải tiến đáng kể. Cái mới hay sự cải tiến, có thể là trên thế giới đã làm nhưng chúng ta chưa áp dụng, nay nghiên cứu để vận dụng vào trường hợp cụ thể và mang lại hiệu quả, thì vẫn được xem là đổi mới sáng tạo.

Thứ hai, cái mới so với cái hiện hữu phải triển khai trên thực tế, không phải ý tưởng nằm trên giấy. Điều này thúc đẩy chúng ta hành động, kết hợp nhiều bên tìm kiếm đối tác để hiện thực hóa ý tưởng.

Và thứ ba là giải pháp, sáng kiến đó khi áp dụng phải có tính lan tỏa, tạo ra giá trị cho xã hội.

Đối với khu vực công, đổi mới sáng tạo là tìm giải pháp để giải quyết những vấn đề cụ thể trong nhiệm vụ của bộ máy chính quyền nhằm mang lại hiệu quả tốt hơn hiện tại.

Ông Trần Ninh Đông - Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM

Cũng theo ông Trần Ninh Đông, đổi mới sáng tạo được xem là một trong những phương pháp hiệu quả ở cả khu vực tư nhân và nhà nước. Đổi mới sáng tạo trong khu vực công có những đặc thù riêng, đó là đổi mới sáng tạo về dịch vụ, quy trình, về những quy định và chính sách.

Dịch vụ công trực tuyến là một sự cải tiến để người dân có thể làm thủ tục hành chính tại bất cứ đâu thay vì xếp hàng chờ đợi tại cơ quan chính quyền.

Vấn đề thứ hai, cần liên tục đổi mới trong khu vực công là quy trình. Thủ tục hành chính là những quy định có sẵn, chúng ta có thể sáng tạo cách thực hiện, đổi mới quy trình để mang lại giá trị tốt hơn.

Thứ ba, đổi mới những quy định trong thẩm quyền của đơn vị khi không còn phù hợp, cản trở sự phát triển của xã hội. Khu vực công ở khía cạnh này là các cấp Trung ương, Bộ, ngành…

Vấn đề thứ tư, có thể thực hiện đổi mới sáng tạo ở chính quyền cấp Thành phố, Quận, Huyện là chính sách, như là chính sách hỗ trợ người nghèo, chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chính sách hỗ trợ nghiên cứu khoa học…

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất trong thực hiện đổi mới sáng tạo ở khu vực công là tính quan liêu, thiếu tinh thần khởi tạo và thiếu chiến lược đổi mới sáng tạo, nghĩa là tinh thần luôn luôn tìm cái mới, giải pháp mới để công việc thường ngày có hiệu quả hơn.

Nhiều khó khăn, khúc mắc của các đơn vị nêu ra... và đều được ghi nhận và trả lời thấu đáo

Để triển khai có hiệu quả các bài toán lớn cho Thành phố, giúp cụ thể hóa các nhiệm vụ trong hoạt động đổi mới sáng về lĩnh vực quản lý nhà nước, cần thực hiện theo 5 bước. Cụ thể là xây dựng nội dung, công bố rộng rãi cho cộng đồng, tuyển chọn đơn vị thực hiện, tổ chức phối hợp thực hiện, triển khai ứng dụng vào thực tế và đánh giá kết quả.

Cùng với đó là 7 nhiệm vụ cụ thể, đầu tiên là thành lập Tổ công tác tại mỗi đơn vị để triển khai hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công của Thành phố. Thứ hai, nâng cao năng lực cho các tổ công tác này.

Thứ ba, triển khai xây dựng các bài toán lớn về hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công tại một số lĩnh vực quản lý nhà nước cụ thể. Thứ tư, triển khai các nhiệm vụ đổi mới sáng tạo hàng năm trong hoạt động quản lý nhà nước được phân công tại các đơn vị.

Thứ năm, thúc đẩy cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thành phố tham gia phát triển các giải pháp đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số... Thứ sáu là phát triển cơ sở hạ tầng dữ liệu dùng chung cho các Sở ban ngành và các cơ sở dữ liệu mở cho cộng đồng để hỗ trợ các hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công.

Cuối cùng là thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế về đổi mới sáng tạo trong khu vực công.

“TP.HCM xác định việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực công nói chung và chuyển đổi số nói riêng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài, thường xuyên. Đây là động lực chính nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ cho người dân thông qua việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các quản lý nhà nước của chính quyền. Thông qua buổi tập huấn này, chúng tôi mong muốn nâng cao năng lực, trình độ, kiến thức về đổi mới sáng tạo, khoa học quản lý và công nghệ số cho Tổ công tác đổi mới sáng tạo tại Ủy ban nhân dân Quận, Huyện và Thành phố Thủ Đức nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động công vụ, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố”, ông Trần Ninh Đông chia sẻ thêm.

Được biết, Hội nghị tập huấn có sự tham dự của đại diện lãnh đạo Phòng Kinh tế, Văn phòng Ủy ban nhân dân 21 Quận, Huyện, Văn phòng Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân, Phòng Tài chính, Phòng Kinh tế - Kế hoạch và Đầu tư, Phòng Khoa học - Công nghệ và Thông tin Thành phố Thủ Đức...

Nhật Linh (CESTI)

Với chủ đề “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp vì sự phát triển bền vững”, WHISE 2024 sẽ diễn ra từ ngày 16-22/12/2024, với chuỗi sự kiện nổi bật tập trung vào 2 ngày chính 17-18/12/ 2024 tại Trung tâm Hội nghị 272 (số 272 Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM).

Tuần lễ Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM 2024 (WHISE 2024), một trong những sự kiện lớn nhất trong năm về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp do UBND TP.HCM tổ chức, sẽ khai mạc vào ngày 17/12/2024 và kết hợp triển lãm sản phẩm/dịch vụ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. WHISE 2024 do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM và các đối tác trong hệ sinh thái (các tổ chức quốc tế, đại học, doanh nghiệp và các đơn vị thuộc hệ sinh thái khởi nghiệp trong và ngoài nước) phối hợp triển khai thực hiện.

Hưởng ứng chủ đề năm 2024 của Thành phố: “Quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội”, WHISE 2024 không chỉ là cơ hội để tổng kết và tôn vinh những thành tựu nổi bật của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TPHCM trong năm qua, mà còn cho thấy những giá trị thiết thực mang lại cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo từ Nghị quyết số 98/2023/QH15, đó là sự kết nối đa dạng các nguồn lực, thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo vì cộng đồng, phát huy vai trò hỗ trợ của Nhà nước, truyền cảm hứng sáng tạo cho thế hệ trẻ và hướng tới sự phát triển bền vững.

WHISE 2024 quy tụ hơn 150 gian hàng, trong đó có sự tham gia của các đối tác quốc tế. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp và tập đoàn công nghệ giới thiệu sản phẩm đổi mới sáng tạo tới công chúng. WHISE 2024 không chỉ là sự kiện kết nối mà còn là cánh cửa mở ra tương lai, thúc đẩy đổi mới sáng tạo vì mục tiêu phát triển bền vững.

Dự kiến, trong khuôn khổ WHISE 2024 sẽ có các diễn đàn và hội thảo quốc tế như: Diễn đàn Quốc tế về Đại học Khởi nghiệp (17/12) với sự góp mặt của các mô hình từ các trường đại học hàng đầu thế giới; Hội thảo về Trí tuệ nhân tạo và Ứng dụng cho Hành chính Công (18/12), khẳng định cam kết của TP.HCM trong thúc đẩy công nghệ tiên phong; Hội thảo về Phát triển Bền vững và các ứng dụng công nghệ giáo dục AI…

Bên cạnh đó, WHISE 2024 sẽ tạo dấu ấn ở nhiều cuộc thi đổi mới sáng tạo tiêu biểu như: Trao giải I-Star 2024 và công bố các dự án xuất sắc trong lĩnh vực phát triển bền vững, công nghiệp văn hóa, trí tuệ nhân tạo và đổi mới sáng tạo khu vực công; Chung kết Cuộc thi Smart City 2024, tìm kiếm các sáng kiến xây dựng đô thị thông minh; Cuộc thi Thiết kế vi mạch cho đô thị thông minh lần 2 năm 2024. Dự kiến, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng sẽ công bố các dự án/giải pháp xuất sắc được ươm tạo trong 4 cuộc thi: (i) Cuộc thi Tìm kiếm giải pháp đổi mới sáng tạo trong khu vực công - Gov.Star 2024, (ii) Cuộc thi “Tìm kiếm dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa năm 2024 – InnoCulture 2024”, (iii) Cuộc thi “Tuyển chọn các dự án đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực phát triển bền vững trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2024 – GIC 2024” và (iv) Cuộc thi “Tìm kiếm dự án đổi mới sáng tạo ứng dụng trí tuệ nhân tạo Thành phố Hồ Chí Minh- AI.STAR 2024”.

Trong khuôn khổ WHISE 2024 còn có các chương trình kết nối hệ sinh thái: Hội thảo chia sẻ về “Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ngành y tế theo Nghị định số 13/2023/NĐ-CP ngày 17/4/2023 của Chính phủ”; GEFE Student Day: ngày hội sinh viên kết nối với các nhà lãnh đạo, các chuyên gia, những nhà tuyển dụng tiềm năng trong lĩnh vực kinh tế xanh và phát triển bền vững; Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm xây dựng và kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo giữa TP.HCM và các tỉnh/thành phố. WHISE 2024 cũng mang đến cơ hội hợp tác giữa các startup và nhà đầu tư trong và ngoài nước với Chương trình Kết nối Đầu tư S.Venture.

Hoàng Kim (CESTI)