Sau 5 tháng phát động, Giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh năm 2022 (I-Star 2022) đã bước vào vòng trong với 40 dự án được bình chọn nhiều nhất, tiếp tục tranh tài để tiến tới lễ tổng kết và trao giải.

Tính đến hết ngày 31/8, I-Star 2022 đã thu hút 370 bài dự thi. Theo ban tổ chức, 40 bài dự thi lọt vào vòng trong được chia làm 4 nhóm đối tượng, bao gồm: đối tượng 1 - doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đối tượng 2 - giải pháp đổi mới sáng tạo; đối tượng 3 - các tác phẩm truyền thông; đối tượng 4 - các tổ chức, cá nhân hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp. Để lọt vào Top 40, các bài dự thi đã được đánh giá dựa trên sự bình chọn của cộng đồng mạng xã hội tại vòng sơ khảo. Việc bình chọn của cộng đồng tại vòng chung kết diễn ra từ ngày 01/9 – 30/9. Song song đó, hội đồng giám khảo sẽ chấm điểm và chọn ra 12 hồ sơ xuất sắc nhất của 4 nhóm để công bố và trao giải I-Star 2022.

Ở nhóm 1 (doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo), 10 gương mặt xuất sắc có lượt bình chọn cao nhất gồm: Cohota - Kiến trúc học tập tổng thể trong chuyển đổi số giáo dục; WASH-UP (Ứng dụng đặt lịch rửa xe công nghệ); SHub Classroom - Giải pháp quản lý dạy và học hàng đầu Việt Nam; WIDDY - Ứng dụng mạng xã hội giao thông cho tài xế Việt; Koro.love (Nước từ trường tốt cho sức khoẻ tế bào); Voiz FM - Ứng dụng sách nói chất lượng cao; Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain (VBC); Tủ trồng rau thông minh và Smart substrate (Công ty SGS); Abivin xây dựng nền tảng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa chuỗi giá trị của doanh nghiệp (Công ty Abivin Việt Nam); Giải pháp chiết xuất tinh dầu bằng thiết bị chưng cất tinh dầu đa nguyên liệu (Công ty Thủy Mộc Việt).

Top 10 xuất sắc nhất của nhóm 2 (các giải pháp đổi mới sáng tạo) có thể kể đến các giải pháp như: Deep Signature - Giải pháp chống hàng giả bằng công nghệ blockchain; Mô hình 21 ngày kinh doanh thực chiến; Xe chữa cháy mini lưu động; Tuyến phố 4.0 - Mô hình mua bán không dùng tiền mặt; Đẩy mạnh giáo dục STEM vào tiết học và câu lạc bộ nhằm nâng cao sự sáng tạo, năng động của học sinh; Bảo vệ môi trường dựa vào cộng đồng thông qua mô hình CLB Thực hành Sống Xanh; Giải pháp học chữ dân tộc Thái Việt Nam; Ứng dụng chức năng tạo sách điện tử bằng phần mềm iSpring Suit 10.0 để xây dựng kho học liệu tương tác trong bài giảng E-learning môn Khoa học Tự nhiên lớp 6; Sản phẩm gậy dẫn đường thông minh ứng dụng công nghệ OCR; Vận dụng trò chơi kéo co nhằm tạo hứng thú trong giờ học giáo dục thể chất.

Tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp khởi nghiệp và những ý tưởng đổi mới sáng tạo tại I-Star năm nay phải kể đến các tác phẩm truyền thông. Top 10 của nhóm 3 (các tác phẩm truyền thông) gồm những tác phẩm đáng chú ý như: Chương trình trò chuyện cùng Thành phố thông minh - Chủ đề Nông dân làm nông nghiệp thông minh (Đài Tiếng nói nhân dân TP.HCM – VOH); Chuỗi tác phẩm thuộc chương trình “Đô thị số” phát trên sóng kênh Thời sự Chính trị AM 610KHZ -VOH; Giải pháp mới - Thiết bị sấy động ứng dụng năng lượng mặt trời (Đài PT-TH Bình Dương); Chuỗi tác phẩm Xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ (Báo Nhân Dân); Chuỗi bài “Để khởi nghiệp đi vào chiều sâu” (Báo Người Lao Động); Biến nông sản “bỏ đi” thành tinh dầu cao cấp (Báo Người Lao Động); Hiệu quả từ Vườn ươm Doanh nghiệp công nghệ cao (Báo Nhân Dân); Mở rộng ứng dụng công nghệ blockchain (Báo Sài Gòn Giải Phóng);…

Được xướng tên trong Top 10 của nhóm 4 (các tổ chức, cá nhân hỗ trợ khởi nghiệp) là những gương mặt có nhiều đóng góp, tích cực hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo khởi nghiệp tại TP.HCM. Nổi bật như Trường Đại học Nguyễn Tất Thành - Hành trình ươm mầm khởi nghiệp cho sinh viên và giảng viên; Ông Đỗ Văn Long - Chủ tịch HĐQT/CEO Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain hỗ trợ quá trình chuyển đổi số cho các doanh nghiệp ở Việt Nam; Quỹ đầu tư BESTB CAPITAL - Kiến tạo giá trị doanh nghiệp Việt; Quỹ đầu tư mạo hiểm Expara Vietnam – Leading Venture Creation; Trung tâm Đổi mới Sáng tạo và Chuyển giao Công nghệ (CITT);…

Giải thưởng I-Star do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức thường niên nhằm tôn vinh các tổ chức, cá nhân có thành tích tiêu biểu trong hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp của Thành phố. Qua 4 năm tổ chức (2018 – 2021), I-Star đã có hơn 1.000 hồ sơ của 4 nhóm đối tượng tham gia, trong đó 43 hồ sơ đã được trao giải. Top 40 của I-Star 2022 sẽ tiếp tục kêu gọi bình chọn đến ngày 30/9. Sau khi vào đến chung kết, các hồ sơ dự thi sẽ qua vòng sơ khảo và vòng chấm giải của ban giám khảo chuyên môn để tìm ra 3 giải đồng hạng ở mỗi nhóm. Lễ công bố kết quả và trao giải thưởng sẽ được tổ chức trong tháng 10/2022.

Toàn bộ bài dự thi Giải thưởng I-Star 2022 và danh sách 40 hồ sơ vào Top 40 được đăng tải tại: www.doimoisangtao.vn/giaithuong2022.

Thông tin liên hệ: Ban tổ chức Giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh

Địa chỉ: 244 Điện Biên Phủ, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Điện thoại: 028.39320122 (ông Đào Tuấn Anh) – 0907.176.313 (bà Đặng Thị Luận)

Email: giaithuong@doimoisangtao.vn

Lam Vân (CESTI)

Hợp chất nano carbon (aerogel carbon, carbon nanotube) được tổng hợp ở quy mô công nghiệp là giải pháp hiệu quả cao về mặt kinh tế lẫn tính tiện dụng để thay thế than hoạt tính vẫn thường được trang bị trong các mặt nạ phòng hóa.

Thực tế cho thấy, các loại mặt nạ phòng hóa có tác dụng hấp phụ khí độc hiệu quả hiện được bán trên thị trường thường có kết cấu phức tạp, và giá thành khá đắt (từ trên 1,5 triệu đồng/cái). Bên cạnh đó, nguyên liệu thông dụng sử dụng trong hầu hết hộp lọc (gắn trên mặt nạ) là than hoạt tính vốn có khối lượng lớn nên cũng tương ứng làm tăng khối lượng tổng thể của mặt nạ, khiến người dùng có phần bất tiện trong thao tác và hơn hết là việc bảo quản đòi hỏi sự phức tạp nhất định. 

Không chỉ được trang bị cho nhu cầu huấn luyện, diễn tập và tác chiến quân sự, nhiều loại mặt nạ phòng hóa cũng đã và đang được khai thác, đưa vào sử dụng trong hoạt động dân sinh như phòng cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn, y tế và nông nghiệp. 

Trước nhu cầu rất lớn về "một công nghệ lớp lọc không khí" ở quy mô đơn giản có khả năng thay thế cho toàn bộ hay một phần trong bộ phận hộp lọc của mặt nạ phòng hóa, đồng thời chi phí sản xuất không quá cao, nhằm tăng cường khả năng bảo vệ đường hô hấp cho người dân cũng như các lực lượng chức năng trong hoạt động nghiệp vụ, nhóm chuyên gia tại Viện Nhiệt đới Môi trường đã triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ "Nghiên cứu công nghệ chế tạo tấm lọc xử lý hơi độc bằng carbon nano ứng dụng trong mặt nạ phòng hóa".

Báo cáo trước hội đồng tư vấn nhiệm vụ vừa được Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM tổ chức, PGS. TS. Lê Anh Kiên, chủ nhiệm nhiệm vụ cho biết, trong những năm gần đây xu hướng phát triển mạnh của vật liệu carbon aerogel (CA) cũng như carbon nanotube (CNT) đang diễn ra tại Việt Nam và trên thế giới. Theo đó, carbon aerogel có nhiều tính chất vật lý nổi bật như diện tích bề mặt riêng lớn, độ xốp cao, khối lượng riêng nhỏ…nên được ứng dụng làm điện cực, siêu tụ điện, pin, màng lọc khí, chất xúc tác hiệu quả để giảm lượng khí thải nitơ oxit từ khí thải ôtô, chất thân thiện với môi trường thay thế CFC có hại trong tủ lạnh. Hơn nữa, carbon aerogel có khả năng hấp phụ, lưu trữ khí, làm sạch không khí, kiểm soát ổ nhiễm không khí từ khí thải công nghiệp và khí thải động cơ. 

Trong khi đó, carbon nanotube là vật liệu nano carbon dạng ống với đường kính ở kích thước nanomet (1-20nm), có chiều dài từ vài nm đến micromet (thậm chí đến cả centimet). Với cấu trúc tinh thể, carbon nanotube có nhiều tính năng đặc biệt như tính đàn hồi, khả năng phát xạ, diện tích bề mặt riêng lớn rất thích hợp để làm vật liệu hấp phụ. Do đặc tính kết tụ thành từng bó nhỏ nên kích thước lỗ xốp trên bề mặt bó carbon nanotube lớn hơn trên carbon hoạt tính và bề mặt carbon nanotube tích điện dương hơn carbon hoạt tính. Đây là hai đặc tính chính làm cho carbon nanotube  có khả năng hấp phụ các chất hữu cơ tự nhiên rất tốt. 

"Hiện nay, yêu cầu vật liệu lọc sử dụng cho hộp lọc hơi khí độc là phải có khối lượng nhỏ nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của người sử dụng, nhưng đồng thời hiệu quả lọc lại cao nhất", TS Lê Anh Kiên thông tin, "Vì thế hiện nay, người ta dùng các vật liệu lọc là vật liệu xốp, nhẹ có nguồn gốc từ carbon. Đây là loại vật liệu có khối lượng riêng nhỏ, diện tích bề mặt riêng lớn, dung lượng hấp phụ cao, kích thước lỗ nhỏ (cỡ nano), một số có khả năng kháng nước, kháng ẩm, dầu và kháng khuẩn".

Nhóm nghiên cứu khẳng định, tính đến thời điểm tháng 6/2022, đội ngũ chuyên gia - nhà khoa học thuộc Viện Nhiệt đới môi trường đã hoàn thiện các mục tiêu đề ra của nhiệm vụ, đó là hoàn thiện quy trình công nghệ chế tạo tấm lọc sử dụng carbon nanotube  (CNT); quy trình công nghệ chế tạo tấm lọc sử dụng carbon aerogel (CA); và đặc biệt nhất là quy trình sản xuất tấm lọc phủ hỗn hợp nano carbon để phòng khí độc.

Sản phẩm của nhiệm vụ khoa học - công nghệ được Viện Nhiệt đới Môi trường thực hiện và báo cáo nghiệm thu hồi cuối quý 2/2022

Cụ thể, TS. Lê Anh Kiên và cộng sự đã tổng hợp được vật liệu carbon nanotube  (CNT) với một số tính chất ưu điểm: có cấu trúc ống và bó ống dài vài trăm nanomet, đường kính ống tương đối nhỏ, trung bình 30nm, thành ống mịn, ít khuyết tật; diện tích bề mặt riêng 240,166 m²/g, có nhiều lỗ xốp meso và marco, kích thước lỗ xốp trung bình khoảng 2,380nm; cấu trúc lỗ xốp đa phần hình trụ hở 2 đầu.

"CNT tổng hợp được có hình thái và cấu trúc tương đối giống với CNT thương mại có trên thị trường", đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ khoa học - công nghệ khẳng định. 

TS Lê Anh Kiên trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ

Ngoài ra, nhóm đã tổng hợp được vật liệu carbon aerogel (CA) có nhiều tính chất nổi bật như khối lượng riêng thấp 0,24-0,26 g/cm³, diện tích bề mặt riêng lớn 900-1163 m²/g, độ bền nhiệt cao với nhiệt độ phân hủy khoảng 500 độ C. Kích thước lỗ rỗng còn tương đối lớn, đường kính lỗ xốp trung bình vẫn nằm trong khoảng meso và khoảng phân bố rộng.

Đối với từng loại vật liệu, nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm đánh giá khả năng hấp phụ khí bằng phép đo độ hấp phụ được thực hiện tại Binh chủng Hóa học (Bộ Quốc phòng) với các khí HCN, C₆H₆, CCl₃NO₂ theo tiêu chuẩn TCVN/QS 1223:2010. 

Đánh giá khả năng hấp phụ của từng loại vật liệu

Kết quả cho thấy, thời gian bảo vệ đối với các khí độc của vật liệu CA tốt hơn so với hỗn hợp CNT/CA và CNT. Hiệu quả bảo vệ giảm khi tăng lượng CNT, nguyên nhân là do CNT có diện tích bề mặt riêng thấp hơn rất nhiều so với CA. Bên cạnh đó, số liệu kiểm nghiệm cũng cho thấy vật liệu CA với khối lượng ít hơn lượng than hoạt tính đang trang bị trong hộp lọc MV5 (thường được sử dụng cho các lực lượng cứu hộ - cứu nạn chuyên nghiệp, và thậm chí trong lĩnh vực quốc phòng) cũng đã cho hiệu quả đáp ứng được tiêu chuẩn TCVN/QS 1223:2010. 

"Điều này cho thấy khả năng sử dụng vật liệu CA hoàn toàn có thể thay thế than hoạt tính trong hộp lọc MV5", TS. Lê Anh Kiên chia sẻ.

Phương pháp chế tạo tấm lọc khí độc với lớp phủ carbon nanotube (trái); và carbon aerogel

Trong quá trình nghiên cứu, nhóm chuyên gia tại Việt Nhiệt đới Môi trường cũng sử dụng bộ vỏ hộp lọc độc quân sự MV5 đã có để thiết kế, chế tạo hộp lọc độc dùng vật liệu lọc độc là carbon nano được tổng hợp từ quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ. 

Đại diện Viện Nhiệt đới Môi trường cho biết thêm, với Quy trình công nghệ chế tạo tấm lọc sử dụng carbon nanotube (CNT) và Quy trình công nghệ chế tạo tấm lọc sử dụng carbon aerogel (CA); cũng như Quy trình sản xuất tấm lọc phủ hỗn hợp nano carbon để phòng khí độc, có thể khẳng định rằng, đội ngũ kỹ sư - chuyên gia Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ tổng hợp carbon nano, để từ đó đưa vào sản xuất tấm lọc phủ hợp chất này để ứng dụng vào mặt nạ phòng hóa ở quy mô công nghiệp ở mức chi phí thấp. Đáng chú ý, với việc đáp ứng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về sinh hóa, các loại tấm lọc phủ carbon nano là kết quả của nhiệm vụ khoa học - công nghệ này có thể sử dụng hiệu quả đồng thời trong các hoạt động phòng cứu hộ - cứu nạn dân sự lẫn tác chiến quân sự, mang tới sự linh hoạt tối đa cho sản phẩm. Từ đó, Viện Nhiệt đới Môi trường kiến nghị Sở KH&CN TPHCM và các đơn vị hữu quan tiếp tục tạo điều kiện để để ứng dụng kết quả nghiên cứu của đề tài vào thực tế, cũng như đưa vào sản xuất thực nghiệm trên quy mô lớn.

Đây là luận cứ khoa học khảo sát đáp ứng miễn dịch trong thời gian 6 tháng sau tiêm đủ 2 liều vaccine ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) ở nhân viên y tế và người thân trong gia đình.

Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa tổ chức Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu đánh giá đáp ứng miễn dịch sau tiêm chủng vaccine ChdOx1 nCoV-19 (AZD1222)”. Đây là nhiệm vụ do Đại học Y dược TP.HCM chủ trì thực hiện.

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Bắc (chủ nhiệm nhiệm vụ) cho biết, nhóm thực hiện đã phân tích nồng độ kháng thể anti-S (bao gồm IgG) và kháng thể trung hòa hiện diện trong huyết thanh của người đã tiêm đủ 2 liều vắc xin ChAdOx1(S) nCoV-19 trong khoảng thời gian 180 ngày (sau 6 tháng tiêm đủ 2 liều) nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu về khả năng sinh miễn dịch sau tiêm đủ liều của loại vắc xin này.

ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) là vắc xin được đồng phát triển bởi Đại học Oxford và hãng dược nổi tiếng thế giới – AstraZeneca (Anh), sử dụng công nghệ vector adenovirus, có mã di truyền là một phần gai protein được gọi tên là Spike hoặc S trên bề mặt của vi rút SARS-CoV-2. Gai protein này được gắn vào một loại vi-rút cảm là “vật mang” (adenovirus), không có khả năng gây hại, và không thể tăng sinh hoặc gây ra sự nhiễm trùng. Adenovirus có tác dụng đưa gai protein vào các tế bào của người được tiêm, sau đó, các tế bào trong cơ thể người được tiêm sẽ sản sinh các gai protein này. Hệ thống miễn dịch của người được tiêm sẽ được kích hoạt tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch chống lại vi-rút SARS-CoV-2. Vắc-xin ChAdOx1(S) nCoV-19 đã được cấp phép ở 138 quốc gia và được sử dụng cho hàng triệu người nên việc đánh giá hiệu quả của vắc xin ở nhiều quần thể khác nhau sẽ mang lại ý nghĩa quan trọng cho chiến lược tiêm chủng toàn cầu và sự phát triển của vắc xin thế hệ tiếp theo. Tại Việt Nam, đây là loại vắc xin đã được đưa vào sử dụng trong tiêm phòng SARS-CoV-2 từ tháng 3 năm 2021.

Theo đó, các mẫu máu được chuyển tới Khoa Xét nghiệm (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM), ly tâm và tách chiết huyết thanh để đo kháng thể anti-N, kháng thể anti-S (bao gồm IgG) và kháng thể trung hòa ở 4 thời điểm trên bằng phương pháp ELISA. Nếu người tham gia đã nhiễm bệnh thì ngoài dữ liệu từ Phiếu thông tin thu thập trước khi lấy mẫu, xét nghiệm kháng thể anti-N sẽ cho kết quả dương tính. Những trường hợp “dương tính” với kháng thể anti-N sẽ được nghiên cứu viên thông báo kết quả xét nghiệm kháng thể và loại khỏi nghiên cứu.

Sau quá trình triển khai nhiệm vụ, nhóm thực hiện nhận xét 100% người tham gia có sự hiện diện của kháng thể anti-S và giảm dần nồng độ qua các thời điểm. Tý lệ giảm nồng độ kháng thể anti-S là 46% ở thời điểm 90 ngày (3 tháng) và hơn 67% ở thời điểm 180 ngày (6 tháng) sau tiêm mũi 2. Ở thời điểm 180 ngày, kháng thể ở nhóm 40-59 tuổi có nồng độ trung bình thấp nhất, và khác biệt theo nhóm tuổi. Vì vậy, nhóm thực hiện kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước khuyến khích và hỗ trợ người dân thực hiện tiêm mũi tăng cường nhằm củng cố đáp ứng miễn dịch, ngăn chặn dịch bùng phát trở lại.

Hoàng Kim (CESTI)

Điều đáng mừng là Viện – trường đã hình thành thói quen chủ động hợp tác với doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ.

Ngày 19/8/2022, Đại học Bách Khoa (ĐHQG TP.HCM) tổ chức Hội thảo “Thực trạng cơ chế, chính sách và giải pháp tạo động lực thương mại hóa kết quả nghiên cứu hình thành từ ngân sách nhà nước”. Hội thảo thuộc Đề án thành phần “Thí điểm chính sách tạo động lực thương mại hóa, đưa nhanh kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ được tạo ra từ ngân sách nhà nước vào sản xuất, kinh doanh khu vực phía Nam”.

Ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu đề dẫn hội thảo

Tại hội thảo, các đơn vị, tổ chức đã trình bày các tham luận gồm: “Thực tiễn triển khai thương mại hóa kết quả nghiên cứu từ ngân sách nhà nước ở trường Đại học Bách Khoa”, “Công tác chuyển giao công nghệ và thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học tại Trung tâm nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao”, “Thực tiễn thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu ở Viện Công nghệ Nano”.

Các báo cáo tham luận cho thấy Viện – trường đã hình thành thói quen chủ động hợp tác với doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ. Điển hình như Đại học Bách Khoa (ĐHQG TP.HCM) đã thực hiện tổng số 5.594 hợp đồng trong giai đoạn 2012-2021, doanh thu chuyển giao công nghệ từ năm 2015 tới nay đều vượt mức 100 tỷ đồng/năm. Trong giai đoạn 2010-2021, Trung tâm nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao (AHRD) đã chuyển giao công nghệ cho trên 65 doanh nghiệp, tổ chức, hộ nông dân ở địa bàn TP.HCM, các tỉnh khu vực phía Nam, Tây Nguyên và khu vực duyên hải Trung Bộ và phía Bắc theo các tiêu chí “chìa khóa trao tay”, “cầm tay chỉ việc”, đồng thời tổ chức trên 110 lớp tập huấn, đào tạo ngắn hạn, dạy nghề với hơn 5.200 lượt người tham dự về các mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả. Viện Công nghệ Nano (INT) triển khai hợp tác với nhiều địa phương và doanh nghiệp, thực hiện các dự án ứng dụng trong nông nghiệp, thủy sản, môi trường, y sinh, mực in nano bạc… phục vụ phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long, phục vụ cộng đồng.

Các đại biểu tham dự hội thảo cũng trao đổi ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm tại Tọa đàm “Những điểm nghẽn cần tháo gỡ về cơ chế chính sách và giải pháp nhằm tạo động lực thương mại hóa kết quả nghiên cứu”. Đó là những vấn đề về triển khai các mô hình thí điểm chính sách tạo động lực thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ; rà soát, đánh giá hiện trạng và xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách tạo động lực thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ….

Không chỉ vậy, các đại biểu còn nêu một số hạn chế trong hoạt động chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp. Chẳng hạn như khâu định giá sản phẩm – công nghệ muốn chuyển giao chưa có cơ chế rõ ràng. Hay quy định phân chia lợi nhuận chưa thống nhất, đặc biệt khi kết quả nghiên cứu khoa học cần phát triển thêm để phù hợp với nhu cầu thực tế.

Hoàng Kim (CESTI)

Rung siêu âm trong đúc kim loại là công nghệ phụ trợ sạch, cải tiến chất lượng vật đúc mà không sử dụng các hóa chất phụ gia công nghiệp nên mang lại tác động tích cực với môi trường và năng lượng. Công nghệ này khi áp dụng vào quá trình sản xuất sẽ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm đúc trong khuôn kim loại, đặc biệt là ngành công nghiệp ô tô. 

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp sản xuất đúc hợp kim nhôm sử dụng phương pháp đúc áp lực cao. Phương pháp này tạo ra sản phẩm đúc có chất lượng bề mặt rất tốt, các chi tiết thành mỏng có độ sắc nét cao. Tuy nhiên, nhược điểm lớn của phương pháp này là chi phí đầu tư ban đầu cao và yêu cầu sản lượng phải đủ lớn, đồng thời hợp kim đúc phải được tinh luyện kỹ lưỡng. 

Các nghiên cứu trong và ngoài nước đã chỉ ra 2 phương án công nghệ nhằm cải thiện chất lượng kim loại và vật đúc gồm: xử lý trực tiếp kim loại lỏng và xử lý gián tiếp bằng rung khuôn. Trong đó, phương pháp xử lý trực tiếp kim loại lỏng (sử dụng tần số cao – siêu âm) yêu cầu đầu rung siêu âm nhúng trực tiếp vào bể kim loại lỏng để truyền dao động siêu âm. Điều này yêu cầu vật liệu của đầu rung có khả năng chịu nhiệt, đồng thời nhiệt độ của đầu rung phải được kiểm soát để đảm bảo tính ổn định của quy trình sản xuất. Trong khi đó, phương pháp rung khuôn khi đúc chỉ mới được nghiên cứu thực hiện với tần số thấp, điều này không tận dụng được các hiệu ứng như xâm thực hay luồng dao động nhằm tác động mạnh mẽ đến quá trình kết tinh của kim loại. Hơn nữa, việc rung khuôn tần số thấp với các thiết bị như bàn rung, động cơ lệch tâm có biên độ tương đối lớn sẽ khiến cho độ chính xác và chất lượng bề mặt của chi tiết đúc bị ảnh hưởng. 

Chính vì thế, TS. Nguyễn Thanh Hải và cộng sự tại Trường Đại học Bách Khoa TPHCM (ĐHQG TPHCM) đã triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu công nghệ và thiết bị rung siêu âm ứng dụng đúc hợp kim nhôm trong khuôn kim loại”. Đây là hướng đi rất mới, ứng dụng rung khuôn siêu âm khi đúc khuôn kim loại tĩnh, hoàn toàn có thể tạo nên một quy trình sản xuất mới trong thực tế, tạo ra sản phẩm đúc có chất lượng tương đương như đúc áp lực mà không cần đầu tư chi phí cho thiết bị đúc áp lực. Từ đó, giúp các doanh nghiệp sản xuất đúc truyền thống cải tiến dây chuyền sản xuất, thậm chí có thể phối hợp triển khai thực hiện thử nghiệm, tiến đến sớm chuyển giao công nghệ ứng dụng vào thực tiễn sản xuất.

Trọn bộ giải pháp được nhóm kỹ sư - chuyên gia tại Đại học Bách Khoa TPHCM hoàn thiện, vận hành ổn định.

Thiết bị đúc nhôm sử dụng khuôn rung siêu âm

TS Nguyễn Thanh Hải cho biết, trong nghiên cứu đã sử dụng dao động siêu âm với tần số 20kHz và công suất 2kW sẽ tác động trực tiếp vào khuôn vật đúc trong quá trình đông đặc. Thông số này dựa trên các tính toán về ngưỡng xâm thực của hợp kim nhôm lỏng, đồng thời là thông số được lựa chọn cho phù hợp với các yêu cầu về khả năng của thiết bị và quy định về tiếng ồn khi hoạt động. 

Các nghiên cứu trước đây cho thấy, mức tần số 20kHz là phù hợp, cao hơn mức tần số này, thiết bị không đảm bảo công suất hay nói cách khác do biên độ dao động quá nhỏ làm cho khả năng truyền sóng và phạm vi ảnh hưởng của siêu âm giảm xuống, từ đó các tác động đến chất lượng của vật đúc không đáng kể. Còn với mức tần số thấp hơn 20kHz thì sẽ gây tiếng ồn khó chịu ảnh hưởng đến người lao động trong quá trình sản xuất. 

Quá trình đúc được thực hiện với hệ thống lò nấu, rót kim loại và hệ rung siêu âm được thiết kế và chế tạo theo yêu cầu nghiên cứu. Kết quả thực nghiệm cho thấy khi có siêu âm, mẫu đúc đạt kết quả tốt hơn, cụ thể giảm và gần như không có khuyết tật bên trong, cơ tính độ bền kéo của vật đúc bằng hợp kim nhôm tăng, tổ chức cấu trúc tế vi mịn hơn, giảm thiên tích từ đó cải thiện chất lượng vật đúc bên trong. Vì thế, việc áp dụng rung siêu âm khi đúc trong khuôn kim loại tĩnh giúp cải thiện chất lượng vật đúc đạt được các ưu điểm cao khá tương tự như đúc áp lực. Công nghệ rung khuôn siêu âm khi đúc khuôn kim loại tĩnh sẽ hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến các quy trình đúc trong khuôn kim loại tĩnh, mà chỉ cần đầu tư chi phí thấp hơn.

Thiết kế mẫu đúc

Ngoài ra, nhóm thực hiện còn chú ý đến quá trình đông đặc dưới tác động siêu âm trên vật liệu là hợp kim nhôm. Theo đó, nhóm đã chọn nhôm ADC12 để tiến hành nghiên cứu vì đây là loại hợp kim có hàm lượng Silic cao (8-12%), thường được dùng làm nguyên liệu trong các nhà máy sản xuất các bộ phận, phụ tùng bằng hợp kim nhôm (thiết bị điện tử, linh kiện ô tô, xe điện, xe máy, máy móc công – nông nghiệp…) theo phương pháp đúc áp lực. 

TS Nguyễn Thanh Hải nhận định, quá trình đông đặc nhôm ADC12 có thể làm nền tảng để tiếp tục triển khai các nghiên cứu mới về công nghệ và thiết bị cho việc đúc các chi tiết và kết cấu kim loại khác, thậm chí là nghiên cứu chuyên sâu về các phương pháp công nghệ cải thiện chất lượng của vật đúc nói chung và đúc trong khuôn kim loại nói riêng. Bởi vì, nhóm hợp kim Al - Si có đặc trưng là khả năng đúc tốt, chống ăn mòn tốt, có thể gia công cắt gọt và hàn, chiếm khoảng 85-90% tổng sản lượng nhôm đúc được sản xuất. 

Thiết kế khuôn đúc

Thiết bị đúc hợp kim nhôm có hỗ trợ rung khuôn siêu âm được thiết kế và chế tạo với các thông số kỹ thuật có quy mô phòng thí nghiệm. Thiết bị bước đầu có khả năng vận hành tốt, đúc được các sản phẩm có chất lượng cao. Với một số thiết kế khuôn thay đổi, thiết bị có thể đúc được các mẫu thử dùng cho đo kiểm cũng như các chi tiết cơ khí kích thước nhỏ dùng trong một số máy móc thông dụng. 

Hội đồng tư vấn nghiệm thu nhiệm vụ khoa học - công nghệ do Sở KH&CN TPHCM tổ chức hồi quý 2/2022 trực tiếp kiểm sát thiết bị - giải pháp thành phẩm tại trường Đại học Bách khoa TPHCM

"Tuy việc chuyển giao ứng dụng thiết bị này vào sản xuất thực tế vẫn còn một chặng đường lâu dài, nhưng hoàn toàn có thể rút ngắn nếu có sự phối hợp tích cực của doanh nghiệp ngành đúc. Đó là sự đào tạo nhân lực vận hành quy trình công nghệ đúc có hỗ trợ siêu âm, sự thay đổi thiết kế khuôn và cải tiến công suất máy cho phù hợp với quy mô sản xuất thực tế nhằm hoàn thiện quy trình công nghệ ứng dụng siêu âm để cải thiện chất lượng vật đúc", đại diện nhóm triển khai nhiệm vụ chia sẻ thêm.

Nhóm tác giả cũng đề xuất cần tiếp tục nghiên cứu mở rộng khả năng ứng dụng công nghệ rung siêu âm ứng dụng đúc hợp kim nhôm trong khuôn kim loại như: cải tiến công suất nguồn siêu âm, kích thước vật đúc và khuôn, các yêu cầu về xử lý hợp kim đúc trong quá trình nấu chảy và rót vào khuôn.

Việc hợp tác giữa SHTP Labs và ICST được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh hoạt động đưa kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ vào ứng dụng thực tiễn sản xuất. Đồng thời, là gợi mở để TP.HCM có thêm nhiều mối hợp tác tương tự.

Ngày 19/8/2022, Trung tâm Nghiên cứu triển khai Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP Labs) cùng Viện Khoa học và Công nghệ Tính toán (ICST, thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) ký thỏa thuận hợp tác triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ.

Đại diện SHTPLABS và ICST công bố nội dung ký kết hợp tác

Trong những năm gần đây, SHTP Labs và ICST đã cùng thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Điển hình là nhiệm vụ thiết kế tính toán quang phổ cấu trúc nano vàng bằng phương pháp tính toán hóa học lượng tử và so sánh với thực nghiệm, chế tạo nano vàng với cấu trúc lưỡng tháp tam giác và ngôi sao bằng phương pháp vi sóng; ứng dụng làm chất kháng vi khuẩn, tạo ra các sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm da. Từ kết quả nhiệm vụ, hai bên đã thương mại hóa thành công sản phẩm trị mụn ACNE GOLDSTAR (hiện đang do Công ty TNHH Mediworld phân phối độc quyền) ứng dụng nano vàng ngôi sao.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) cho biết, tuy Viện - trường thực hiện nhiều nhiệm vụ khoa học và công nghệ mang tính ứng dụng cao nhưng thực tế vẫn chưa được triển khai nhiều. Hạn chế này một phần là do sự gắn kết giữa các đơn vị thực hiện nhiệm vụ với doanh nghiệp còn nhiều bất cập. Việc hợp tác giữa SHTP Labs và ICST được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh việc đưa kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ vào ứng dụng thực tiễn sản xuất. Đồng thời, là gợi mở để TP.HCM có thêm nhiều mối hợp tác tương tự.

Ông Nguyễn Việt Dũng (Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phát biểu tại buổi ký kết

Theo thỏa thuận, SHTP Labs và ICST sẽ cùng phối hợp nghiên cứu, thiết kế, mô phỏng, chế tạo linh kiện vi cơ điện tử (ứng dụng trong các ngành công nghiệp và y tế); nghiên cứu tính toán và chế tạo các vật liệu cấu trúc nano (graphene, nano vàng, nano bạc) để ứng dụng trong sản xuất công nghiệp. Hai bên cũng sẽ hợp tác biên soạn tài liệu khoa học về việc thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ, đồng thời phối hợp triển khai ứng dụng, thương mại hóa kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ.

Ông Ngô Võ Kế Thành (Giám đốc SHTP Labs) khẳng định, thỏa thuận hợp tác giữa SHTP Labs và ICST sẽ phát huy thế mạnh của hai đơn vị, đặc biệt là khi phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất nhằm tạo ra những sản phẩm có hàm lượng chất xám khoa học và công nghệ cao. Mục tiêu sắp tới là sẽ triển khai ứng dụng nhiều hơn nữa các kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ, hướng đến tăng số lượng sản phẩm thương mại hóa đưa vào phục vụ cuộc sống.

Hoàng Kim (CESTI)

Hội chợ - Triển lãm lần này do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp tổ chức cùng Sở Khoa học và Công nghệ, UBND Quận 12, Ban Quản lý Khu Nông nghiệp Công nghệ cao.

Ngày 18/8/2022, Hội chợ - Triển lãm Giống, Nông nghiệp Công nghệ cao TP.HCM lần VIII năm 2022 đã diễn ra tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM (Số 2374, Quốc lộ 1, Phường Trung Mỹ Tây, Quận 12).

Ông Đinh Minh Hiệp (Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết Hội chợ - Triển lãm năm nay thu hút 315 gian hàng (vượt mức kế hoạch 250 gian hàng) tham gia trưng bày triển lãm. Tổng số đơn vị tham gia là 140 đơn vị, trong đó có 24 đơn vị từ 22 tỉnh thành (Hà Nội, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre, Sóc Trăng, Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, Tây Ninh, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước, Kiên Giang, Hậu Giang, Lâm Đồng, Hải Dương, Lào Cai, Gia Lai, Đắk Lắk, Quảng Bình).

Diễn ra trong 4 ngày từ ngày 18-21/8/2022, Hội chợ - Triển lãm Giống, Nông nghiệp Công nghệ cao TP.HCM lần VIII năm 2022 tôn vinh những thành tựu ngành nông nghiệp Thành phố trong lĩnh vực giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp, các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đạt chứng nhận OCOP trên địa bàn Thành phố. Hội chợ - Triển lãm cũng đẩy mạnh quảng bá hình ảnh nông nghiệp Thành phố, tạo nơi giao thương mua bán sản phẩm giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học ngành nông nghiệp, máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp của các doanh nghiệp, hợp tác xã và người tiêu dùng trên cả nước, khẳng định vai trò là cầu nối hiệu quả, kênh xúc tiến thương mại quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp.

Năm nay, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM trưng bày và giới thiệu nhiều giải pháp và thiết bị công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ của các doanh nghiệp, Viện – trường. Điển hình là các công nghệ xử lý nước từ trường giúp cải thiện hiệu quả việc nuôi trồng thuỷ sản diện rộng; thiết bị sấy thủy, hải sản bằng năng lượng mặt trời; giải pháp đóng gói bao bì thực phẩm...

Ông Lê Thanh Minh (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) trao đổi về giải pháp dưỡng hoa, tạo màu cho hoa ứng dụng công nghệ cao với doanh nghiệp

Công ty Koro triển lãm dòng sản phẩm máy lọc nước từ trường, cung cấp nguồn nước từ trường dồi dào với giá chỉ vài trăm đồng đến vài ngàn đồng/lít, thấp hơn nhiều so với mức giá thị trường 100.000 – 200.000 đồng/lít. Nước từ trường là nước có năng lượng từ tính với cấu trúc phân tử nhỏ hình lục giác thu được khi cho nước đi qua nam châm vĩnh cửu được sản xuất một cách đặc biệt có thể kích hoạt và ion hóa các phân tử nước.

Công nghệ sấy động ứng dụng năng lượng mặt trời tích hợp tách ẩm ngõ vào của Công ty ITS đang là công nghệ ứng dụng năng lượng mặt trời rất hiệu quả trên thị trường hiện nay. Việc kiểm soát chặt chẽ các thông số sấy giúp cho thiết bị rất đa năng, có thể sấy đa dạng các sản phẩm bao gồm thủy sản, nông sản, trái cây, thực phẩm, dược liệu. Thiết bị giúp tiết kiệm điện năng lên đến 80% so với sấy bơm nhiệt, giảm giá thành đầu tư chỉ còn 1/4 so với máy sấy lạnh nhưng chất lượng sản phẩm sau sấy tương đương, giảm nhân công 60%, giảm mặt bằng xây dựng xấp xỉ 80% so với phơi nắng.

Hoàng Kim (CESTI)

Với công nghệ chế tạo sáng tạo, sản phẩm có chi phí sản xuất thấp, đáp ứng yêu cầu cho ứng dụng trong màn hình hiển thị thông minh với độ phân giải cao như thiết bị thực tế ảo, thiết bị truyền tín hiệu, cảm biến y sinh, quang học di truyền.

Phát minh đèn điốt bán dẫn III-nitride (light emitting diode, LED) xanh dương cấu trúc InGaN màng mỏng, ứng dụng tiềm năng trong phát triển nguồn sáng trắng tiết kiệm năng lượng đã nhận được giải Nobel Vật lý năm 2014. Từ đó, vật liệu bán dẫn III-nitride - bao gồm ít nhất một nguyên tố nhóm IIIA như aluminum (Al), gallium (Ga) và indium (In) trong bảng hệ thống tuần hoàn kết hợp với nguyên tố nitơ (N) - đã nhận được nhiều sự quan tâm cho các thiết bị quang điện tử, do những đặc tính điện - quang độc đáo như độ linh động của điện tử cao, vận tốc bão hòa lớn, ổn định hóa học và dẫn nhiệt tốt.

Để ứng dụng LED trong công nghệ màn hình microdisplays (mật độ điểm ảnh cực cao), cần có các đèn LED với kích thước trong khoảng 5×5-100×100 µm² và cường độ sáng >5000 cd/cm² cũng như mật độ điểm cao lớn hơn 4.000 ppi (pixels per inch). Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Apple, Samsung, Sony, LG… đã đi tiên phong sản xuất đèn LED kích thước micro mét (microLED). MicroLED được đánh giá là công nghệ đột phá, sở hữu các đặc tính như nhẹ hơn, mỏng hơn và hiển thị tốt hơn so với các dòng màn hình hiện nay, có khả năng thay thế OLED và LCD. Tuy nhiên, hầu hết vẫn dựa trên công nghệ màng mỏng (thin-film), do đó hiệu suất vẫn còn hạn chế và giá thành cao.

Quan sát đế microLED (giữa) trên bàn kính hiển vi

Theo sự tiến triển không ngừng của công nghệ, cấu trúc vật liệu nano một chiều (1D nanostructure) ở dạng thanh/sợi/dây nano đã cho thấy sự cải thiện đáng kể trong hiệu suất quang và độ hoàn màu (color rendering index - CRI) của đèn LED, cũng như kích thước của đèn có thể giảm đến micro-mét (10-300 µm), mở rộng ứng dụng LED trong kỹ thuật chiếu sáng thông minh như tivi siêu mỏng, notebook, thiết bị điện tử đeo/cầm và công nghệ thực tế ảo. So với cấu trúc màng mỏng, microLED thanh nano thể hiện một số ưu điểm khác biệt như giảm phân cực trong tinh thể do ứng suất, giảm mật độ sai hỏng mạng tinh thể do cấu trúc 1D phân tán lực ra bề mặt thành của thanh/sợi/dây nano, vì vậy tính tản nhiệt và hiệu suất phát quang được cải thiện, cho phép tích hợp microLED lên các đế linh hoạt ít dẫn nhiệt và dẫn điện hơn, mở ra nhiều ứng dụng thông minh cho microLED trong tương lai. Một thách thức khác cho microLED là sự sắp xếp và hình dạng đồng đều của các thanh nano cũng như cấu trúc vùng phát quang vẫn còn hạn chế dẫn đến sự phân bố điện tử và lỗ trống không đồng đều, sự tràn điện tử và hiện tượng phát xạ bề mặt, làm giảm hiệu suất quang của microLED.

Vì vậy, Viện Công nghệ Hóa học đã triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Thiết kế và chế tạo đèn điốt bán dẫn kích thước micro mét cấu trúc InGaN dây nano với hiệu suất phát quang cao ứng dụng trong kỹ thuật trình chiếu thông minh”. Mục tiêu hướng đến là thiết kế mô phỏng và chế tạo thành công microLED với hiệu suất quang cao dựa trên các cấu trúc (Al)InGaN tối ưu và màng nhôm oxit giá thành thấp để điều chỉnh kích thước đồng đều của thanh/dây/sợi nano. Đây cũng là nhiệm vụ nhằm bắt kịp sự phát triển công nghệ màn hình siêu nhỏ (microdisplays) của thế giới.

Mô phỏng cấu trúc thanh nano (Al)InGaN cho microLED

TS Nguyễn Hoàng Duy (chủ nhiệm nhiệm vụ) cho biết, nhóm thực hiện chủ động chế tạo các màng nhôm oxit (anodic alumina oxide - AAO) bằng phương pháp điện hóa, ở mức chi phí thấp. Bằng cách điều chỉnh các điều kiện anốt hóa, các màng AAO đường kính xấp xỉ 3 cm với các bề dày (200-600 nm), đường kính lỗ (35-124 nm) và mật độ lỗ (7x10⁹ - 3x10¹⁰ lỗ/cm²) đã được chế tạo thành công. Ưu điểm của việc sử dụng màng AAO để chế tạo các loại vật liệu nano 1D nằm ở khả năng điều chỉnh kích thước của thanh/sợi/dây nano như ý muốn dựa vào việc điều chỉnh kích thước các lỗ hình trụ của màng. Việc kiểm soát được kích thước của vật liệu nano được xem như là chìa khóa dẫn đến thành công trong cách tiếp cận công nghệ cao với chi phí hợp lý.

Quy trình chế tạo màng nhôm oxit (AAO)

Từ đó, nhóm thực hiện đã chế tạo thành công các linh kiện LED thanh nano phát ánh sáng xanh dương, xanh lá, đỏ và trắng với cấu trúc thanh nano InxGa1-xN/AlGaN (0,15 ≤ x ≤ 0,55) thông qua màng AAO và kỹ thuật MBE (molecular beam epitaxy - kỹ thuật chùm phân tử). Các dãy thanh nano InxGa1-xN/AlGaN hình lục giác với chiều dài khoảng 500 nm và đường kính khoảng 60-130 nm sắp xếp trật tự trên đế Si. Chi phí sản xuất trung bình cho một microLED với kích thước 10x10-100x100 µm² chỉ vào khoảng 100 đồng.

Hình chụp microLED 10x10 µm² dưới kính hiển vi quang học và kính hiển vi điện tử quét

Hình chụp microLED 100x100 µm² dưới kính hiển vi quang học và kính hiển vi điện tử quét

Nhóm thực hiện đã đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho: (1) vật liệu bán dẫn thanh nano không dùng lớp bẫy điện tử và đèn điốt phát quang sử dụng vật liệu này; (2) quy trình sản xuất vật liệu bán dẫn nano phát quang sử dụng màng AAO.

Theo lời TS. Nguyễn Hoàng Duy, cấu trúc 1D sở hữu các tính chất quang - điện đặc biệt vì electron chỉ tự do di chuyển trong 1 chiều dọc của thanh nano. Ngoài ra, thanh nano có đường kính nhỏ, nên khi tổng hợp vật liệu InGaN/GaN với hàm lượng In cao, ứng suất biến dạng của cấu trúc do độ lệch mạng của hai vật liệu có thể giải phóng ra ngoài dễ dàng. Nhờ khả năng giải phóng ứng suất trong tinh thể cao, cấu trúc thanh nano có tính chất vật liệu cao, ít sai hỏng mạng tinh thể, cải thiện thành phần hợp kim và cho phép tổng hợp trên các loại đế thông dụng như silic mà vẫn giữ được cấu trúc tinh thể mong muốn. Do đó các III-nitride LED phát các bước sóng khác nhau có thể được chế tạo dựa trên cấu trúc thanh nano.

TS Nguyễn Hoàng Duy cho biết thêm, việc tối ưu hóa thành phần In cũng như điều khiển được kích thước thanh nano mong muốn để đạt được hiệu suất quang cao nhất với chi phí thấp nhất là rất quan trong công nghiệp sản xuất LED. Hơn nữa mức độ đồng đều và độ tin cậy của các thanh nano trong cùng một lần chế tạo phải cao. Cường độ quang của linh kiện thanh nano sử dụng AAO cao hơn nhiều so với các linh kiện cùng loại với thanh nano phát triển ngẫu nhiên.

Kết quả, nhóm thực hiện hợp tác với nhóm nghiên cứu của GS. Nguyễn Phạm Trung Hiếu (Viện Công nghệ New Jersey, Hoa Kỳ) đã chế tạo thành công microLED cấu trúc thanh nano sử dụng màng AAO đồng đều, hiển thị nhiều màu sắc, hiệu suất quang cao. Sản phẩm có chi phí sản xuất cạnh tranh, là ứng cử viên tiềm năng cho ứng dụng trong màn hình hiển thị thông minh với độ phân giải cao như thiết bị thực tế ảo (AR/VR), thiết bị truyền tín hiệu (visible light communication), cảm biến y sinh (biomedical sensors), quang học di truyền (optogenetics). Đây cũng sẽ là công nghệ tiềm năng góp phần nâng cao sự phát triển kinh tế khi được thương mại hóa.

Về hướng phát triển tiếp theo, nhóm thực hiện kiến nghị tiếp tục nghiên cứu đồng nhất cấu trúc lõi - vỏ để thụ động hiệu quả bề mặt thanh nano, làm tăng công suất và thời gian sử dụng cho microLED; phát triển thanh nano InGaN trong môi trường giàu N₂ plasma để tăng nhiệt độ chế tạo mà không làm giảm thành phần Indium. Ngoài ra, màng AAO cần được chế tạo với đường kính phù hợp với kích thước của tấm wafer.

TS Nguyễn Hoàng Duy báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

Đáng chú ý, dù kết quả của nhiệm vụ vừa hình thành, nhưng hiện đã có doanh nghiệp đề nghị hợp tác với Sở KH&CN TP.HCM và nhóm triển khai nhiệm vụ về việc nhận chuyển giao công nghệ chế tạo microLED bằng kỹ thuật MBE và sử dụng màng AAO. Dự kiến, dự án tiếp nhận công nghệ này có mức đầu tư ban đầu không dưới 20 triệu USD, bao gồm dây chuyền máy móc, thiết bị và kinh phí R&D hoàn thiện. 

Sáng 11/8, Ban Thi đua – Khen thưởng TPHCM đã tổ chức họp báo giới thiệu về Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần thứ ba năm 2023. 

Đây là giải thưởng được UBND TPHCM xét và trao tặng hai năm một lần nhằm tôn vinh các tổ chức, cá nhân có các công trình nghiên cứu, giải pháp, tác phẩm sáng tạo đóng góp tích cực cho sự phát triển của TP.

Qua đó động viên, khuyến khích, tạo điều kiện cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân tham gia hưởng ứng các hoạt động sáng tạo nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội và hội nhập quốc tế, đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh trên địa bàn TPHCM.

Giải thưởng diễn ra với mục đích triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Phong trào thi đua sáng tạo và các Giải thưởng sáng tạo TPHCM giai đoạn 2020-2030” và Kế hoạch thực hiện Đề án giai đoạn 2021-2025.

Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần 3 sẽ hướng đến các công trình tập trung chủ yếu ở 7 lĩnh vực: phát triển kinh tế, an ninh - quốc phòng, quản lý nhà nước, truyền thông sáng tạo, văn học nghệ thuật, khoa học kỹ thuật, khởi nghiệp sáng tạo.

Ông Nguyễn Hoàng Hưng, Phó Trưởng ban Thi đua – Khen thưởng TPHCM, cho biết điểm mới của Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần thứ 3 năm 2023 là chú trọng các công trình, giải pháp trong lĩnh vực kinh tế, giúp TP phục hồi và phát triển sau một thời gian bị ảnh hưởng do dịch Covid-19. Đồng thời nhấn mạnh lĩnh vực văn học, nghệ thuật với các tác phẩm về học tập, làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và công tác dân vận.

Theo ông Hưng, tác giả có công trình nghiên cứu, giải pháp, tác phẩm phù hợp với một trong các nhóm lĩnh vực của giải thưởng thì nộp hồ sơ đăng ký tham gia về các cơ quan phụ trách các lĩnh vực tương ứng, trước ngày 31/3/2023.

Về tiêu chí xét trao giải thưởng, ông Hưng chia sẻ, các giải pháp, đề tài nghiên cứu đã được ứng dụng vào thực tiễn (hoặc tác phẩm, sáng tác... phải được xây dựng, công diễn, xuất bản,…) trong khoảng thời gian từ ngày 1/3/2021 đến ngày 31/3/2023 và có hiệu quả, góp phần giải quyết các vấn đề cấp bách, trọng tâm trong xây dựng và phát triển TP.

Đối với các lĩnh vực của giải thưởng có các hội thi, cuộc thi, giải thưởng chuyên ngành tương ứng, các công trình nghiên cứu, giải pháp, tác phẩm đăng ký tham gia Giải thưởng Sáng tạo TPHCM phải đạt giải tại các hội thi, cuộc thi, giải thưởng này.

Đến nay, Ban Tổ chức Giải thưởng Sáng tạo lần 3 đã nhận được một số công trình, đề án của các nhóm tác giả có tuổi đời rất trẻ. Các công trình có tính sáng tạo cao, đã ứng dụng vào thực tế và mang lại hiệu quả thiết thực.

Dự kiến ngày 2/9/2023 sẽ công bố, trao Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần 3. Số lượng giải thưởng dự kiến trao lần này khoảng 70 giải. Mức tiền thưởng dự kiến cho giải Nhất là 200 triệu đồng, giải Nhì là 150 triệu đồng, giải Ba là 100 triệu đồng.

Minh Dung - HCM CityWeb 

Sở Khoa học và Công nghệ ngày 03 tháng 8 năm 2022 ban hành Quyết định số 615/QĐ-SKHCN về ban hành Thể lệ xét tặng Giải thưởng sáng tạo Thành phố lần thứ 3 - Năm 2023 - Lĩnh vực 7: Khởi nghiệp sáng tạo

Phiếu tham dự

Ngày 11/8/2022, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã có buổi làm việc với đoàn công tác Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ngãi.

Bà Chu Vân Hải (Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) chia sẻ, hiện nay, các nhiệm vụ đặt hàng từ Sở - ngành ở Thành phố đều xuất phát từ nhu cầu thực tiễn. Việc xây dựng nội dung nhiệm vụ cũng cần tham vấn ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ. Bên cạnh đó, cần gắn kết người thụ hưởng kết quả với người triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ để đi đúng hướng yêu cầu, đạt hiệu quả cao khi chuyển giao kết quả.

Trong đó, năm 2021 Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã tổ chức Hội nghị kết nối cung cầu giải pháp công nghệ phục vụ chuyển đổi số nhằm trao đổi, thảo luận những yêu cầu về ứng dụng công nghệ phục vụ chuyển đổi số tại quận, huyện và thành phố Thủ Đức cùng các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố. Hội nghị thu hút 100 người từ hơn 60 cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp tham gia trực tuyến. Từ nhu cầu đặt hàng trực tiếp tại Hội nghị và sự tư vấn của các chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ, Sở đã ra thông báo về việc đặt hàng nhiệm vụ “Xây dựng công cụ quản lý chợ” dành cho các tổ chức nghiên cứu, trường Đại học, Viện nghiên cứu, doanh nghiệp, tổ chức khoa học công nghệ. Nhiệm vụ cũng mang sứ mệnh kết nối thông tin trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành các chợ giữa cơ quan quản lý chuyên ngành (Sở Công thương, Sở Tài chính) và cơ quan quản lý nhà nước địa phương.

Tháng 4/2022, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng đã phối hợp cùng Sở Xây dựng tổ chức buổi tọa đàm “Tìm kiếm ý tưởng sáng tạo phát triển nhà ở xã hội tại TP.HCM” nhằm tìm những ý tưởng mới, những hướng đi mới giàu tính đổi mới sáng tạo để phục vụ cho hoạt động tạo phát triển nhà ở xã hội tại TP.HCM. Dịp này, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp cùng Sở Xây dựng cũng chính thức đặt hàng đến các nhà khoa học, doanh nghiệp và startup công nghệ về những ý tưởng đổi mới sáng tạo tập trung vào tiêu chí giá thành, vật liệu mới và quy trình xây dựng phát triển nhà ở xã hội.

Tại buổi làm việc, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cũng đã trao đổi thêm một số kinh nghiệm trong triển khai hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, Sàn giao dịch công nghệ ở Thành phố.

Hoàng Kim (CESTI)