Đánh tan cáu cặn với sóng từ trường

Sáng 28/2, Trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN TP.HCM (CESTI) thuộc Sở KH&CN TP.HCM đã tổ chức hội thảo giới thiệu giải pháp ứng dụng từ trường trong điều tiết dinh dưỡng và xử lý cáu cặn trong hệ thống thủy canh. Giải pháp này là kết quả từ sự hợp tác, chuyển giao công nghệ giữa công ty VH-Farm và doanh nghiệp KH&CN Ewater.

Khách tham dự hào hứng tìm hiểu về giải pháp của VH-Farm

Dựa trên công nghệ nhận chuyển giao từ Ewater, VH-Farm đã phát triển hệ thống sử dụng từ trường để đánh tan cáu cặn trong lòng ống của hệ thống trồng rau thủy canh - một trong những vấn đề nan giải nhất với những người trồng rau thủy canh.

Cụ thể, thiết bị của VH-Farm sử dụng sóng từ trường để tạo ra môi trường điện từ cảm ứng với tần số thay đổi liên tục từ 1,2 - 22 kHz trong lòng ống. Điện từ trường dao động sẽ cung cấp năng lượng để phân tách các phân tử nước, giải phóng electron, tạo thành xúc tác khiến các chất gây cáu cặn trong nước không bám dính trên bề mặt ống.

Ông Lê Văn Dể, Giám đốc công ty VH-Farm, trình bày về giải pháp xử lý cáu cặn tại hội thảo

“Ngoài ra, nước được xử lý khi qua thiết bị từ trường sẽ được làm mềm, giúp rễ cây hấp thụ dễ dàng và phát triển tốt hơn. Nhờ đó, thiết bị có thể giải quyết được vấn đề khoảng 30% lượng dinh dưỡng bị tiêu hao do sự hình thành cáu cặn trong ống. Giải pháp này đã được ứng dụng ở 6 trang trại và đang cho kết quả tích cực”, ông Lê Văn Dể, Giám đốc công ty VH-Farm, cho biết.

Hợp tác chuyển giao công nghệ nhờ 'bà mối' CESTI 

Nói về quá trình hợp tác chuyển giao công nghệ giữa VH-Farm và Ewater, đại diện VH-Farm cho hay, 2 công ty 'quen biết' qua các hội thảo giới thiệu công nghệ của CESTI. Đến năm 2018, 2 bên đã ký kết chuyển giao công nghệ từ trường và đưa công nghệ này vào trong nông nghiệp.

“Nhờ tiếp nhận công nghệ của Ewater, bên công ty tôi tiết kiệm được thời gian nghiên cứu. Từ đó, VH-Farm dựa vào nhu cầu thực tế để phát triển thêm các tính năng sản phẩm. Sự hợp tác này đến từ những hội thảo, hoạt động kết nối của Sở KH&CN TP.HCM. Tôi đánh giá rất cao những cơ hội để tiếp xúc, kết nối và chia sẻ như vậy", ông Lê Văn Dể, Giám đốc công ty VH-Farm, cho biết.

Về phía đơn vị chuyển giao, ông Lê Trung Hiếu, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty Ewater cũng khẳng định những sự hợp tác này là hướng đi đúng đắn để đưa các kết quả nghiên cứu vào thực tế, đem lại lợi ích cho cả bên chuyển giao và nhận chuyển giao cũng như người tiêu dùng.

Ông Hiếu cho biết doanh nghiệp của mình thuần túy về nghiên cứu và sản xuất, không có thế mạnh về thương mại trong khi đây là ưu thế của các doanh nghiệp như VH-Farm. Bởi vậy, những doanh nghiệp KH&CN như Ewater rất cần hợp tác với các doanh nghiệp thương mại để họ đưa vào ứng dụng và phân phối sản phẩm rộng rãi tới thị trường.

Những sự hợp tác như Ewater và VH-Farm là hướng đi đem lại lợi ích lâu dài cho các bên

“Trong những năm qua, công ty cũng được sự hỗ trợ rất nhiều từ Sàn giao dịch thương mại và Sở KH&CN TP.HCM. Từ những cuộc giao lưu, hội thảo, các kênh phân phối của mình ngày càng mở rộng. Tôi nghĩ những hoạt động như vậy cần mở rộng và truyền thông rộng rãi hơn nữa vì nhiều doanh nghiệp có nhu cầu nhưng họ không biết tới. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục giới thiệu nhiều công nghệ mới tại các hội thảo và các kênh giới thiệu sản phẩm, công nghệ của CESTI”, ông Hiếu vui vẻ cho biết.

Nhà sấy gần như sử dụng hoàn toàn năng lượng tự nhiên. Thời gian sấy cũng giảm được khoảng 50 – 60%. Đặc biệt, thời gian sấy hạt Macca giảm đến hơn 70%, từ 15 ngày chỉ còn 4 ngày.

Theo các số liệu thống kê, tỷ lệ thất thoát của nông sản sau thu hoạch của Việt Nam còn rất lớn. Có những loại nông sản tỷ lệ thất thoát lên tới 40- 45%. Một trong những lý do chính dẫn đến việc này nằm ở hạn chế ở công nghệ chế biến sau thu hoạch.

Nhằm khắc phục những hạn chế vừa nêu trên Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP. HCM phối hợp với Công ty Cổ phần Máy Nông Nghiệp Santavi đã tổ chức hội thảo “Ứng dụng công nghệ sấy tối ưu trong nâng cao giá trị gia tăng nông sản” vào sáng ngày 26.2. Tại hội thảo, nhiều giải pháp sấy tiên tiến đã được giới thiệu nhằm giúp người nông dân và các nhà sản xuất có những lựa chọn hiệu quả nâng cao chất lượng nông sản.

Một phương pháp sấy đang được sử dụng ngày càng phổ biến là phương pháp sấy bơm nhiệt sử dụng hệ thống tách ẩm. Ông Lê Thanh Tùng, Phó Giám đốc công ty Santavi cho biết theo phương pháp này, không khí sẽ được làm khô ở giàn lạnh, sau đó gia nhiệt ở giàn nóng và đi vào buồng sấy. Tại đây, độ ẩm của sản phẩm sấy sẽ khuếch tán vào không khí khô và đi tới giàn lạnh để tiếp tục chu trình tuần hoàn mới.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Giám đốc công ty Santavi giới thiệu các phương pháp sấy tiên tiến đang được áp dụng

Điểm mạnh của công nghệ này là bảo toàn được phần lớn nhiệt năng, tránh lãng phí điện. Chu trình sấy được thực hiện hoàn toàn khép kín nên bảo vệ sản phẩm khỏi các tác nhân bên ngoài như vi khuẩn, bụi bẩn, côn trùng. Ngoài ra, sản phẩm sấy cũng giữ được màu sắc, hương vị tốt hơn so với sấy thông thường. Trong quá trình sấy, hệ thống có thể kết hợp sử dụng đèn UV để diệt khuẩn.

Với những ưu điểm trên, hệ thống đã được ứng dụng rộng rãi từ sấy khô cá tại Kiên Giang, sấy sâm đất tại Bến Tre... cho tới sử dụng cho những loại nông sản tương đối mới như hạt macca ở Lâm Đồng.

Tại những địa phương còn hạn chế về hệ thống điện, nhà sấy bằng khí nóng đối lưu là một lựa chọn phù hợp. Phương pháp này đã được nhiều đơn vị tại Long An, TP.HCM... sử dụng hiệu quả.

Mô hình nhà sấy đối lưu

Nhà sấy sử dụng nguyên lý hiệu ứng nhà kính và đối lưu tự nhiên của dòng khí để làm khô sản phẩm, gần như không cần sử dụng năng lượng bổ sung. Các tấm thu nhiệt và kết cấu nhà sấy dạng vòm giúp hấp thu và giữ nhiệt trong nhà sấy, giúp nhiệt độ trong nhà sấy cao gấp rưỡi nhiệt độ bên ngoài vào ban ngày.

Kết quả thực tế cho thấy phương pháp này giúp giàm đáng kể thời gian sấy nông sản. Cụ thể, quá trình sấy chuối bằng phương pháp này chỉ mất 4 ngày so với thời gian 7 ngày của phương pháp phơi sấy thông thường. Với các loại nông sản khác, thời gian sấy cũng giảm được khoảng 50 – 60%. Đặc biệt, thời gian sấy hạt Macca giảm đến hơn 70%, từ 15 ngày chỉ còn 4 ngày.

Ngoài ra, nông sản trong quá trình sấy được cách ly hoàn toàn với các yếu tố có hại từ môi trường bên ngoài như công trùng, bụi bẩn giúp sản phẩm có chất lượng tốt hơn. Màu sắc, hình dáng của sản phẩm cũng được giữ hấp dẫn. Khi thời tiết không thuận lợi (mưa, ít nắng...) hoặc cần sấy cả ban đêm, nhà sấy có thể kết hợp hệ thống bơm nhiệt.

Sản phẩm sấy bằng nhà sấy giữ được màu sắc, hình dáng hơn hẳn sản phẩm phơi sấy thông thường 

Những nông sản có giá trị cao như sâm Ngọc Linh, nấm linh chi hay yến sào có thể áp dụng phương pháp sấy thăng hoa để giữ nguyên màu sắc, hình dáng và các hoạt chất quý trong sản phẩm.

Nhận xét về tác dụng của những phương pháp sấy tiên tiến đang được áp dụng, ông Tạ Từ Phúc thuộc khoa Công nghệ Hóa học (Cao đẳng Công thương) nói: “Sấy thủ công có rất nhiều nhược điểm như hiệu suất thấp, tốn nhiều công lao động... khiến cho chi phí bị nâng lên. Những phương pháp sấy hiện đại có thể khắc phục được những hạn chế đó, vừa tiết kiệm được chi phí lao động vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị.

Đặc biệt, sản phẩm muốn có giá trị cao, xuất khẩu được vào những thị trường khó tính thì vấn đề vi sinh trong thực phẩm cần đặc biệt quan trọng. Những phương pháp được giới thiệu cũng hạn chế được rất nhiều vấn đề này. ”

Đội hình chương trình Trí thức trẻ tình nguyện năm 2019 của Thành đoàn TP.HCM. Ảnh: Hà Thế An.

Chương trình Trí thức trẻ khoa học trẻ tình nguyện lần 10 năm 2019 do Thành đoàn TP.HCM tổ chức đã chính thức ra quân từ sáng ngày 24.02. Đây là hoạt động thường niên của thanh niên, các nhà khoa học trẻ trong những năm qua nhằm tập hợp lực lượng trí thức đem kiến thức khoa học, kỹ thuật và công nghệ đến với người dân.

Hoạt động này nằm trong chương trình ra quân hưởng ứng Tháng Thanh Niên do Thành đoàn TP.HCM tổ chức cùng ngày. Tại lễ ra quân, Ban tổ chức chương trình ra mắt 35 đội hình tham gia chương trình năm nay với hàng trăm trí thức trẻ tham gia.

Ngay sau lễ ra quân, các trí thức trẻ sẽ thực hiện 14 chuyên đề chuyển giao kỹ thuật, tư vấn kiến thức nông nghiệp, tâm lý xã hội cho thanh thiếu nhi và người dân có nhu cầu tại 06 quận huyện.

Chương trình trí thức trẻ sẽ thực hiện các nội dung về nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp địa phương, hỗ trợ địa phương cải cách hành chính, bảo vệ môi trường, nâng cao nếp sống văn minh đô thị, chuyến xe tri thức cho thiếu nhi. 

Theo anh Đoàn Kim Thành, Giám đốc Trung tâm phát triển khoa học và công nghệ trẻ, Thành doàn TP.HCM ngoài các lĩnh vực trên, các cơ quan, đơn vị và tổ chức có nhu cầu có thể đặt hàng cụ thể từng chuyên đề để được tư vấn và hỗ trợ. 

“Hiện nay các chương trình trí thức khoa học trẻ chủ yếu vẫn là tập huấn, tư vấn, chưa có các dự án cụ thể ứng dụng khoa học và công nghệ. Vì vậy cần có một quỹ phát triển khoa học và công nghệ về chương trình này. Chúng tôi đã đề xuất với chính quyền thành phố trích lập một nguồn kinh phí để thực hiện chương trình này”- anh Thành nói. 

Chương trình được triển khai, tổ chức từ tháng 02/2019 đến tháng 11/2019 tại TP.HCM (đặc biệt là các huyện ngoại thành) và các tỉnh thành lân cận.

Để đăng ký tham gia chương trình hoặc đăng ký để tiếp nhận tư vấn, chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học kỹ thuật, vui lòng liên hệ trực tiếp Trung tâm phát triển khoa học và công nghệ trẻ, số 1 Phạm Ngọc Thạch, P.Bến Nghé, Q.1, ĐT 028.38.230.780 – 0972.320.246 (đ/c Hòa Thịnh), Email: khoahoctre@gmail.com.

Đó là nhận định của TS Nguyễn Bá Thanh, Viện trưởng Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM, tại buổi làm việc giữa Sở KH&CN TP.HCM với đại diện các trường, viện nhằm thúc đẩy kết nối trường, viện - nhà nước - doanh nghiệp chiều ngày 20.2.2019.

TS Thanh cho biết, bản thân Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm đã từng hợp tác nhiều doanh nghiệp trong hợp tác nghiên cứu, phát triển sản phẩm. Kinh nghiệm từ những lần hợp tác đó cho thấy một sản phẩm muốn thành công phải đi từ nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây là điều không đơn giản.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến điều này theo TS Thanh nằm ở cách nhìn khác nhau giữa doanh nghiệp với trường, viện trong việc nghiên cứu, phát triển sản phẩm. Trong khi, doanh nghiệp quan tâm đến khả năng ứng dụng thực tế, hiệu quả kinh tế của sản phẩm nhưng những người nghiên cứu khoa học lại khó đánh giá được những yếu tố này.

Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM Chu Vân Hải tiếp đại diện các trường, viện

Ngoài ra, đại diện các trường, viện cũng cho rằng việc không cởi mở, minh bạch với nhau cũng khiến cho doanh nghiệp và trường viện không tin tưởng lẫn nhau. Đặc biệt, nếu không tin tưởng năng lực của trường, viện đảm bảo tiến độ, kết quả nghiên cứu, doanh nghiệp không dám bỏ vốn đầu tư. Bởi vậy, dù nhà nước có nhiều chính sách, hoạt động thúc đẩy kết nối giữa 2 thành phần này trong thời gian qua nhưng hiệu quả vẫn rất hạn chế.

Từ những nguyên nhân trên, đại diện các trường, viện cho rằng để liên kết trở nên hiệu quả cần có những chuyên gia nắm được nhu cầu của doanh nghiệp và có khả năng đánh giá tiềm năng nghiên cứu của các đơn vị KH&CN.

Bổ sung về vấn đề này, TS Nguyễn Trí Nhân, Trưởng khoa Sinh học - Công nghệ Sinh học (ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM), cho biết: “Kết quả nghiên cứu quy mô phòng thí nghiệm chưa đủ thuyết phục doanh nghiệp. Tuy nhiên, từ quy mô phòng thí nghiệm chuyển sang sản xuất quy mô lớn đòi hỏi cơ sở, trang thiết bị vượt quá khả năng của hầu hết các trường viện”. Do đó, TS Nhân đề xuất các trung tâm, phòng thí nghiệm trọng điểm được nhà nước đầu tư nên chia sẻ các dịch vụ, trang thiết bị cho các đối tác khác cùng sử dụng.

Đại diện Sở KH&CN TP.HCM, ông Phạm Văn Xu, Trưởng phòng Quản lý Khoa học - Sở KH&CN TP.HCM, cho biết những vấn đề mà đại diện các trường, viện nêu ra cũng là những nội dung mà Sở đã đang nỗ lực thực hiện. Cụ thể, Sở KH&CN TP.HCM đang ưu tiên kết nối các doanh nghiệp với các đơn vị KH&CN, ưu tiên tuyển chọn những nhiệm vụ KH&CN có tính ứng dụng thực tế cao, tạo ra những sản phẩm có thể nhanh chóng áp dụng thực tế, phục vụ các ngành công nghiệp trọng điểm.

Trong thời gian qua, Sở KH&CN TP.HCM cũng triển khai mô hình nhà nước - doanh nghiệp - trường viện cùng đồng hành nghiên cứu, phát triển sản phẩm. Theo đó, các nhiệm vụ nghiên cứu sản phẩm có từ 70% vốn đầu tư của doanh nghiệp, nhà nước sẽ đầu tư phần còn lại mà quyền sở hữu kết quả nghiên cứu vẫn thuộc về doanh nghiệp.

Hợp tác giữa Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) và công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang tại ĐH Bách Khoa TP.HCM là điển hình cho mô hình hợp tác mới mà Sở KH&CN TP.HCM đang thúc đẩy

Việc phát triển, thúc đẩy các tổ chức trung gian trong thị trường công nghệ là nội dung được đặc biệt quan tâm. Bà Chu Vân Hải, Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, nói: “Trong thời gian qua, Sở đã xây dựng cơ sở dữ liệu năng lực của 135 phòng thí nghiệm có cung cấp dịch vụ cho xã hội. Trong nửa đầu năm nay, cơ sở dữ liệu này sẽ kết nối với dữ liệu Sàn Giao dịch công nghệ. Ngoài ra, cơ sở dữ liệu về chuyên gia tư vấn trong nhiều lĩnh vực cũng liên tục được cập nhật.”

Sáng 15.2, Văn phòng đại diện Viện KHSHTT tại TP.HCM đã chính thức khai trương và đi vào hoạt động. 

Đẩy mạnh hỗ trợ về sở hữu trí tuệ tại khu vực phía Nam

Văn phòng đại diện sẽ là đầu mối tiếp nhận các yêu cầu, trưng cầu giám định về sở hữu công nghiệp, định giá tài sản trí tuệ, tổ chức đào tạo về sở hữu trí tuệ và quản trị tài sản trí tuệ, cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ về sở hữu trí tuệ và các dịch vụ thông tin sở hữu công nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trên địa bàn Thành phố và khu vực phía Nam.

Lễ cắt băng khai trương văn phòng đại diện Viện KHSHTT tại TP.HCM

Phát biểu tại lễ khai trương, GS Hoàng Văn Phong, nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch Hội đồng Chính sách KH&CN Quốc gia nhận định, TP.HCM là trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ lớn của cả nước. Trong đó, tiềm lực trí tuệ, tài sản trí tuệ của người dân TP.HCM rất quan trọng.

"Sự ra đời của Văn phòng đại diện Viện KHSHTT tại TP.HCM sẽ góp phần vào dòng chảy trí tuệ của thành phố từ các nhà khoa học, các nhà quản lý, các doanh nghiệp", GS Hoàng Văn Phong cho hay.

Trước mắt, Viện KHSHTT sẽ đặt một trạm dữ liệu tại văn phòng đại diện để các nhà khoa học, doanh nghiệp khai thác thử nghiệm và ghi nhận ý kiến phản hồi. 

Căn cứ vào nhu cầu thực tế, Viện KHSHTT sẽ tiếp tục hoàn thiện dữ liệu này. Sau khi được hoàn thiện, cơ sở dữ liệu về SHTT này sẽ được cung cấp miễn phí trên mạng.

“Đồng thời, Viện KHSHTT cũng tiếp nhận những yêu cầu dịch vụ của khách hàng, hướng tới tạo ra sàn giao dịch cho các doanh nghiệp, nhà khoa học bán, mua các đối tượng SHTT, các dịch vụ SHTT”, ông Tạ Quang Minh, Viện trưởng Viện KHSHTT nói.

Đại diện Bộ KH&CN, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết việc phát triển lĩnh vực SHTT tại TP.HCM là vấn đề mà Bộ KH&CN hết sức quan tâm.

"Việc phát triển Văn phòng đại diện Viện KHSHTT tại TP.HCM cũng như đại diện cục SHTT tại thành phố khẳng định sự quan tâm, ủng hộ của Bộ KH&CN để phát triển khoa học SHTT, sở hữu công nghiệp tại thành phố", Trần Văn Tùng chia sẻ.

Ông Tạ Quang Minh giới thiệu văn phòng đại diện Viện KHSHTT với Thứ trưởng Trần Văn Tùng và Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM Nguyễn Việt Dũng

Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, chúng ta đã có nền tảng quan trọng là hệ thống cơ sở dữ liệu được liên kết không chỉ trong nước, mà có sự phối hợp với các bạn nước ngoài. Đây là cơ sở quan trọng để chúng ta vận hành, triển khai, thực hiện các hoạt động.

"Tôi tin tưởng với những nền tảng như vậy trong thời gian tới, hoạt động của văn phòng sẽ đạt được những kết quả tốt đẹp, giúp các doanh nghiệp, các thành phần trong xã hội, các đối tác trong và ngoài nước cùng nhau phát triển tài sản trí tuệ của Việt Nam lên một tầm cao mới, góp phần phát triển kinh tế TP.HCM, khu vực phía Nam nói riêng và cả nước nói chung", ông Trần Văn Tùng khẳng định.

Khuyến khích phát triển tài sản trí tuệ 

Cũng tại lễ khai trương, Viện KHSHTT và Sở KH&CN TP.HCM đã trao đổi thỏa thuận hợp tác về sở hữu trí tuệ.

Theo đó, 2 bên sẽ phối hợp triển khai các hoạt động tư vấn, thông tin, đào tạo, giám định, thẩm định giá, nghiên cứu khoa học về sở hữu trí tuệ, nhằm phục vụ và hỗ trợ việc phát triển và quản trị tài sản trí tuệ của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, cũng như hoạt động quản lý nhà nước.

Đồng thời, Viện KHSHTT và Sở KH&CN TP.HCM cũng hợp tác với một số cơ quan khác như Cục Quản lý thị trường TP.HCM, Cục Hải quan TP.HCM, Hội Sáng chế Việt Nam, Viện Quản trị tài sản trí tuệ Minh Đức... để triển khai thỏa thuận hợp tác về SHTT.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM và ông Tạ Quang Minh, Viện trưởng Viện KHSHTT trao đổi thỏa thuận hợp tác giữa 2 bên trong thời gian tới

Chia sẻ về mục tiêu hoạt động của văn phòng, ông Tạ Quang Minh khẳng định: “Chúng ta đã có hệ thống luật, văn bản, hướng dẫn xác lập, bảo hộ tài sản trí tuệ nhưng việc sử dụng sau khi được bảo hộ còn rất yếu. Nguyên nhân là do nhận thức về lĩnh vực này còn thiếu, có người có nhận thức lại không có kiến thức để làm."

"Bởi vậy, ngoài hỗ trợ xác lập, bảo hộ tài sản trí tuệ, chúng tôi tập trung hỗ trợ quản trị tài sản trí tuệ. Theo tôi, đăng ký bảo hộ đã quan trọng nhưng việc quản trị, phát triển sử dụng sau đăng ký còn quan trọng hơn nhiều.”, ông Tạ Quang Minh cho biết.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 13/2019/NĐ-CP về doanh nghiệp khoa học và công nghệ, trong đó có nhiều chính sách ưu đãi doanh nghiệp khoa học và công nghệ như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước; ưu đãi tín dụng...

Miễn, giảm nhiều loại thuế

Cụ thể, về miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập của doanh nghiệp khoa học và công nghệ từ hoạt động sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp như doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư mới thuộc lĩnh vực nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, cụ thể: được miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.

Ảnh minh họa: Bích Liên

Doanh thu, thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ. Doanh thu, thu nhập được tạo ra từ dịch vụ có ứng dụng kết quả khoa học và công nghệ trong lĩnh vực công nghệ thông tin phải là doanh thu, thu nhập từ dịch vụ mới.

Doanh nghiệp khoa học và công nghệ không được ưu đãi miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với năm tài chính không đáp ứng được điều kiện về doanh thu của sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ đạt tỷ lệ tối thiểu 30% trên tổng doanh thu của doanh nghiệp. Điều kiện, thủ tục thực hiện ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp thực hiện theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và quản lý thuế.

Nghị định cũng quy định: Doanh nghiệp khoa học và công nghệ được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước theo quy định của pháp luật về đất đai. Sở Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm phối hợp với cơ quan tiếp nhận hồ sơ của người sử dụng đất theo quy định tại Điều 60 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ khi xác định diện tích đất được miễn, giảm cho mục đích khoa học và công nghệ. Thủ tục, hồ sơ đề nghị miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước thực hiện theo quy định của pháp luật về tiền thuê đất và quản lý thuế.

Ưu đãi tín dụng

Về ưu đãi tín dụng cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và sản xuất kinh doanh, Nghị định nêu rõ: Các dự án đầu tư sản xuất sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ của doanh nghiệp khoa học và công nghệ được vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước theo quy định của pháp luật hiện hành.

Doanh nghiệp khoa học và công nghệ thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, ứng dụng kết quả khoa học và công nghệ, sản xuất, kinh doanh sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ được Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tài trợ, cho vay với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất vay và bảo lãnh để vay vốn.

Đối với doanh nghiệp khoa học và công nghệ có tài sản dùng để thế chấp theo quy định của pháp luật được Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cho vay với lãi suất ưu đãi hoặc hỗ trợ lãi suất vay tối đa 50% lãi suất vay vốn tại ngân hàng thương mại thực hiện cho vay.

Đối với doanh nghiệp khoa học và công nghệ có dự án khoa học và công nghệ khả thi được Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cho vay với lãi suất ưu đãi hoặc bảo lãnh để vay vốn tại các ngân hàng thương mại.

Các Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm quy định quy chế cho vay, hỗ trợ lãi suất vay, bảo lãnh để vay vốn, bảo đảm thuận lợi cho các doanh nghiệp khoa học và công nghệ tiếp cận; doanh nghiệp khoa học và công nghệ đáp ứng tiêu chí hỗ trợ của Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa được Quỹ xem xét, cấp bảo lãnh tín dụng để vay vốn tại các tổ chức cho vay theo quy định của pháp luật.

Hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ

Nghị định cũng quy định cụ thể về hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ. Theo đó, doanh nghiệp khoa học và công nghệ được hưởng ưu đãi về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, hoạt động sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Doanh nghiệp khoa học và công nghệ được ưu tiên, không thu phí dịch vụ khi sử dụng máy móc, trang thiết bị tại các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, cơ sở ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp, cơ sở nghiên cứu khoa học và công nghệ của Nhà nước để thực hiện các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, ươm tạo công nghệ, sản xuất thử nghiệm sản phẩm mới, ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Trong trường hợp phát sinh chi phí mua nguyên vật liệu để thực hiện các hoạt động nghiên cứu, doanh nghiệp chi trả các khoản chi phí phát sinh cho các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, cơ sở ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp, cơ sở nghiên cứu khoa học và công nghệ của Nhà nước.

Doanh nghiệp khoa học và công nghệ được sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp và các nguồn huy động hợp pháp khác để thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ; doanh nghiệp khoa học và công nghệ được ưu tiên tham gia các dự án hỗ trợ thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ, tài sản trí tuệ của Nhà nước. Nội dung và mức hỗ trợ cụ thể thực hiện theo quy định của Nhà nước về dự án hỗ trợ thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ, tài sản trí tuệ; doanh nghiệp khoa học và công nghệ được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà theo quy định của pháp luật về lệ phí trước bạ.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, ưu tiên xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho sản phẩm hình thành từ kết quả khoa học và công nghệ của doanh nghiệp khoa học và công nghệ trong trường hợp sản phẩm thuộc danh mục sản phẩm nhóm 2 khi chưa có quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 20/3/2019.

Cung, cầu đều có nhưng thiếu kết nối

Dù còn thiếu những con số thống kê đầy đủ nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều thừa nhận đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh là yếu tố sống còn trong thị trường đầy biến động hiện nay.

Theo thống kê của S&P 500 từ năm 1975 tới nay, tài sản vô hình, yếu tố công nghệ đang đóng vai trò ngày càng lớn trong giá trị của mỗi doanh nghiệp. Tỷ lệ của tài sản vô hình trong giá trị các doanh nghiệp này tăng từ 17% (năm 1975) lên tới 87% (năm 2015).

Nhận xét về vấn đề này, ông Lê Bá Quốc, Phó giám đốc Công ty CP phát triển Tân Nam Đô, cho hay: “Đổi mới công nghệ là điều này hiện nay cộng đồng doanh nghiệp rất coi trọng. Các doanh nghiệp có quy mô tương đối lớn đều tính đến việc này”.

Trong khi đó, bản thân các trường, viện cũng rất tích cực nâng cao chất lượng nghiên cứu và mong muốn đưa những kết quả nghiên cứu ra ứng dụng thực tế thông qua hợp tác với doanh nghiệp.

Số lượng đông đảo khách tham quan tại các kỳ techmart công nghệ cho thấy sự quan tâm của doanh nghiệp với đổi mới công nghệ. Ảnh chụp tại Techmart chuyên ngành "Trồng trọt, bảo quản và chế biến rau, củ, quả" tháng 5.2018

TS Nguyễn Thanh Tân, Trưởng phòng Quản lý Khoa học - Đại học Sài Gòn, chia sẻ: “Các doanh nghiệp hiện nay vẫn chủ yếu nhập khẩu công nghệ từ nước ngoài nhưng các trường viện trong nước hoàn toàn đủ khả năng nghiên cứu ra được những công nghệ này. Nếu có thị trường công nghệ hoàn chỉnh thì kết quả nghiên cứu của trường sẽ có thể dễ dàng chuyển giao được.”

Nguồn cung và cầu trong thị trường công nghệ hoàn toàn không thiếu. Tuy nhiên, trong thực tế kết quả của hoạt động này vẫn còn hạn chế. Theo ý kiến của những người trong cuộc, điểm nghẽn hiện đang nằm ở khâu trung gian kết nối giữa trường, viện với doanh nghiệp.

PGS.TS Huỳnh Thành Đạt, Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM cũng thừa nhận dù hoạt động nghiên cứu tại ĐH Quốc gia TP.HCM rất tích cực nhưng phần lớn các nghiên cứu còn rời rạc, chưa thực sự có những sản phẩm KH&CN phục vụ xã hội mang tính đột phá. Đây cũng là vấn đề chung mà nhiều trường, viện, đơn vị nghiên cứu khác đang gặp phải.

“Các đề tài nghiên cứu chủ yếu tự phát từ các nhà khoa học, khó thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Để giải quyết bài toán này, mô hình tam giác 3 nhà gồm nhà nước -nhà trường - nhà doanh nghiệp là hết sức cần thiết. Nhưng kết quả hợp tác với nhà nước, doanh nghiệp cũng chưa thực sự hiệu quả”, PGS.TS Huỳnh Thành Đạt nói.

Tháo gỡ nút thắt chuyển giao công nghệ 

Tháng 9 năm 2018, Trung tâm phát triển Công nghệ cao (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) và công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang đã ký kết hợp tác triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ (R&D) “Phát triển công nghệ chế tạo hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh sử dụng LED”.

Sự hợp tác với nỗ lực hỗ trợ, kết nối từ Sở KH&CN TP.HCM này dự kiến sẽ tạo ra hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh và đồng bộ, giúp tiết kiệm năng lượng khoảng 40%.

Lễ ký kết hợp tác giữaTrung tâm phát triển Công nghệ cao (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) và công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang

Cũng trong năm qua, công ty TNHH Thế giới Gen và Trung tâm R&D thuộc Khu Công nghệ cao cũng đã phối hợp hoàn thiện quy trình tạo vật liệu nanocellulose có khả năng kết hợp với chiết xuất nhung hươu làm lành vết thương. Sản phẩm đã được Sở Y tế cấp giấy phép lưu hành và đạt doanh số thị trường năm 2018 ước đạt 10 tỷ đồng.

Những kết quả trên cho thấy nếu thị trường công nghệ được vận hành một cách hợp lý thì không chỉ giải được “cơn khát công nghệ” của doanh nghiệp mà những nhà khoa học cũng không còn phải loay hoay tìm cách thương mại hóa kết quả nghiên cứu của mình.

Trong năm 2018, Sở KH&CN TP.HCM đã tổ chức triển khai thực hiện 105 nhiệm vụ KH&CN mới. Trong đó, có 21 nhiệm vụ có sự phối hợp của doanh nghiệp với kinh phí đồng đầu tư từ doanh nghiệp là gần 12,7 tỷ đồng. Tỷ lệ nhiệm vụ KH&CN được nghiệm thu trong năm 2018 được ứng dụng đạt tỷ lệ 100%, tăng 1,13 lần so với năm 2017.

Những sự hợp tác đó đã cho ra đời những sản phẩm thiết thực như hệ thống súc rửa tự động bồn chôn ngầm, lắp đặt trên xe tải đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn trong nước của ngành xăng dầu, giá thành rẻ hơn 4 lần so với thiết bị nhập ngoại; thiết bị điều khiển tiết giảm năng lượng cho hệ thống chiếu sáng dùng đèn cao áp đã được triển khai lắp đặt thử nghiệm ở Quận 6 giúp tiết kiệm khoảng 40% tổng năng lượng cho chiếu sáng...

Cùng với đó, Sở KH&CN TP.HCM cũng đang tích cực xây dựng mạng lưới hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, số hóa cơ sở dữ liệu 135 phòng thí nghiệm có cung cấp dịch vụ thí nghiệm, 626 chuyên gia KH&CN, 275 tổ chức KH&CN. Những kết quả nghiên cứu có tiềm năng thương mại hóa được giới thiệu với cộng đồng khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo.

Cổng thông tin giao dịch công nghệ trực tuyến với phiên bản tiếng Việt và phiên bản tiếng Anh đóng vai trò kết nối doanh nghiệp với nhà cung cấp, các tổ chức tư vấn, tài chính, mạng lưới chuyên gia, cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc tế. Năm 2018, hệ thống đã cập nhật 1.849 công nghệ và thiết bị, nâng tổng số công nghệ và thiết bị hiện từ 802 nhà cung ứng trên hệ thống lên con số 4.717.

Sở KH&CN TP.HCM cũng đã tổ chức những chuyến khảo sát thực tế tại các trường viện, doanh nghiệp nhằm ghi nhận thực tế thương mại hóa kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ giữa trường viện, doanh nghiệp từ đó điều chỉnh cũng như đưa ra những chính sách, chương trình hiệu quả hướng tới mục tiêu chuyển các kết quả nghiên cứu thành những sản phẩm thực tế, đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Sở KH&CN TP.HCM trao đổi, ghi nhận ý kiến đề xuất tại Đại học Sài Gòn trong chương trình khảo sát thực tế tại các trường viện, doanh nghiệp

Những kết quả trên đã nhận được sự phản hồi tích cực từ cả phía các trường, viện và doanh nghiệp. PGS.TS Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách Khoa TP.HCM nhận định: “Vai trò của nhà nước tạo ra các cơ chế chính sách như mô hình mới này giúp các đơn vị nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu ứng dụng và khuyến khích các doanh nghiệp vừa ứng dụng vừa đầu tư vào phát triển công nghệ. Nhờ đó, các bên có cơ hội gặp được nhau, hợp tác thuận lợi hơn.”